Πανεπιστημίου- Συγγρού- Ελληνικό – «Η τριλογία της απειλής για την Αθήνα»: Ένα βιβλίο και 13 παρεμβάσεις

-Το βιβλίο:

«Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΠΕΙΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ» Ν. ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ – Γ. ΒΡΕΤΤΑΚΟΥ

 

-Οι 13 παρεμβάσεις:

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο Polis Art Café στο κέντρο της Αθήνας, η παρουσίαση από τις εκδόσεις Αστάρτη του βιβλίου «Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΠΕΙΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ» των αρχιτεκτόνων Νίκου Μιχαλόπουλου και Γιώτας Βρεττάκου.

Ο υπεύθυνος του χώρου κ. Βασίλης Χατζηιακώβου καλωσόρισε την ενδιαφέρουσα έκδοση των 250 σελίδων και τους 200 προσκεκλημένους. Πρώτη πήρε το λόγο πήρε η εκ των συγγραφέων Γιώτα Βρεττάκου που ανέλυσε εν συντομία τη θεματολογία και τον σκοπό του βιβλίου : Rethink Athens, Λ. Συγγρού, Ελληνικό.

Η παρουσίαση έγινε από 6 εκλεκτούς αρχιτέκτονες, με πολύπλευρο έργο και προσφορά στα κοινά : Γιώργος Μαδεμοχωρίτης, Ράνια Κλουτσινιώτη, Βασίλης Γρηγοριάδης, Αριστείδης Ρωμανός, Νίκος Χαρκιολάκης και Βάνα Τεντοκάλη.

Σημαντικές παρεμβάσεις ακολούθησαν μετά τις κύριες ομιλίες, από τους : Στέφανο Μάνο, Γιάννη Αλαβάνο, Αυγή Μαρκοπούλου, Δημήτρη Κονταργύρη και Άννα Μελανίτου

Την εκδήλωση έκλεισε ο έτερος των συγγραφέων Νίκος Μιχαλόπουλος συνοψίζοντας τις βασικές θέσεις του βιβλίου :

• Η ακύρωση του Rethink Athens από το ΣτΕ, που θα είχε σαν αποτέλεσμα την «τραμοδρόμηση» και όχι πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου, απέτρεψε την υποβάθμιση του μητροπολιτικού κέντρου της πόλης.
• Η κυκλοφοριακή υποβάθμιση της Λ. Συγγρού με τη διέλευση του τραμ, θα κατέστρεφε τον Ολυμπιακό Δακτύλιο της πόλης και θα απέκοπτε τις κεντρικές περιοχές και τα Βόρεια Προάστια από την Παραλιακή ζώνη.
• Η επένδυση στο Ελληνικό χρειάζεται να προχωρήσει με τρόπο που να βελτιώνει την ποιότητα ζωής και να ενισχύει το μοντέλο ανάπτυξης της πόλης (και ειδικότερα τον τουρισμό), χωρίς κατασκευή Υψηλών Πύργων που στοχεύουν να αποτελέσουν νέα Τοπόσημα ανταγωνιζόμενα την Ακρόπολη και ευτελίζοντας τη διεθνή αναγνωρισιμότητα της Αθήνας.

 

ΟΜΙΛΗΤΕΣ

Οι ομιλητές και τα βασικά σημεία των ομιλιών έχουν ως εξής:

 

ΓΙΩΤΑ ΒΡΕΤΤΑΚΟΥ

Εκ μέρους της ομάδας των συντελεστών του βιβλίου «Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΠΕΙΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ» (του Ορ. Μιχαλόπουλου, Φ. Βρακοπούλου, Αλ.  Νενεδάκη, του Ν. Μιχαλόπουλου και εμένα), σας καλωσορίζω στη σημερινή παρουσίαση του.

Σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να αποτελέσει ένα κείμενο αναφοράς , ώστε να μπορεί να ανατρέξει ακόμα και ένας μη ειδικός – ο ενεργός πολίτης – για να κατανοήσει την πόλη, την Ιστορία της και τα προβλήματά της. Πέραν όμως του εντοπισμού και της κριτικής, προτείνει λύσεις σε αυτά – προτάσεις εφαρμόσιμες και λειτουργικές.

Α)  Με το Rethink Athens λέμε ότι επιδίωξαν να μας πάρουν την πόλη μας. Και αποδεικνύεται στις 120 πρώτες σελίδες του βιβλίου ότι δεν είναι υπερβολή.

Αισθάνομαι δικαιωμένη με την απόφαση του ΣτΕ και περήφανη για τις προσπάθειες που κάναμε τότε το 2013-2015.  Ενάντια στο σύνολο σχεδόν του πολιτικού κόσμου και στην συντριπτική πλειοψηφία της Πανεπιστημιακής Κοινότητας. Ακόμα και οι «Διανοούμενοι» (δεν συνηθίζω αυτό τον όρο) , παρότι ρόλος τους είναι «να αμφισβητούν τον κυρίαρχο λόγο, να εισάγουν μια κριτική σκοπιά» ή ακόμα, κατά τον Σαρτρ, «να ανακατεύονται σε ότι δεν τους αφορά και να παραβιάζουν ταμπού», και αυτοί συντάχθηκαν με την πρόταση του Rethink Athens, άκριτα και αβασάνιστα.

Β)  Η πρόταση μετατροπής της Λ. Συγγρού σε Αστικό Δρόμο μειωμένης κυκλοφοριακής ικανότητας και χαμηλών ταχυτήτων, διέλυε τον Ολυμπιακό Δακτύλιο του Γ. Κανδύλη.

Γ)  Όσον αφορά το Ελληνικό, πιστεύουμε ότι αποτελεί μια ευκαιρία για την Αθήνα και μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξή της στρατηγικά, αρκεί να γίνει η προσέγγιση με σεβασμό και γνώση. Με περιορισμό του ύψους των προβλεπόμενων κτηρίων, με προσοχή στα αξιόλογα υπάρχοντα κτίρια, με προσπάθεια μέσω πολεοδομικών εργαλείων διάχυσης του πρασίνου στις υποβαθμισμένες περιοχές της πρωτεύουσας. Αλλιώς κινδυνεύουμε να βλάψουμε ανεπανόρθωτα την εικόνα της πόλης και να αποτελέσει πράξη υπανάπτυξης , ακόμα και μη αναστρέψιμη.

Εμείς, με τις δυνάμεις που έχουμε προσπαθούμε να συμβάλλουμε στην βελτίωση της πόλης μας, της Αθήνας και των συνθηκών ζωής μας . Γιατί όπως λέει και ο ποιητής Νικ. Βρεττάκος: «Χρέος δε θα ειπεί να χτίσεις μόνος σου ένα ολόκληρο σπίτι ή να μεταμορφώσεις μια ολόκληρη περιοχή. Χρέος θα ειπεί να προσφέρεις τον οβολό της δύναμης σου, με όλη σου την ειλικρίνεια και με όλη σου την αγάπη, στην υπόθεση της ζωής, … και να διατηρήσεις έτσι το σύνδεσμο σου και την αδελφικότητα σου με το μέλλον.»

 

 ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΔΕΜΟΧΩΡΙΤΗΣ

 

Αρχιτέκτονας DPLG της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Παρισίων, δραστηριοποιείται σαν Ελεύθερος Επαγγελματίας. Έχει διακριθεί σε 10Πανελλήνιους Αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς. Έχει διατελέσει Πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ.

 

 

 

Παρουσίασε τους συγγραφείς ‘’σαν ικανούς να απλοποιούν το ζητούμενο, χωρίς καμία έκπτωση ποιότητας’’, άτομα με δημοκρατικές καταβολές, ικανότητα ανάλυσης και σκέψης ορθολογιστικής, με χιούμορ, ακόμα και όταν χάνεται η «κοινή λογική»’’.

Μίλησε για τα 3 μεγάλα πολυδιαφημισμένα έργα: ‘’Πανεπιστημίου’’, ‘’Συγγρού’’ και ‘’Ελληνικό’’ που εμφανίστηκαν σαν έργα ‘’πανάκεια’’ που θα άλλαζαν τη ζωή στο Λεκανοπέδιο. Τα δυο πρώτα ενώ δεν περιλαμβάνονταν στον βασικό Χωροταξικό σχεδιασμό και τις θεσμοθετημένες πολεοδομικές παρεμβάσεις, εντάσσονταν εμβαλωματικά και ήταν αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών που εξυπηρετούσαν οικονομικούς σχεδιασμούς συγκεκριμένων κύκλων, διακινδυνεύοντας όμως την ποιότητα ζωής των κατοίκων.

Αυτόν τον κίνδυνο και αυτήν  την αγωνία εκφράζουν οι συγγραφείς με το βιβλίο αυτό. Καταγράφουν αναλυτικά το ιστορικό των συγκεκριμένων επιλογών και προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις στο γιατί και από ποιους επιλέχτηκαν, ποιοι κερδίζουν και ποιοι θίγονται.

Όσον αφορά την Πανεπιστημίου και τη Συγγρού, η απουσία θεσμικού επιστημονικού διαλόγου και επιστημονικής τεκμηρίωσης οδήγησαν στην διακοπή τους από το ΣτΕ. Το βιβλίο συμβάλει στην ανάγκη να αρθρωθεί ένας επιστημονικός διάλογος, ουσίας, χωρίς πολιτικές σκοπιμότητες και υπερβολές πριν αποφασιστούν έργα και παρεμβάσεις.

Οι συγγραφείς υπενθυμίζουν την υποχρέωση της επιστημονικής κοινότητας να ενσκήψει ουσιαστικά στα προβλήματα της «Αθήνας» και  να προτείνει λύσεις που εξυπηρετούν  τον «κάτοικο – χρήστη» και το περιβάλλον, και να αγνοήσει τις πολιτικές «σειρήνες» που επικαλούνται «ανάπτυξη» χωρίς κανένα όφελος στους «χρήστες»

 

ΡΑΝΙΑ ΚΛΟΥΤΣΙΝΙΩΤΗ

 

Αρχιτέκτων – πολεοδόμος. Ελεύθερος επαγγελματίας, με 50ετή εμπειρία ως ανάδοχος πολεοδομικών και χωροταξικών μελετών (στην Ελλάδα και στη Γαλλία). Διετέλεσε Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχιτεκτόνων. Επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στο Συμβούλιο Αρχιτεκτόνων της Ευρώπης επί μια 20ετία.

 

 

 

Θα σας δώσω μερικά στοιχεία για το Rethink Athens, και το πως οργανώθηκε το θέμα της προσφυγής στο ΣτΕ, γιατί όσο τελικά αυθαίρετη ήταν πρόταση μέσω ενός ερευνητικού προγράμματος στο ΕΜΠ και δυο καθηγητών – Γ. Πολύζος και Π. Τουρνικιώτης – τόσο τελικά είναι εφικτό να ανατρέψεις ειλημμένες, αυθαίρετες αποφάσεις, στο ΣτΕ.

Και θέλω να πω για το Ελληνικό, ότι αν είχαμε οργανωθεί λίγο και δεν λέγαμε ανοησίες, θα είχαμε καλύτερα αποτελέσματα. Γιατί αρχίσαμε από έναν εξαίρετο Διεθνή Διαγωνισμό, της Α. Μαρκοπούλου (Οργανισμός Αθήνας) που είχε προβλέψει τα πάντα. Άρχισε να γίνεται ένας πόλεμος, δεν ξέρω πως και γιατί. Τώρα αυτή η πρόταση που πάει να υλοποιηθεί, είναι ο χειρότερος σχεδιασμός που έχει ποτέ υπάρξει και είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι γιατί δεν το παλέψαμε με πραγματικά και όχι αίολα επιχειρήματα.

Τον φάκελο του ΣτΕ τον οργάνωσαν ο Σπ. Καβουνίδης και εγώ, μετά τις κλειστές πόρτες που βρήκαμε. Είχαμε έρθει σε επαφή και με τον Δήμαρχο Γ. Καμίνη, και εκεί βρήκαμε μια πολύ επιφυλακτική άποψη, γιατί είχε συνταχθεί υπέρ, όπως και όλη η πολιτική και πολιτειακή ηγεσία. Την προσφυγή στο ΣτΕ την ξεκινήσαμε, μαζεύοντας υπογραφές σε κείμενο όπως του Στ. Μάνου που είναι εδώ της Μπ. Παπαζώη, Η. Ευθυμιόπουλο, και Πανεπιστημιακών, Ν. Βαίου – Χατζημιχάλη και Δ. Φιλιππίδη και άλλων.

Είχε προηγηθεί ένα τεύχος του περιοδικού ‘’Αειχώρος’’ από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας,  στο οποίο είχαν γράψει άρθρα κατά του Rethink Athens οι Κ. Χατζημιχάλης, Παν. Σκάγιαννης, Αρ. Ρωμανός, Βασ. Γρηγοριάδης και πολύς κόσμος είχε ήδη τοποθετηθεί τα 2 τελευταία χρόνια με δημοσιεύματα.

Mε τους συναδέλφους του Οργανισμού Αθήνας (που ήταν εναντίον αυτής της πρότασης) με Πρόεδρο τη Β. Μπάτσου και Γ. Πυργιώτη, Γ.Γ. Τουρισμού τότε, οργανώσαμε έναν φάκελο με επιχειρήματα για να δούμε αν μπορούμε να προσφύγουμε στο ΣτΕ. Τον φάκελο απευθύναμε στους καθηγητές και νομικούς Τζ. Γιανακούρου και Βασ. Βουτσάκη, οι οποίοι αφού το μελέτησαν, συμφώνησαν και ξεκινήσαμε την διαδικασία. Τον Μάρτιο του 2014 έγινε η ημερίδα στον Ιανό. Είχε κάτι πολύ θετικό συσπείρωσε ένα μεγάλο σώμα συναδέλφων που ήρθε για να δηλώσει την αντίθεση τους στην ‘’τραμοδρόμηση’’ της Πανεπιστημίου. Παρόντες οι υποστηρικτές καθηγητές. Τραμοδρόμηση: πολύ ωραίος όρος που εφεύραν οι συγγραφείς τους οποίους ευχαριστώ που μας έφεραν σε επαφή πάλι εδώ γιατί πρέπει να κάνουμε κάποια πράγματα και τώρα για το Ελληνικό.

 

ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ

 

Αρχιτέκτονας και Πολεοδόμος. Έχει βραβευτεί σε 14 αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Τέως πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ και ιστορικό στέλεχος της Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων. Από τους σημαντικότερους Έλληνες Αρχιτέκτονες με βαθιά Αρχιτεκτονική Σκέψη και με έργο που έχει διαμορφώσει το Αρχιτεκτονικό Γίγνεσθαι του Τόπου.

 

 

 

Η συμμετοχή του στην προσπάθεια κατά του Rethink Athens  σηματοδοτήθηκε – εκφράστηκε στην σοβαρή αρθρογραφία του μαζί με τον συνάδελφο συγκοινωνιολόγο Χ. Λεμπέση …

Μεταξύ άλλων ανέφερε: ‘’Η δουλειά του Νίκου και της Γιώτας είναι εμπεριστατωμένη πλήρως από τον πρώτο σχεδιασμό της πόλης, του κέντρου της μέχρι και το σήμερα του τίποτα. Πλούτος πληροφοριών και κυρίως γνώση της κοινωνίας που περιγράφεται προσεκτικά στο κεφάλαιο η ‘’Εκδίκηση της πόλης’’. Θα έλεγα πως τα καταφέρατε πολύ καλά και θα έλεγα σε χρόνο μηδέν. Συγχαρητήρια’’.

‘’Αυτά τα τελευταία χρόνια περνάμε μια κρίση, εκτός των μνημονίων, που δεν γίνεται αντιληπτή από την περιφέρεια, που οφείλεται στις ασκούμενες πολιτικές, ασχέτως χρωματισμού, που αδυνατούν να δρομολογήσουν λύσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Οι πολιτικές που ασκούν η εξουσία και η τοπική αυτοδιοίκηση, δεν ικανοποιούν αφού δεν στηρίζονται στο βασικό εργαλείο που είναι ο νόμος. Κάποτε πρέπει να δοθεί τέλος σε αυτό προκειμένου ο τόπος να βρει την προκοπή.

Η όποια σκέψη ή πρόταση υπό άγνωστες προϋποθέσεις χωροθετείται και υλοποιείται τυχαία. Αυτό σημαίνει έλλειψη σχεδιασμού, προγράμματος και προτεραιοτήτων.

Το Ελληνικό, μελετήθηκε και αξιοποιείται χωρίς να νοιάζεται (κράτος και επενδυτές) για την υπόλοιπη μητρόπολη.

Η χωροθέτηση σε αυτό ζώνης τράπεζας γης θα καλύψει, στον βαθμό του εφικτού, τις ανάγκες των υποβαθμισμένων, σε ποσοστό πρασίνου – κοινοχρήστων χώρων, των κρίσιμων πολεοδομικών ενοτήτων του μητροπολιτικού συγκροτήματος (οι οποίες έχουν προκύψει από το νέο ρυθμιστικό της Αθήνας). Στη συνέχεια, το τοπίο αυτό καθ’ εαυτό, μέρος της επονομαζόμενης Αττικής Ριβιέρας, απαιτεί σεβασμό, με λύσεις που δεν θα το προσβάλλουν βάναυσα.

 

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΡΩΜΑΝΟΣ

 

Αρχιτέκτονας Μηχανικός (ΕΜΠ) και Πολεοδόμος (MPhil. Πανεπιστήμιο Λονδίνου) με πλούσιο και πολύπλευρο συγγραφικό και αρχιτεκτονικό έργο. Δίδαξε επί δέκα έτη στην Architectural Association του Λονδίνου, καθώς και σε αρχιτεκτονικές σχολές στη Βρετανία, τις ΗΠΑ και την Ελλάδα. Διατέλεσε Διευθυντής Μελετών και Ερευνών στη ΔΕΠΟΣ (Δημόσια Επιχείρηση Πολεοδομίας και Στέγαση), Διευθυντής της Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας, Σύμβουλος Διοίκησης στην Οργανωτική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων ‘’Αθήνα 2004’’ κ.α.

 

Το βιβλίο, είναι δομημένο  σε τρία διακεκριμένα μέρη:

(α) «Κατεδαφίζει» το Re-think Athens  ως εγχείρημα που δεν βασίζεται σε τεκμηριωμένη επιστημονική ανάλυση,  και δεν προέκυψε από θεσμικές διαδικασίες και το χαρακτηρίζει ως «αφήγημα».

(β) Απορρίπτει  αιτιολογημένα τη μετατροπή της  Λεωφόρου Συγγρού σε ‘’τραμόδρομο’’.

(γ) Εξαίρει την ανάπτυξη του Ελληνικού ως ευκαιρία για τη βελτίωση των πολεοδομκών συνθηκών ολόκληρης της πόλης –με βάση την από το 2000 εκφρασθείσα ιδέα του Στ. Μάνου να διοχετευχθούν πόροι από την αξιοποίηση του πρώην Αεροδρομίου στη  δημιουργία πυρήνων πρασίνου σε υποβαθμισμένες  περιοχές της πόλης, με συνέπειες την ενίσχυση της πολεοδομικής δικαιοσύνης στην πόλη, τη ριζική αναζωογόνηση των «ξεχασμένων» γειτονιών  και κατ’ επέκτασιν στην οικονομική άνοδο τους. Εναλλακτικά, η ανάπτυξη του Ελληνικού μπορεί να καταλήξει  καταστροφική, εφ’ όσον επικρατήσουν απόψεις  που θα αγνοήσουν το «πνεύμα του τόπου» και τους αισθητικούς κανόνες που εμπνέει από αιώνες το Αττικό τοπίο.

Είναι αξιοσημείωτο –και επαινετό- το εικαζόμενο κίνητρο στη συγγραφή του βιβλίου. Θεωρώ πως αυτό είναι ο θυμός και η απογοήτευση των συγγραφέων από το γεγονός ότι πίσω από προφανείς ανοησίες που προβάλλονται καταλλήλως, μπορούν  να στοιχίζονται άκριτα οι πάντες:  πολιτικό και πολιτειακό  προσωπικό, διανοούμενοι, καλλιτέχνες,  ακαδημαϊκό προσωπικό και «προσωπικότητες» άνευ ειδικότητας.

Ο θυμός πηγάζει από δυσαρέσκεια για την επικρατούσα κατάσταση στα δημόσια πράγματα και παρακινεί σε κριτική διάθεση. Χωρίς αυτήν δεν υπάρχει ορθολογική αντιμετώπιση των προβλημάτων. Στον πυρήνα βρίσκεται το πάθος των δύο συγγραφέων για βελτίωση των συνθηκών ζωής στην πόλη μας.

 

ΝΙΚΟΣ ΧΑΡΚΙΟΛΑΚΗΣ

 

Αρχιτέκτονας ΕΜΠ, Μεταπτυχιακά μαθήματα αναστήλωσης μνημείων στο Πανεπιστήμιο του York στην Μεγάλη Βρετανία, Masters of Arts. Υπηρέτησε στην Δ/νση Αναστηλώσεων Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του ΥΠΠΟ. Διευθυντής Αναστηλώσεως Νεωτέρων Μνημείων από το 2006-2011. Από το 2011 μέχρι σήμερα Πρόεδρος του Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτιρίων…

 

 

 

Ο τίτλος του βιβλίου παραπέμπει στην Αθηναϊκή Τριλογία (Πανεπιστήμιο, Βιβλιοθήκη, Ακαδημία) αλλά το περιεχόμενό του υπερβαίνει τον όρο, επειδή αφορά στην αποκάλυψη μιας τριπλής απειλής για την Αθήνα, όπως την χαρακτήρισε ο μακαρίτης ακαδημαϊκός και ζωγράφος Π. Τέτσης, … Δεν είναι σύνηθες οι ελεύθεροι επαγγελματίες να εκδίδουν βιβλία. Το προνόμιο αυτό ασκούν συνήθως οι Καθηγητές των Πανεπιστημίων και κάποιοι υψηλόβαθμοι δημόσιοι υπάλληλοι. Ο τελευταίος από τους ‘’μάχιμους’’ αρχιτέκτονες, που δημοσιοποιούσε με θάρρος τις απόψεις του για τα «δημόσια πράγματα» της χώρας μας, όπως μπορώ να ξέρω, ήταν ο αείμνηστος Άρης Κωνσταντινίδης. …   …Το βιβλίο όμως του Ν. Μιχαλόπουλου και της Γ. Βρεττάκου είναι πολύτιμο και για ένα ακόμη λόγο: Επειδή θα λειτουργήσει ως εργαλείο αναφοράς και ο οποιοσδήποτε ερευνητής του μέλλοντος, θα εντοπίσει τα στοιχεία που περιέχονται σε αυτό, και θα μπορεί να αποτρέψει τυχόν επαναφορά των ίδιων ή παρόμοιων απειλών σε βάρος της πρωτεύουσας… …Όπως, σωστά παρατήρησε ο συν. Αρ. Ρωμανός, το βιβλίο αυτό κρύβει επίσης και μια «οργή» εκ μέρους των συγγραφέων, για τις απειλές κατά της πόλης μας, που σχεδιάζονται από περίεργα κέντρα αποφάσεων και με τελείως εξωθεσμικό τρόπο… … Ας στρέψουμε την προσοχή μας στο τρίτο θέμα του βιβλίου, το Ελληνικό. Διαπίστωσα ότι τόσο οι συγγραφείς όσο και η πλειοψηφία ημών τάσσονται υπέρ της επένδυσης, που έχει άλλωστε αποφασιστεί από τις τελευταίες Κυβερνήσεις της χώρας… … Εκφράζω δημόσια την απορία μου γιατί καμία Κυβέρνηση, και ιδίως η σημερινή, δεν αξιοποίησε την καθαρά «σοσιαλιστική» πρόταση του Στ. Μάνου, για την δημιουργία μιας «Τράπεζας Γής», 1.000 περίπου στρεμμάτων, στο Ελληνικό, που θα μπορούσε να χαρίσει, με τις μεγάλες διαφορές στις αξίες της γης, 5.000 περίπου στρέμματα πάρκων στους υποβαθμισμένους Δήμους!… …Επίσης γιατί δεν υιοθετήθηκε η πρόταση του Σπ. Πολλάλη για μεταφορά της παραλιακής Λ. Ποσειδώνος στην θέση του ανατολικού διαδρόμου του πρώην αεροδρομίου, αντί της υπογειοποίησης, που θα παρείχε οικονομικό όφελος στο Δημόσιο 400 εκατ. ευρώ… Άφησα για τελευταίο, το θέμα των προτεινόμενων «ουρανοξυστών» ή των «πύργων», ως νέου τοπόσημου της Αθήνας! Τέτοιες προτάσεις, που θα μετατρέψουν το Αττικό τοπίο σε Ντουμπάι, πρέπει να αποφευχθούν με κάθε μέσο. … …Εύχομαι το βιβλίο αυτό να διαβαστεί από πολυάριθμους αναγνώστες αλλά και να γίνει παράδειγμα προς μίμηση και από άλλους συναδέλφους για τα θέματα που ταλανίζουν την χώρα μας…

 

ΒΑΝΑ ΤΕΝΤΟΚΑΛΗ

 

Αρχιτέκτονας Μηχανικός , με Διδακτορικό Δίπλωμα στην Αρχιτεκτονική. Μεταπτυχιακές σπουδές και έρευνα για τις επιστήμες της συμπεριφοράς στην Αρχιτεκτονική στο ΜΙΤ. Επισκέπτης Ερευνήτρια στο ΜΙΤ και στο Princeton University. Δίδαξε στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων  του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το 1973 -2015 και πλέον είναι Ομότιμη Καθηγήτρια του ΑΠΘ.

 

 

 

Ανέπτυξε την αναγκαιότητα της Πολιτικής Παρέμβασης μέσα από την Αρχιτεκτονική Πράξη μέσω της θεωρίας του J. LACAN και του J. DERRIDA       .

Κατέληξε ‘’ότι η μακροχρόνια και ανιδιοτελής αφοσίωση των συγγραφέων, στην έρευνα για το περιεχόμενο των τριών μελετών ‘’Πανεπιστημίου’’, ‘’Συγγρού’’ και ‘’Ελληνικού’’, απέδωσε καρπούς δικαίου. Απέδωσε δικαιοσύνη υπέρ μιας κοινωνικής πραγματικότητας, που τραγικά στενάζει από την έλλειψή της. Γι’ αυτό τους ευγνωμονούμε’’.

Οι συγγραφείς προτείνουν «Ένα πρόγραμμα τύπου αστικού σχεδιασμού για όλο το λεκανοπέδιο με τη δημιουργία πάρκων πρασίνου στις πυκνοδομημένες περιοχές της Αθήνας» όπως είχαν κάνει παλαιότερα οι Σ. Παπαδόπουλος, Αρ. Ρωμανός και η Τζ. Κοσμάκη.

Η αείμνηστη Τζένη ως μαθήτρια του διάσημου καθηγητή του MIT  Julian Beinart (όπως και εγώ), ήξερε καλά την άποψή του για την εξέλιξη των πόλεων:  «Στη σημερινή συγκυρία εξέλιξης των μητροπολιτικών κέντρων η μόνη ενδεδειγμένη οδός της ανάπτυξης τους δεν είναι οι μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις, αλλά οι κατά τόπους σημειακές επεμβάσεις μικρής κλίμακα».

 

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

Οι παρεμβαίνοντες και τα βασικά σημεία των παρεμβάσεων τους είναι:

 

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΜΑΝΟΣ

 

Έχει διατελέσει μεταξύ των άλλων και Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ. Αναμόρφωσε εκ βαθών όλη την Πολεοδομική Νομοθεσία. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν μιλάμε για ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΧΩΡΟΥ στην Ελλάδα αναφερόμαστε στην Προ και Μετά Μάνου Εποχή. Αυτό αρκεί για να χαρακτηρίσει την ποιότητα του έργου του.

 

 

 

Έκφρασε την χαρά του που ξανάκουγε ζητήματα που τον είχαν απασχολήσει στο παρελθόν. Εμπλούτισε την μνήμη μας με ιστορικά στοιχεία από το Ρυθμιστικό του 1979 όταν ξεκίνησε η ιδέα της αξιοποίησης του Ελληνικού. Το 2001 πρωτοέγραψε για τη μοναδική ευκαιρία, να δημιουργηθούν 20 πάρκα μεγέθους Εθνικού Κήπου, στην μπετονόπληκτη Αθήνα, χρησιμοποιώντας μέρος της έκτασης του Ελληνικού. Αργότερα αυτό προτάθηκε στους τοπικούς άρχοντες, οι οποίοι δεν ανταποκρίθηκαν. Με δεδομένο ότι σήμερα η ματαίωση του έργου δεν αποτελεί ρεαλιστικό στόχο, ζήτησε καταρχήν να γίνει γνωστό το τι πρόκειται να υλοποιηθεί στο Ελληνικό με απόλυτη σαφήνεια ώστε να μπορεί η επιστημονική κοινότητα να κάνει θετικές παρεμβάσεις επί των προτάσεων.

Πρότεινε να δημιουργηθεί άμεσα ομάδα επιστημόνων, η οποία να επιλέξει την καλύτερη πρόταση από τις υφιστάμενες μελέτες, ώστε να αποφύγουμε τις παρεμβάσεις του κάθε ‘’επιτήδειου’’ αλλά και τις υπερβολικές απαιτήσεις του επενδυτή.

‘’Με τρομάζει η απειλή ότι μπορεί να γίνει ζημιά που δεν θα διορθώνεται στο μέλλον, όπως το διατύπωσαν, οι συγγραφείς και όλοι οι ομιλητές’’.

‘’Η εμπειρία μου λέει ότι αλλάζουν πολλά πράγματα που δείχνουν αμετακίνητα. Μπορείτε να αλλάξετε καίρια σημεία ώστε αυτό το πραγματικά εξαιρετικό τεράστιο οικόπεδο, να διαμορφωθεί με τον καλύτερο τρόπο για το δημόσιο συμφέρον.’’

 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΛΑΒΑΝΟΣ

 

Τοπογράφος Μηχανικός, τ. Πρόεδρος ΤΕΕ που άφησε το στίγμα του με την ποιότητα του έργο του στο Τεχνικό Επιμελητήριο. Ακόμα και οι αντίπαλοι του εκτιμούν τον Πολιτικό Πολιτισμό του και την Ευθυκρισία του.

 

 

 

Ο κ. Στ. Μάνος κάνει για άλλη μια φορά μια επαναστατική πρόταση. Να συμπληρώσω ότι λείπει ο λόγος των επιστημόνων και δεν μπορεί να συνεχίζεται αυτό. Πρέπει να μιλάμε με μια λογική πληρότητας πλέον σε αυτή τη χώρα.

Το βιβλίο δεν είναι μόνο προϊόν οργής είναι και βιβλίο γνώσης και ιστορικής μαρτυρίας. Κάνει κριτική και οι προτάσεις του για το Ελληνικό είναι πολύ κοντά σε αυτές του κ. Στ. Μάνου. Τότε σαν ΤΕΕ, τις είχαμε μελετήσει πολύ.

Όμως το βιβλίο πρέπει να αποτελέσει και αφορμή για έναν διάλογο, να δούμε και άλλες πλευρές, να ασχοληθούν και άλλες επιστημονικές ειδικότητες. Θα παρατηρήσουμε μερικές δυναμικές που αναπτύσσονται στις παγκοσμιοποιημένες πόλεις: Έρχονται πρόσφυγες, φεύγει κόσμος γιατί δεν μπορεί να ζήσει εδώ πέρα, νέοι παράγοντες.

Θεωρώ απαραίτητο να συμπληρώσω στην πρόταση του κ. Στ. Μάνου, πέρα από το να είναι περισσότερος ο λόγος των επιστημόνων, δεν μπορεί να ζούμε σε αυτό το καθεστώς της επιτροπείας (όπως διατυπώνει η Κυβέρνηση) και να μην βγάζουν κουβέντα οι επιστήμονες. Νομίζω ότι οι απαιτήσεις μας από τον επιστημονικό κόσμο πρέπει να είναι πιο μεγάλες ώστε να αμφισβητείται ο κυρίαρχος πολιτικός λόγος και να εκφράζεται μια λογική διεξόδου. Όπως η Γ. Βρεττάκου είπε στην αρχή περί διανοούμενων (όρο που δεν αποδέχομαι) και υπάρχουν πολλοί εδώ μέσα, να συμβάλουν όλοι σε αυτή την κατεύθυνση. Τέτοιου είδους βιβλία και συναντήσεις, πρέπει να μας οδηγήσουν σε προτάσεις εποικοδομητικές για τον τόπο.

 

ΑΥΓΗ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ

 

 

Στην παρέμβασή της η κα Αυγή Μαρκοπούλου, τ. Πρόεδρος του Οργανισμού Αθήνας, η οποία επεσήμανε: ‘’Λίγα πράγματα αλλάζουν στο Ελληνικό. Ίσως είναι τώρα η ευκαιρία με τις καθυστερήσεις που υπάρχουν και πρόκειται να δημιουργηθούν’’. Να αποτρέψουμε με θετικό τρόπο, λάθη, να προσπαθήσουμε να κάνουμε βελτιώσεις.

 

 

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΝΤΑΡΓΥΡΗΣ

 

Αρχιτέκτονας ΕΜΠ. Ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες Αρχιτέκτονες. Διετέλεσε επιμελητής Γενικής Κτιριολογίας ΕΜΠ, Μέλος της Επιτροπής Σχολικών Κτιρίων και Μέλος της Επιτροπής Προκατασκευής του ΤΕΕ. Από το 1957, μαζί με τους Δεσύλλα, Λαμπάκι, Λουκάκη  διατηρούσε το γνωστό γραφείο Πολεοδομικών, Χωροταξικών, και Οικοδομικών μελετών.

 

 

 

 

Είναι περιττό να επαναλάβω και εγώ τα συγχαρητήριά μου για την ποιότητα και την ποσότητα της δουλειάς αυτής. Θα αναφερθώ σε ένα συγκεκριμένο σημείο δηλαδή της αναφορές στη μελέτη του Τράμ. Τεκμηριώνει ότι η είναι και περιττή και βλαπτική η επέκταση του τραμ στην Πανεπιστημίου και την Πατησίων. Πιστεύω ότι δεν έχουμε γλυτώσει από αυτούς που πιστεύουν ότι το τραμ πρέπει να πάει στην Πατησίων και αυτό πρέπει να αποφευχθεί.

Στο δεύτερο κομμάτι του βιβλίου για την λεωφόρο Συγγρού. Πάρα πολύ σημαντική η πρόταση των συγγραφέων να σταματήσει η γραμμή του τραμ στου Φιξ, γιατί μας επιτρέπει να επιστρέψουμε στην κυκλοφοριακή κανονικότητα της διαδρομής δηλαδή, Καλλιρρόης, Αρδηττού, Όλγας και Αμαλίας, μιας διαδρομής που έχει ‘’βιαστεί’’ κυκλοφοριακά μόνο και μόνο για να φιλοξενήσει το Τραμ. Ευρηματική η πρόταση για τη τροποποίηση της χάραξης του Τραμ μετά του Φίξ, ώστε να εξυπηρετήσει και τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και τα ODEON και την Εθνική Ασφαλιστική.

 

ΑΝΝΑ ΜΕΛΑΝΙΤΟΥ

 

Αρχιτέκτονας, Συγκοινωνιολόγος, Πολεοδόμος, Χωροτάκτης, Συντονίστρια στο Περιοδικό του ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ Αρχιτεκτόνων και μέλος του Δ.Σ. του ΣΑΔΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ.

 

 

 

 

Θα ήθελα να σταθώ στο βιβλίο. Είναι ένα ενδιαφέρον βιβλίο, διαβάζεται εύκολα, κατανοητό και από τον μη ειδικό, έχει κάνει καλή καταγραφή των προβληματισμών που έχουν τεθεί στην Επιστημονική Κοινότητα αλλά δεν έχουν γίνει γνωστοί στην κοινωνία. Η επιστημονική κοινότητα δεν είναι μόνο οι Πανεπιστημιακοί, οι οποίοι καλό θα ήταν να κάνουν τις ασκήσεις τους επί χάρτου με τους φοιτητές τους και όχι να θέλουν να τις επιβάλλουν σαν ώριμο έργο για υλοποίηση.

Το Rethink Athens υποτίθεται ήταν πεζοδρόμηση. Το πρόγραμμα θα ήταν εφιάλτης για το κέντρο της Αθήνας. Σίγουρα η διέλευση του τραμ από την Πατησίων και τη Συγγρού θα έπρεπε  να την αποκλείσουμε.

Σας προτείνω να διαβάστε το βιβλίο. Αναπτύσσει ενδιαφέροντα προβληματισμό είναι καλό να γίνει κτήμα πολλών.

 

ΝΙΚΟΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ

Ευχαριστώ όλους τους εξαίρετους συναδέλφους. Μας τιμούν ιδιαίτερα με την παρουσίαση σήμερα.

Το βιβλίο είναι γραμμένο από 3 άτομα (!)

Έναν επιστήμονα που είδε προτάσεις που επιστημονικά δεν ίσχυαν και απόρησε πως είναι δυνατόν, αυτά να γράφονται από καθηγητές Πολυτεχνείου, αφού τίποτα από αυτά δεν ήταν επιστημονικό. Στήνονταν μια αφήγηση (παραμύθι) που είχε χαλαρή σχέση με την πραγματικότητα όπως και οι αποκαλούμενες μελέτες. Αποφάσιζαν τι θα κάνουν και μετά κατασκεύαζαν μια μελέτη για να το αποδείξουν.

Ένας πολίτης αγανακτισμένος που του έπαιρναν την πόλη από τα χέρια και μας χώριζαν σε Βόρειους και Νότιους.

Ενός γνώστη της πραγματικότητας και της Ιστορίας της πόλης, που προσπάθησαν να τον πείσουν ότι είναι ανιστόρητος.

Α) Όσον αφορά το Rethink Athens πολλοί με ρωτούν : Γιατί να μη γίνει η Πανεπιστημίου Πεζόδρομος, δεν θα ήταν καλό για την πόλη;:

Η Πανεπιστημίου έχει 5 μέτρα πεζοδρόμια δεξιά και αριστερά δηλαδή 2 πεζόδρομους (Σύμφωνα και με την Αρχιτεκτονική Θεωρία). Δεν ήθελαν να Πεζοδρομήσουν την Πανεπιστημίου, ήθελαν να περάσουν το Τραμ, γι’ αυτό έκοβαν τα δέντρα και τα πεζοδρόμια.

Β) Άλλοι ρωτούν, έχουμε πολλούς πεζόδρομους, όπως υποστηρίζετε;

Ναι, αυτό που λείπει είναι δίκτυο πεζοδρόμων, καθαρών και φροντισμένων. Χρειαζόμαστε αγάπη για τον τόπο και φροντίδα. Δεν απαιτούνται μαζικές πεζοδρομήσεις αλλά επιλεκτικές ώστε να δημιουργήσουμε περιπάτους (σαν και αυτούς που περιγράφονται στο βιβλίο). Αυτά για το Rethink Athens.

Η Συγγρού ήταν συνέχεια του Rethink Athens. Αφού διέλυαν την πόλη, θα διέλυαν και τον Ολυμπιακού Δακτύλιο, έργο του Γ. Κανδύλη, από τα λίγα κέρδη των έργων της Ολυμπιάδας του 2004. Ήθελαν να δημιουργήσουν νέες κεντρικότητες στην περιφέρεια, νέα malls, να προσαρμόσουν την πόλη στα νέα μοντέλα των πόλεων του Millennium όπως επιτάσσει η Παγκοσμιοποίηση.

Έτσι οδηγούμαστε στο Ελληνικό.

Σύμφωνα με μελέτες όπως, των κ. Στ. Μάνου και κ. Αρ. Ρωμανού, για τράπεζα γης,  εάν κάναμε ανταλλαγή με βάση τις αξίες γης, παίρνοντας 300στρ από το Ελληνικό θα έχουμε 1500 στρ πράσινο στην πόλη, δηλαδή 500 πλατείες Εξαρχείων ή 30 άλση Νέας Σμύρνης.

Είμαστε υπέρ των Επενδύσεων, εφόσον είναι προς το συμφέρον της πόλης και ευθυγραμμίζονται με το μοντέλο Ανάπτυξης του τόπου π.χ. όχι να κόβουμε τις ελιές για να βάλουμε ανανάδες. Το Ελληνικό έχει σχέση με τον Τουρισμό. Δεν τον περιφρονούμε, (μονοκαλλιέργεια), είναι η βαριά βιομηχανία στην Ελλάδα. Θέλουμε η επένδυση να προάγει και να ενισχύσει το μοντέλο και όχι να το ευτελίσει.

Το Ελληνικό ξεκίνησε με 2 ψηλά κτίρια τώρα έχουν φτάσει τα 6, που το ένα θα είναι ψηλότερο από τον Παρθενώνα για να αποτελέσει το τοπόσημο της Πόλης και πλειάδα πύργων των 50 μέτρων ύψους. Πλέον δεν γνωρίζουν ούτε οι ίδιοι ποια είναι η τελική πρόταση. Ξεκίνησε με δόμηση 3,7εκατ. μ2 και έχει φτάσει τα 6,5εκατ. μ2.

Εμείς έχουμε το γνωστότερο κτίριο του κόσμου, τον Παρθενώνα και θέλουμε να τον αντικαταστήσουμε με το μοντέλο του millennium που έχει εκπέσει. Τώρα νέα πρότυπα πόλεων ξεπηδάνε με αιχμή την ποιότητα και όχι την πρόσκαιρη λαμπρότητα και εμείς ετοιμαζόμαστε να επενδύσουμε στο προηγούμενο μοντέλο που έχει εγκαταλειφθεί.

Ο Le Corbusier, προέτρεπε αυτόν που αγαπάει τη ζωή να επιβιβαστεί σε πλοίο από τη Μασσαλία και να βάλει πλώρη για την Ελλάδα γιατί εκεί βρίσκεται η αφετηρία της Δύσης μας.  ‘’Από την Αθήνα στον Πειραιά, και από το ατμόπλοιο, το μεγάλο υπερωκεάνιο που περνάει, ως τον Παρθενώνα, που κοιτάζει μέσα από ένα υπέροχο τοπίο και μιας πόλης που πρέπει να ξαναβρεί τον εαυτό της και να σπρώξει προς τη χάρη και την ομορφιά, με μια μονάχα διάθεση: το πνεύμα’’ . Le Corbusier, διάλεξη στο ΕΜΠ 1933.

Οι ευκαιρίες είναι για τους γενναίους. Έχουμε τη γενναιότητα να τις εκμεταλλευτούμε;

ΠΑΡΟΥΣΙΕΣ

Ανάμεσα σε εκείνους που έδωσαν το παρόν ήταν:

Οι τ. Γενικοί Γραμματείς ΠΕΧΩΔΕ και Διευθυντές:  Αθ. Κουλουμπής, Μ. Ευαγγελίδου, Π. Σαββίδου, Α. Μαρκοπούλου, Κ. Νενεδάκη κ.α.. Ο Δημοτικός Σύμβουλος και τ. Αντιδήμαρχος  Χ. Τεντόμας. Ο Γραμματέας Επιστημονικών Φορέων της Ν.Δ. Ν. Κωστόπουλος.

Ο Συγκοινωνιολόγος Χρ. Λεμπέσης και Καθηγητές Ανώτατων Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων: Ν. Μοσχολιός, Ελ. Καφαντάρη, Ηλ. Γραμματικός, Γ. Βρεττάκος, Νικ. Χιωτίνης, Χ. Αγαλιώτου, Κ. Πετράκης κ.α. . Οι Εικαστικοί: Αρ. Πατσόγλου, Αλ. Ραφτοπούλου – Πατσόγλου, Α. Δεβεντζής καθώς και η Ποιήτρια – Συγγραφέας Λεν. Στράνη .

Οι Δημοσιογράφοι Δ. Παπαχρήστος (Συγγραφέας), Β. Δεληπέτρος με τη σύζυγό του κα Δωρή κ.α.

Ο Πρόεδρος ΣΠΕΛΕΟ Γ. Τριζώνης. Ο Ανώτερος Δικαστικός Σ. Λουκάκος με τη σύζυγό του και από το δικηγορικό χώρο : Στ. Βέρροιος, Κ. και Π. Φλώρου, Βιρ. Δένδια, Χρ. Τσακιρέλης, Γ. και Απ. Κουκούτση, Αικ. Ιατροπούλου, Α. Λουμάκης κ.α.

Ο τ. Γενικός Γραμματέας της ΑΔΕΔΥ  Ηλ. Βρεττάκος.

Αρχιτέκτονες – Πολιτικοί Μηχανικοί: Γρ. Αραχωβίτης, Μ. Σκαλτσά, Ο. Φίλιππα, Λ. Παγώνη, Γ. Μισούλης, Α. Βασιλόπουλος, Σ. Παπακωνσταντίνου, Φ. Καστρινάκη, Σ. Μακρή, Δ. Αρνέλλος, Β. και Λ. Νενεδάκη, Κ. Βαλσαμάκης κ.α.

Μηχανικοί από ΕΛΕΜ : Στ. Στοφόρος με τη σύζυγό του, Σαβ. Τσουτσάνης, Δ. Βρεττάκος, Σωτ. Γκρατσάνης και άλλοι συνάδελφοι και φίλοι των συντελεστών του βιβλίου.

Επιμέλεια κειμένου:  Αργύρης Δεμερτζής/ ecopress.gr 

*Η εκδήλωση έγινε την Παρασκευή 6 Οκτωβρίου 2017 στις 7.30μμ στο Polis Art Café στο κέντρο της Αθήνας