Του Κώστα Βουτσαδάκη/
Πέντε αλλαγές στο σχέδιο προκήρυξης για τις επόμενες δημοπρασίες Α.Π.Ε., που έθεσε σε διαβούλευση η ΡΑΕ την προηγουμένη εβδομάδα ζητά η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) με επιστολή προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Όπως είναι γνωστό η προθεσμία για την υποβολή αιτήσεων συμμετοχής στις δημοπρασίες είναι η 2/11/2018 ενώ οι δημοπρασίες θα διενεργηθούν το τριήμερο 4-6/12/2018 και θα αφορούν (ι) φωτοβολταϊκούς σταθμούς ισχύος έως 1 MW (ιι) φωτοβολταϊκούς σταθμούς ισχύος 1-20 MW και (ιιι) αιολικά πάρκα 3-50 MW. Οι αλλαγές που ζητά η ΕΛΕΤΑΕΝ και η αιτιολόγησή τους έχουν ως εξής:
1) Να μειωθεί δραστικότατα το ποσοστό ανταγωνισμού 75% (είναι το ποσοστό κατά το οποίο πρέπει να υπερκαλύπτεται η προσφερόμενη ισχύς από την ζήτηση των επενδυτών). Η ρυθμιστική παρέμβαση απαίτησης ενός τέτοιου ποσοστού, επιβάλλεται από το μοντέλο της ανοιχτής μισάωρης δημοπρασίας όπου οι συμμετέχοντες γνωρίζουν από πριν και κατά τη διάρκειά της το μέγεθος και τη συμπεριφορά του ανταγωνισμού. Ωστόσο, η ρύθμιση αυτή συνεπάγεται επιβράδυνση της ανάπτυξης, αφού οδηγεί σε απόρριψη (ή καθυστέρηση) ώριμων έργων που διαθέτουν ΑΕΠΟ, έχουν καταβάλει εγγυητική επιστολή για την ΟΠΣ και μπορεί να προσφέρουν τιμές λίγο πάνω από την τελευταία επιλεγείσα (όπως συνέβη στη δημοπρασία της 2ας Ιουλίου). Για να μετριασθεί το πρόβλημα αυτό, θα πρέπει το επίπεδο ανταγωνισμού να μειωθεί δραστικά και να κυμανθεί μεταξύ 25%-30%.
2) Δεν πρέπει να υπάρξει κανένας περιορισμός ισχύος (π.χ. 20%) στη συνολική ισχύ των έργων με την οποία θα μπορεί να συμμετάσχει στη δημοπρασία το ίδιο νομικό πρόσωπο.
Πρόκειται για περιορισμό που είναι δυνατό να παρακαμφθεί – με υψηλό όμως κόστος και για τις επιχειρήσεις και για τη ΡΑΕ. Είναι προφανές ότι εάν υιοθετηθεί, την επόμενη ημέρα όσες εταιρείες εμπίπτουν στον περιορισμό αυτό, θα υποβάλουν αιτήσεις μεταβίβασης των αδειών τους σε 100% θυγατρικές τους εταιρείες. Είναι επίσης προφανές ότι η ΡΑΕ οφείλει να δεχθεί αυτά τα έργα να συμμετάσχουν στη δημοπρασία ακόμα και εάν δεν έχει προλάβει να ολοκληρώσει τη γραφειοκρατική-τυπική διαδικασία έγκρισης της μεταβίβασης αφού σε αντίθετη περίπτωση θα πρόκειται για κατάφωρη παραβίαση της αρχής της ισοτιμίας και για τεράστια αδικία υπέρ των ομίλων που έτυχε να έχουν τις άδειες τους σε διαφορετικές εταιρείες έργου. Το μόνο λοιπόν αποτέλεσμα θα είναι οι επιχειρήσεις να αυξήσουν το διαχειριστικό και λογιστικό τους κόστος και η ΡΑΕ να αυξήσει τον άνευ ουσίας γραφειοκρατικό της φόρτο, και μάλιστα σε μια περίοδο υποστελέχωσης και υψηλών υποχρεώσεών της.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι αυτός ο περιορισμός αντιστρατεύεται τις αρχές της ελεύθερης αγοράς και του επιχειρείν. Εάν μέσα από την διαγωνιστική διαδικασία, προκύπτει ότι μια επιχείρηση είναι πιο ανταγωνιστική τότε το να μην της αποδοθεί υψηλότερη ποσότητα σε σχέση με τους ανταγωνιστές της είναι εις βάρος της βελτιστοποίησης του οικονομικού αποτελέσματος και του καταναλωτή.
Σημειώνεται ότι για το ίδιο θέμα ο Σύνδεσμος Παραγωγών Ενέργειας από Φωτοβολταϊκά ζητά να τεθεί ποσοστικό όριο 2 μεγαβάτ (και όχι ποσοστιαίο 20 %), μόνο στην πρώτη κατηγορία έργων, δηλαδή τα μικρά φωτοβολταϊκά χαρακτηρίζοντας ατυχή την επιβολή τους στις άλλες δύο κατηγορίες και αναποτελεσματικό το 20 % στην πρώτη.
3) Να μην υπάρξουν οι απεριόριστες παρατάσεις της διαδικασίας.
Δεν είναι εύλογο να προτείνονται τόσο σημαντικές αλλαγές στη διαγωνιστική διαδικασία για την αντιμετώπιση ενός πρακτικού ζητήματος που εμφανίστηκε ουσιαστικά μόνο σε μια κατηγορία και το οποίο ήταν εκ των προτέρων γνωστό και είχε περιγραφεί ως ενδεχόμενο στην προκήρυξη.
Η ύπαρξη απεριόριστων παρατάσεων διαμορφώνει μια προβληματική κατάσταση οι συνέπειες τις οποίες δεν μπορεί να εκτιμηθούν. Το μέτρο της επιτυχίας είναι η υλοποίηση των έργων και η επίτευξη των στόχων της ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής με το βέλτιστο τρόπο.
4) Μεγαλύτερη ευελιξία στη μεταβολή ισχύος του έργου μετά την επιλογή του
Να επιτρέπεται η βελτιστοποίηση του σχεδιασμού του έργου μετά την επιλογή. Κυρίως δεν θα πρέπει να τίθενται αυστηροί περιορισμοί που θα εμποδίζουν τον επενδυτή να διαπραγματευθεί ελεύθερα και ανταγωνιστικά με όλους τους προμηθευτές εξοπλισμού.
Η τεχνολογία των ανεμογεννητριών έχει γνωρίσει ραγδαία εξέλιξη τα τελευταία έτη με αύξηση των μεγεθών και της παραγωγικότητας των μοντέλων. Ταυτόχρονα παλαιότεροι τύποι ανεμογεννητριών με τους οποίους έχουν σχεδιασθεί και αδειοδοτηθεί πολλά έργα, αποσύρονται με ρυθμό μεγαλύτερο από ότι το παρελθόν λόγω της ταχύτερης εμφάνισης νέων μοντέλων. Άμεση συνέπεια αυτής της τάσης που συνεχίζεται είναι ότι το βήμα μεταβολής της συνολικής ισχύος ενός αιολικού πάρκου είναι σήμερα 2-3,6MW και σύντομα θα φθάσει τα 4-4,2MW. Με δεδομένο αυτό, η αυστηρότητα των ποινών για τις μεταβολές που επιτρέπονται μετά την επιλογή ενός έργου από το διαγωνισμό, λειτουργεί αποτρεπτικά για τη συμμετοχή σε αυτόν.
Σε κάθε περίπτωση δεν θα πρέπει να επιβάλλονται μη αναλογικές και υπερβολικές ποινές εξαιτίας της -πιθανά και αναγκαστικής- επιλογής του επενδυτή να μειώσει την ισχύ του έργου περισσότερο από 50%. Για αυτό προτείνεται:
• Η ισχύς του έργου να μπορεί να μειωθεί έως και 15% χωρίς ποινή και με ανάλογη μείωση του ποσού της ΕΕ καλής εκτέλεσης.
• Αν η ισχύς του έργου μειωθεί πάνω από 15%, τότε θα καταπίπτει μέρος της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης που αντιστοιχεί στην πέραν του 15% μείωση της ισχύος. Για παράδειγμα, εάν η ισχύς μειωθεί κατά 35%, τότε θα καταπέσει το 20% (=35%-15%) της ΕΕ.
• Η ισχύς του έργου να μπορεί να αυξηθεί έως και 5% σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. Στην περίπτωση αυτή η Τιμή Αναφοράς που κατοχυρώθηκε με τον διαγωνισμό θα εφαρμόζεται στο σύνολο της νέας αυξημένης ισχύος και ο φορέας θα πρέπει να αυξήσει το ύψος της ΕΕ καλής εκτέλεσης.
5) Ανάγκη για πιο συγκεκριμένο χρονικό προγραμματισμό των μελλοντικών προκηρύξεων
Να υπάρξει σαφής χρονικός προγραμματισμός των προκηρύξεων έως το τέλος του 2020, τουλάχιστον αυτών που αφορούν τα ώριμα έργα. Με τον τρόπο αυτό θα αυξηθεί το επίπεδο επενδυτικής ασφάλειας, θα σταλεί ένα καθαρό μήνυμα στην επενδυτική κοινότητα και θα αποφευχθούν άσκοπες συζητήσεις ή ανησυχίες σε σχέση με το πότε και εάν θα υλοποιηθεί το πρόγραμμα. Πιο σημαντικό είναι ότι θα εξαλειφθεί η αίσθηση ότι οι επιχειρήσεις καλούνται να συμμετάσχουν σε μια δημοπρασία με προθεσμία λιγότερο από έναν μήνα, γεγονός που δεν βοηθά την υγιή ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και του ανταγωνισμού.
