ΕΣΠΑ: ξεκλείδωσε χρηματοδότηση 1,2 δις ευρώ για έργα υδάτων & λυμάτων

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Ξεκλείδωσε η χρηματοδότηση συνολικού ύψους 1,2 δις ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ και ξεκινούν  άμεσα εκατοντάδες μεγάλα και μικρά ώριμα έργα διαχείρισης υδάτων και λυμάτων. Μαζί με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα και ιδιωτική συμμετοχή, το συνολικό ύψος των επενδύσεων σε πράσινα έργα υδάτων και λυμάτων για την τρέχουσα περίοδο θα ξεπεράσει τα 2 δις ευρώ.

Οι τεχνοκράτες  της Μονάδας Οργάνωσης και Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (ΜΟΔ ΑΕ), με συστηματική και ολοκληρωμένη τεκμηρίωση έλυσαν τη δύσκολη εξίσωση, που έθεσε ως ανυπέρβλητο όρο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ξεκλείδωσαν τη χρηματοδότηση συνολικού ύψους 1,2 δις ευρώ από το ΕΣΠΑ 2021-2027, οδηγώντας τον επιχειρησιακό σχεδιασμό των έργων σε τροχιά άμεσης υλοποίησης.

Η δύσκολη εξίσωση

Προαπαιτούμενο για την έγκριση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης των έργων από το νέο ΕΣΠΑ αποτέλεσε η απαίτηση που τίθεται από τον λεγόμενο  «αναγκαίο όρο 2.5 – επικαιροποιημένος σχεδιασμός για τις απαιτούμενες επενδύσεις στους τομείς υδάτων και λυμάτων». Αφορά σε πλήρη τεκμηρίωση των αναγκαίων επενδύσεων με κριτήρια προτεραιοποίησής τους, μέσω μιας σύνθετης διαδικασίας που διεξήχθη μεταξύ Αθήνας και Βρυξελλών και συνοδεύτηκε από απαντήσεις και διευκρινίσεις σε βροχή ερωτημάτων και παρατηρήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το αποτέλεσμα είναι, όπως ανακοινώνεται από την ΜΟΔ ΑΕ ότι: «εγκρίθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο «αναγκαίος όρος 2.5- επικαιροποιημένος σχεδιασμός για τις απαιτούμενες επενδύσεις στους τομείς υδάτων και λυμάτων», που θα χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021-2027. Η εκπλήρωση του Αναγκαίου Όρου αποτελεί προϋπόθεση για την καταβολή της κοινοτικής συνδρομής των αντίστοιχων έργων ύδρευσης και αποχέτευσης».

Τα νέα έργα

Η χρηματοδότηση των 1,2 δις ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ μοιράζεται ισόποσα ανά 600 εκατομμύρια ευρώ για έργα διαχείρισης υδάτων και λυμάτων. Αφορά στην υλοποίηση έργων που έχουν ενταχθεί στα Εθνικά Επιχειρησιακά Σχέδια λυμάτων οικισμών προτεραιότητας και πόσιμου νερού, τα οποία εγκρίθηκαν το 2020 και το 2022 αντίστοιχα.

Πρόκειται για εκατοντάδες εθνικής, περιφερειακής και τοπικής κλίμακας έργα, όπως: κατασκευής, ολοκλήρωσης, αναβάθμισης μονάδων επεξεργασίας λυμάτων, κατασκευής νέων, επέκτασης και αντικατάστασης υφιστάμενων δικτύων, εξοικονόμησης ενέργειας, αμφαλάτωσης κ.α.

Για την υλοποίηση του ολοκληρωμένου προγράμματος έργων υδάτων και λυμάτων θα γίνουν επενδύσεις συνολικού ύψους 2 δις ευρώ.

Πως ξεκλείδωσε η χρηματοδότηση

Πως φτάσαμε στο αίσιο αποτέλεσμα έγκρισης της χρηματοδότησης, ώστε να δρομολογηθούν τα έργα περιγράφεται σε σχετική ανακοίνωση της ΜΟΔ ΑΕ, όπου αναλυτικά σημειώνεται ότι:

Εγκρίθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο Αναγκαίος Όρος 2.5 «Επικαιροποιημένος σχεδιασμός για τις απαιτούμενες επενδύσεις στους τομείς υδάτων και λυμάτων», που θα χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021-2027. Η εκπλήρωση του Αναγκαίου Όρου αποτελεί προϋπόθεση για την καταβολή της κοινοτικής συνδρομής των αντίστοιχων έργων ύδρευσης και αποχέτευσης.

Σε συνέχεια αιτημάτων υποστήριξης του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας, η Τεχνική Γραμματεία Λυμάτων και η Ομάδα Έργου για το Πόσιμο Νερό, αμφότερες με κορμό στελέχη της ΜΟΔ, εκπόνησαν τα Εθνικά Επιχειρησιακά Σχέδια λυμάτων οικισμών προτεραιότητας και πόσιμου νερού, τα οποία εγκρίθηκαν το 2020 και το 2022 αντίστοιχα.

Η εκπόνηση των Επιχειρησιακών Σχεδίων που είχαν περιφερειακή διάσταση ήταν μία σύνθετη διαδικασία, που περιλάμβανε συνεργασία με δικαιούχους (ΔΕΥΑ, Δήμους, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ), την Εθνική Αρχή Συντονισμού, Διαχειριστικές Αρχές των ΠΕΠ και του ΥΜΕΠΕΡΑΑ, Επιτελικές Δομές, Διευθύνσεις Υδάτων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων κ.λπ). Ειδικά μάλιστα για το πόσιμο νερό, για πρώτη φορά έγινε ένας τέτοιος επιχειρησιακός σχεδιασμός.

Στόχος ήταν η καταγραφή των αναγκαίων μελλοντικών επενδύσεων τόσο για τα λύματα (στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ), όσο και για το πόσιμο νερό (στο πλαίσιο πλήρους εφαρμογής της Οδηγίας 98/83/ΕΚ και σταδιακής εφαρμογής της νέας Οδηγίας 2020/2184/ΕΕ). Η καταγραφή των αναγκαίων επενδύσεων συνοδευόταν από κριτήρια προτεραιοποίησής τους. Την εποπτεία της εκπόνησης των Επιχειρησιακών Σχεδίων και την ευθύνη των κατευθύνσεων πολιτικής είχαν διϋπουργικές Επιτροπές Καθοδήγησης.

Σε συνέχεια της έγκρισης των Επιχειρησιακών Σχεδίων λυμάτων και πόσιμου νερού εκπονήθηκε η τεκμηρίωση της εκπλήρωσης των κριτηρίων του Αναγκαίου Όρου 2.5 και δόθηκαν πρόσθετα στοιχεία και απαντήσεις/διευκρινίσεις σε ερωτήματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Για την παροχή της απαιτούμενης πληροφορίας, η ΜΟΔ συνεργάστηκε στενά με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας, του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, του Υπουργείου Υγείας, και την Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ / Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας και συνέβαλε στην ολοκλήρωση με επιτυχία ενός πολύ απαιτητικού και σημαντικού έργου για τη χώρα.