Πυροπροστασία για δασικά ακίνητα: τα μέτρα που ισχύουν και “θα αλλάξουν”

Της Γραμμάτης Μπακλατσή, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού

baklatsi@yahoo.gr

Παρά τις αλλεπάλληλες ανακοινώσεις από πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ότι ο κανονισμός πυροπροστασίας ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων περιλαμβάνει εξωπραγματικά και ανεφάρμοστα μέτρα, τα οποία θα αλλάξουν ώστε να είναι αποτελεσματικά και εφαρμόσιμα, λίγο πριν την έναρξη της φετινής αντιπυρικής περιόδου ο κανονισμός ισχύει κανονικά ενώ τρέχουν προθεσμίες, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που ορίζει, για 2 εκατομμύρια ιδιοκτήτες και τεχνικούς επιστήμονες.

 Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις οι ιδιοκτήτες των ακινήτων  που βρίσκονται  εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων έχουν υποχρέωση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος μέχρι το τέλος Μαρτίου να συντάξουν μελέτες Αξιολόγησης Επικινδυνότητας και Τεχνική Έκθεση από αρμόδιο Τεχνικό Επιστήμονα και αφού προηγουμένως  υλοποιήσουν  τα τεχνικά έργα πυροπροστασίας, να τα υποβάλλουν στη συνέχεια στο Δήμο  μέχρι το τέλος Απριλίου.

Πως ο κανονισμός πυροπροστασίας όλο αλλάζει και όμως μένει σε ισχύ

Ο νέος κανονισμός πυροπροστασίας θεσμοθετήθηκε και συνεχίζει να ισχύει από «συμπτώσεις» πολιτικών και κυβερνητικών κενών και αλλαγών. Συγκεκριμένα:

-Τέθηκε σε ισχύ σιωπηρά από τον υπουργό Περιβάλλοντος της υπηρεσιακής κυβέρνησης, που είχε οριστεί για τις εθνικές εκλογές του Μαΐου 2023 (ΦΕΚ 3475 Δ΄/24-5-2023), για να εφαρμοστεί από την αντιπυρική περίοδο του 2024.

-Στον ανασχηματισμό του Ιουνίου 2024 η αντιπυρική περίοδος είχε ξεκινήσει και  «ήταν αργά να αλλάξει»,  όπως δήλωνε ό τότε νέος υπουργός στο ΥΠΕΝ Θόδωρος Σκυλακάκης, ο οποίος αναγνωρίζοντας ότι είναι εξωπραγματικός και ανεφάρμοστος έδωσε οδηγία το περασμένο καλοκαίρι να τηρηθούν «ενδεικτικά» οι βασικές προβλέψεις, με δέσμευση του ΥΠΕΝ από το 2025 να γίνει η αναθεώρηση του, ανακοινώνοντας παράλληλά ότι ξεκινά η διαδικασία για την αλλαγή του.

-Ο κος Σκυλακάκης ανακοίνωσε τον Νοέμβριο του 2024 στο Συνέδριο της ΚΕΔΕ και ξανά τον Ιανουάριο του 2025 στο συνέδριο της ΠΟΜΙΔΑ, ότι «αρχίζει διάλογος για να αλλάξουν οι εξωπραγματικές και ανεφάρμοστες απαιτήσεις του κανονισμού πυροπροστασίας για ακίνητα εντός και πλησίον δασών».

-Στον ανασχηματισμό του μαρτίου 2025, και αφού ο χρόνος πέρασε άπρακτος, ο κος Σκυλακάκης έδωσε τη σκυτάλη στον αντικαταστάτη του υπουργό Σταύρο Παπασταύρου. Παρουσιάζοντας  στην τελετή παράδοσης παραλαβής του υπουργείου ΠΕΝ στις 15 Μαρτίου 2025 τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που αφήνει σε εκκρεμότητα ο απερχόμενος υπουργός τόνισε  προς τη νέα πολιτική ηγεσία μεταξύ πολλών άλλων ότι: «έχουμε έτοιμο τον νέο κανονισμό πυροπροστασίας ακινήτων».

-Στο μεταξύ μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει καμία επίσημη ανακοίνωση από την νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ για τι και πότε θα πράξει για την αναμόρφωση του κανονισμού πυροπροστασίας ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων και εάν και πως θα αξιοποιήσει την παρακαταθήκη του προκατόχου της.

Ο κανονισμός πυροπροστασίας για ακίνητα εντός και πλησίον δασών, έχει ξεσηκώσει σάλο αντιδράσεων τεχνικών και ιδιοκτητών και έχει κριθεί και από το ίδιο το ΥΠΕΝ, ως ανεφάρμοστος και με εξωπραγματικό κόστος για τους ιδιοκτήτες 2 εκατομμυρίων ακινήτων, δειτε εδώ τις απαιτήσεις για ιδιοκτήτες και τεχνικούς και τις παγίδες προστίμων

Οι αλλαγές στον κανονισμό πυροπροστασίας, που έχουν τεθεί στο τραπέζι  αφορούν σε υφιστάμενα ακίνητα εντός και πλησίον δασών. Για τα ακίνητα της ίδιας κατηγορίας σε περιπτώσεις νέων κτιρίων και ανακαινίσεις υφιστάμενων κτιρίων υπάρχουν επίσης νέες προβλέψεις,  οι οποίες είναι υποχρεωτικό να τηρηθούν. Υπενθυμίζεται ότι ο Ευθύμιος Μπακογιάννης  γγ Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ έχει δηλώσει σχετικά πως: «από το 2025 εάν κάνεις μία ριζική ανακαίνιση στο ακίνητο σου πρέπει να βάλεις κάποια υλικά τα οποία είναι πυράντοχα».

ΥΠΕΝ: ανακαινίσεις δασικών ακινήτων με πυράντοχα υλικά από το 2025

Οδηγός:  τι ισχύει για την Πυροπροστασία Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων

 Με αυτά τα δεδομένα όπως είναι αναμενόμενο επικρατεί μεγάλη σύγχυση στους ιδιοκτήτες ακινήτων και στους μηχανικούς, σχετικά με την υποχρέωση λήψης μέτρων πυροπροστασίας για τα κτίσματα τα οποία βρίσκονται  εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων.

Μέχρι σήμερα, έναν  μήνα πριν από  την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου,  καμία ενημέρωση δεν υπάρχει από το αρμόδιο υπουργείο, με αποτέλεσμα  να μην  προχωρούν οι μηχανικοί τις σχετικές μελέτες  αναμένοντας,  τις τροποποιήσεις που θα γίνουν ώστε να υποβάλλουν τα τελικά σχέδια, δεδομένου ότι οι μελέτες και τα  έργα που θα γίνουν επιβαρύνουν  τον πολίτη.

Τα δε πρόστιμα για τη μη εφαρμογή των μέτρων είναι από 1000 έως 54.000 ευρώ.

Με τα σημερινά δεδομένα θα πρέπει οι πολίτες και οι αρμόδιοι τεχνικοί επιστήμονες να εφαρμόσουν τον ισχύοντα  κανονισμό πυροπροστασίας.

Ποια ακίνητα με κτίσμα οφείλουν να κάνουν πυροπροστασία;

Η πυροπροστασία φορά  ακίνητα που  έχουν κτίσμα και βρίσκονται:

-σε δάση ή δασικά οικοσυστήµατα ή δασικές εκτάσεις

-σε χορτολιβαδικές εκτάσεις που βρίσκονται επί ηµιορεινών, ορεινών και ανώµαλων εδαφών είτε είναι δηµόσιες, είτε είναι αναγνωρισµένες ως ιδιωτικές.

-σε πεδινές χορτολιβαδικές εκτάσεις (µη ορεινές ή ηµιορεινές και µη κείµενες επί ανώµαλων εδαφών)

-εν όλω ή εν µέρει εντός ακτίνας 300 µέτρων από τα όρια δασικών εκτάσεων

-µέσα σε περιαστικό πράσινο και σε κηρυγµένες δασωτέες ή αναδασωτέες εκτάσεις

-µέσα σε πάρκα και άλση πόλεων και οικιστικών περιοχών.

Πως θα μάθω αν το ακίνητο μου βρίσκεται σε περιοχή επικίνδυνη;

Θα πρέπει να απευθυνθείτε σε μηχανικό για  να  εντοπίσει   το ακίνητο  σας στο δασικό χάρτη και να εξετάσει   στη συνέχεια αν  υπάρχει υποχρέωση σύνταξης μελέτης πυροπροστασίας .

Τι πρέπει να κάνει ο ιδιοκτήτης ακινήτου που εμπίπτει  στον κανονισμό;

Θα πρέπει να απευθυνθεί  άμεσα σε μηχανικό/ αρμόδιο τεχνικό επιστήμονα  ο οποίος θα εξετάσει το ακίνητο με το κτίριο και  στη συνέχεια θα συντάξει  Έντυπο Αξιολόγησης Επικινδυνότητας και Τεχνική Έκθεση .

Τι περιλαμβάνει η έκθεση που θα συντάξει ο μηχανικός;

Κατόπιν αυτοψίας ο μηχανικός  / τεχνικός  επιστήμονας  προβαίνει στην εξέταση των κριτηρίων επικινδυνότητας του ακινήτου και συμπληρώνει το έντυπο αξιολόγησης επικινδυνότητας από το οποίο προκύπτει η κατάταξή του. Στη συνέχεια συντάσσει έκθεση στην οποία περιλαμβάνονται οπωσδήποτε τα εξής:

1) Περιγραφή του ακινήτου, του κτιρίου, των εγκαταστάσεών του και του περιβάλλοντος χώρου, με αναφορά στα στοιχεία που τεκμηριώνουν την επιλογή των κριτηρίων κατάταξης του ακινήτου ως προς την επικινδυνότητά του και ως προς τα μέτρα πυροπροστασίας που εφαρμόζονται (η θέση του ακινήτου ως προς τη δασική έκταση και ως προς τα γειτονικά κτίρια, γεωμετρικά χαρακτηριστικά, δομικά υλικά, βλάστηση, κλπ).

2) Απαιτούμενα προληπτικά μέτρα, μέτρα παθητικής πυροπροστασίας και μέσα ενεργητικής πυροπροστασίας.

3) Σχέδιο κάτοψης του ακινήτου όπου θα αποτυπώνονται τα απαραίτητα στοιχεία όπως ενδεικτικά, οι θέσεις των κτισμάτων κύριας και βοηθητικής χρήσης, η πρόσβαση στο ακίνητο, οι ζώνες προστασίας, οι θέσεις και αποστάσεις των δέντρων, οι αποστάσεις των όμορων κτιρίων, κ.λ.π.

Τι ισχύει για τα υφιστάμενα κτίρια;

Στην περίπτωση ακινήτων με υφιστάμενα κτίρια, θα αναγράφονται επιπρόσθετα στην τεχνική έκθεση οι ενέργειες – εργασίες που πρέπει να γίνουν.

Τα μέτρα που προτείνονται είναι προληπτικής, παθητικής και ενεργητικής (κατασταλτικής) πυροπροστασίας θα πρέπει να εφαρμόζεται στο σύνολό τους για τα νέα κτίρια, ενώ για τα υφιστάμενα προβλέπεται ότι:

α) το έντυπο αξιολόγησης της επικινδυνότητας και η έκθεση του αρμόδιου τεχνικού επιστήμονα με τα συνοδευτικά τους στοιχεία, υποβάλλονται από εξουσιοδοτημένο διαχειριστή έως 31/3/2024. Ο ιδιοκτήτης του ακινήτου εντός ενός μηνός από την παραπάνω ημερομηνία και για κάθε επόμενο έτος μέχρι τις 30/4/2024, θα πρέπει να υποβάλει δήλωση εφαρμογής μέτρων πυρασφάλειας.

β) Οι διατάξεις προληπτικής πυροπροστασίας εφαρμόζονται υποχρεωτικά από τη αντιπυρική περίοδο 2025..

γ) Οι διατάξεις παθητικής και ενεργητικής πυροπροστασίας εφαρμόζονται υποχρεωτικά από 31/03/2025 για τα ακίνητα που χαρακτηρίζονται ως υψηλής και ιδιαίτερα υψηλής επικινδυνότητας και από 31/03/2026 για τα ακίνητα που χαρακτηρίζονται ως χαμηλής ή μεσαίας επικινδυνότητας.

Ποια βασικά μέτρα πρέπει να υπάρχουν ;

Τα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας αφορούν μεταξύ άλλων:

-Την πρόσβαση στο ακίνητο, τη δημιουργία ζώνης προστασίας ελάχιστου πλάτους δέκα μέτρων σε τρία επίπεδα με στόχο να επιβραδύνει το ρυθμό της πυρκαγιάς και να επιτρέπει την επέμβαση των πυροσβεστών.

-Παράλληλα ορίζεται ότι απαγορεύεται η αποθήκευση καυστών ή εύφλεκτων υλικών και αντικειμείνων, η αποθήκευση καυσόξυλων κοντά στα κτίρια και η αποθήκευση εύφλεκτων υλικών, όπως καυσίμων για μηχανήματα κηπουρικής, κλπ.

-Για τα υφιστάμενα κτίρια, πάντως, θα εξακολουθήσει να επιτρέπεται κατ΄εξαίρεση η διατήρηση νομίμως εγκατεστημένων υφιστάμενων υπέργειων δεξαμενών αερίων καυσίμων μέχρι τις 31.12.2030.

-Επιπροσθέτως επιβάλλεται ο τακτικός καθαρισμός των αυλών, της στέγης και των υδρορροών από απορρίμματα και υπολείμματα βλάστησης.

– Οι ιδιοκτήτες κάθε ακινήτου στις περιοχές αυτές θα πρέπει να προχωρήσουν στην κατάρτιση σχεδίου προετοιμασίας εκκένωσης σε περίπτωση πυρκαγιάς.

-Υποχρεωτική καθίσταται και η περίφραξη ακόμα και για τα υφιστάμενα κτίρια.

-Υποχρεωτική είναι επίσης η αντικατάσταση ή προσθήκη σίτας με μεταλλικές ίνες στα κουφώματα του κτιρίου, για τα ακίνητα υψηλής και ιδιαίτερα υψηλής επικινδυνότητας.

-Σε περίπτωση ανακαίνισης είναι επίσης υποχρεωτική η επένδυση του κτιρίου με άκαυστα υλικά (π.χ σοβάς, τούβλο, πέτρα, κ.ά) .

Πότε χρειάζεται να ενημερώσει ο πολίτης το δασαρχείο για τα μέτρα πυροπροστασίας;

Έγκριση από την οικεία Δασική Υπηρεσία απαιτείται :

1. Για κτίσματα που βρίσκονται εντός πάρκων και αλσών πόλεων και οικιστικών περιοχών που προστατεύονται από τη δασική νομοθεσία.

2. Για κτίσματα που έχουν ανεγερθεί μετά από σχετική έγκριση  επέμβασης από το δασαρχείο , εντός εκτάσεων που προστατεύονται από τη δασική νομοθεσία (άρθρο 45 ν.998/79, όπως ισχύει) .

3. Επί προτάσεων σχεδιασμού από τους ΟΤΑ των περιμετρικών ζωνών προστασίας του σε οικισμούς και οικιστικές πυκνώσεις .

Ποια δασικά αυθαίρετα «σώζονται» και πρέπει να κάνουν πυροπροστασία ;

Οι   ιδιοκτήτες δασικών αυθαιρέτων, που υπέβαλαν και μόνον αίτημα τακτοποίησης στην ηλεκτρονική  πλατφόρμα  υποβολής αίτησης υπαγωγής στις διατάξεις του άρθρου 55 του ν. 4685/2020 (Οικιστικές Πυκνώσεις) του Κτηματολογίου, με παράβολο των 250 ευρώ.