Παγκόσμια δράση για την ακραία ζέστη, με πρωτοβουλία της Αθήνας

Της Ντίνας Καράτζιου/

Δράση ενάντια στην  αστική υπερθέρμανση και την  ακραία ζέστη, που δοκιμάζει ανθρώπους και υποδομές αναλαμβάνει ο δήμος Αθηναίων, ως ιδρυτικό μέλος στην Ευρώπη, της διεθνούς πρωτοβουλίας «Συμμαχία Ανθεκτικότητας έναντι της Ακραίας Ζέστης» του Ατλαντικού Συμβουλίου. 

 

“Ο κεντρικός δήμος  της Ελλάδας κτίζει την ανθεκτικότητα της πόλης,  προσεγγίζοντας το πρόβλημα και δίνοντας λύσεις  στη  λογική του «Bottom up»  ήτοι από τα κάτω προς τα πάνω, δουλεύοντας με τις τοπικές κοινωνίες”, απάντησε ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Κώστας Μπακογιάννης  σε ερώτηση του  «Ecopress» , που συμμετείχε στην δημοσιογραφική κάλυψη,  της παγκόσμιας εκδήλωσης για την έναρξη της εκστρατείας που ξεκινάει στην Ευρώπη από την Αθήνα.

Ειδική διακτυακή εκδήλωση

Σε ειδική διαδικτυακή εκδήλωση του Ατλαντικού Συμβουλίου με κέντρο αναφοράς, την Αθήνα,  παρουσιάστηκε η έναρξη της συνεργασίας της Αθήνας ως  ιδρυτικού μέλος της διεθνούς πρωτοβουλίας «Συμμαχίας Ανθεκτικότητας έναντι της Ακραίας Ζέστης» (City Champions for Heat Action της Extreme Heat Resilience Alliance,) αλλά και  ο ορισμός της πρώτης Επικεφαλής Αντιμετώπισης Αστικής Υπερθέρμανσης (Chief Heat Officer) στον Δήμο Αθηναίων. Παράλληλα, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης,  το Ατλαντικό Συμβούλιο, έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα  για την έναρξη στην Ευρώπη, της παγκόσμιας εκστρατείας ενημέρωσης, με την ονομασία   #HeatSeason , η οποία  θα τρέξει από τα μέσα κοινωνικής  δικτύωσης και  πραγματοποιείται με πρωτοβουλία του Κέντρο Adrienne Arsht-Rockefeller Foundation Resilience Center (Arsht-Rock)  που βρίσκεται υπό τη σκέπη του  Ατλαντικού Συμβουλίου. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο Αθήνα, Παρίσι,  Σεβίλλη,  Γλασκώβη και  Ρότερνταμ, αποτελούν τα μεγάλα αστικά κέντρα, τα οποία, μια με μία  σειρά άλλων διεθνών πόλεων, θα επικεντρωθούν σε δράσεις προστασίας πληθυσμών και μετριασμού των υψηλών αστικών θερμοκρασιών που είναι αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, με την υποστήριξη του Adrienne Arsht-Rockefeller Foundation Resilience Center (Arsht-Rock).

Ανθεκτικότητα

Ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Κώστας Μπακογιάννης  ανέδειξε κατά τη διάρκεια της παρέμβασής του τις δράσεις και τις παρεμβάσεις που σχεδιάζει και πραγματοποιεί  ο κεντρικός δήμος για  να μεγιστοποιήσει την ανθεκτικότητα της πόλης, με την  αύξηση των ελεύθερων πράσινων χώρων,  αλλά και την αναβάθμιση των υφιστάμενων πνευμόνων, ορόσημα για την πόλη ( Εθνικός Κήπος, Λυκαβηττός, Λόφος Στρέφη, Φιλοπάππου, Ακαδημία Πλάτωνος).  Αναφέρθηκε επίσης στο ζοφερό μέλλον που έρχεται όσον αφορά τις υψηλές  θερμοκρασίες και εξήγησε πως οι πόλεις  βρίσκονται αντιμέτωπες με κύματα παρατεταμένου καύσωνα , αναζητώντας τρόπους να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής: «Τις επόμενες δεκαετίες θα τριπλασιαστεί αριθμός των πόλεων που θα εκτίθεται σε ακραίες θερμοκρασίες. Μέχρι το 2050 περισσότερες από 970 πόλεις θα δοκιμαστούν σε ακραίες θερμοκρασίες των 35 βαθμών αντί των 354 που δοκιμάζονται από το φαινόμενο σήμερα.  Επίσης ο αστικός πληθυσμός που θα εκτίθεται σε ακραίες υψηλές θερμοκρασίες  θα αυξηθεί κατά 80%», τόνισε μεταξύ άλλων.

Απάντηση στο «Ecopress»

Σε ερώτηση του «Ecopress» με αφορμή την απόφαση της Κομισιόν για παραπομπή της Ελλάδας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγω της κακής ποιότητας του αέρα, και στο τι μέτρα σχεδιάζει ο κεντρικός δήμος όσον αφορά τη δημιουργία ελεύθερων πράσινων χώρων αλλά και την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης για να αναχαιτιστεί το φαινόμενο που μας οδήγησε  σε νέα παραπομπή, ο κ. Μπακογιάννης ανέφερε:  «Όπως ξέρετε είμαστε αντιμέτωποι με μία παγκόσμια πρόκληση που απαιτεί όμως τοπική απάντηση. Ένα παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί τοπική λύση. Υπενθυμίζω, ότι παγκοσμίως οι πόλεις είναι υπεύθυνες για το 70% των ρύπων του διοξειδίου του άνθρακα που εκλύονται στην ατμόσφαιρα».

Bottom up προσέγγιση

Εξήγησε ότι ο κεντρικός δήμος κτίζει την ανθεκτικότητα της πόλης,  προσεγγίζοντας το πρόβλημα και δίνοντας λύσεις  στη  λογική του «Bottom up»  ήτοι από τα κάτω προς τα πάνω, δουλεύοντας με τις τοπικές κοινωνίες και προκρίνοντας  περιβαλλοντικές λύσεις βασισμένες στο φυσικό περιβάλλον και τη βιωσιμότητά του:  «θα ήθελα να  δώσω μερικά παραδείγματα» είπε χαρακτηριστικά : «Τα πάρκα τσέπης, τα οποία μπορεί να μην αλλάζουν την πόλη, αλλάζουν όμως στο μεταξύ μία γειτονιά». Τόνισε επίσης, ότι «ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη αναπλάσεις  και παρεμβάσεις που αφορούν τόσο την  αύξηση των ανοιχτών αστικών χώρων  πρασίνου, όσο «και την  αναβάθμιση των υφιστάμενων αστικών μας πνευμόνων (Εθνικός Κήπος, Λυκαβηττός, Λόφος Στρέφη, Φιλοπάππου, Ακαδημία Πλάτωνος), τα οποία  όπως υπογράμμισε, «ήδη αλλάζουν,  με εργασίες αναβάθμισης και ανάπλασης, σεβόμενοι απόλυτα πάντα, την αρχαία πολιτιστική μας κληρονομιά». Πρόσθεσε δε, ότι  «εργαζόμαστε πολύ συστηματικά, για την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης στο δήμο. Μάλιστα,  είμαι στη πολύ ευχάριστη θέση να σας ανακοινώσω, την εγκατάσταση των πρώτων φορτιστών ηλεκτροκίνησης στο κέντρο της Αθήνας»,  τόνισε ο κ. Μπακογιάννης.

Πρώτη Chief Heat Officer  

Παράλληλα με την έναρξη συνεργασίας της Αθήνας με τη διεθνή  «Συμμαχία Ανθεκτικότητας έναντι της Ακραίας Ζέστης»,  ο κεντρικός δήμος προχώρησε στη θεσμοθέτηση της πρώτης Επικεφαλής Αντιμετώπισης Αστικής Υπερθέρμανσης (Chief Heat Officer)  ορίζοντας την κ. Ελένη Μυριβήλη στη θέση αυτή. Η κ. Μυριβήλη θα συντονιστεί με την διυπηρεσιακή ομάδα εργασίας του Δήμου Αθηναίων για την προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, με στόχο την προστασία των ευάλωτων ανθρώπων από την αύξηση της θερμοκρασίας και γενικά την θωράκιση της πόλης απέναντι στην ζέστη.  Όπως αναφέρθηκε, η κ. Μυριβήλη θα οργανώσει επίσης μια «ομάδα κρούσης» από εταίρους πέραν του Δήμου ώστε γρήγορα και συστηματικά να προετοιμαστεί και να ανταποκριθεί η πόλη στις νέες ανάγκες που δημιουργούνται.  Η ίδια τόνισε σχετικά: «Ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης αντιλαμβανόμενος τη σοβαρότητα της κατάστασης κατάφερε να κινητοποιήσει διεθνή υποστήριξη για την αντιμετώπισή της. Αποτελεί τιμή για εμένα να υπηρετήσω ως η πρώτη Chief Heat Officer της Ευρώπης και προσβλέπω στην διάχυση της πληροφορίας σχετικά με τους σοβαρούς κινδύνους που εγκυμονεί η ακραία ζέστη, καθώς και στην κινητοποίηση των υπευθύνων προκειμένου να αναλάβουν άμεσες δράσεις ενημέρωσης, προστασίας και «πρασινίσματος» της πόλης μας. Συζητάμε για την Κλιματική Αλλαγή και την υπερθέρμανση εδώ και δεκαετίες, αλλά δεν έχουμε συζητήσει σχεδόν καθόλου για τη ακραία ζέστη».

Παρεμβάσεις

Στην εκδήλωση του Ατλαντικού Συμβουλίου υπό τη σκέπη του οποίου δραστηριοποιείται το Κέντρο Αντοχής «Adrienne Arsht-Rockefeller Foundation Resilience Center (Arsht-Rock)»  πραγματοποίησαν διακεκριμένοι Ελληνες και ξένοι  επιστήμονες ,  από την Ελλάδα. δήμαρχοι και εκπρόσωποι από τους δήμους Παρισιού, της Σεβίλλης, της Γλασκώβης, του Ρότερνταμ, εκπρόσωποι οργανώσεων που έχουν στο επίκεντρο της δράσης τους την ανθεκτικότητα των αστικών κέντρων.

Στην παρέμβασή της, η  καθηγήτρια του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Φοίβη Κουντούρη, χαιρετίζοντας την πρωτοβουλία του δήμου Αθηναίων, μετέφερε την εμπειρία της μελετώντας τις επιπτώσεις  και προκρίνοντας λύσεις  έναντι των δυσμενών συνθηκών που δημιουργεί η  κλιματική αλλαγή ,μέσα από την πληθώρα των ερευνητικών φορέων στα οποία προϊσταται: Διευθύντρια του ελληνικού κόμβου της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Γνώσης και Καινοτομίας για το Κλίμα  (EIT Climate-KIC HUB Greece),  Συν προεδρεύουσα του United Nations Sustainable Development Solutions Network (UN SDSN) τόσο της Ελλάδας όσο και της Ευρώπης,), πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιστημονικής Ένωσης Οικονομολόγων Περιβάλλοντος-Φυσικών Πόρων και του ερευνητικού κέντρου «ΑΘΗΝΑ».  Η κ. Κουντούρη, χαρακτήρισε ως κρίσιμη την προσαρμογή στις ακραίες θερμοκρασίες τόσο για τη διάσωση των ανθρώπινων ζωών όσο και για την οικονομική βιωσιμότητα αλλά και την ανθεκτικότητα των πόλεων. Ανέφερε ότι η πρωτοβουλία των Ηνωμένων Εθνών για την υποστήριξη της υλοποίησης των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs ) που στηρίζεται στα ερευνητικά δεδομένα μεγάλων πανεπιστημιακών φορέων,  προσπαθεί να επικοινωνήσει λύσεις για να επιταχυνθεί η βιώσιμη μετάβαση των κοινωνιών και των οικονομιών.

Ο Διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, κ. Κώστας Λαγουβάρδος, χαιρέτισε επίσης την πρωτοβουλία, του δήμου  την οποία χαρακτήρισε εξαιρετική και υπογράμμισε, ότι θα  συμβάλλει αποφασιστικά στην αφύπνιση των πολιτών, απέναντι σε ένα σιωπηλό δολοφόνο, όπως χαρακτήρισε , την ακραία ζέστη. Ανέφερε ακόμη, ότι η Αθήνα είναι μία ζεστή πόλη όπως και άλλες πόλεις της Ελλάδας και αναμένεται να γίνουν ακόμη πιο ζεστές την επόμενη δεκαετία, υπογραμμίζοντας ότι το πρόβλημα είναι μπροστά μας. Υπογράμμισε ότι στην επαγρύπνηση και προστασία των πολιτών έναντι του ακραίου αυτού φαινομένου θα βοηθήσει η υποστήριξη  προγνωστικών μετεωρολογικών μοντέλων τα οποία θα διοχετεύουν πληροφορίες στους πολίτες, φέρνοντας ως  πετυχημένο παράδειγμα  τον κόμβο προγνώσεων καιρού  του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που τυγχάνει ευρείας αποδοχής από τους πολίτες και τα μίντια.

Στήριξη της Αθήνας από τους ευρωπαίους δημάρχους

Η πρωτοβουλία του Δήμου Αθηναίων  για την προώθηση δράσεων ενάντια στην αστική υπερθέρμανση με στόχο την προστασία των αστικών κοινοτήτων στηρίζεται από τους πρωτοστάτες Ευρωπαίους δημάρχους σε θέματα Κλιματικής Αλλαγής: του Παρισιού, της Γλασκώβης, του Ρότερνταμ και της Σεβίλλης.  Η δήμαρχος του Παρισιού κ. Anne Hidalgo, τάχθηκε υπέρ αυτής της πρωτοβουλίας του δημάρχου κ. Κώστα Μπακογιάννη λέγοντας χαρακτηριστικά, ότι η  « ακραία ζέστη γίνεται η νέα κατάσταση πραγμάτων στα αστικά περιβάλλοντα και λαμβάνει χώρα με δραματική συχνότητα. Καταστροφικοί καύσωνες αίρουν κάθε αμφιβολία ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τις ζωές όλων μας. Δυστυχώς αυτή μας η τρωτότητα γίνεται όλο και πιο ορατή λόγω της αυξανόμενης έντασης των καταστροφών. Είναι επείγουσα η ανάγκη να ενισχύσουμε τις δράσεις που λαμβάνουμε ως πόλεις για να αντιμετωπίσουμε την ακραία ζέστη και να αποτρέψουμε τον “σιωπηρό δολοφόνο” από το να προκαλέσει περισσότερους θανάτους. Γι’ αυτό, υποστηρίζω την  πρωτοβουλία City Champions for Heat Action του Adrienne Arsht Rockefeller Foundation Resilience Center και τις δράσεις του Δημάρχου Αθηναίων στην Ευρώπη για την αντιμετώπιση του, απειλητικού για τη ζωή, ζητήματος της ακραίας ζέστης στην ήπειρό μας».

Η καμπάνια

Στη διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου του Αντλαντικού Συμβουλίου, έγινε επίσημη πρώτη παρουσίαση της παγκόσμιας καμπάνιας  που θα τρέξει τώρα και στην Ευρώπη από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την ακραία ζέστη, από τη διευθύντρια και ανώτερη αντιπρόεδρο (SVP)  του Adrienne Arsht-Rockefeller Foundation Resilience Center κ. Kathy Baughman McLeod. «Είμαστε εδώ σήμερα για να προωθήσουμε την  καμπάνια #HeatSeason που ξεκινάει για την Ευρώπη από το δήμο της Αθήνας».  Η ίδια, τόνισε εμφατικά, ότι « Δεν χρειάζεται να πούμε σήμερα νούμερα, τα γνωρίζουμε όλοι. Η κατάσταση ολοένα και χειροτερεύει, οι άνθρωποι αρρωσταίνουν, πεθαίνουν. Η ακραία ζέστη είναι ένας σιωπηλός δολοφόνος και πολλοί άνθρωποι δεν το γνωρίζουν. Ελπίζουμε ότι μέσα από την καμπάνια, αυτό θα αλλάξει», ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Baughman McLeod, η οποία συντόνισε τη παρουσίαση της εκδήλωσης. Την εκδήλωση άνοιξε η η εκτελεστική Αντιπρόεδρος, ιδρύτρια του Κέντρου  «Adrienne Arsht-Rockefeller Foundation Resilience Center and Adrienne Arsht Latin America Center» του Ατλαντικού Συμβουλίου, κ. Adrienne Arsht, η οποία ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «Υπάρχουν λύσεις για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της ακραίας ζέστης». Δήλωσε υπερήφανη για  την πρωτοβουλία της καμπάνιας από το Arsht-Rock  και συνεχάρη τον δήμαρχο Αθηναίων αλλά και όλους του αξιωματούχους που δραστηριοποιούνται προς αυτόν τον στόχο.  Όπως είπε, ελπίζει ότι  αυτή  η καμπάνια θα αφυπνίσει συνειδήσεις, θα εξηγήσει τις δυσμενείς συνέπειες από την ολοένα αυξανόμενη θερμοκρασία και θα δώσει λύσεις σε κυβερνήσεις και πολίτες που μπορούν να φέρουν στις κοινότητες ούτως ώστε  να διασφαλίσουν ανθεκτικότητα προς όφελος όλων.

 #HeatSeason

Η  Arsht-Rock προωθεί μια εκστρατεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τη #HeatSeason, για την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση των ανθρώπων παγκοσμίως σχετικά με τον αντίκτυπο των ακραίων θερμοκρασιών, όχι μόνο ως κλιματική απειλή για τον πλανήτη, αλλά και ως σοβαρή απειλή για την ανθρώπινη υγεία και ευεξία. Η καμπάνια #HeatSeason που τώρα επικεντρώνεται στην Ευρώπη, αφορά την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση των πολιτών παγκοσμίως σχετικά με τον αντίκτυπο των ακραίων θερμοκρασιών, όχι μόνο ως κλιματική απειλή για τον πλανήτη, αλλά και ως σοβαρή απειλή για την ανθρώπινη υγεία και ευεξία. Η εργαλειοθήκη της καμπάνιας έχει μεταφραστεί σε πέντε γλώσσες, υπογραμμίζοντας, ότι η  Εποχή της Ζέστης,( #HeatSeason), είναι ήδη γεγονός και θα επηρεάσει τους πάντες και παντού. Στόχος, να προβληθεί αυτήν η αόρατη απειλή όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, ούτως ώστε να δοθεί προτεραιότητα στη διασφάλιση της ανθεκτικότητας για τη διάσωση ζωών και την προστασία βιοτικών πόρων.

Οι δράσεις που έχουν ξεκινήσει στην Αθήνα

Όπως αναφέρθηκε, η  δημοτική Αρχή έχει προχωρήσει σε μια σειρά από πρωτοβουλίες , υλοποιώντας φιλικά προς το περιβάλλον έργα και διασφαλίζοντας ότι σχεδιάζονται και υλοποιούνται με όρους θερμικής ανθεκτικότητας. Τα έργα που ήδη έχουν δρομολογηθεί είναι μεταξύ άλλων, είναι η ενεργειακή θωράκιση των σχολείων, των δημοτικών κτιρίων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της Αθήνας, τον πολλαπλασιασμό της δεντροφύτευσης στο κέντρο και τις 129 γειτονιές της πρωτεύουσας, τη δημιουργία περισσότερων ανοικτών χώρων πρασίνου, όπως είναι τα πάρκα τσέπης, την αναβάθμιση των υφιστάμενων αστικών πνευμόνων ), αλλά και η αποκατάσταση των σιντριβανιών της πόλης που μειώνουν αισθητά την θερμοκρασία. Παράλληλα, με τη εκτεταμένη χρήση σύγχρονων ειδικών ψυχρών υλικών στα μεγάλα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη η θερμική πίεση μειώνεται και η πόλη θωρακίζεται περιβαλλοντικά.

Επικαιροποίηση σχεδίου

Επικαιροποιείται από  το δήμο Αθηναίων η Στρατηγική Ανθεκτικότητας  που παρουσιάστηκε το 2017 για το 2030 μαζί με Σχέδιο Δράσεων για την Κλιματική Αλλαγή.  Τα συγκριμένα Σχέδια Δράσης αναγνωρίζουν την ζέστη και την ξηρασία ως σημαντικούς κινδύνους για την πόλη μας και προβλέπουν δράσεις που παρέχουν προστασία στις πληθυσμιακές εκείνες ομάδες της πόλης που βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο μέσω διαφόρων μεθόδων, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των χώρων πρασίνου και των επιλογών σκίασης, της εκτεταμένης χρήσης ψυχρών υλικών και της προώθησης “δροσερών διαδρομών” σε τμήματα της πόλης, όπου το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας είναι περισσότερο έντονο.

 Εφαρμογή για smartphone Extrema Global

Παράλληλα,  προκρίνεται ένα ακόμη καινοτόμο εργαλείο για την αντιμετώπιση της τρωτότητας εξαιτίας της ακραίας ζέστης. Πρόκειται  για την εφαρμογή για smartphone Extrema Global, η οποία παρέχει προσωποποιημένες πληροφορίες στους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης σχετικά με τις απειλές υγείας τις σχετιζόμενες με τη ζέστη, και φέτος και με την ποιότητα του αέρα. Χρησιμοποιεί μετεωρολογικά δεδομένα πραγματικού χρόνου για συγκεκριμένο γεωγραφικό στίγμα, καθώς και οδηγίες για τα πλησιέστερα σημεία δροσισμού. Η εφαρμογή, που αναπτύχθηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα, έχει υιοθετηθεί από το Παρίσι, το Ρότερνταμ, το Μιλάνο, τη Μαγιόρκα και τώρα ξεκινά συνεργασία και με το Λονδίνο, ενώ η χρήση της επεκτείνεται σε πόλεις σε όλο τον κόσμο.