Τι ισχύει για «αδήλωτα» τετραγωνικά και αυθαίρετα στο «Εξοικονομώ Αυτονομώ»

Της Γραμματής  Μπακλατσή, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού

baklatsi@yahoo.gr

Πολλοί ιδιοκτήτες κατοικιών και διαμερισμάτων ενδιαφέρονται να χρηματοδοτηθούν για την ανακαίνιση των σπιτιών τους από το πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», το οποίο έχει ως προϋπόθεση να είναι όλα τα τετραγωνικά καταγραμμένα σωστά και να ταυτίζονται σε ΔΕΗ, Ε9 και Πολεοδομία. 

Το ΥΠΕΝ ανακοίνωσε ότι προχωρά στη δημοσίευση του Οδηγού του προγράμματος «Εξοικονομώ – Αυτονομώ»  τη  Δευτέρα 16 Νοεμβρίου 2020. Παράλληλα θα ξεκινήσει η εικονική λειτουργία της πλατφόρμας για την υποβολή αιτήσεων υπαγωγής στο πρόγραμμα, για την εξοικείωση των ενδιαφερομένων.

Επίσης το ΥΠΕΝ έχει ανακοινώσει ότι  αιτήσεις συμμετοχής στο νέο πρόγραμμα θα ξεκινήσουν από την Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου στις 30/11 και θα ακολουθήσουν οι υπόλοιπες περιοχές της χώρας σταδιακά έως τις 18 Δεκεμβρίου, με τη σκυτάλη να δίνεται στις πολυκατοικίες στις 11 Ιανουαρίου 2021.

Είναι πιθανή αναβολή της έναρξης υποβολής αιτήσεων για μικρό χρονικό διάστημα, όπως έχουν ζητήσει φορείς των μηχανικών λόγω των δυσκολιών της καραντίνας, ωστόσο το μήνυμα που εκπέμπεται από το υπουργείο είναι πως το πρόγραμμα Εξοικονομώ – Αυτονομώ θα ξεκινήσει άμεσα.

Αυθαίρετα και αδήλωτα τετραγωνικά

Σε κάθε περίπτωση για τη συμμετοχή στο νέο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης ακινήτων με επιδότηση έχει σημασία η έγκαιρη προετοιμασία  των ιδιοκτητών και η πρόνοια να τακτοποιήσουν εκκρεμότητες με αυθαίρετα και αδήλωτα τετραγωνικά.

Σημειώνεται ότι έληξε στις 30 Σεπτεμβρίου 2020 η προθεσμία που είχαν οι ιδιοκτήτες ακινήτων σε όλη τη χώρα να δηλώσουν στον Δήμο, μέσω της πλατφόρμας της ΚΕΔΕ  τα «κρυμμένα» τετραγωνικά για να γλιτώσουν δημοτικά τέλη και αναδρομικά πρόστιμα και όλοι μπορούν και πρέπει τώρα, ενόψει του   Εξοικονομώ – Αυτονομώ να επαληθεύσουν τα στοιχεία των δηλώσεων τους για να αποφύγουν προβλήματα και εκπλήξεις.

Πανελλαδική παράταση για τους πληγέντες  

Στο μεταξύ συνεχίζεται η διαδικασία των δηλώσεων αδήλωτων τετραγωνικών σε πολλές περιοχές της χώρας, όπως της Θεσσαλίας, Ιονίων Νήσων,  Δυτικής Ελλάδας και άλλων περιφερειών, οι οποίες τον Σεπτέμβριο επλήγησαν από τον κυκλώνα «Ιανό» και τα έντονα καιρικά φαινόμενα προκάλεσαν προβλήματα στους κατοίκους, οι οποίοι δεν πρόλαβαν να τακτοποιήσουν αυτές τις εκκρεμότητες. Για να βοηθήσει το κράτος τους πληττόμενους έδωσε παράταση μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2020 στην προθεσμία, που αφορά στα αδήλωτα τετραγωνικά, σε αυτές τις περιοχές. Είναι αξιοσημείωτο ότι για τους κατοίκους των περιοχών που βρίσκονται στις περιοχές που έπληξε ο Ιανός ισχύει η παράταση προθεσμίας για να δηλώσουν αδήλωτα τετραγωνικά σε όλη την Ελλάδα. 

Έτσι οι κάτοικοι των περιοχών που έχουν πάρει παράταση  μπορούν να δηλώσουν και να απαλλαγούν από δημοτικά πρόστιμα, όχι μόνο για τα επιπλέον τετραγωνικά των ακινήτων που διαθέτουν πχ στους Δήμους Βόλου και Αλμυρού, που εντασσονται στις περιοχές της παράτασης λόγω Ιανού αλλά και για ακίνητα που έχουν σε άλλες περιοχές. Δηλαδή ένας δημότης του Δήμου Βόλου που έχει ένα σπίτι στη Σκιάθο, στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη μπορεί να δηλώσει τα επιπλέον τετραγωνικά και του ακινήτου σε Σκιάθο, Αθήνα και Θεσσαλονίκη,  χωρίς πρόστιμα.

• Πώς συνδέεται η δήλωση των τετραγωνικών με το πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ»;

Για να είναι επιλέξιμη μια κατοικία/ διαμέρισμα στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», θα πρέπει να είναι καθόλα νόμιμη. Για αυτό τον λόγο μαζί με την αίτηση του ο κάθε ενδιαφερόμενος καταθέτει μαζί με άλλα δικαιολογητικά τα εξής:

1. Οικοδομική άδεια για το κτίριο που κάνετε αίτηση επιδότησης στο εξοικονομώ ή οποιοδήποτε άλλο σχετικό έγγραφο που να το νομιμοποιεί.
2. Λογαριασμός της ΔΕΗ ή άλλου παρόχου ηλεκτρικής ενέργειας.
3. Αντίγραφο της δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9).
4. Δήλωση ακινήτου στο Κτηματολόγιο.

Σε περίπτωση, που διαπιστωθεί ότι δεν ταυτίζονται τα αναγραφόμενα στοιχεία μεταξύ τους ή υπάρχουν αυθαίρετες κατασκευές που δεν τακτοποιήθηκαν τότε θα χάσετε την επιδότηση.

• Ποια βήματα ακολουθούμε για να καταγραφεί σωστά το ακίνητό μας σε Ε9, Δήμο και Εξ οικονομώ – Αυτονομώ;

1^ον Βρίσκουμε στο αρχείο μας το συμβόλαιο ιδιοκτησίας, παλιό τοπογραφικό, την οικοδομική άδεια και τα αρχιτεκτονικά σχέδια αν υπάρχουν.

2^ον Κάνουμε σύγχρονα τοπογραφικά διαγράμματα για τα οικόπεδα και τα αγροτεμάχια, για τα οποία δεν υπάρχει ακριβή μέτρηση στα συμβόλαια μας, αλλά γράφονται «περίπου».

3^ον Τακτοποιούμε τα αυθαίρετα κτίσματα.

4^ον Ελέγχουμε και διορθώνουμε τα τετραγωνικά μέτρα που δηλώνουμε στο Ε9.

5^ον Δηλώνουμε τα σωστά τετραγωνικά στον Δήμο.

6^ον Υποβάλουμε συμπληρωματική δήλωση στοιχείων στο κτηματολόγιο.

• Ποια σημεία θα πρέπει να προσέξουν οι ιδιοκτήτες κατά τη δήλωσή τους;

Θα πρέπει να προσέξουν 10 σημεία:

1. Διορθώσεις στο Ε9:

Όσοι έχουν εντοπίσει λάθη ή παραλείψεις στην επιφάνεια των ακινήτων που έχουν δηλωθεί στο Ε9, θα πρέπει πρώτα να διορθώσουν το Ε9 και στη συνέχεια να διορθώσουν τα τετραγωνικά μέτρα στον Δήμο.

2. Συνιδιοκτησία:

Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας, δεν χρειάζεται να δηλώσουν όλοι οι ιδιοκτήτες την πραγματική επιφάνεια του ακινήτου στο οποίο έχουν δικαιώματα (πλήρης κυριότητα, ψιλή κυριότητα ή επικαρπία). Αρκεί να δηλωθεί από έναν ιδιοκτήτη.

3. Οικόπεδα εντός σχεδίου και εντός οικισμού:

Δηλώνονται στον Δήμο, καθώς επιβαρύνονται με ΤΑΠ.

4. Κενά και μη ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα:

 Για τα κτίσματα των οποίων έχει διακοπεί η ηλεκτροδότηση οποτεδήποτε στο παρελθόν όχι λόγω οφειλών αλλά επειδή δεν χρησιμοποιούνται, θα πρέπει να δηλωθούν στο Δήμο. Μόνο έτσι οι ιδιοκτήτες θα γλιτώσουν από αναδρομικά δημοτικά τέλη. Επίσης για τους ιδιοκτήτες ακινήτων τα οποία ποτέ δεν ηλεκτροδοτήθηκαν, αν τα δηλώσουν για πρώτη φορά στους δήμους, ισχύει πλήρης απαλλαγή από όλους τους δημοτικούς φόρους.

5. Κτίσματα εκτός σχεδίου:

Θα πρέπει να δηλωθεί η πραγματική τους επιφάνεια.

6. Βοηθητικοί χώροι – πάρκινγκ:

Όσοι ιδιοκτήτες κατέχουν βοηθητικούς χώρους σε πολυκατοικίες, όπως υπόγεια γκαράζ ή αποθήκες που ρευματοδοτούνται από κοινόχρηστα ρολόγια, έχουν πλέον τη δυνατότητα να δηλώσουν και τους χώρους αυτούς, ως ηλεκτροδοτούμενους.

7. Πάρκινγκ σε πιλοτές:

Δηλώνονται ως ανοιχτά πάρκινγκ, δηλαδή επιφάνεια του ακινήτου, αν είναι ιδιωτικές, ενώ δεν δηλώνονται αν είναι κοινόχρηστοι χώροι.

8. Δικαίωμα υψούν αέρας:

Ο αέρας που αναφέρεται στο συμβόλαιο μιας οριζόντιας σύστασης ως δικαίωμα υψούν δηλώνεται ως μη ηλεκτροδοτούμενο.

9. Λιγότερα τετραγωνικά:

Αν τα τετραγωνικά μέτρα της δήλωσης είναι λιγότερα από το Περιουσιολόγιο (Ε9), θα πρέπει να διορθώσετε το Ε9 και στη συνέχεια τα τετραγωνικά στον Δήμο.

10. Τακτοποίηση αυθαιρέτων:

Θα πρέπει να κάνετε με την τεχνική έκθεση του μηχανικού διόρθωση στο Ε9 και στη συνέχεια στα τετραγωνικά που δηλώνετε στον Δήμο.

• Μπορώ να δηλώσω τώρα στον Δήμο τα αυθαίρετα χωρίς να τα νομιμοποιήσω;

Τα κτίσματα τα οποία δεν έχουν τακτοποιηθεί ή νομιμοποιηθεί με κάποιο νόμο, πρέπει να τα δηλώνουμε με την πραγματική τους κατάσταση στο Ε9 και στο Δήμο, για να μην πληρώσουμε αργότερα αναδρομικά ΕΝΦΙΑ και ΤΑΠ. Όμως θα πρέπει να ξέρουμε ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα με την ηλεκτρονική διασταύρωση στοιχείων Ε9, ΔΕΗ, Πολεοδομίας, Κτηματολογίου και της Ταυτότητας του Κτιρίου, όλα τα τετραγωνικά μέτρα θα «αποκαλυφθούν». Γι αυτό θα πρέπει να προχωρήσετε άμεσα και στη δήλωση των αυθαιρέτων σας για να γλιτώσετε επιπλέον πρόστιμα στο μέλλον.

• Τι γίνεται με τα αυθαίρετα που έληξαν τέλος Σεπτεμβρίου; Μπορώ τώρα να δηλώσω στον Δήμο τα επιπλέον τετραγωνικά τους ή θα με «πιάσουν»;

Αυθαίρετα εξ ολοκλήρου κτίσματα που ανεγέρθηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου του 1983 καθώς και κτίρια με μεγάλες αυθαιρεσίες (κατηγορία 5) δεν μπορούν να νομιμοποιηθούν από 01 Οκτωβρίου 2020 και μετά.

Τα μικρότερα αυθαίρετα (μικρές προσθήκες, κλείσιμο ημιυπαίθριων χώρων κλπ), που δεν παραβιάζουν σε μεγάλο βαθμό τις πολεοδομικές διατάξεις, μπορούν να τακτοποιούνται για τα επόμενα 6 χρόνια, αλλά με μεγαλύτερα πρόστιμα, με καταληκτική ημερομηνία τις 31 Μαρτίου 2026.

Επομένως θα πρέπει να πάτε καταρχήν στο μηχανικό σας για να διαπιστώσει ότι οι αυθαιρεσίες δεν υπάγονται στην κατηγορία 5 και στη συνέχεια να προβείτε στην τακτοποίηση τους και στη διόρθωση του Ε9 και των τετραγωνικών στον Δήμο.

• Πληρώνουν ΤΑΠ και τα αδόμητα οικόπεδα;

Σύμφωνα με το νόμο, η μη υποβολή δήλωσης ΤΑΠ από τους ιδιοκτήτες οικοπέδων εντός σχεδίου και εντός οικισμού και τους ιδιοκτήτες κτισμάτων εκτός σχεδίου οπουδήποτε σε όλη τη χώρα συνεπάγεται χρηματικό πρόστιμο διπλάσιο του οφειλόμενου τέλους, που αντιστοιχεί στο ακίνητο. Για τον λόγο αυτόν, θα πρέπει να καταχωρίσουν στην πλατφόρμα τα ακίνητα αυτά με τα σωστά εμβαδά τους, ακόμη και αν τα είχαν κάποτε δηλώσει, ώστε αφενός να διαγραφεί κάθε οφειλή τους μέχρι 31/12/2019 και αφετέρου οι δήμοι να μπορούν να τους στέλνουν στο εξής, ετήσιες ειδοποιήσεις καταβολής του ΤΑΠ χωρίς το διπλάσιο πρόστιμο.

• Τι κερδίζω αν διορθώσω τώρα τα τετραγωνικά στον Δήμο;

–        Απαλλάσσεστε από πρόστιμα ή αναδρομικές χρεώσεις. Τυχόν διαφορές στους αναλογούντες φόρους, τέλη και εισφορές, υπολογίζονται και οφείλονται μόνο από την 1/1/2020.

–        Διαγράφονται οι ήδη βεβαιωμένες οφειλές δημοτικών τελών και ΤΑΠ από διαφορές εμβαδών.

Προσοχή όμως, γιατί τα ήδη καταβληθέντα ποσά στους δήμους για τις παραπάνω αιτίες δεν επιστρέφονται.

• Μέτρησα πρόσφατα το οικόπεδο για να το δηλώσω στο κτηματολόγιο και διαπίστωσα ότι είναι μικρότερο. Μπορώ να το διορθώσω τώρα στον Δήμο;

Ναι μπορείτε. Ομως η δήλωση δεν θα γίνει ηλεκτρονικά, διότι ιδιοκτήτες δεν δικαιούνται να δηλώσουν μέσω της εφαρμογής μείωση του εμβαδού της ιδιοκτησίας τους, παρά μόνον στην Υπηρεσία Εσόδων του οικείου Δήμου, εφόσον αυτό τεκμηριώνεται βάσει των ιδιοκτησιακών τους τίτλων και του Ε9. Επομένως θα πρέπει να διορθώσετε το Ε9.

• Τι συνεπάγεται η μη καταβολή ΤΑΠ για το οικόπεδο στον Δήμο;

Η μη υποβολή δήλωσης ΤΑΠ από τους ιδιοκτήτες οικοπέδων εντός σχεδίου και εντός οικισμού και τους ιδιοκτήτες κτισμάτων εκτός σχεδίου οπουδήποτε σε όλη τη χώρα συνεπάγεται χρηματικό πρόστιμο διπλάσιο του οφειλόμενου τέλους που αντιστοιχεί στο ακίνητο.