Πολυζωνικά τιμολόγια: η ευρωπαϊκή εμπειρία και οι νέοι σχεδιασμοί του ΥΠΕΝ

Του Κώστα Βουτσαδάκη/

Έως και 50 % χαμηλότερες είναι οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις ώρες χαμηλής ζήτησης σε άλλες χώρες της ΕΕ, όπου εφαρμόζονται τα πολυζωνικά τιμολόγια. Είναι τα τιμολόγια που επιδιώκει το ΥΠΕΝ να επεκταθούν από το 2025 και στη χώρα μας, σε ζώνες πέρα από τη νυχτερινή χρέωση η οποία ισχύει ήδη. Ακριβέστερα, ισχύει για όσους έχουν νυχτερινό μετρητή και συμβόλαιο με προμηθευτή που παρέχει χαμηλότερη χρέωση τις ώρες μη αιχμής.

Όπως προκύπτει ωστόσο από μια ενδεικτική έρευνα σε τέσσερις χώρες της ΕΕ (Ιταλία, Μ.Βρετανία, Ισπανία και Πορτογαλία) το τελικό όφελος του καταναλωτή από τα πολυζωνικά τιμολόγια δεν είναι αυτονόητο αλλά εξαρτάται κυρίως από το αν οι προμηθευτές αυξάνουν τις ταρίφες κατά τις ώρες αιχμής, καθώς και από τον όγκο της κατανάλωσης που μπορεί να μεταφέρει ο καταναλωτής στις ώρες μη αιχμής, οπότε εφαρμόζονται τα μειωμένα τιμολόγια.

Ενδεικτικά:

-British Gas, Μ.Βρετανία. Το πρόγραμμα PeakSave Sundays προσφέρει ενέργεια στη μισή τιμή κάθε Κυριακή για 5 ώρες, από τις 11 π.μ. έως τις 4 μ.μ. χωρίς όριο στην κατανάλωση, ενώ το PeakSave Green Flex παρέχει αντίστοιχη έκπτωση για 1-2 ώρες όταν υπάρχει μεγάλη παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές (https://www.britishgas.co.uk/energy/peak-save.html). Το Economy 7 (https://www.britishgas.co.uk/energy/gas-and-electricity/dimplex-quantum-tariff.html) απευθύνεται σε καταναλωτές με θερμοσυσσωρευτές με τιμή 9,9 πένες ανά κιλοβατώρα από τις 12.30 π.μ. έως τις 7.30 π.μ. κάθε μέρα και το Electric Vehicle Tariff (https://www.britishgas.co.uk/energy/gas-and-electricity/ev-tariff.html) για φόρτιση ηλεκτρικού οχήματος προς 7,9 πένες ανά κιλοβατώρα από τις 12 τα μεσάνυχτα ως τις 5 το πρωί. “Προσπαθούμε να διατηρήσουμε την ημερήσια τιμή για τα τιμολόγια EV όσο το δυνατόν πιο κοντά στις κανονικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά είναι υψηλότερη”, αναφέρει η εταιρεία.

-Endesa, Ιβηρική χερσόνησος: Το τιμολόγιο One Luz 3 Periodos (https://www.endesa.com/en/catalog/light/one/tarifa-one-luz-3periodos-en) έχει τρεις ζώνες χρέωσης για την ενέργεια:

Ζώνη χαμηλής χρέωσης 12 -8 π.μ. τις καθημερινές και 24 ώρες το 24ωρο Σαββατοκύριακα και αργίες με τιμή 0,091271 €/kWh

Ζώνη μεσαίας χρέωσης τις καθημερινές 8-10 π.μ., 2-6 μ.μ. και 10-12 μ.μ. με τιμή 0,123047 €/kWh.

Ζώνη υψηλής χρέωσης τις καθημερινές 10 π.μ.-2 μ.μ. και 6 μ.μ. – 10 μ.μ. με τιμή 0,183535 €/kWh.

Δηλαδή η χρέωση στις ώρες χαμηλής ζήτησης είναι 50 % χαμηλότερη σε σχέση με τις ώρες αιχμής.

-ENEL, Ιταλία: (https://www.enel.it/en/offerte/luce/offerte/formidabile-luce-impresa?zoneid=offers-box_offerta) εφαρμόζει επίσης τριζωνικό σύστημα χρέωσης. Η πρώτη ζώνη (F1) είναι από Δευτέρα έως Παρασκευή, από τις 8.00 π.μ. έως τις 7.00 μ.μ., εξαιρουμένων των εθνικών αργιών. Η δεύτερη (F2) είναι από Δευτέρα έως Παρασκευή, από τις 7.00 π.μ. έως τις 8.00 π.μ. και από τις 7.00 μ.μ. έως τις 11.00 μ.μ., και το Σάββατο από τις 7.00 π.μ. έως τις 11.00 μ.μ., εξαιρουμένων των Σαββάτων που είναι εθνικές αργίες. Η τρίτη ζώνη ( F3) είναι από Δευτέρα έως Σάββατο από τα μεσάνυχτα έως τις 7:00 π.μ. και από τις 11:00 μ.μ. έως τις 12:00 π.μ., όλη την ημέρα την Κυριακή και τις αργίες. Οι τελικές τιμές διαμορφώνονται με βάση τη διακύμανση των τιμών στο Χρηματιστήριο κατά τις αντίστοιχες ώρες συν μια σταθερή επιβάρυνση 0,0396 €/kWh.

 Στη χώρα μας, υπενθυμίζεται, ισχύουν διαφορετικές ζώνες χρέωσης μόνο για όσους καταναλωτές έχουν “νυχτερινό” μετρητή. Όμως χαμηλό τιμολόγιο κατά τις ώρες μη αιχμής προσφέρουν δύο προμηθευτές από τους 13 που δραστηριοποιούνται στην αγορά (ΔΕΗ και Ελίν).

Το ημερήσιο (πράσινο) τιμολόγιο της ΔΕΗ για τον Οκτώβριο είναι 14,96 σεντς ανά κιλοβατώρα για τις πρώτες 500 κιλοβατώρες και 16,082 για τις επόμενες ενώ η χρέωση τις ώρες που ισχύει το μειωμένο τιμολόγιο για όλη την κατανάλωση είναι 12,062 σεντς. Στο κίτρινο τιμολόγιο της ΔΕΗ οι χρεώσεις είναι αντίστοιχα 13,852 και 19,066 σεντς ανά κιλοβατώρα (κανονική χρέωση κάτω και πάνω από 500 κιλοβατώρες κατανάλωσης αντίστοιχα) και 11,665 σεντς η χαμηλή χρέωση.

Το μπλε (σταθερό) τιμολόγιο της Ελίν είναι 14,9 σεντς ανά κιλοβατώρα ενώ η μειωμένη χρέωση είναι 13,9 σεντς.

 Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Ρυθμιστικής Αρχής (ΡΑΑΕΥ) μειωμένο κίτρινο τιμολόγιο είχαν τον προηγούμενο μήνα (Σεπτέμβριο) και οι προμηθευτές Ζενίθ και Solar Energy

 Συνεπώς πελάτες που έχουν νυχτερινό μετρητή χρεώνονται με την ίδια τιμή ανά κιλοβατώρα ανεξαρτήτως ζώνης χρέωσης αν ο προμηθευτής και το εμπορικό πρόγραμμα που έχουν επιλέξει δεν προβλέπει ζώνη χαμηλότερης χρέωσης.

Στόχος του ΥΠΕΝ με τις αλλαγές που προωθεί στο ωράριο χαμηλής χρέωσης είναι να δοθεί κίνητρο στους καταναλωτές να μεταφέρουν τη χρήση των ηλεκτρικών τους συσκευών στις ώρες χαμηλής ζήτησης, οπότε οι τιμές στο Χρηματιστήριο ενέργειας είναι χαμηλότερες και οι προμηθευτές θα μπορούν κατά τις περιόδους αυτές (εφόσον βέβαια διαμορφώσουν αντίστοιχα εμπορικά προϊόντα) να προσφέρουν αντίστοιχα χαμηλότερες τιμές.

Το ωράριο για το μειωμένο (“νυχτερινό”) τιμολόγιο που ισχύει σήμερα είναι 2-8 π.μ. και 4-5 μ.μ. το χειμώνα και 11 μμ- 7 πμ το καλοκαίρι. Σχεδιάζεται να μεταφερθεί στο διάστημα μεταξύ 10 π.μ. και 3 μ.μ. τις καλοκαιρινές και περισσότερες ώρες τα Σαββατοκύριακα οπότε οι τιμές στο Χρηματιστήριο ενέργειας είναι χαμηλότερες λόγω μεγάλης παραγωγής ΑΠΕ ή / και χαμηλής ζήτησης. Στο ερώτημα αν είναι εφικτό ένας καταναλωτής να αξιοποιεί το φθηνότερο τιμολόγιο όταν αυτό προσφέρεται τις μεταμεσονύκτιες ώρες, αρμόδιοι παράγοντες αναφέρουν ότι υπάρχουν πλέον συσκευές αλλά και πρίζες με χρονοδιακόπτη προγραμματισμού έναρξης λειτουργίας.

 Οι λοιπές αλλαγές που προωθεί το ΥΠΕΝ στα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας περιλαμβάνουν τα εξής:

 -Πρώτον, τα “πράσινα” τιμολόγια που είχαν θεσμοθετηθεί νομοθετικά από την αρχή του έτους θα παραμείνουν αλλά δεν θα είναι πλέον υποχρεωτικά για τους παρόχους. Όμως θα μπορούν να τα επιλέγουν οι καταναλωτές, εφόσον προφανώς εξακολουθήσουν να τα διαθέτουν οι προμηθευτές τους.

 -Δεύτερον, θα εισαχθούν τα λεγόμενα “δυναμικά” τιμολόγια (πορτοκαλί χρώμα) τα οποία όμως απευθύνονται μόνο σε όσους διαθέτουν “έξυπνους” μετρητές κατανάλωσης με δυνατότητα εφαρμογής πολλαπλών ζωνών χρέωσης το 24ωρο. Δηλαδή κατά κύριο λόγο επί τους παρόντος τις επιχειρήσεις. Τα δυναμικά τιμολόγια θα παρακολουθούν τη διακύμανση των τιμών κάθε ώρα (ή και ανά μικρότερα χρονικά διαστήματα) στο Χρηματιστήριο ενέργειας με τις ευκαιρίες και τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται.