«Παιχνίδι με τη φωτιά» για χιλιάδες αυθαίρετα σε δάση και οικιστικές πυκνώσεις

Της Γραμμάτης Μπακλατσή, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού

baklatsi@yahoo.gr

Οι ιδιοκτήτες των δεκάδων χιλιάδων αυθαιρέτων σε δάση και οικιστικές πυκνώσεις, που δεν τα δήλωσαν στην πλατφόρμα του Κτηματολογίου για να τα τακτοποιήσουν με παράβολο των 250 ευρώ δεν έχουν διέξοδο να δηλώσουν τώρα την εφαρμογή των μέτρων πυροπροστασίας, χωρίς να αποφύγουν τις συνέπειες του δασαρχείου, των προστίμων και της υποχρεωτικής κατεδάφισης, που ο νόμος προβλέπει. Τι πρέπει να γνωρίζουν και να κάνουν οι ιδιοκτήτες και τι αναμένεται να κάνει το υπουργείο.

Αποκλείονται εκ  των πραγμάτων από την εφαρμογή των μέτρων πυροπροστασίας τα δεκάδες χιλιάδες αυθαίρετα σε δάση και οικιστικές πυκνώσεις, δηλαδή τα ακίνητα που θα έπρεπε να θωρακιστούν κατά προτεραιότητα με τα μέτρα πυρασφάλειας και όπως με τραγικό τρόπο αποδείχθηκε στο Μάτι είναι πραγματικές βόμβες για ανάφλεξη και μετάδοση της φωτιάς στις μεγάλες δασικές πυρκαγιές.

Ο υπουργός ΠΕΝ Θόδωρος Σκυλακάκης δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι για φέτος η υποχρέωση να υποβάλλουν Έντυπο Αξιολόγησης Επικινδυνότητας, Τεχνική Έκθεση και Δήλωση Εφαρμογής των μέτρων πυρασφάλειας αφορά και στους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων και σε όσους έχουν ακίνητο στις λεγόμενες οικιστικές πυκνώσεις. Και ο γενικός γραμματέας Δασών Στάθης Σταθόπουλος επισήμανε ότι έχουν δοθεί τέσσερις παρατάσεις για τις δηλώσεις δασικών αυθαιρέτων στην πλατφόρμα του Κτηματολογίου και ελάχιστοι ιδιοκτήτες (περί τους 3000 ιδιοκτήτες) έχουν ανταποκριθεί.

-Το μέγα ερώτημα είναι: εάν η πολιτεία θα αναλάβει άμεσες πρωτοβουλίες για την εφαρμογή των μέτρων πυροπροστασίας στα αυθαίρετα σε δάση και οικιστικές πυκνώσεις και οι ιδιοκτήτες τις ευθύνες που τους αναλογούν για να προστατευτούν ανθρώπινες ζωές, δασικές εκτάσεις και ιδιωτικές περιουσίες ή το θέμα θα παραμείνει ανοιχτό με όλους τους κινδύνους που συνεπάγεται;

Κάηκε ο κανονισμός πυροπροστασίας, οι ευθύνες για ιδιοκτήτες & μηχανικούς

Γενικότερα ωστόσο μεγάλη σύγχυση επικρατεί στους ιδιοκτήτες ακινήτων  σχετικά με την υποχρέωση λήψης μέτρων πυροπροστασίας για τα κτίσματα τα οποία βρίσκονται εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων.

Θυμίζουμε ότι μετά από παράταση, οι  ιδιοκτήτες των ακινήτων μέχρι τις 21/6/2024, θα πρέπει να υποβάλουν  στον οικείο Δήμο, δήλωση εφαρμογής μέτρων πυρασφάλειας με την οποία να δηλώνεται ότι έχουν  προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την προστασία του ακινήτου τους, σύμφωνα με την Τεχνική έκθεση αρμόδιου Τεχνικού Επιστήμονα.

Σύμφωνα με τη νομοθετική διάταξη, υποχρέωση  για την εφαρμογή του κανονισμού  έχουν οι ιδιοκτήτες  ακινήτων με  κτίσμα που βρίσκονται:

• σε δάση ή δασικά οικοσυστήµατα ή δασικές εκτάσεις
• σε χορτολιβαδικές εκτάσεις που βρίσκονται επί ηµιορεινών, ορεινών και ανώµαλων εδαφών είτε είναι δηµόσιες, είτε είναι αναγνωρισµένες ως ιδιωτικές.
• σε πεδινές χορτολιβαδικές εκτάσεις (µη ορεινές ή ηµιορεινές και µη κείµενες επί ανώµαλων εδαφών)
• εν όλω ή εν µέρει εντός ακτίνας 300 µέτρων από τα όρια δασικών εκτάσεων
• µέσα σε περιαστικό πράσινο και σε κηρυγµένες δασωτέες ή αναδασωτέες εκτάσεις
• µέσα σε πάρκα και άλση πόλεων και οικιστικών περιοχών.

Ωστόσο, δεν υπάρχει  ένας ενιαίος ψηφιακός χάρτης, που να καταγράφει ανά δήμο τις εκτάσεις που είναι άλση , περιαστικά δάση, αναδασωτέες περιοχές κ.λπ , με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη η εφαρμογή του νόμου.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος  για να διευκολύνει το έργο των αρμοδίων υπηρεσιών (Δήμους, Πυροσβεστική , Δασαρχεία κλπ) , των πολιτών και των μηχανικών, εξέδωσε  δύο ερμηνευτικές  εγκυκλίους  με τις οποίες δίνονται οδηγίες  για την εφαρμογή του μέτρου .

Ένα  σοβαρό θέμα που ανέκυψε είναι το πότε χρειάζεται να ενημερώσει ο πολίτης το δασαρχείο για τα μέτρα πυροπροστασίας, που θα λάβει και κυρίως για τον καθαρισμό – κλάδεμα δένδρων κλπ σε ακίνητα μέσα σε δασικές εκτάσεις.

Πότε ΔΕΝ απαιτείται έγκριση από την Δασική Υπηρεσία;

 1.Σε ακίνητα εντός σχεδίου πόλης ή εντός οικισμών οριοθετημένων

2.Σε ακίνητα εκτός σχεδίου με κτίσματα που έχουν ανεγερθεί με οικοδομική άδεια και αφορά αναλυτικά:

α) περιπτώσεις  ακινήτων εκτός σχεδίου και εντός δασικών εκτάσεων , για τα οποία εκδόθηκε νόμιμη οικοδομική άδεια προ της 11ης.6.1975, η οποία δεν έχει ανακληθεί ή ακυρωθεί και μόνο για την αναγκαία επιφάνεια αυτών σύμφωνα με τους τότε  ισχύοντες όρους δόμησης . Ως όρια αρτιότητας λαμβάνονται υπόψη και οι κατά παρέκκλιση όροι δόμησης για την εγκατάσταση λυομένων κατασκευών κατά τις ειδικότερες διατάξεις του βασιλικού διατάγματος της 7ης.8.1967.

β) σε ακίνητα πριν τις 25-11-2011 με  οικοδομικές άδειες σε δασικού χαρακτήρα εκτάσεις, οι οποίες έχουν εκδοθεί πριν την έναρξη ισχύος του ν. 4030/2011 (Α’ 249) και έχουν υλοποιηθεί και δεν έχουν ανακληθεί ή ακυρωθεί, καθώς και με οικοδομικές άδειες σε μη δασικού χαρακτήρα εκτάσεις όπου εφαρμόζεται η δασική νομοθεσία, οι οποίες έχουν εκδοθεί πριν την έναρξη ισχύος του ν. 4280/2014 (Α’ 159) και  μόνον για ακίνητα ή τμήματα αυτών που πληρούν τους όρους αρτιότητας, σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς κατά τον χρόνο έκδοσης της σχετικής άδειας

γ) σε ακίνητα  που απώλεσαν τον δασικό χαρακτήρα με διοικητικές  πράξεις που εκδόθηκαν στο πλαίσιο της αγροτικής νομοθεσίας, όπως: αποφάσεις Επιτροπών Απαλλοτριώσεων για το σύνολο των εκτάσεων των οποίων επελήφθησαν (κληροτεμάχια, εξαιρεθείσες υπέρ ιδιοκτητών εκτάσεις, ιδιοκτησίες, διαθέσιμες και κοινόχρηστες εκτάσεις), διανομές και αναδασμοί για το σύνολο των εκτάσεων που αναφέρονται στα σχετικά κτηματολογικά διαγράμματα, άδειες ή αποφάσεις Υπουργού ή Νομάρχη για κάθε περίπτωση μεταβίβασης αγροτικών ακινήτων που έχουν αποδοθεί για γεωργική ή κτηνοτροφική χρήση, αμπελουργικά και ελαιουργικά κτηματολόγια και

δ) σε ακίνητα με  πράξεις που εκδόθηκαν με σκοπό τη βιομηχανική και τουριστική ανάπτυξη της χώρας, όπως απαλλοτριώσεις με σκοπό την εγκατάσταση βιομηχανικής ή τουριστικής μονάδας ή άδειες εγκατάστασης ή/και λειτουργίας βιομηχανικής ή τουριστικής μονάδας ή εκτάσεις παράκτιων περιοχών, εντός των οποίων έχει καθορισθεί χερσαία ζώνη λιμένα ή έχει καθορισθεί χώρος που εξομοιώνεται με χερσαία ζώνη λιμένα

–Σε ποιες περιπτώσεις απαιτείται έγκριση από την Δασική Υπηρεσία;

Έγκριση από την οικεία Δασική Υπηρεσία απαιτείται:

1.Για κτίσματα  που βρίσκονται εντός πάρκων και αλσών πόλεων και οικιστικών περιοχών που προστατεύονται από τη δασική νομοθεσία.

2.Για κτίσματα που έχουν ανεγερθεί μετά από σχετική έγκριση  επέμβασης από το δασαρχείο, εντός εκτάσεων που προστατεύονται από τη δασική νομοθεσία (άρθρο 45 ν.998/79, όπως ισχύει) .

3.Επί προτάσεων σχεδιασμού από τους ΟΤΑ των περιμετρικών ζωνών προστασίας του σε οικισμούς και οικιστικές πυκνώσεις .

-Τι ισχύει με τα αυθαίρετα εντός δασικών  εκτάσεων;

Σύμφωνα με την  Α. Π.: ΥΠΕΝ/∆ ΑΟΚΑ/42966/1311, Ηµ/νία: 19/04/2024 εγκύκλιο  «απαγορεύεται η καταπάτηση εκτάσεων προστατευόμενων από τις ειδικές διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και ότι πάσης φύσεως κτίσματα, κατασκευές και εγκαταστάσεις μόνιμου ή προσωρινού χαρακτήρα κατεδαφίζονται υποχρεωτικά κατά και στους παραβάτες, εργολάβους, υπεργολάβους, κατασκευαστές και εντολείς τους επιβάλλονται ποινικές κυρώσεις και χρηματική ποινή από 20.000 μέχρι 200.000 Ευρώ.

-Ποια δασικά αυθαίρετα «σώζονται» και πρέπει να κάνουν πυροπροστασία;

Οι   ιδιοκτήτες δασικών αυθαιρέτων, που υπέβαλαν και μόνον αίτημα τακτοποίησης στην ηλεκτρονική  πλατφόρμα  υποβολής αίτησης υπαγωγής στις διατάξεις του άρθρου 55 του ν. 4685/2020 (Οικιστικές Πυκνώσεις) του Κτηματολογίου, με παράβολο των 250 ευρώ.

Η πλατφόρμα έκλεισε στις 31 Μαρτίου 2023 και κατατέθηκαν περί τις 3.000 αιτήσεις.

Για αυτά τα ακίνητα έχουν  ανασταλεί οι  διοικητικές κυρώσεις και τα πρόστιμα  αυθαιρέτων, καθώς επίσης έχουν εξαιρεθεί από κατεδάφιση, ακόμη και στις περιπτώσεις που υπάρχουν τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις.

-Τι πρέπει να κάνουν οι ιδιοκτήτες δασικών αυθαιρέτων που δεν τα δήλωσαν;

Είναι αλήθεια ότι οι περισσότεροι πολίτες που έχουν  χτίσει παράνομα σε δάση και δασικές εκτάσεις φοβήθηκαν ότι θα «αυτοκαρφωθούν» και δεν προχώρησαν στη δήλωση του  αυθαιρέτου τους. Μεγάλο ρόλο έπαιξε σε αυτό και οι αυστηρές προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος για την υπαγωγή τους . Υπολογίζεται ότι δηλώθηκε, μόνο το 1% από τα συνολικά 600.000 στρέμματα, που εκτιμάται ότι καταλαμβάνουν τα αυθαίρετα στις (άλλοτε) δασικές περιοχές της χώρας. Επομένως, οι ιδιοκτήτες  δασικών αυθαιρέτων, θα πρέπει να περιμένουν να ανοίξει ξανά  η πλατφόρμα και να δηλώσουν τα κτίσματα τους.

Ήδη, ο Υπουργός Περιβάλλοντος προανήγγειλε  ότι, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα ανοίξει μέσα στο 2024  εκ νέου το κεφάλαιο των δασικών αυθαιρέτων και προγραμματίζει για τους επόμενους μήνες ρύθμιση, η οποία σε πρώτη φάση θα αφορά την καταγραφή των εν λόγω ακινήτων και σε δεύτερο χρόνο να ακολουθηθεί – το πιθανότερα σενάριο- η τακτοποίησή τους έναντι όμως προσαυξημένων προστίμων και σύμφωνα με τις επιταγές του ΣτΕ.