Πυροπροστασία: τα ιδιωτικά ακίνητα σε κλοιό οριζόντιων μέτρων υψηλού κόστους

Ο Συνήγορος του Πολίτη ασκεί ηχηρή παρέμβαση για τα μέτρα που προβλέπει ο Κανονισμός Πυροπροστασίας και επισημαίνει ότι θίγεται το συνταγματικό δικαίωμα της ιδιοκτησίας, καθώς η εφαρμογή τους συνεπάγεται μεγάλο κόστος το οποίο οδηγεί σε αναγκαστικές μεταβιβάσεις ακινήτων. Οι μηχανικοί του δημοσίου επισημαίνουν ότι αντιμετωπίζονται οριζόντια ακίνητα με δόμηση από αγροτικές αποθήκες έως πολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες.

Στις αντιδράσεις που έχουν εκδηλωθεί από την ΚΕΔΕ, φορείς μηχανικών, γεωτεχνικών, ιδιοκτητών ακινήτων (ΔΕ ΤΕΕ, ΣΑΔΑΣ, ΠΟΕ-ΟΤΑ, ΓΕΩΤΕΕ, ΠΟΜΙΔΑ κ.α.) προστίθεται ηχηρή παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη προς τα υπουργεία Περιβάλλοντος, Πολιτικής Προστασίας  και Εσωτερικών, στην οποία υπογραμμίζεται ότι: « δεν είναι συνταγματικά αποδεκτό το κράτος να μετακυλύει, σε μεγάλο βαθμό, τις ευθύνες της προστασίας της περιουσίας και του περιβάλλοντος από τις πυρκαγιές στους ιδιώτες, με υπέρμετρα, μάλιστα, επαχθείς οικονομικά όρους για αυτούς».

Νεότερη ενημέρωση:

Κάηκε ο κανονισμός πυροπροστασίας μένουν ευθύνες για ιδιοκτήτες & μηχανικούς

Παράλληλα το ΔΣ της ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ, φορέας των μηχανικών του δημοσίου συντάσσεται με τους μηχανικούς των τεχνικών υπηρεσιών των δή­μων και πλήθος άλλων φορέων εκφράζει την αντίθεσή του στην μεταφορά ευθυνών στους μηχανικούς του δημοσίου, στην ανεδαφική και τιμωρητική για τους πολί­τες εφαρμογή του «Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων», και ζητάει την απόσυρση της ΚΥΑ α- ριθμ.οικ.ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/55904/2019 και της απόφασης 21837 οικ.Φ.700.20/2024 που αφορούν στον «Κανονισμό Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων» και  την ριζική επαναδιατύπωσή της.

Συνήγορος του Πολίτη: θίγεται το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ιδιοκτησίας

Σε παρέμβαση που άσκησε ο Συνήγορος του Πολίτη προς τα συναρμόδια υπουργεία σχετικά με την ΚΥΑ του Κανονισμού Πυροπροστασίας σημειώνει ότι: «θίγει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ιδιοκτησίας (άρθρο 17), καθώς τα έξοδα υλοποίησης των υποχρεωτικών μέτρων πυρασφάλειας είναι υπέρογκα και όσοι πολίτες δε δύνανται να τα καταβάλλουν θα κατευθυνθούν αναγκαστικά προς την επιλογή μεταβίβασης των ακινήτων τους ή θα βρεθούν υπόχρεοι καταβολής υψηλών διοικητικών προστίμων, που καμία αντιστοιχία δεν έχουν με τα πρόστιμα που προβλέπονται στις υφιστάμενες πυροσβεστικές διατάξεις».

Αυθαίρετα και εκτός σχεδίου δόμηση

Ειδικότερα στο έγγραφο που εστάλη στους συναρμόδιους υπουργούς και υφυπουργούς των Υπουργείων Περιβάλλοντος, Κλιματικής Κρίσης και Εσωτερικών ο Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει χρόνιες παθογένειες της ελληνικής διοίκησης, που  αφήνουν κενά στην πυροπροστασία. Επισημαίνει ιδιαίτερα ότι: «το κράτος μέχρι σήμερα επιτρέπει την εκτός σχεδίου δόμηση, χωρίς να έχει προηγηθεί συγκεκριμένος χωροταξικός σχεδιασμός, χωρίς να έχει επιλύσει τα ζητήματα των κοινόχρηστων οδών σε συνάρτηση με την οικοδομησιμότητα των γηπέδων κλπ., ενώ, έχει κρίνει ως ανεκτά και τα μορφώματα οικισμών εντός δασών και δασικών εκτάσεων, με τις αντίστοιχες διατάξεις για τις οικιστικές πυκνώσεις».

-«Πολλώ δε μάλλον παραμένουν ακίνητα εντός δασικών και αναδασωτέων εκτάσεων τα οποία, εάν και έχουν κριθεί ως τελεσιδίκως αυθαίρετα, δεν κατεδαφίζονται», αναφέρει, χαρακτηριστικά ο Συνήγορος.

Kαθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων αντιπυρικής προστασίας

Kαθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων αντιπυρικής προστασίας εντός δασών και δασικών εκτάσεων επισημαίνει επίσης ο Συνήγορος του Πολίτη και τονίζει ότι η διοίκηση και οι σχετικοί φορείς είναι υπεύθυνοι για τη λήψη μέτρων κατά των πυρκαγιών με τις ενδεδειγμένες προληπτικές ενέργειες (διάνοιξη αντιπυρικών οδών, υπογειοποίηση καλωδίων ηλεκτρισμού, καθαρισμό εκτάσεων παρακείμενων στο οδικό δίκτυο κτλ), όπως επίσης και για την πυρόσβεση.

-«Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι το κράτος δεν είναι συνταγματικά αποδεκτό (άρθρα 24 και 17 του Συντάγματος) να μετακυλύει, σε μεγάλο βαθμό, τις ευθύνες της προστασίας της περιουσίας και του περιβάλλοντος από τις πυρκαγιές στους ιδιώτες, με υπέρμετρα, μάλιστα, επαχθείς οικονομικά όρους για αυτούς», λέει χαρακτηριστικά ο Συνήγορος του Πολίτη.

Επαχθέστερα ασφάλιστρα για ασφάλιση περιουσίας κατά πυρκαγιάς

Παράλληλα, σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, θα προκύψει και το ζήτημα της δυσχέρειας ασφάλισης της περιουσίας κατά της πυρκαγιάς, γιατί εκτιμάται ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες θα απαιτήσουν την τήρηση των συγκεκριμένων μέτρων πριν προβούν στη σύναψη σύμβασης, ενώ τα ασφαλιστήρια συμβόλαια που βρίσκονται σήμερα εν ισχύ, είναι πολύ πιθανό, να τροποποιηθούν με επαχθέστερα ασφάλιστρα για όσους πολίτες δεν έχουν προβεί στις προβλεπόμενες εργασίες.

Ο Συνήγορος του Πολίτη εκτιμά ότι τα μέτρα, τα οποία ήδη ισχύουν με τις πυροσβεστικές διατάξεις, είναι πλήρη και επαρκή τόσο για την προστασία του περιβάλλοντος όσο και των ακινήτων. Για  τα περιστατικά παράλειψης καθαρισμού των εκτάσεων θα έπρεπε, πιθανά, να αντιμετωπιστούν με υψηλότερα πρόστιμα, προκειμένου οι πολίτες να προβαίνουν αμελητί στις απαιτούμενες ενέργειες. Επίσης, είναι απαραίτητη η οργάνωση, στελέχωση και υποστήριξη των αρμοδίων υπηρεσιών των Δήμων ώστε να πραγματοποιούνται περισσότεροι έλεγχοι σε τακτική βάση.

Ο Κανονισμός Πυροπροστασίας, σύμφωνα με τον Συνήγορο θα οδηγήσει σε υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση των πολιτών και σε κάθε περίπτωση, τα υφιστάμενα ακίνητα, θα πρέπει να εξαιρεθούν από την εφαρμογή των συγκεκριμένων διατάξεων.

ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ: οριζόντια μέτρα από αγροτικές αποθήκες έως πολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες

Η ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ, Ομοσπονδία που εκπροσωπεί το σύνολο των Διπλωματούχων Μηχανικών οι οποίοι υπηρετούν στη Δημόσια Διοίκηση (Υπουργεία, ΝΠΔΔ, ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού) με συνδικαλιστικό αλλά και επιστημονικό χαρακτήρα, απέστειλε επιστολή στο υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας  προς τον υπουργό Θόδωρο Σκυλακάκη και τον υφυπουργό Νίκο Ταγαρά, με θέμα: «εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεων». Στην επιστολή της ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ, που υπογράφουν ο πρόεδρος Δημήτρης Πετρόπουλος και η γενική γραμματέας Πλουμίτσα Τριανταφυλλόπουλου αναλυτικά σημειώνονται τα ακόλουθα:

Απευθυνόμαστε σε εσάς, σε συνέχεια προηγούμενης επιστολής μας, σχετικά με την πρόσφα­τη Εγκύκλιο για την Εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός και πλησίον δασι­κών εκτάσεων. Η ΚΥΑ αριθμ. οικ.ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/55904/2019 «Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων» (ΦΕΚ Β’3475/2023), καθιστά το έργο των μηχανικών των τε­χνικών υπηρεσιών των δήμων ακόμα δυσχερέστερο, με την προσθήκη νέων αρμοδιοτήτων και χωρίς την ανάλογη εκπαίδευση και εμπειρία και χωρίς να δημιουργούνται οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την ανάληψη νέων ευθυνών εκ μέρους τους και την πυροπροστασία ατομική ευθύνη των ιδιοκτητών ακινήτων, χωρίς μάλιστα να διακρίνει μεταξύ εντός και εκτός σχεδίου ακινήτων, μικρές, μεσαίες και μεγάλες ιδιοκτησίες, αντιμετωπίζοντας οριζόντια ακίνητα με δόμηση από αγροτικές αποθήκες έως πολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες.

Βάσει της με ΑΠ : ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/28909/848 από τις 15.03.2024 Απόφασης, οι δήμοι παρακα­λούνται να συγκροτήσουν τριμελείς επιτροπές του άρθρου 2 του Κεφαλαίου τρίτου του Κανονι­σμού, δειγματοληπτικού ελέγχου κατά την αντιπυρική περίοδο με την συμμετοχή πλην των άλλων και μηχανικών. Αρά πέρα των άλλων καθηκόντων τους, επιβαρύνονται με μια νέα αρμοδιότητα από την 1η Μαίου έως και την 31η Οκτωβρίου για την οποία θα καταναλώνουν πλην των ωρών εργασίας και ώρες του ελεύθερου τους χρόνου, χωρίς φυσικά οι δήμοι να προβλέπουν κατά πάγια τακτική τους την υπερωριακή απασχόληση και τα σχετικά έξοδα μετακίνησης τους με τα προσωπικά μέσα μεταφοράς. Ταυτόχρονα δεν θα απαλλάσσονται από τα υπόλοιπα τους καθήκοντα τα οποία θα συσ­σωρεύονται και θα μένουν ημιτελή κυρίως στον τομέα των επιβλέψεων έργων όπου προτεραιότητα τους είναι η ασφάλεια τους καθώς και η ασφάλεια των πολιτών. Μάλιστα μετά και την νέα απόφαση 21837 οικ Φ.700.20/2024 από τις 09.05.2024 με το άρθρο 4 προστίθεται στους δήμους, άρα στις επιτροπές δειγματοληπτικού ελέγχου και ο έλεγχος καταγγελιών για διαπίστωση εκπλήρωσης ή μη των υποχρεώσεων των υπόχρεων του άρθρου 1.

Χωρίς εδώ και ένα έτος να έχουν δημιουργηθεί οι απαραίτητες προϋποθέσεις από τους δή­μους με την δημιουργία του ειδικού μητρώου από όπου θα αντλούνται οι πληροφορίες από τις επι­τροπές και φυσικά της ειδικής πλατφόρμας, χωρίς να έχουν εξασφαλισθεί τα απαραίτητα κονδύλια, χωρίς να διευκρινίζεται ποιος και πότε θα επιβάλλει τα πρόστιμα, το πως θα γίνονται η έλεγχοι και γενικότερα χωρίς να υπάρχει μία σαφής πολιτική, αφού οι αποφάσεις έρχονται και αναιρούνται (π.χ. ΥΠΕΝ /ΔΑΟΚΑ/55904/2019 από 24.05.2023 και Αρ.Αποφ. 21837 οικ. Φ.700.20/2024).

Επίσης η ΚΥΑ επιβάλει υποχρεωτικά μέτρα, ακόμα και πρακτικά ανεφάρμοστα (π.χ. 2.2.2. περί δομικής πυροπροστασίας), που συνεπάγονται υπέρογκα κόστη τα οποία είναι μη αντιμετωπίσιμα από μικρούς ιδιοκτήτες των χαμηλότερων οικονομικών στρωμάτων, συνοδευόμενα από πρόστιμα από 1.000€ έως 54.000€ ή/και ποινή 2ετούς φυλάκισης. Μέτρα τα οποία μάλιστα καταγγέλλονται εν μέρει ως λανθασμένα και αναποτελεσματικά από πλήθος Φορέων και Επιστημόνων. Μία σειρά από μέτρα πυροπροστασίας που μέσω της ΚΥΑ επιβαρύνουν τελικά τους πολίτες – ιδιοκτήτες ακινήτων και η ευθύνη τους μεταφέρεται στους «αρμόδιους τεχνικούς επιστήμονες» της ΚΥΑ, αποτελούν ευ­θύνη της Πολιτείας.

Η μικρή παράταση των προθεσμιών υποβολής των διάφορων στοιχείων (τεχνική έκθεση και δήλωση ιδιοκτήτη για τη λήψη μέτρων), η διευκρίνιση ότι κάποια μέτρα προληπτικής πυροπροστα­σίας του κανονισμού (πρόσβαση στο ακίνητο, δημιουργία ζώνης προστασίας, αποθήκευση υλικών) είναι γενικά, «με δυνατότητα αποκλίσεων, κατόπιν σχετικής κατά περίπτωση τεκμηρίωσης στην τεχνική έκθεση» και οι λοιπές τροποποιήσεις του κανονισμού με την ΚΥΑ αριθμ.ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/38701/1172/2024 (ΦΕΚ Β’2194) με τις διευκρινήσεις τηςΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/42966/1311 εγκυκλίου (ΑΔΑ: ΡΦΛΡ4653Π8-ΜΤΒ), στοχεύουν σε έναν απολύτως ατελή εξορθολογισμό και τελικά στην εφαρμογή της κεντρικής ιδέας των διατάξεων. Συνεπώς διατηρείται στο ακέραιο το στοιχείο της μεταφοράς των ευθυνών της Πολιτείας στους συναδέλφους μηχανικούς των τεχνικών υπηρεσιών των δήμων και στους πολίτες και μάλιστα οριζόντια και με τιμωρητική διά­θεση μέσω εν μέρει ανεφάρμοστων και ανεδαφικών μέτρων με αόριστο πεδίο εφαρμογής.

Ακριβώς επειδή ένας αντιπυρικός σχεδιασμός θα πρέπει να γίνει με σοβαρούς όρους, θα προ­ϋπέθετε ένα μεγάλο διάστημα προετοιμασίας εφαρμογής του, ώστε να μπορεί να γίνει ο ανάλογος προγραμματισμός τόσο από τους ιδιοκτήτες ακινήτων, όσο και η μελέτη των απαιτήσεων από τους τεχνικούς επιστήμονες που θα συντάξουν τις εκθέσεις και αξιολογήσεις, όσο και από τις δημοτικές υπηρεσίες. Για όποιον στοιχειωδώς γνωρίζει την κατάσταση των Δήμων, η δυνατότητα αυτών να ανταποκριθούν στις ολοένα και πιο αυξημένες τους αρμοδιότητες, χωρίς την ανάλογη πρόβλεψη πό­ρων και ειδικευμένου προσωπικού, είναι μηδαμινή.

Το ΔΣ της ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ συντάσσεται με τους μηχανικούς των τεχνικών υπηρεσιών των δή­μων και πλήθος φορέων (ΣΑΔΑΣ, ΠΟΕ-ΟΤΑ, ΓΕΩΤΕΕ, ΠΟΜΙΔΑ), εκφράζει την αντίθεσή του στην μεταφορά ευθυνών στους μηχανικούς του δημοσίου, στην ανεδαφική και τιμωρητική για τους πολί­τες εφαρμογή του «Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων», και ζητάει την απόσυρση της ΚΥΑ αριθμ.οικ.ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/55904/2019 και της απόφασης 21837 οικ.Φ.700.20/2024,  που αφορούν στον «Κανονισμό Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων», την ριζική επαναδιατύπωσή της και την πλήρη ανάληψη από την Πολιτεία των ευθυνών πρόληψης και προστασίας από τις δασικές πυρκαγιές που της αναλογούν. Επίσης να απεμπλακούν όλοι οι μηχανικοί των Τε­χνικών Υπηρεσιών των δήμων από νέες αρμοδιότητες που σε τελική ανάλυση θα δημιουργήσουν χάος στις τεχνικές υπηρεσίες των δήμων εις βάρος του κυρίου έργου τους που επί 6 μήνες θα πρέπει εκ των πραγμάτων να τεθεί σε δεύτερη μοίρα, δημιουργώντας επισφαλείς και ελλειπείς επιβλέψεις και μελέτες και αποχή από επιτροπές και διαγωνισμούς. Άμεσα να ανασταλεί η εφαρμογή της ώστε να υπάρξει εύλογος χρόνος για νέα επεξεργασία με ουσιαστική διαβούλευση. Διεκδικούμε την έγκαι­ρη και αναγκαία χρηματοδότηση μέσω του κρατικού προϋπολογισμού για τη διαχείριση και προστα­σία των δασών σε όλους τους εμπλεκόμενους κρατικούς φορείς για να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας αντιπυρικής περιόδου με έμφαση στην πρόληψη. Ζητάμε τη στελέχωση όλων των εμπλεκόμενων Υπηρεσιών με προσωπικό κατάλληλων προσόντων όπως οι Μηχανικοί της Πυροσβεστικής και της Πολιτικής Προστασίας που είναι και οι καθ’ ύλην αρμόδιοι, χωρίς την συμμε­τοχή των τεχνικών υπηρεσιών των δήμων, ώστε να μπορούν να επιτελέσουν το έργο τους.

Είμαστε στη διάθεση σας, για οποιαδήποτε διευκρίνιση στα παραπάνω και σας καλούμε να ανταποκριθείτε στο αίτημα μας για συνάντηση».