Παγίδες για ιδιοκτήτες ακινήτων στη ρύθμιση ασφάλισης για μειωμένο ΕΝΦΙΑ

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Παγίδες στη νέα ρύθμιση  του υπουργείου Οικονομικών για μείωση του ΕΝΦΙΑ έως και 10% για ασφαλισμένα ακίνητα επισημαίνονται στη δημόσια διαβούλευση. Ανοιχτά θέματα η «υπερασφάλιση» μονοκατοικιών και διαμερισμάτων. Σε περιπτώσεις ζημιάς από φυσική καταστροφή η απώλεια της  ασφαλιστικής αποζημίωσης ή της κρατικής αρωγής για παλαιά κτίσματα, δασικά ακίνητα και αυθαίρετα. Οι δικλείδες για ακριβές βίλες με φθηνά ασφαλιστικά συμβόλαια.

Οι ρυθμίσεις του υπουργείου Οικονομικών

Στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών, που μετα τη δημόσια διαβούλευση κατατέθηκε από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη, προς συζήτηση στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής προβλέπεται ότι:

-Για τα έτη 2024 και επόμενα, ο ΕΝΦΙΑ μειώνεται κατά 10% για κατοικίες φυσικών προσώπων που ασφαλίζονται σε ασφαλιστική επιχείρηση εγγεγραμμένη στο Μητρώο Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων, για σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα και στοιχεία της φύσης, εφόσον η ασφάλιση καλύπτει το 100% της αξίας του ακινήτου.

-Ως αξία του ακινήτου, λαμβάνεται η αξία του κτίσματος ή των κτισμάτων, μη υπολογιζόμενης της αξίας του οικοπέδου. (Στη σχετική ρύθμιση η ΠΟΜΙΔΑ διαπιστώνει αντίφαση που οδηγεί στην «υπερασφάλιση» των κτισμάτων).

-Προϋπόθεση για τη μείωση του ΕΝΦΙΑ  είναι η ασφάλιση να αφορά το προηγούμενο έτος με διάρκεια τουλάχιστον 3 μηνών.

-Στην περίπτωση που η διάρκεια της ασφάλισης είναι μικρότερη του 1 έτους, η μείωση του ΕΝΦΙΑ προσαρμόζεται αναλογικά. Για παράδειγμα, 10% έκπτωση όταν η  ασφάλιση είναι για 12 μήνες, 7,5% για ασφάλιση 9 μηνών και 5% για ασφάλιση 6 μηνών.

-Η μείωση 10% του ΕΝΦΙΑ αφορά μόνο το ασφαλισμένο κτίσμα και όχι το σύνολο της ακίνητης περιουσίας. Η έκπτωση αφορά το σύνολο του λογαριασμού του ΕΝΦΙΑ, δηλαδή τόσο τον κύριο φόρο όσο και τον προσαυξημένο για ακριβές κατοικίες

-Για  να γίνει αποδεκτό το συμβόλαιο θα πρέπει να αφορά την κάλυψη 100% της αξίας της κατοικίας. Δηλαδή λαμβάνονται υπόψη οι φορολογήσιμες επιφάνειες της κατοικίας όπως προσδιορίζονται στο περιουσιολόγιο και στο έντυπο Ε9. Θα χρησιμοποιηθεί δηλαδή ο Αριθμός Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) που θα πρέπει να εναρμονιστεί και με την δήλωση του Ε9 εάν έχουν γίνει μεταβολές.

-Εφόσον κάποιος έχει για παράδειγμα τρεις κατοικίες για τις οποίες πληρώνει ΕΝΦΙΑ, για το πρώτο ακίνητο 250 ευρώ, το δεύτερο ακίνητο 200  ευρώ και το τρίτο 150 ευρώ και τα ασφαλίσει και τα τρία θα έχει έκπτωση 60 ευρώ στον τελικό λογαριασμό του.  Εφόσον ασφαλίσει για παράδειγμα μόνο τα δύο πρώτα η  έκπτωση θα είναι της τάξης των 45 ευρώ.

Οι παγίδες για τους ιδιοκτήτες ακινήτων

Οι παγίδες για την ασφάλιση των ακινήτων προκειμένου να πετύχουν μείωση 10% του ΕΝΦΙΑ, όπως επισημαίνονται στη διαβούλευση και ευρύτερα από παράγοντες της κτηματαγοράς αφορούν στις ακόλουθες περιπτώσεις:

 1.«Υπερασφάλιση» των κτισμάτων, μαζί με την οικοπεδική αξία: «σύμφωνα με την προτεινόμενη διάταξη, η έκπτωση χορηγείται «εφόσον η ασφάλιση καλύπτει το σύνολο (100%) της αξίας του ακινήτου, όπως καθορίζεται στην εκδοθείσα το προηγούμενο έτος πράξη διοικητικού προσδιορισμού του άρθρου». Όμως «Ως αξία του ακινήτου, για τις ανάγκες εφαρμογής του πρώτου εδαφίου, λαμβάνεται η αξία του κτίσματος ή των κτισμάτων, μη υπολογιζόμενης της αξίας του οικοπέδου»!
Εδώ υπάρχει μια θεμελιώδης λογική αντίφαση: Είναι γνωστό σε όλους ότι η «Τιμή Ζώνης», το βασικό δηλαδή μέγεθος του συστήματος Αντικειμενικού Προσδιορισμού της ανά τ.μ. αξίας των ακινήτων, εμπεριέχει και την αξία του ποσοστού οικοπέδου που αντιστοιχεί σε κάθε οριζόντια ιδιοκτησία (διαμέρισμα, κατάστημα κλπ.). Έτσι η διάταξη ρητά υποχρεώνει τους ιδιοκτήτες σε αναγκαστική και παράλογη «υπερασφάλιση» των κτισμάτων τους, προσθέτοντας και την αντιστοιχούσα οικοπεδική αξία (!), παρότι σύμφωνα με τη δεύτερη πρόταση αυτή απαλλάσσεται ρητά! Για να μην αποτύχει η ρύθμιση, πρέπει να οριστεί ρητά ως ελάχιστο όριο ασφαλιστέας αξίας το κατασκευαστικό κόστος κατοικίας, όπως το υπολογίζουν οι ασφαλιστικές εταιρίες, και όχι η συνήθως υπερτιμημένη αξία τους στον ΕΝΦΙΑ» επισημαίνει ο Στράτος Παραδιάς, δικηγόρος, πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ στη διαβούλευση του νομοσχεδίου.

2.Απώλεια της κρατικής αρωγής σε περίπτωση ζημιάς από φυσικές καταστροφές για ασφαλισμένες κατοικίες: «Όσοι ασφαλισμένοι πάθουν ζημιά από θεομηνία, μοιραία θα αποκλειστούν από την δωρεάν κρατική αρωγή προς τους ανασφάλιστους! Εν όψει του ότι σε όλα τα ασφαλιστήρια σεισμού υπάρχει απαλλαγή της ασφαλιστικής εταιρείας για το 2% του ασφαλισμένου κεφαλαίου, για να μην αδικηθούν οι ασφαλισμένοι, θα πρέπει ο νόμος να προβλέπει ρητά ότι, σε ζημιές που υπερβαίνουν π.χ. τις 10.000€, αυτό το ποσοστό θα καλύπτεται από το Κράτος και ολόκληρο το υπόλοιπο 98% της ζημιάς τους από την ασφαλιστική εταιρία» επισημαίνει ακόμη ο Στράτος Παραδιάς, δικηγόρος, πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ στη διαβούλευση του νομοσχεδίου.

3.Στατική επάρκεια παλαιών κατασκευών: «Επειδή μεγάλο πλήθος ακινήτων είναι κατασκευασμένα προ του 1960 δεν μπορούν να πάρουν την κάλυψη του σεισμού παρά μόνο αν προσκομίσουν μελέτη στατικής επάρκειας. Όσα λοιπόν ασφαλιστούν χωρίς την κάλυψη του σεισμού να λαμβάνουν έκπτωση 5% ενώ όσα καταφέρουν να ασφαλιστούν προσκομίζοντας την μελέτη να λαμβάνουν ολόκληρη την έκπτωση», προτείνεται στη διαβούλευση.

Η περίπτωση αυτή αφορά και σε ένα σημαντικό αριθμό αυθαιρέτων κυρίως εξοχικών κατοικιών που χτίστηκαν στο παρελθόν χωρίς οικοδομική άδεια και άρα τα ακίνητα αυτά επίσης δεν διαθέτουν στατικές μελέτες και δεν ασφαλίζονται για σεισμό.

4. Εκτός ασφαλιστικής αγοράς τα αυθαίρετα: Τα ακίνητα που κατασκευάστηκαν αυθαίρετα χωρίς οικοδομική άδεια, ακόμα και αν στη συνέχεια νομιμοποιήθηκαν εξαιρούνται από τους κανόνες που ισχύουν στην ασφαλιστική αγορά και οδηγούν σε άρνηση ασφάλισής τους από τις εταιρείες. Οι περιπτώσεις αυτές, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς αντιπροσωπεύουν το 15% με 20% των κατοικιών της χώρας.

5.Ασφάλιση και αποζημιώσεις δασικών ακινήτων: Αυξημένες υποχρεώσεις για τεχνικές παρεμβάσεις, με αντιπυρικά δομικά υλικά σε στέγες, πέργκολες, κουφώματα και το κέλυφος κτιρίων και για μέτρα πυρασφάλειας στον περιβάλλοντα χώρο τους, όπως επίσης να συντάξουν από τεχνικό επιστήμονα έκθεση αξιολόγησης επικινδυνότητας και σχέδιο προετοιμασίας εκκένωσης έχουν περισσότεροι από 2 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων εντός ή πλησίον δασών και δασικών εκτάσεων, με το νέο κανονισμό πυροπροστασίας που ισχύει από τη φετινή χρονιά.Τίθεται ερώτημα εάν αυτά τα ακίνητα θα πρέπει να ασφαλιστούν μετά από έλεγχο ότι πληρούν όλες τις προϋποθέσεις του νέου κανονισμού πυροπροστασίας ή σε περίπτωση που ασφαλιστούν έναντι κινδύνου φυσικών καταστροφών σε περίπτωση ζημιάς θα χάσουν την ασφαλιστική αποζημίωση, ακριβώς επειδή δεν πληρούσαν όλες τις προϋποθέσεις του κανονισμού πυροπροστασίας.

Οι απαιτήσεις του νέου κανονισμού πυροπροτασίας και οι υποχρεώσεις των ιδιοκτητών δασικών ακινήτων Δείτε εδώ στο ecopress

6.Χαμηλή η μείωση του ΕΝΦΙΑ: «Το ποσοστό μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά μόλις 10% είναι για τους περισσότερους φορολογούμενους συμβολικό και όχι αποτελεσματικό κίνητρο. Το ποσοστό πρέπει και μπορεί να αυξηθεί τουλάχιστον στο 25%, δεδομένου ότι η πολλαπλή φορολόγηση ολόκληρου του ασφαλιστικού τζίρου, ελαχιστοποιεί στην κυριολεξία το εντεύθεν δημοσιονομικό βάρος» επισημαίνει ο Στράτος Παραδιάς στη διαβούλευση.

7.Αντικίνητρα για ανασφάλιστες κατοικίες: «να θεσπιστούν αντικίνητρα για όσους δεν ασφαλίζονται δηλαδή να μην λαμβάνουν καμία κρατική αρωγή, εφόσον συμβεί κάποια φυσική καταστροφή» προβλέπουν σχετικές προτάσεις που κατατίθενται στη διαβούλευση.

Υποστηρίζεται μάλιστα η καθολική ασφάλιση, με επιχειρήματα όπως ότι: « θα μειώσει πολύ για όλους τους πολίτες το κόστος των ασφαλίστρων, το κράτος θα εισπράττει κάθε χρόνο τεράστια ποσά από τον φόρο ασφαλίστρων, (ο οποίος από 15% θα μπορούσε να μειωθεί στο 5%) αλλά και από τους φόρους επί των κερδών των ασφαλιστικών εταιρειών, ενώ μετά από κάποια φυσική καταστροφή (οι οποίες δυστυχώς επιτείνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής) θα υπήρχε άμεση ανοικοδόμηση των πληγέντων ακινήτων και περιοχών αφού οι ασφαλιστικές εταιρείες θα αποζημίωναν άμεσα και χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες τους ασφαλισμένους πολίτες. Η εισροή εσόδων στα ταμεία του κράτους μετά από καταστροφές λοιπόν θα είναι μεγάλη λόγω των εργοδοτικών εισφορών και του ΦΠΑ που θα εισπράξει από την ανοικοδόμηση των περιοχών, σε αντιδιαστολή με την σημερινή κατάσταση όπου το κράτος επιδοτεί τον κάθε κατεστραμμένο πολίτη μετά από κάθε φυσική καταστροφή. Είναι απολύτως λογικό λοιπόν και το κόστος των ασφαλίστρων να εκπίπτει του φόρου λόγω της ανταποδοτικότητας που προσφέρει η ασφάλιση γενικότερα».

8.Φθηνά ασφαλιστικά συμβόλαια για ακριβές κατοικίες: Το υπουργείο Οικονομικών αντιμετωπίζει το θέμα για όσους με «φθηνά» ασφαλιστήρια συμβόλαια για ακριβές κατοικίες θα επιχειρήσουν να κερδίσουν την έκπτωση 10% στον ΕΝΦΙΑ. Ετοιμάζεται «κούρεμα» του ΕΝΦΙΑ σε περιπτώσεις ασφάλισης κατοικιών για φυσικές καταστροφές που δεν ανταποκρίνονται στη πραγματική έκταση και την αξία του ακινήτου. Σύμφωνα με τη ρύθμιση για να δοθεί έκπτωση 10% στον ΕΝΦΙΑ θα πρέπει η ασφάλιση να καλύπτει το 100% της αξίας της κατοικίας, πράγμα που σημαίνει ότι θα λαμβάνονται υπόψη οι φορολογήσιμες επιφάνειες της κατοικίας, όπως προσδιορίζονται στο περιουσιολόγιο και στο έντυπο Ε9. Δηλαδή θα χρησιμοποιηθεί ο Αριθμός Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) που θα πρέπει να εναρμονιστεί και με την δήλωση του Ε9 εάν έχουν γίνει μεταβολές.

Η ρύθμιση να είναι χρήσιμη και συμφέρουσα

-«Το Κράτος δεν είναι φυσικός εγγυητής των ιδιωτικών περιουσιών, όπως πολλοί νομίζουν βλέποντας τις εκάστοτε κυβερνήσεις να μοιράζουν κρατικό χρήμα σε παθόντες από διάφορες θεομηνίες. Είναι ιδιαίτερα θετικό συνεπώς ότι η κυβέρνηση θα θεσμοθετήσει, μετά από πολλά χρόνια, τη μείωση επί του κύριου και του συμπληρωματικού φόρου του ΕΝΦΙΑ και χωρίς εισοδηματικά κριτήρια, ως κίνητρο για την ασφάλιση των ιδιωτικών κατοικιών έναντι των κινδύνων που τις απειλούν. Βασικό μέλημα των συντακτών της νέας ρύθμισης για την ουσιαστική επιτυχία της πρέπει να είναι να την θεωρήσουν οι πολίτες ως χρήσιμη και κυρίως συμφέρουσα» τονίζει ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ Στράτος Παραδιάς.

Ζητώντας μείωση του ΕΝΦΙΑ στο 25%, να ισχύσει ρητά ως ελάχιστο όριο ασφαλιστέας αξίας το κατασκευαστικό κόστος κατοικίας και  να προβληθεί ότι, σε ζημιές που υπερβαίνουν π.χ. τις 10.000€, αυτό το ποσοστό θα καλύπτεται από το Κράτος και ολόκληρο το υπόλοιπο 98% της ζημιάς τους από την ασφαλιστική εταιρία επισημαίνει ότι:

-«Αν δεν ληφθούν υπόψη τα παραπάνω, είναι αναπόφευκτος ο κίνδυνος, να «θαφτεί» και αυτή η θετική πρωτοβουλία, στην πλήρη αδιαφορία των πολιτών, όπως δυστυχώς έγινε και με τη διάταξη για την εντός τετραετίας επιστροφή του 40% των εργασιών και μόνον, της αναβάθμισης κτιρίων».