ΕΠΣ: όλες οι ρυθμίσεις του νέου πολεοδομικού σχεδιασμού για τη Μύκονο

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στο πλαίσιο υλοποίησης του εμβληματικού Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, παρουσίασεσε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), τον Δήμο Μυκόνου και τον Ανάδοχο της Μελέτης,τα εναλλακτικά σενάρια και το προκρινόμενο για το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) της Μυκόνου.

Η σχετική εκδήλωση πραγματοποιήθηκε (11/11) στο Γρυπάρειο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Μυκόνου, στην οποία συμμετείχαν οι Γενικοί Γραμματείς Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, Ευθύμιος Μπακογιάννης, Τουριστικής Πολιτικής & Ανάπτυξης, Βασιλική Κουτσούκου, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Μανώλης Κουτουλάκης, Ναυτιλίας & Λιμένων, Ευάγγελος Κυριαζόπουλος, Πολιτισμού, Γιώργος Διδασκάλου, Ιδιωτικών Επενδύσεων, Στελίνα Σιαράπη, ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος, ο Δήμαρχος Μυκόνου, Χρήστος Βερώνης,η Ειδική Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, Μαριάννα Νικολαΐδου, οι βουλευτές Κυκλάδων Κατερίνα Μονογυιού και Μάρκος Καφούρος, εκπρόσωποι του ΤΕΕ, καθώς και στελέχη της Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού.

Με τη μελέτη ΕΠΣ προτείνεται το πρότυπο χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης του Δήμου Μυκόνου, με κατευθύνσεις και ρυθμίσεις που αφορούν τόσο στον εξωαστικό χώρο, όσο και στους οικισμούς του.

Η οργάνωση του εξωαστικού χώρου αφορά κατά κύριο λόγο στη νήσο Μύκονο, δεδομένου ότι η Δήλος, η Ρηνεία, τα μικρότερα νησιά και οι βραχονησίδες του Δήμου ρυθμίζονται από την περιβαλλοντική και αρχαιολογική νομοθεσία και από τις προτάσεις ειδικών μελετών, που δεν επιτρέπουν τη δόμηση σε αυτά.

Η μελέτη -κατόπιν εξέτασης του υφιστάμενου, πολεοδομικού καθεστώτος του Δήμου, του πληθυσμιακού, δημογραφικού, οικονομικού προφίλ των κατοίκων και των δραστηριοποιούμενων επιχειρήσεων, του υφιστάμενου δομημένου περιβάλλοντος και της βιώσιμης αστικής κινητικότητας, των ζητημάτων εξυπηρέτησης πληθυσμού από υποδομές κοινής ωφέλειας και επάρκειας κοινόχρηστων χώρων, καθώς και ζητημάτων κλιματικής ανθεκτικότητας και λαμβάνοντας, ταυτόχρονα, υπόψη τους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Περιφέρειας και των Υπουργείων-αναδεικνύει το προκρινόμενο σενάριο, σε σχέση με την οργάνωση του αστικού και περιαστικού περιβάλλοντος, τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης και τους συντελεστές δόμησης. Θέματα που επηρεάζουν, άμεσα, την καθημερινότητα των πολιτών.

Από την Τρίτη 12 Νοεμβρίου και για 5 ημέρες (ημερολογιακές) οι ενδιαφερόμενοι πολίτες / φορείς, θα μπορούν να παραθέτουν σχόλια / προτάσεις για το  ΕΠΣ της Μυκόνου στην Πλατφόρμα Συμμετοχής που έχει δημιουργήσει η Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στη διεύθυνση: https://polsxedia.ypen.gov.gr. Τονίζεται ότι η διαδικασία της διαβούλευσης θα πραγματοποιηθεί, όπως ορίζει η σχετική νομοθεσία, επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του ΕΠΣ Μυκόνου και δεν θα πρέπει να συγχέεται με την παράθεση σχολίων στην προαναφερόμενη πλατφόρμα του ΥΠΕΝ με την οποία για πρώτη φορά δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να υποβάλλουν τις ιδέες και τις προτάσεις τους για τα προκρινόμενα σενάρια ανάπτυξης του πρώτου σταδίου εκπόνησης της μελέτης για την περιοχή τους.

Εκτός σχεδίου: τι θα ισχύσει για αρτιότητες γηπέδων, δουλείες και κατατμήσεις

Δηλώσεις 

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, δήλωσε: «Μέσα από την υλοποίηση πολεοδομικών μεταρρυθμίσεων, που υπερβαίνουν τα 700 εκατ. ευρώ, με “κορωνίδα” το εμβληματικό Πρόγραμμα “Κωνσταντίνος Δοξιάδης”, αλλάζουμε την εικόνα της χώρας, αξιοποιώντας, αποτελεσματικά, πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, προέκυψε, το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) της Μυκόνου, όπου λήφθηκαν υπόψη πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας για τη δόμηση σε νησιά. Βασικό χαρακτηριστικό αυτού, είναι η ισορροπία μεταξύ προστασίας φυσικού περιβάλλοντος και τουριστικής ανάπτυξης. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία, η οποία επηρεάζει, άμεσα, την καθημερινότητα των πολιτών της περιοχής, αφού σχετίζεται με την οργάνωση του αστικού και περιαστικού περιβάλλοντος, τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης και τους συντελεστές δόμησης. Η ολοκλήρωση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού για το σύνολο της Επικράτειας είναι ένας φιλόδοξος, αλλά απόλυτα ρεαλιστικός στόχος που επιχειρείται για πρώτη φορά. Εργαζόμαστε, συστηματικά και με εντατικούς ρυθμούς, για να τον πετύχουμε».

Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Ταγαράς, σημείωσε χαρακτηριστικά: «Με το προτεινόμενο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για τη Μύκονο επιχειρείται να μπουν κανόνες στην οργάνωση του χώρου λαμβάνοντας υπόψη και τον έντονο τουριστικό χαρακτήρα του νησιού σε συνδυασμό με την θωράκιση του Περιβάλλοντος. Μετά την παρουσίαση του ΕΠΣ Μυκόνου, έπεται διαβούλευση με φορείς και την Κοινωνία των Πολιτών, εξέταση των σχολίων που θα προκύψουν από αυτήν, γνωμοδότηση επί του τελικού σχεδίου από το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων, κατόπιν από το Συμβούλιο της Επικρατείας και εν τέλει θεσμοθέτηση του ΕΠΣ με Προεδρικό Διάταγμα. Υλοποιούμε το εμβληματικό Πρόγραμμα Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων “Κωνσταντίνος Δοξιάδης” για να μπει τάξη στον χώρο, με ασφάλεια δικαίου για πολίτες και Πολιτεία».

Οι βασικές κατευθύνσεις του ΕΠΣ Μυκόνου

Με τη μελέτη ΕΠΣ προτείνεται το πρότυπο χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης του Δήμου Μυκόνου με κατευθύνσεις και ρυθμίσεις που αφορούν τόσο τον εξωαστικό χώρο όσο και τους οικισμούς του. Η οργάνωση του εξωαστικού χώρου αφορά κατά κύριο λόγο τη νήσο Μύκονο, δεδομένου ότι η Δήλος, η Ρηνεία και τα μικρότερα νησιά και βραχονησίδες του Δήμου ρυθμίζονται από την περιβαλλοντική και αρχαιολογική νομοθεσία και από τις προτάσεις ειδικών μελετών που δεν επιτρέπουν τη δόμηση σε αυτά.

Με την πρόταση του ΕΠΣ επιδιώκεται η εύρεση της ισορροπίας μεταξύ της ανάγκης για προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της ανάγκης για τουριστική ανάπτυξη σε εναρμόνιση με τις κατευθύνσεις του υπερκείμενου σχεδιασμού.

Βασικές επιλογές και κατευθύνσεις του ΕΠΣ για τον εξωαστικό χώρο και τους οικισμούς

Με το ΕΠΣ προτείνονται οι παρακάτω βασικές Ζώνες Προστασίας (ΠΕΠ) και Ζώνες Ελέγχου Χρήσεων Γης (ΠΕΧ).

Κεντρική ιδέα της πρότασης αποτελεί ο καθορισμός μίας ενιαίας ζώνης τουρισμού – αναψυχής – παραθεριστικής κατοικίας στις νότιες περιοχές της Μυκόνου, ενώ όλο το υπόλοιπο τμήμα του νησιού θεωρείται καταρχάς ως περιοχή προστασίας και ήπιου ή/και εναλλακτικού τουρισμού.

Συγκεκριμένα, οι ζώνες υποδοχής του μαζικού τουρισμού (ΠΕΧ-2) καθορίζονται στις περιοχές όπου σήμερα καταγράφεται έντονη τουριστική δραστηριότητα λόγω των πολλών πλεονεκτικών χαρακτηριστικών που διαθέτουν.

Οι ζώνες προστασίας τοπίου (ΠΕΠ-7) καθορίζονται από την ισοϋψή των 100μ. και πάνω,περιλαμβάνοντας τα υψώματα και τις βραχώδεις εξάρσεις που προβάλλουν σε διάφορα σημεία της Μυκόνου, και επεκτείνονται μέχρι τις απόκρημνες και δυσπρόσιτες ακτές που δεν προσφέρονται για τουριστικές ή οικιστικές χρήσεις.

Οι ζώνες ήπιων δραστηριοτήτων τουρισμού, αναψυχής και παραθεριστικής κατοικίας (ΠΕΧ-3.1, 3.2, 3.3) είναι ενδιάμεσες ζώνες, μεταξύ των ζωνών εντονότερου τουρισμού και των ζωνών αυστηρής προστασίας του τοπίου.

Η αγροτοκτηνοτροφική ζώνη (ΠΕΧ-4) καθορίζεται στη μοναδική πεδινή περιοχή της Μυκόνου όπου υπάρχουν δυνατότητες άρδευσης, ενώ οι πιέσεις για άλλες, ανταγωνιστικές, χρήσεις είναι πολύ περιορισμένες.

Η ζώνη εξωαστικών χρήσεων Μυκόνου (ΠΕΧ-5) παρέχει πολύ καλές συγκοινωνιακές προσβάσεις και μπορεί να υποδεχτεί σύγχρονες χρήσεις που είναι αναγκαίες, αλλά λόγω του μεγέθους και της έντασής τους δεν μπορούν να χωροθετηθούν εντός της Χώρας, μεγάλο τμήμα της οποίας προστατεύεται ως παραδοσιακό.

Όσον αφορά στις ζώνες παραγωγικών δραστηριοτήτων (ΠΕΧ-1), προτείνονται μία κεντρική περιοχή η οποία διαθέτει ισχυρά χωροθετικά πλεονεκτήματα και μία περιοχή στο ΒΑ άκρο του νησιού που θεωρείται κατάλληλη για την χωροθέτηση των περιβαλλοντικών υποδομών, λαμβάνοντας συγχρόνως υπόψη τα προγραμματιζόμενα έργα του Δήμου (ΜΕΒΑ, Πράσινο Σημείο).

Αναφορικά με το ζήτημα της στέγασης των εργαζομένων, με το ΕΠΣ ορίζονται περιοχές διερεύνησης κοινωνικής κατοικίας.

Σχετικά με το ισοζύγιο των ζωνών προστασίας και των ζωνών ανάπτυξης λαμβάνοντας υπόψη μόνο τα εμβαδομετρικά στοιχεία ισχύουν τα εξής:

Σε κάθε περίπτωση, ο βαθμός προστασίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τους προτεινόμενους όρους και περιορισμούς δόμησης. Για τις βασικές περιοχές τουριστικής ανάπτυξης της πρότασης του ΕΠΣ ισχύουν αρκετά πιο περιοριστικοί όροι σε σχέση με την υφιστάμενη ΖΟΕ Μυκόνου, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.

Επισημαίνεται ότι η ανάπτυξη τουριστικών καταλυμάτων εντός των τουριστικών ζωνών θα είναι δυνατή μόνο μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων έργων υποδομήςμε χρονικό ορίζοντα 5ετίας.Συγκεκριμένα, τα έργα αφορούν:

• Έργα ύδρευσης (αφαλατώσεις-δίκτυα)
• Έργα αποχέτευσης και διαχείρισης αποβλήτων
• Έργα οδοποιίας
• Θέσεις στάθμευσης
• Έργα του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας

Στην πρόταση του ΕΠΣ έχουν ενσωματωθεί και τα συμπεράσματα της Έκθεσης Εκτίμησης Φέρουσας Ικανότητας. Χαρακτηριστικά για τον δείκτη της υφιστάμενης πυκνότητας δόμησης, όπου η ΔΚ Μυκονίων αναδεικνύεται ως πιο επιβαρυμένη σε σχέση με τη ΔΚ Άνω Μεράς, με την πρόταση του ΕΠΣ έχουν προβλεφθεί αυστηρότεροι όροι και περιορισμοί δόμησης στη ΔΚ Μυκονίων (π.χ. αύξηση αρτιότητας, μείωση ΣΔ, ανώτατος επιτρεπόμενος αριθμός κλινών). Σε κάθε περίπτωση, η εκτίμηση και η διατήρηση της φέρουσας ικανότητας δε στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο σε έναν δείκτη, αλλά σε ένα σύνολο δεικτών που αφορούν πολλές και διαφορετικές διαστάσεις της οι οποίοι, μάλιστα, είναι αλληλοσυνδεόμενοι.Συνεπώς, οι τιμές των δεικτών δεν αποτελούν από μόνες τους απαγορευτικά στοιχεία για την περαιτέρω ανάπτυξη των περιοχών, είναι όμως ένδειξη της επιβάρυνσης που δέχονται, επιβάλλοντας ιδιαίτερη πολεοδομική και περιβαλλοντική μεταχείριση.

Σε αντίθεση με την υφιστάμενη ΖΟΕ, ο καθορισμός της κάθε ζώνης στο ΕΠΣ έγινε με βάση την ύπαρξη ενός ξεκάθαρου χωρικού προσδιορισμού και καταβλήθηκε προσπάθεια ώστε οι ζώνες να είναι περιορισμένες σε αριθμό, με απλά σχήματα και ταόριά τους να συμπίπτουν μεφυσικά ή τεχνικά όρια. Προκύπτουν έτσι εδαφικές περιοχές με συγκεκριμένη φυσιογνωμία που εύκολα γίνεται αντιληπτή από την τοπική κοινωνία και τους επενδυτές, ενώ, παράλληλα, διευκολύνεται ο έλεγχος από τις αρμόδιες υπηρεσίες και αποτρέπονται υπερβάσεις και συγκρούσεις χρήσεων γης. Τέλος, έχουν ληφθεί υπόψη οι ισχύουσες ζώνες της ΖΟΕ,διατηρώντας ορισμένες ζώνες που έχουν έναν παγιωμένο χαρακτήρα, όπως οι τουριστική ζώνη και οι ζώνες προστασίας των παραλιών.

Το οικιστικό δίκτυο του Δήμουείναι ασθενές, αδυνατώντας να απορροφήσει την αυξανόμενη ζήτηση για οικιστική ανάπτυξη, με τη ΧώραΜυκόνου και την Άνω Μερά να έχουν τον κυρίαρχο ρόλο. Με το ΕΠΣ προτείνεται οι εν λόγω δύο οικισμοί να λειτουργήσουν ως ένα οικιστικό δίπολο, όπου στη Χώρα δίνεται έμφαση σε ολοκληρωμένες πολιτικές αναπλάσεων του παραλιακού μετώπου και στην Άνω Μερά προωθείται η ενίσχυση του ρόλου της και η ανάδειξή της σε κέντρο εναλλακτικού τουρισμού. Οι προτεινόμενες χρήσεις γης των οικισμών επικαιροποιούνται σύμφωνα με το ΠΔ 59/2018 και ο πολεοδομικός σχεδιασμός στοχεύει στην προστασία της φυσιογνωμίας τους. Για το σύνολο των οικισμών προτείνεται επανέγκριση του ορίου τους και ζωνοποίηση σύμφωνα με τις προβλέψεις του σχεδίου ΠΔ, που το ΥΠΕΝ έθεσε υπόψη των μελετητών.

Με βάση τις ανάγκες που έχουν προκύψει από την εκτίμηση της χωρητικότητας για το έτος 2040 σε συνδυασμό με τις προτεινόμενες πολιτικές του ΕΠΣ, προτάθηκαν επεκτάσεις περιορισμένης έκτασης στη Χώρα Μυκόνου, στον Αγ. Στέφανο, στον Τούρλο και στην Άνω Μερά. Μάλιστα, οι προτεινόμενες επεκτάσεις της Χώρας καλύπτουν ένα μόνο μέρος του ελλείμματός της, καθώς το υπόλοιπο καλύπτεται από την Άνω Μερά, σε εφαρμογή της πολιτικής του ΕΠΣ για την ενίσχυση του ρόλου της και την προώθηση του μεταξύ τους οικιστικού διπόλου.

Παράλληλα, με το ΕΠΣ προτείνεται μελέτηπολεοδομικής και συγκοινωνιακής αναβάθμισης της περιοχής που ξεκινά από τον Αγ. Στέφανο και καταλήγει στον Ορνό, με επίκεντρο τη Χώρα Μυκόνου και μελέτη αναθεώρησης των μορφολογικών κανόνων του νησιού που καθορίστηκαν μεταξύ άλλων με το ΠΔ του 1976 (Δ’ 336), ώστε να προσαρμοστούν στις σύγχρονες ανάγκες και προκλήσεις του τοπίου, εξασφαλίζοντας την προώθηση βιώσιμων πρακτικών.

Τέλος, κατά την επεξεργασία των προτάσεων του ΕΠΣ, λήφθηκαν υπόψη πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ για τη δόμηση σε νησιά, ώστε οι προτάσεις του να είναι συμβατές με τη νομολογία και να μπορούν να εγκριθούν σε λογικό χρονικό ορίζοντα.