Οικιστικές πυκνώσεις: νέος κύκλος «ασυλίας» για 1 εκατομμύριο δασικά ακίνητα

Του Αργύρη Δεμερτζή/

«Η πολιτική για τις  οικιστικές πυκνώσεις δεν έχει φέρει έως τώρα αποτέλεσμα», δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος, απαντώντας σε δημοσιογραφικές ερωτήσεις για την αποτυχία των διαδοχικών κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν το θέμα, μέχρι το πρόσφατο ναυάγιο των δηλώσεων στην πλατφόρμα του Κτηματολογίου για τακτοποίηση των δασικών αυθαιρέτων με παράβολο των 250 ευρώ. Και μίλησε για τους νέους σχεδιασμούς του υπουργείου στη δασική πολιτική, παραπέμποντας την αντιμετώπιση των οικιστικών πυκνώσεων και των δασικών αυθαιρέτων στο μέλλον.

-«Αφού μπορέσουμε πρώτα να πείσουμε το ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο ότι αξιόπιστα δημιουργούμε και διατηρούμε καινούργιο δάσος, τότε θα δούμε τι θα κάνουμε και με τις οικιστικές πυκνώσεις», είπε ο υπουργός ΠΕΝ Θόδωρος Σκυλακάκης, παρουσιάζοντας τα βήματα και τις προτεραιότητες, που θα ακολουθήσει το ΥΠΕΝ στη δασική πολιτική.

«Θα χάσουμε και τους οικισμούς και το δάσος από μεγάλες πυρκαγιές»  

Ο Θόδωρος Σκυλακάκης  άνοιξε το θέμα των οικιστικών πυκνώσεων, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, στην οποία πλαισιωμένος από τον γενικό γραμματέα Δασών Στάθη Σταθόπουλο και τον γενικό διευθυντή Δασών του ΥΠΕΝ Ευάγγελο Γκουντούφα παρουσίασε στους διαπιστευμένους στο υπουργείο  δημοσιογράφους, τις νέες πρωτοβουλίες για τη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας, οι οποίες αποτυπώνονται σε διατάξεις σχεδίου νόμου που αναμένεται να τεθεί προσεχώς σε δημόσια διαβούλευση.

Συνδέοντας τις νέες απειλές για τα δάση, «όχι πλέον με τους οικοπεδοφάγους του παρελθόντος, που βεβαίως είναι μια πραγματικότητα» αλλά με τις βίαιες συνέπειες της κλιματικής κρίσης και τις μεγάλες πυρκαγιές που θα είναι όλο και πιο συχνές και έντονες τα επόμενα χρόνια, ο υπουργός  τόνισε ότι:

-«H σημερινή πραγματικότητα ύπαρξης διαδοχικών οικισμών μέσα σε αδιάσπαστα δάση δεν είναι βιώσιμη», προσθέτοντας ότι: «θα χάσουμε και τους οικισμούς και το δάσος από μεγάλες πυρκαγιές στο βάθος του χρόνου», μιλώντας παράλληλα λόγω κλιματικής  αλλαγής,  για την ανάγκη «να μετακινηθούμε σε μία πολιτική για το δάσος, η οποία να είναι πολύ πιο αποτελεσματική».

Η διαχείριση δασών σε νέα σχήματα επιχειρηματιών και δασεργατών

Οι λύσεις για οικιστικές πυκνώσεις και δασικά ακίνητα στην τρίτη προτεραιότητα

Παρουσιάζοντας τις προτεραιότητες της νέας δασικής πολιτικής και απαντώντας σε δημοσιογραφικά ερωτήματα για το πότε και πώς θα αντιμετωπιστεί το θέμα των οικιστικών πυκνώσεων και των νόμιμων και  αυθαιρέτων δασικών ακινήτων, ο υπουργός ΠΕΝ απάντησε ως εξής:

-«Πρώτη μας προτεραιότητα είναι να βάλουμε όσο γίνεται περισσότερα δάση υπό διαχείριση και στο τέλος όλα τα δάση της χώρας υπό διαχείριση. Για αυτό θα χρειαστεί χρόνος και στη διαχείριση να είμαστε αποτελεσματικοί», σημειώνοντας ότι:

-«Αυτό είναι αναγκαία προτεραιότητα για να πείσουμε και το ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο της χώρας, ότι έχει υπάρξει μια σοβαρή αλλαγή στη δασική πολιτική».

-«Δεύτερη προτεραιότητα είναι αφού αρχίσουμε και βάζουμε αυτά τα δασικά οικοσυστήματα υπό διαχείριση,  πρέπει να δημιουργήσουμε έναν αποτελεσματικό τρόπο για να ενθαρρύνουμε και να μετράμε τη δημιουργία καινούργιου δάσους. Αυτό είναι το λεγόμενο εθελοντικό σύστημα εμπορίας ρύπων,  το οποίο έχουμε δρομολογήσει και θα ανακοινώσουμε προσεχώς,  έτσι ώστε να έχουμε πειστικά εργαλεία που να λέμε ότι δημιουργούμε καινούργιο δάσος, πραγματικό δάσος και όχι κάποια δεντράκια που φυτεύτηκαν και μαράθηκαν». Και συνέχισε λέγοντας ο υπουργός ότι:

-«Και αφού μπορέσουμε να πείσουμε ότι αξιόπιστα δημιουργούμε και διατηρούμε καινούργιο δάσος, τότε θα δούμε τι θα κάνουμε με τις οικιστικές πυκνώσεις».

Νέος κύκλος «ασυλίας

Αφήνωντας ο κος Σκυλακάκης να εννοηθεί από τα λεγόμενα του, ότι το ανοιχτό επί δεκαετίες θέμα έως τη συνολική αντιμετώπιση του παίρνει άλλη μία παράταση μέχρι να εκπληρωθούν οι προτεραιότητες που περιέγραψε ότι προηγούνται. Παράταση απροσδιόριστου χρόνου, η οποία εξ αντικειμένου ισοδυναμεί με έναν νέο κύκλο «ασυλίας», για τα εκκρεμή θέματα περίπου ενός εκατομμυρίου νόμιμων και αυθαιρέτων δασικών ακινήτων στις οικιστικές πυκνώσεις.

Δέκα χρόνια κάτω από το ραντάρ 1 εκατομμύριο ακίνητα

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι διαδοχικές κυβερνήσεις και οι αρμόδιες πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος των τελευταίων τουλάχιστον δέκα ετών βρίσκονται αντιμέτωπες με το ανοιχτό θέμα, χωρίς  να έχουν καταφέρει να πετύχουν καν την πλήρη καταγραφή των οικιστικών πυκνώσεων και των δασικών αυθαιρέτων της χώρας.

Επί ΣΥΡΙΖΑ: Ο όρος «οικιστικές πυκνώσεις» καθιερώθηκε  στην πολεοδομική ορολογία, ως δημιούργημα του αναπληρωτή υπουργού ΠΕΝ Γιάννη Τσιρώνη το 2015, για να απεμπλακεί η υπόθεση των δασικών χαρτών από τις μαζικές αντιρρήσεις πολιτών. Εν συνεχεία ο νόμος επί Γιώργου Σταθάκη και Σωκράτη Φάμελλου στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ , που θεσμοθετήθηκε για να δώσει πολεοδομικές λύσεις στις οικιστικές πυκνώσεις κατέπεσε μετά από προσφυγές δασολόγων και οικολόγων στο ΣτΕ.

Στο μεταξύ  στη διάρκεια της ισχύος του νόμου, έως το 2018 που έπεσε στο ΣτΕ, δεν έγινε κατορθωτό να ολοκληρωθεί η καταγραφή των οικιστικών πυκνώσεων της χώρας. Οι περίπου μισοί Δήμοι παρά τις αλλεπάλληλες παρατάσεις δεν έστειλαν ποτέ στο υπουργείο  τα οικιστικά περιγράμματα στους δασικούς χάρτες, τις λεγόμενες «οικιστικές πυκνώσεις» και τα  ακίνητα που βρίσκονται σε  διαμορφωμένους  οικισμούς περιοχών, οι οποίοι είχαν δασικό χαρακτήρα με βάση τις αεροφωτογραφίες του 1945, όπως είχαν από το νόμο υποχρέωση.

Επί ΝΔ: Από το 2019, αν και επί υπουργείας στο ΥΠΕΝ των Κωστή Χατζηδάκη και Κώστα Σκρέκα προωθήθηκαν οι δασικοί χάρτες και κυρώθηκαν για το περίπου 95% της επικράτειας, οι οικιστικές πυκνώσεις έχουν μείνει μέχρι σήμερα,  ως «μαύρες τρύπες» στους δασικούς χάρτες. Σε όσες δε περιπτώσεις δηλώθηκαν στους δασικούς χάρτες  ακίνητα, που έχουν ανεγερθεί με νόμιμες οικοδομικές άδειες εντός των οικιστικών πυκνώσεων είναι αυτά που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των αντιρρήσεων, οι οποίες κατά πολλές χιλιάδες εξακολουθούν να εκκρεμούν.

Με παταγώδη αποτυχία δε στέφθηκε η προσπάθεια που έγινε τα δύο τελευταία χρόνια να δηλωθούν τα δασικά αυθαίρετα των οικιστικών πυκνώσεων στην πλατφόρμα του Κτηματολογίου με παράβολο των 250 ευρώ, για να πετύχουν εξαίρεση από την κατεδάφιση και τακτοποίηση για 30 χρόνια. Παρά το ισχυρό δέλεαρ της τακτοποίησης και τις διαρκείς παρατάσεις της σχετικής προθεσμίας που έληξε τον Μάρτιο του 2023,  από τα εκατοντάδες χιλιάδες δασικά αυθαίρετα στην πλατφόρμα του ΥΠΕΝ και του Κτηματολογίου δηλώθηκαν λιγότερα από 3.000!

«Προφανώς χρειάζεται μια νέα πολιτική»

Σε δημοσιογραφική ερώτηση του ecopress, που επισήμανε προς τον κο Σκυλακάκη τις μέχρι τώρα αποτυχίες αντιμετώπισης του θέματος των οικιστικών πυκνώσεων και το ναυάγιο των δηλώσεων δασικών αυθαιρέτων στην πλατφόρμα του Κτηματολογίου, κληθείς να απαντήσει εάν θα συνεχιστεί η μέχρι τώρα η ακολουθούμενη πολιτική ή θα αλλάξει, ο υπουργός είπε ότι:

-«Η πολιτική για οικιστικές πυκνώσεις δεν έχει φέρει ως τώρα αποτέλεσμα, όπως πολύ σωστά παρατηρήσετε. Υπάρχει μία καταγραφή των οικιστικών πυκνώσεων μέσω των δασικών χαρτών,  δεν έχει υπάρξει καταγραφή για αυθαίρετο προς αυθαίρετο μέσα στις οικιστικές πυκνώσεις. Προφανώς χρειάζεται μια νέα πολιτική για αυτό,  δεν είναι σήμερα η ημέρα που θα την ανακοινώσουμε».

Αντιπυρικές ζώνες στους οικισμούς

-«Πρέπει να διαχωρίσουμε οτιδήποτε δεν θα κατεδαφιστεί από το δάσος», είπε εξάλλου ο υπουργός δίνοντας το μήνυμα, ότι δεν είναι ρεαλιστικό να κατεδαφιστούν τα χιλιάδες νόμιμα και αυθαίρετα ακίνητα, που έχουν ανεγερθεί σε δάση η σε χαρακτηρισμένες δασικές εκτάσεις,  οι οποίες έχουν απολέσει το δασικό χαρακτήρα τους.

Στα άμεσα μέτρα σημείωσε ό υπουργός ότι: «ένα από τα πράγματα που κάνουμε με το πρόγραμμα AntiNero, που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκμαψης, ιδίως στην Αττική είναι ότι παρεμβαίνουμε συστηματικά γύρω από τους οικισμούς και δημιουργούμε αντιπυρικές ζώνες. Αυτός είναι ο ένας τρόπος διαχωρισμού αλλά πρέπει να είμαστε έτοιμοι να δούμε αργότερα τι θα κάνουμε με τις οικιστικές πυκνώσεις που είναι ένα τεράστιο θέμα και πως αυτό θα το διαχειριστούμε».

«Να δούμε τι θα κάνουμε με τους παράνομους οικισμούς».

Παραπέμποντας σε λύσεις που θυμίζουν «δασικό ισοδύναμο», χωρίς όμως να τις αναφέρει, στο δημοσιογραφικό ερώτημα «τι θα κάνετε στο δια ταύτα», ο κος Σκυλακάκης απάντησε ότι:

-«Κατά την άποψή μου, αλλά αυτό είναι κάτι που πρέπει να συζητήσουμε και με το ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο της χώρας που έχει ισχυρές και δικαιολογημένες απόψεις για αυτό το θέμα,  είναι ότι πρέπει να δημιουργούμε καινούργιο δάσος και αυτό είναι κρίσιμο θέμα για να αντιμετωπίσουμε τα κλιματικά φαινόμενα, ταυτόχρονα να δημιουργήσουμε ισχυρές αντιπυρικές ζώνες γύρω από τους νόμιμους καταρχήν και να δούμε τι θα κάνουμε με τους παράνομους οικισμούς».

Απόλυτη προστασία και πραγματικότητα 

Πάντως ο κος Σκυλακάκης συνέδεσε το θέμα των οικιστικών πυκνώσεων,  τόσο με τη νέα δασική πολιτική που πρέπει να ορίζεται από τα νέα κλιματικά δεδομένα όσο και με τις εξελίξεις των νομοθετικών πρωτοβουλιών του υπουργείου στο Συμβούλιο της Επικρατείας αναφέροντας συγκεκριμένα ότι:

-«H Ελλάδα και Συνταγματικά και από πλευράς λογικής έπαιξε σε σχέση με το δάσος θα λέγαμε κατενάτσιο. Δηλαδή λέγαμε, θέλουμε να υπερασπιστούμε και την τελευταία σπιθαμή δάσους και όπου υπήρχε δάσος πρέπει να παραμείνει δάσος και όπου παλαιότερα υπήρχε δάσος που έχει πάψει να είναι δάσος να εξακολουθήσει να είναι δασικό. Και είχε και πολύ ισχυρές Συνταγματικές διατάξεις για αυτό το σκοπό. Αυτό ίσχυσε νομικά αλλά δεν ίσχυσε στην πραγματική ζωή. Στην πραγματικότητα έχουμε όμως δεκάδες χιλιάδες σπίτια μέσα στο δάσος,  κάποια από αυτά είναι νόμιμα και πάρα πολλά από αυτά όχι νόμιμα. Έχουμε ολόκληρους οικισμούς, τις λεγόμενες οικιστικές πυκνώσεις».

Αντίπαλος η κλιματική αλλαγή

– «Είμαστε αντιμέτωποι για τις επόμενες δεκαετίες με τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής,  που είναι άνθρωπογενές φαινόμενο και αυτές οι βίαιες αλλαγές που θα επέλθουν απαιτούν για να τις αντιμετωπίσουμε να είμαστε πολύ πιο αποτελεσματικοί στον τρόπο που διαχειριζόμαστε το δάσος»,  είπε ο υπουργός τονίζοντας ότι: «έχουμε ανάγκη να μετακινηθούμε σε μία πολιτική για το δάσος η οποία να είναι πολύ πιο αποτελεσματική».