Του Αντώνη Πολυχρονάκη/
«Εάν συνεχιστεί η ανοδική τους πορεία, τότε οι Πράσινοι θα πρέπει να προτείνουν καγκελάριο στις επόμενες εκλογές», εκτιμούσε πρόσφατα ο Μάνφρεντ Γκίλνερ, ο επικεφαλής του Ινστιτούτου δημοσκοπήσεων «Forsa». Και το όνομα αυτού; Εχθροί και φίλοι συμφωνούν: θα είναι ο Ρόμπερτ Χάμπεκ. Ήδη το 20% των Γερμανών τον θεωρεί ικανό για το αξίωμα και η μόνη σοβαρή ανταγωνίστριά του, με 28%, είναι η γενική γραμματέας των Χριστιανοδημοκρατών Άνεγκρετ Κραμπ-Κάρενμπαουερ. Αλλά και η δημοφιλία του κ. Χάμπεκ έχει εκτοξευθεί, εκτοπίζοντας ακόμα και την καγκελάριο Μέρκελ στη δεύτερη θέση, ενώ εξαπλώνεται συνεχώς πέραν των ορίων του κόμματός του. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ντάνιελ Γκίντερ, ο Χριστιανοδημοκράτης πρωθυπουργός του κρατιδίου Σλέσβιχ-Χόλσταϊν, στην κυβέρνηση συνασπισμού του οποίου ο κ. Χάμπεκ μετείχε ως υπουργός Περιβάλλοντος πριν εκλεγεί συμπρόεδρος των Πρασίνων, δήλωσε σε συνέντευξή του: «Μου λείπει διότι έχει ένα πολιτικό στιλ το οποίο μου αρέσει».
Σημειώνεται ότι μόνο Χριστιανοδημοκράτες και Σοσιαλδημοκράτες υπήρξαν καγκελάριοι στην 70χρονη ιστορία της μεταπολεμικής Γερμανίας. Διόλου απίθανο επομένως οι Πράσινοι οι οποίοι είναι -δημοσκοπικά τουλάχιστον- δεύτερο κόμμα με ποσοστά έως 22%, υψηλότερα δηλαδή των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) και οι επιτυχίες τους στα κρατίδια διαδέχονται η μία την άλλη. Ο κ. Γκίλνερ του «Forsa» θεωρεί μάλιστα ότι η άνοδός τους έχει τη δυναμική να φτάσει μέχρι το 40% (!), άρα να ξεπεράσει και τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU/CSU). Ακούγεται ίσως υπερβολικό, αλλά στην περίπτωση αυτή ο Ρόμπερτ Χάμπεκ θα πρέπει να ετοιμάζεται για καγκελάριος. Μένει βέβαια να κυλήσει πολύ νερό ακόμα στο Ρήνο, αφού έπονται αρκετές εκλογικές αναμετρήσεις μέχρι το φθινόπωρο, κυρίως σε ανατολικά κρατίδια, όπου η επιρροή τους θα πρέπει να αυξηθεί τόσο όσο στα δυτικά «ίνα επαληθευθεί το ρηθέν».
Αλλά ποιος είναι ο 49χρονος σταρ των Πρασίνων που βρίσκεται διαρκώς στην επικαιρότητα; Γεννήθηκε στο Λίμπεκ και μεγάλωσε σε ένα χωριό του Σλεσβιχ-Χόσταϊν στα γερμανο-δανικά σύνορα. Σπούδασε φιλοσοφία και φιλολογία στο Φράιμπουργκ. Διδακτορικό πήρε στο Αμβούργο το 2000 και είναι συγγραφέας επιτυχημένων βιβλίων. Το 1996 παντρεύτηκε την -επίσης συγγραφέα- Αντρέα Πάλουχ, με την οποία συγγράφουν από κοινού βιβλία και έχει 4 παιδιά τα οποία μεγαλώνουν στο χωριό του και πηγαίνουν στο μειονοτικό δανέζικο σχολείο. Ένας καθαρόαιμος Ευρωπαίος δηλαδή, που δεν το διακηρύσσει απλώς αλλά το κάνει πράξη. Ο ίδιος μιλά επίσης την γλώσσα της μειονότητας. Εντάχθηκε στους Πράσινους το 2002 και διετέλεσε επί σειράν ετών επικεφαλής τους στο Σλέσβιχ-Χόλσταϊν. Εξελέγη βουλευτής και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπός τους στο τοπικό Κοινοβούλιο το 2009, και από το 2012 μέχρι τον Αύγουστο του 2018 ήταν υπουργός Περιβάλλοντος του κρατιδίου. Παραιτήθηκε όμως επειδή είχε εκλεγεί τον Ιανουάριο του 2018 μαζί με την Αναλένα Μπέρμποκ συμπρόεδρος του κόμματος του. Έκτοτε βρίσκεται διαρκώς στην επικαιρότητα.
Προσπάθησε βέβαια να διαφυλάξει την ιδιωτική του ζωή ζώντας στο χωριό του, αλλά το διαδίκτυο τον πρόδωσε. Ήταν δραστήριος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Twitter, Facebook) έως τον Ιανουάριο του 2019, οπότε έκλεισε εξοργισμένος τους λογαριασμούς του, επειδή χάκερς δημοσίευαν αυστηρά προσωπικά του στοιχεία και συνομιλίες με την οικογένειά του. Το γεγονός πήρε τεράστιες διαστάσεις και ο κ. Χάμπεκ επικρίθηκε, αλλά μάλλον αδίκως. Βρέθηκε πάντως για μια ακόμα φορά στο επίκεντρο της δημοσιότητας, αν και δεν το χρειαζόταν, αφού είναι όχι μόνο περιζήτητος από όλα τα τηλεοπτικά δίκτυα, αλλά κατέχει και το ρεκόρ συμμετοχών σε συζητήσεις για το 2018.
Ο Ρόμπεrτ Χάμπεκ στην «προηγούμενη ζωή» του ήταν μόνο συγγραφέας. Ο γιος του φαρμακοποιού από την επαρχία, όπως αρέσκονται να τον λένε σκωπτικά οι Σοσιαλδημοκράτες, αποφάσισε όμως μια βροχερή νύχτα του 2002, να βγει από την απομόνωση του διανοουμένου και να πάρει μέρος σε τοπική συγκέντρωση των μελών του Πρασίνων. Η φλογερή του παρέμβαση στη νυσταλέα συνέλευση, όπως έγινε έμεινε γνωστή, τον έφερε στην προεδρία της τοπικής οργάνωσης του κόμματος. Από τότε μετατράπηκε σε έναν Ρομπέν των Δασών του περιβάλλοντος με στόχο έναν καλύτερο κόσμο, όπως γράφεται στον γερμανικό Τύπο. Ο πρώην πρόεδρος του SPD Ζίγκμαρ Γκαμπιελ θα τον χαρακτηρίσει εύστοχα «απροσδόκητη τύχη για τους Πράσινους», αφού ανέβασε σε διψήφιο το ποσοστό του κόμματος του όχι μόνο στο κρατίδιό του αλλά -μαζί με τη συμπρόεδρο Αναλένα Μπέρμποκ- και σε εθνικό επίπεδο. Ο πράσινος σταρ, ο οποίος δεν ντύνεται «καθώς πρέπει» για να αρέσει στο κατεστημένο και δεν φορά ποτέ γραβάτα, έχει φέρει τα πάνω κάτω στο γερμανικό πολιτικό σύστημα. Ο φιλικός και μη τύπος τον περιγράφει ως έναν εκλεκτό και επιτυχημένο πολιτικό, τον οποίο είναι δύσκολο να μην τον συμπαθούν όσοι …δεν τον συμπαθούν, ως πολύ εμφανίσιμο, πολύ σοβαρό και γοητευτικό, πολύ προσηνή, πολύ αυθεντικό. Δεν αντέχεται το πόσο «σούπερ» είναι, έγραψε χαρακτηριστικά το συντηρητικό περιοδικό Focus.
Λέγεται πως πρόκειται για ένα νέο Γιόσκα Φίσερ, μόνο που δεν είναι υπερόπτης. Είναι μετριόφρων και πάνω από όλα αυθεντικός, το παιδί της διπλανής πόρτας που συζητάει άφοβα με αγρότες και κτηνοτρόφους αν και οι προτάσεις του κόμματός του δεν τους είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς, όπως αναφέρεται στον γερμανικό Τύπο. Προσπαθεί να τους πείσει ότι είναι χρήσιμες οι αλλαγές γιατί αυτό «είναι η υποχρέωση του πολιτικού», όπως έχει πει. Ως ομιλητής ενθουσιάζει το ακροατήριο αν και χρησιμοποιεί εκφράσεις διανοουμένου, όπως γράφεται. Του καταλογίζουν μεν ότι μερικές φορές δεν τον καταλαβαίνουν, αλλά τον ακούνε όλοι γιατί δεν χρησιμοποιεί ξύλινο λόγο και δεν διστάζει να πει ακόμα και ότι δεν γνωρίζει την απάντηση σε κάποιο θέμα. Σύμφωνα με τον γερμανικό Τύπο, είναι αυθόρμητος και δεν διστάζει να χρησιμοποιεί δημόσια καθημερινές εκφράσεις που δεν γράφονται και δεν λέγονται αν θέλει κανείς να είναι «καθώς πρέπει», αλλά δεν θέλει να είναι ο αποστειρωμένος κοινός πολιτικός. Είναι όπως γράφτηκε ο τύπος που περιγράφει η Γαλλίδα Φρανς Γκαλ σε ένα τραγούδι της «Λίγο Γκαίτε, λίγο Βοναπάρτης».
Κοντολογίς κάνει ο ίδιος τις καλύτερες δημόσιες σχέσεις για τον εαυτό του και το κόμμα του χωρίς να έχει ανάλογο επιτελείο, όπως οι επαγγελματίες πολιτικοί. Γι’ αυτό και το «κομματικό κατεστημένο» του Βερολίνου που ζει σε μια γυάλα, μακριά από τους καθημερινούς ανθρώπους, τον μισεί, σημειώνεται στον γερμανικό Τύπου: Θεωρείται ότι εισήγαγε μια νέα πολιτική αισθητική και ότι ο ίδιος είναι ένα «συνολικό πολιτικό έργο τέχνης». Δεν παριστάνει τον ηγέτη, είναι, έχει γραφεί. Οδηγεί το κόμμα του σε δυσθεώρητα, για τους Πράσινους, ποσοστά, μετατρέποντάς το σε κόμμα εξουσίας, σε λαϊκό κόμμα. Μάλιστα, τα 2/3 των ψηφοφόρων των δύο μεγάλων κομμάτων, Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών, τους δεν δυσανασχετούν με τα ίδια αλλά με τους εκπροσώπους τους.
Την απόσταση αυτή έρχεται να καλύψει ο «Ρόμπερτ», όπως τον λένε οι πολίτες. Την αδυναμία τους δηλαδή πολιτική δύναμη ποιούμενος. Δεν παριστάνει τον δάσκαλό τους ούτε τον παντογνώστη, δεν εμφανίζεται ως ο φωστήρας ή σωτήρας. Ρωτά για να μάθει από αυτούς, ακούει τις λύσεις που προτείνουν, ακούει τις αγωνίες τους, τα προβλήματά τους. Μετατρέπει το κόμμα των Πρασίνων σε μια δεξαμενή σκέψεων των πολιτών, τροφοδοτεί τον προβληματισμό του με τον δικό τους. Είναι ο πολιτικός του «έξω», όχι των γραφείων, όπως γράφεται και επισημαίνεται: Και θα προτιμούσε να λιάζεται χαλαρώνοντας σε ένα πάρκο όπως ο καθένας χωρίς να τηρεί τις συμβάσεις άλλων πολιτικών. Κυρίως όμως δεν έχει καβαλήσει το καλάμι. Μέχρι στιγμής τουλάχιστον.
Στην πραγματικότητα ο κ. Χάμπεκ είναι ένα διάσημος άγνωστος, ο οποίος κατά τη γνώμη των επικριτών τους ακολουθεί τη δική του ατζέντα προς την εξουσία, υπονομεύοντας με τον τρόπο του τους εσωκομματικούς του αντιπάλους, αφού τους αμφισβητεί εμμέσως και αυτοπροβάλλεται έστω και αν διαρκώς μιλά γα κοινή επιτυχία των Πρασίνων και της συμπροέδρου Αναλένα Μπερμποκ, η οποία δεν υπολείπεται πάντως καθόλου σε πολιτική εμβέλεια. Αλλά και κατά τις διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία του συνασπισμού Τζαμάικα με τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Φιλελεύθερους επικρίθηκε, διότι αναιρούσε με πρόωρα tweets τα όσα είχαν συζητιούνταν ή είχαν συμφωνηθεί. Ισως γιατί στην ουσία είναι αριστερός και δεν ήθελε την επίτευξή του. Αυτό δείχνουν οι τοποθετήσεις τους για κατάργηση των πενιχρών βοηθημάτων για ανέργους και την αντικατάστασή τους με ανθρώπινα, η μάλλον θετική του στάση για την απαλλοτρίωση των κατοικιών μεγάλων εταιρειών real estate, την οποία ο ηγέτης των Φιλελευθέρων Κρίστιαν Λίντνερ χαρακτήρισε επικίνδυνη «ταξική ρητορική», οι οποίες θεωρούνται όμως υπεύθυνες για την εκτόξευση των ενοικίων, αλλά και στο προσφυγικό.
Μερίδα του Τύπου και ιδίως οι αντίπαλοί του καραδοκούν για να τον αποκαθηλώσουν. Έτσι όταν ανέβασε στο τουίτερ ένα βίντεο με τη φράση «επιθυμώ να γίνει και η Θουριγγία ένα δημοκρατικό κρατίδιο», δικαιολογημένα ίσως αφού υπαινισσόταν την άνοδο της Ακροδεξιάς (AfD) δέχθηκε ομοβροντία επικρίσεων. Ανάλογο «λεκτικό ολίσθημα» είχε κάνει και μετά τις εκλογές στη Βαυαρία όταν είχε αναφώνησε«επιτέλους δημοκρατία», εννοώντας το σπάσιμο της μονοκρατορίας της εξουσίας των Χριστιανοκοινωνιστών. Ζήτησε βέβαια επανειλημμένα συγγνώμη και για τις δύο «παρεκτροπές» του, αφού προσέβαλε μερίδα των ψηφοφόρων, αλλά το «στίγμα» έμεινε. Και το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού, όπως θα λέγαμε στα ελληνικά. Και στην πολιτική πρέπει να είναι κανείς λιγότερο αυθόρμητος, διότι τα λάθη πληρώνονται. Είναι όμως πολύ λίγα. Ο «Ρόμπερτ» διαθέτει όμως πολιτικό ένστικτο και με το διανοητικό του οπλοστάσιο καταφέρνει να ξεφεύγει από τέτοιες συμπληγάδες της πολιτικής, επισημαίνεται. Εξάλλου δεν δήλωσε ποτέ αλάνθαστος και η αποστομωτική του ειλικρίνεια του προσθέτει πόντους.
Τελικά πού οδηγείται όμως το κόμμα των Πρασίνων υπό την ηγεσία του; Υπάρχει περίπτωση να συγκατοικήσει πολιτικά με του Χριστιανοδημοκράτες; Αν αυτό δεν μπόρεσε να γίνει δυνατό με την Α. Μέρκελ, αυτό μοιάζει μάλλον αδύνατο με την πιθανή υποψήφια καγκελάριο στις εκλογές του 2021 Ανεγκρετ Κραμπ-Κάρενμπαουερ αφού, όπως σημειώνουν αναλυτές, διολισθαίνει σε ολοένα και δεξιότερες θέσεις προκειμένου να ανακτήσει τους συντηρητικούς ψηφοφόρους οι οποίοι -έστω και διαμαρτυρόμενοι- ψήφισαν το ακροδεξιό AfD.
Οι Χριστιανοδημοκράτες απορρίπτουν τους Πράσινους του Χάμπεκ διότι τάσσονται κατά της αύξησης των αμυντικών δαπανών και υπέρ της ευρωπαϊκής ασφάλισης ανέργων, κατά των ντιζελοκίνητων αυτοκινήτων και υπέρ της αυστηρότερης προστασίας του περιβάλλοντος, ιδίως λόγω της εξαφάνισης των εντόμων, κυρίως των μελισσών από τα γερμανικά δάση με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη φύση. Κινήματα όπως των μαθητών κατά της κλιματικής αλλαγής, τους ευνοούν όμως πολύ και προσδοκούν κέρδη στις ευρωεκλογές, οπότε και θα φανεί εάν παγιώνονται ως δεύτερο κόμμα στην πολιτική σκηνή τη Γερμανίας, κάτι που βέβαια θα πιστωθεί ιδίως στον Χάμπεκ, τον φιλόσοφο-συγγραφέα με το πολιτικό ένστικτο της διεύρυνσης προς όλες τις κατευθύνσεις.
Όπως είναι βέβαιο ότι θα βρίσκεται συνεχώς στο στόχαστρο. Τι προτάσεις έχει λ.χ. για μια ενδεχόμενη ύφεση της γερμανικής οικονομίας ή πώς θα αντιμετώπιζε μια νέα προσφυγική κρίση, λένε οι αντίπαλοί του. Θα τον εμπιστεύονταν οι ψηφοφόροι να αντιμετωπίσει τέτοια μείζονος σημασίας θέματα; Η πρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών Αντρέα Νάλες θεωρεί μάλιστα την άνοδοo των Πρασίνων συγκυριακή και τον ίδιο τον κ. Χάμπεκ υπερτιμημένο. Μένει να αποδειχτεί εάν το πράσινο κύμα με τον «Ρόμπερτ» στην ηγεσία θα σαρώσει όλη τη Γερμανία και θα φτάσει μέχρι την καγκελαρία στο Βερολίνο.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
