Πανδημία και Περιβάλλον

Του Αλέξανδρου Παγουλάτου*

«Είμαστε εις το ΕΜΕΙΣ κι όχι εις το ΕΓΩ» έλεγε ο αείμνηστος Μακρυγιάννης. Κάποιοι εκπρόσωποι της οικολογικής συνείδησης στην Ελλάδα, διακρίνουμε πολλές από τις αξίες μας στα λόγια του αυτά. Γιατί περιβάλλον και οικολογική συνείδηση σημαίνει να βλέπω τον κόσμο και από τη θέση του «Εμείς». Να καταλαβαίνω ότι δεν ζω ανεξάρτητος από τις ομάδες, από τις κοινωνικές και τοπικές συλλογικότητες αλλά και από όλους τους οργανισμούς γύρω μου, φυσικούς, κοινωνικούς, πολιτικούς οι οποίοι με περιβάλλουν αλλά και με περιλαμβάνουν. Και κυρίως να συνειδητοποιήσω πως η πραγματικότητα του πλησίον μου, ανεξάρτητα αν είναι άνθρωπος, ζώο, φυτό, ομάδα, συλλογικότητα, σχετίζεται ΑΜΕΣΑ με τη δική μου…

Περίπου 200 χρόνια μετά, ξυπνήσαμε από ένα δυνατό “σκούντημα”. Τρίψαμε τα μάτια μας και είδαμε ένα τυχαίο εξελικτικό φαινόμενο σε επίπεδο μικροοργανισμών,  να τινάζει τα «χάρτινα» σχέδια διαχείρισης του “οίκου” μας στον αέρα. Να καταστρέφει όχι μόνο τον πλούτο αλλά δυστυχώς  τις στοιχειώδεις ανάγκες και συνήθειές μας. Ο κορονοϊός είναι ένα κλασικό παράδειγμα ότι μια μικρή μεταβολή της φυσικής ισορροπίας μπορεί να συντρίψει τη «χάρτινη» μεταπολεμική ευημερία μας.

Σε ποιον ανήκει το περιβάλλον; Ποιος θα την πληρώσει αν δεν διαφυλάξουμε την κοινή μας περιουσία; Κατά προέκταση, κι εδώ ισχύει κάτι που ίσως γίνεται πιο άμεσα αντιληπτό, ποιος θα την πληρώσει αν δεν βάλουμε μάσκα και δεν τηρήσουμε τις αποστάσεις για να εμποδίσουμε τη μετάδοση του ιού; Εγώ, οι απέναντι, οι ηλικιωμένοι που ζουν κοντά μου, η οικονομία και η σταθερότητα της κοινωνίας, η γειτονιά μου, η πόλη μου, ποιος; Και όπως βρεθήκαμε απροετοίμαστοι και πέσαμε από τα σύννεφα μπροστά σ’ αυτή τη δεινή εξέλιξη της Δημόσιας Υγείας, μήπως θα έπρεπε αυτή τη φορά, να δώσουμε  σημασία και στο “καμπανάκι” που ηχεί για την  Περιβαλλοντική Ισορροπία;

Υπάρχει λύση; Ναι. Είναι πολιτική. Είναι η φροντίδα του κοινωνικού και ανεκτίμητου αγαθού, που λέγεται “περιβάλλον” με συλλογικό τρόπο και ευθύνη. Όπως πρόσφατα κληθήκαμε όλοι να διαφυλάξουμε τη Δημόσια Υγεία στην Πανδημία. Και είναι κι αυτό, το “περιβάλλον” μας, η κοινή μας αυτή περιουσία, ευάλωτο σε κάποιον άλλο ιό. Στον ιό της παρανομίας των εχόντων και κατεχόντων. Έναν ιό που ευδοκιμεί στον Νεποτισμό, τη Διαπλοκή και την αγιοποίηση του Κέρδους. Και θα πρέπει κι αυτόν τον ιό, με πολιτικό και ακτιβιστικό αγώνα να τον πολεμήσουμε.

Στην Πανδημία κάποιοι υπερτόνισαν, για λόγους προσωπικού συμφέροντος ίσως, την ατομική ευθύνη. Δεν αρκεί.  Με το “φόρα τη μάσκα σου και μη σε νοιάζει τι κάνουν οι άλλοι γύρω σου” δε λύνεται το πρόβλημα.  Έτσι και στο περιβάλλον, πέρα από την αυτονόητη προστασία του σε ατομικό επίπεδο, το μεγάλο στοίχημα είναι στη συλλογική ευθύνη και δράση. Φροντίστε τον απέναντί σας, φροντίστε το γύρω σας, το περιβάλλον σας, υπερασπιστείτε με σθένος τα σύννομα δικαιώματά του.

Ο περιβαλλοντικός ακτιβισμός μας δείχνει έναν δρόμο. Οι προσφυγές ανθρώπων και οργανώσεων στη Δικαιοσύνη, οι εκδηλώσεις Περιβαλλοντικής Διαμαρτυρίας είναι πολύ σημαντικές πράξεις. Κάποιοι άνθρωποι θυσιάζουν προσωπικό χρόνο, διαθέτουν πόρους και διακινδυνεύουν για το “ΕΜΕΙΣ”. Ας τους προσφέρουμε λίγο χρόνο και αλληλεγγύη. Ας ακούσουμε τους κατοίκους του Πόρου που διαμαρτύρονται για την δημιουργία ιχθυοτροφείων με “συνοπτικές διαδικασίες” σε μια οικονομία που όλη είναι διαμορφωμένη γύρω από τη θάλασσα και το τοπίο. Ας ακούσουμε τις επιτροπές των κατοίκων της Ίου που αντιστέκονται σε μια “έτσι θέλω” μετατροπή, από λίγους, του γραφικού αυτού νησιού, σε σούπερ μάρκετ “φθηνών” διακοπών.

Ας  ακούσουμε αυτούς που διαμαρτύρονται για τα φαραωνικά έργα στα ρέματα της Αττικής, έργα με αμφίβολη μέριμνα για περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά με τεράστιους προϋπολογισμούς στις πλάτες των φορολογούμενων. Κι αν δεν μπορέσουμε να συμμετέχουμε προσφέροντας έργο, πλαισιώνοντας τις καταγγελίες τους, τις δράσεις, τις προσφυγές στη Δικαιοσύνη, ας διαδώσουμε τουλάχιστον επικοινωνιακά το έργο τους.

Ο χρόνος πιέζει.  Ένας απειροελάχιστος μικροοργανισμός μας χτύπησε εκκωφαντικά την καμπάνα,  μας χαστούκισε δυνατά για να ξυπνήσουμε.

Δεν νομίζω ότι θα υπάρξουν πολλά άλλα περιθώρια αντίδρασης στο μέλλον.

*Αλέξανδρος Παγουλάτος : Οικονομολόγος, μέλος των “Οικολόγων Πράσινων” και της  “Οικολογικής Συμμαχίας για την Αττική”

“Εφ Συν”