Οι προτεραιότητες της Ελλάδας στη Διάσκεψη για τους Ωκεανούς

Υψίστης σημασίας και προσδοκιών αναμένεται να είναι για την Ελλάδα η 3η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς (UNOC-3) που διεξάγεται από τη Δευτέρα 9 Ιουνίου μέχρι και τις 13 Ιουνίου στη Νίκαια της Γαλλίας. Η χώρα τοποθετεί πολύ ψηλά στην ατζέντα την προστασία των ωκεανών και θαλασσών καθώς και τη θαλάσσια ασφάλεια ενώ ήταν από τις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες που προχώρησαν στην κύρωση της Συμφωνίας του ΟΗΕ «σχετικά με τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας σε περιοχές πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας» (BBNJ -Biodiversity Beyond National Jurisdiction).

Η πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής και ειδική απεσταλμένη του πρωθυπουργού για τους Ωκεανούς, Δρ. Διονυσία-Θεοδώρα Αυγερινοπούλου, η οποία θα μετέχει στην επίσημη ελληνική αποστολή για την UNOC-3, σημειώνει στο ΑΠΕ- ΜΠΕ ότι μεταξύ των σημαντικών στόχων που θέτει η Ελλάδα είναι η αύξηση της χρηματοδότησης για τη δράση για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα. Η Διάσκεψη, σύμφωνα με την κυρία Αυγερινοπούλου, είναι κομβική για την παγκόσμια κοινότητα, ώστε να ενισχυθούν οι συνεργασίες, να γεφυρωθούν τα χρηματοδοτικά κενά και να προωθηθούν καινοτόμες λύσεις για τη διατήρηση και βιώσιμη χρήση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

«Ο Στόχος 14 της Ατζέντας 2030 του ΟΗΕ “Ζωή κάτω από το νερό” (SDG 14) είναι υποχρηματοδοτημένος σε σχέση με τους άλλους στόχους βιωσιμότητας του ΟΗΕ. Υπάρχει πολύ μεγάλο χρηματοδοτικό κενό έτσι ώστε να πετύχουμε να υλοποιήσουμε τις δράσεις που χρειάζονται για την προστασία των ωκεανών. Επομένως πρέπει να αυξηθούν τα κονδύλια τα οποία αφιερώνουμε για την προστασία των θαλασσών. Δευτερευόντως πρέπει να υιοθετηθεί το νέο νομικό πλαίσιο για την προστασία των θαλασσίων περιοχών μέσω της κυρώσεως από 60 κράτη της Συμφωνίας υπό τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας για τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση τής θαλάσσιας βιοποικιλότητας πέραν της Εθνικής Δικαιοδοσίας (την BBNJ)», σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κυρία Αυγερινοπούλου ενώ επισημαίνει ότι μέχρι τώρα έχουν συγκεντρωθεί γύρω στις 26 υπογραφές, υπογραμμίζοντας ότι η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που κύρωσαν τη σχετική συμφωνία.

«Ελπίζουμε να φτάσουμε τις 60 που χρειάζεται η Σύμβαση αυτή για να τεθεί σε εφαρμογή και στη συνέχεια να το εφαρμόσουμε κιόλας», τονίζει.

Παράλληλα, όπως εξηγεί, η Ελλάδα θα προωθήσει ιδιαίτερα και την επίτευξη του στόχου 30×30, για την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, δηλαδή η προστασία τουλάχιστον του 30% των ωκεανών και των θαλασσών του πλανήτη έως το 2030 μέσω της δημιουργίας θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών.

«Ο πρωθυπουργός προεδρεύει της ανάλογης ολομέλειας. Η Ελλάδα με την ανακοίνωση των δύο θαλασσίων προστατευόμενων πάρκων ήδη επιτυγχάνει, τον στόχο 30×30, που είναι ουσιώδης», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και προσθέτει ότι η χώρα κατέχοντας σημαντική ναυτική παράδοση δίνει επίσης το βήμα για το πρασίνισμα της ναυτιλίας.

«Η Ελλάδα επιδιώκει την προώθηση όλης της ατζέντας των θαλασσιών ζητημάτων. Ενδεικτικά, μεταξύ άλλων, στην ατζέντα είναι η προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, η οξίνιση των ωκεανών, η συλλογή επαρκών επιστημονικών δεδομένων για την ορθή χάραξη της περιβαλλοντικής πολιτικής, βιώσιμη διαχείριση των ωκεανών, βιώσιμη γαλάζια οικονομία, η βιώσιμη αλιεία», υπογραμμίζει η κυρία Αυγερινοπούλου επισημαίνοντας ότι ταυτόχρονα θα επιδιώξουν την καλύτερη μελέτη για το συσχετισμό της κλιματικής κρίσης και των θαλασσών.

Υψηλή προτεραιότητα αποτελεί επίσης η αντιμετώπιση της ρύπανσης, κυρίως από πλαστικά, μικροπλαστικά και νανοπλαστικά. «Υπάρχει μία πρόβλεψη, έτσι όπως βλέπουμε την αύξηση της πλαστικής ρύπανσης, ότι έως το 2050 θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά παρά ψάρια στη θάλασσα. Είναι σοβαρό το ζήτημα. Έτσι, λοιπόν, επιδιώκουμε και λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης. Μέσω της Διάσκεψης στη Νίκαια προωθείται και η υπογραφή μίας συμφωνίας το Global Plastic Treaty, που είναι συμφωνία νομικά δεσμευτική και παγκόσμια για τον περιορισμό της πλαστικής ρύπανσης», σημειώνει η κυρία Αυγερινοπούλου.

Όπως εξηγεί, η Ελλάδα, ως ναυτική δύναμη και χώρα με εκτεταμένη θαλάσσια επικράτεια, προτίθεται να ενισχύσει τη συμμετοχή της σε διεθνείς πρωτοβουλίες για την προστασία των ωκεανών και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.

«Η προστασία των ωκεανών είναι υπόθεση όλων μας και απαιτεί παγκόσμια συνεργασία, καινοτομία και κοινό όραμα για το μέλλον του πλανήτη» επισημαίνει.

Η 3η Διάσκεψη για τους Ωκεανούς

Η 3η Διάσκεψη για τους Ωκεανούς με συνδιοργανώτριες χώρες τη Γαλλία και την Κόστα Ρίκα θα συγκεντρώσει στη Νίκαια αρχηγούς κρατών, επικεφαλής διεθνών οργανισμών, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, επενδυτές, πανεπιστήμια και επιστήμονες, καθώς και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

Η Διάσκεψη φιλοδοξεί να καταλήξει σε μια Πολιτική Διακήρυξη -τη Nice Ocean Action Declaration- που θα περιλαμβάνει συγκεκριμένους στόχους, χρονοδιαγράμματα και μηχανισμούς παρακολούθησης της προόδου.

Επιπλέον, θα επιδιωχθεί η δημιουργία πολυμερών συνεργασιών για τη χρηματοδότηση και την τεχνική υποστήριξη δράσεων, η ανάπτυξη νέων οικονομικών εργαλείων και τεχνολογικών λύσεων για την αποκατάσταση των παράκτιων οικοσυστημάτων, καθώς και η ενίσχυση των εθνικών σχεδίων δράσης στο πλαίσιο της εφαρμογής του BBNJ Agreement.

«Ο ωκεανός είναι η ασπίδα προστασίας μας»

Στην ελληνική αποστολή για τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς θα συμμετέχει και ο διευθυντής και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), Αριστομένης Καραγεώργης.

Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Καραγεώργης «ο ωκεανός είναι η ασπίδα προστασίας μας» ωστόσο προσθέτει ότι οι ωκεανοί είναι κάτω από πολύ μεγάλη πίεση»και συγκεκριμένα τριπλή πίεση, αυτή της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας της βιοποικιλότητας και της ρύπανσης. «Αυτές οι τρεις ισχυρές ανθρωπογενείς πιέσεις επιδρούν στον ωκεανό και ουσιαστικά δυσχεραίνουν όλες τις λειτουργίες. Η επιστημονική κοινότητα έχει οριοθετήσει κάποια θέματα, τα έχει αναγνωρίσει. Θεωρούμε ότι η Διάσκεψη είναι σημαντική ως προς το ότι δίνει έμφαση στην εφαρμογή».

Στόχος, όπως υπογραμμίζει, είναι οι χώρες να δηλώσουν έμπρακτα τι προτίθενται να κάνουν για τη διάσωση και την προστασία των ωκεανών. «Υπάρχουν μέτρα, υπάρχουν τεχνικές, υπάρχουν προτάσεις. Αυτό που φαίνεται να λείπει είναι η ουσιαστική υλοποίηση όλων αυτών των μέτρων σε παγκόσμιο επίπεδο. Κάθε χώρα που συμμετέχει καλείται να παρουσιάσει μια σειρά από μέτρα τα οποία θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην προστασία και στη διάσωση του ωκεανού», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Όσον αφορά τις ελληνικές θέσεις, σύμφωνα με τον κ. Καραγεώργη, οι άξονες θα είναι η μείωση της ρύπανσης, μέχρι το 2030 ή το 2050, η επιπλέον προστασία των ανακηρυγμένων προστατευόμενων περιοχών και οι καινούργιες θαλάσσιες περιοχές, τα καινούργια θαλάσσια πάρκα.

«Η Ελλάδα έχει ένα μεγάλο μέρος των ακτών προστατευμένο, κάτω από διάφορα δίκτυα, όπως είναι το δίκτυο Natura, και μέσα σε αυτές τις περιοχές είναι πάρα πολύ περιορισμένες οι δράσεις που μπορούν να γίνουν. Οπότε είναι ειλικρινά προστατευμένες περιοχές – και δίνεται ακόμα μεγαλύτερη έμφαση σε αυτή την προστασία, ώστε να μην γίνονται άλλες δράσεις», σημειώνει. Αναφορικά με την αύξηση των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, ο κ. Καραγεώργης επισημαίνει ότι είναι ικανός ο αριθμός των χιλιομέτρων των προστατευόμενων ακτών στη χώρα, αυτό το οποίο όμως θα έπρεπε να ενισχυθεί, είναι αυτή η προστασία να είναι εγγυημένη, καθώς όπως εξηγεί, πολλές φορές υπάρχουν παρακλάδια στις νομοθεσίες που αφήνουν κάποιες δράσεις να εξελιχθούν, που δεν είναι πάντα και προς τη σωστή κατεύθυνση. «Πρέπει να δούμε το πλαίσιο αυτό, δηλαδή είναι αυτό που λέμε ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός που ανακοίνωσε πρόσφατα η χώρα. Πρέπει να δουλέψουμε προς αυτή την κατεύθυνση, να ορίσουμε τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται κατά μήκος των 15.000 χιλιόμετρων ακτών που έχουμε στη χώρα μας», σημειώνει.

Ιδιαίτερη σημασία δίνεται και στις περιοχές εκτός εθνικής δικαιοδοσίας (BBNJ – Areas Beyond National Jurisdiction), για τις οποίες, όπως επισημαίνει, δεν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο προστασίας. «Μιλάμε για αχανείς εκτάσεις, κυρίως στους ωκεανούς, που δεν καλύπτονται από καμία εθνική ή διεθνή νομοθεσία. Η Ελλάδα έχει ήδη συνυπογράψει τη σχετική διεθνή συνθήκη για την προστασία αυτών των περιοχών, κάτι που θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντικό», αναφέρει.

Σχετικά με τη Μεσόγειο ο κ. Καραγεώργης προειδοποιεί ότι πρόκειται για ένα κλιματικό hot spot, όπου οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής γίνονται πιο έντονες. «Η Μεσόγειος θερμαίνεται πιο γρήγορα από τον υπόλοιπο πλανήτη. Η κατάσταση αυτή ευνοεί και την εξάπλωση ξενικών ειδών, όπως οι λαγοκέφαλοι και τα λεοντόψαρα, από την Ερυθρά Θάλασσα, τα οποία βρίσκουν πλέον ιδανικές συνθήκες διαβίωσης στη Μεσόγειο» σημειώνει και καταλήγει:

«Χρειάζεται παγκόσμια συνεργασία και πολιτική βούληση, ειδικά από τις χώρες που ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών».