Σε πολεοδομική καραντίνα τα τακτοποιημένα αυθαίρετα σε οικιστικές πυκνώσεις

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Στη Νέα Καλλικράτεια Χαλκιδικής, τη μεγαλύτερη αυθαιρετούπολη της Ελλάδας περισσότερα από 50.000 ακίνητα, κυρίως εξοχικές κατοικίες αν και στην πλειοψηφία τους έχουν υπαχθεί σε καθεστώς τακτοποίηση αυθαιρέτου με πρόστιμο παραμένουν σε βαθιά  πολεοδομική καραντίνα, καθώς έχουν ανεγερθεί σε περιοχές οικιστικών πυκνώσεων.

-«Οι ιδιοκτήτες αυτών των κατοικιών, στις περισσότερες περιπτώσεις κληρονόμοι των αρχικών αυθαιρετούχων, παρόλο που έχουν τακτοποιήσει τα οικήματα με τους νόμους των αυθαιρέτων, δεν μπορούν να τα μεταβιβάσουν, να τα ανακαινίσουν και να τα αναβαθμίσουν ενεργειακά».

Αυτό επισημάνθηκε σε συνάντηση εκπροσώπων των κατοίκων οικισμών εξοχικής κατοικίας της Χαλκιδικής στη Νέα Καλλικράτεια με τη βουλευτή Χαλκιδικής και αν. τομεάρχης Μακεδονίας – Θράκης του ΣΥΡΙΖΑ Κυριακή Μάλαμα, η οποία υιοθετώντας τα αιτήματα των αυθαιρετούχων τόνισε ότι:  «η δημιουργία ενός πλαισίου βιωσιμότητας στις οικιστικές πυκνώσεις εξοχικής κατοικίας της Νέας Προποντίδας είναι προς το συμφέρον της Χαλκιδικής».

 Αυθαιρετουπόλεις σε όλη τη χώρα

Το θέμα είναι πανελλαδικής εμβέλειας και αφορά πολλές χιλιάδες ακίνητα πρώτης και εξοχικής κατοικίας σε όλη τη χώρα, κυρίως στις παράκτιες και τουριστικές περιοχές (σε  όλες τις Περιφέρειες ιδίως στην Κρήτη, Πελοπόννησο, Αττική, Στερεά Ελλάδα & Εύβοια, Δυτική Ελλάδα, Ήπειρο, Θεσσαλία, Μακεδονία Θράκη κ.α) , τα οποία έχουν ανεγερθεί εδώ και δεκαετίες χωρίς οικοδομική άδεια, σε εκτάσεις οι οποίες δεν υπάγονται σε πολεοδομικό καθεστώς ενώ βρίσκονται τμήματα τους η εξ ολοκλήρου  σε δασικές, παράκτιες και άλλες προστατευόμενες περιοχές. Αποτελούν ωστόσο διαμορφωμένες οικιστικές  οντότητες και οι ιδιοκτήτες βρίσκοντας ερείσματα σε νόμους της πολιτείας, όλων των κυβερνήσεων των τελευταίων ετών, με τους οποίους καλούνται να υπαχθούν σε καθεστώς τακτοποίησης αυθαιρέτων με πρόστιμα και να υποβάλλουν αιτήσεις τακτοποίησης για δασικά αυθαίρετα, με παράβολο των 250 ευρώ ζητούν –όσο πλησιάζουν εκλογές με μεγαλύτερη ένταση- πολεοδομικές και ιδιοκτησιακές λύσεις.

Συνέχιζονται οι διαδικασίες τακτοποίησης αυθαιρέτων 

Στο μεταξύ, όπως έχει ανακοινώσει το ΥΠΕΝ  επανέρχεται με νομοθετική ρύθμιση εντός του έτους η δυνατότητα τακτοποίησης αυθαιρέτων κατηγορίας 5 (για αυθαίρετα χωρίς οικοδομική άδεια ή με μεγάλες πολεοδομικές υπερβάσεις). Παράλληλα  «τρέχει» προθεσμία έως το τέλος του έτους υποβολής αιτήσεων αυθαιρέτων, που βρίσκονται εντός οικιστικών πυκνώσεων, σε δάσος και σε δασικές εκτάσεις, μέσω της  ηλεκτρονικής πλατφόρμας, που λειτουργεί από τις 5 Οκτωβρίου στην ιστοσελίδα του Κτηματολογίου, με παράβολο των 250 ευρώ.

Και εξαγορά καταπατημένων δημόσιων εκτάσεων

Παράλληλα το υπουργείο Οικονομικών προωθεί νομοσχέδιο που θα προβλέπει το δικαίωμα εξαγοράς 25.482 καταπατημένων ακινήτων του Δημοσίου απ’ όσους ιδιώτες τα κατέχουν αυθαίρετα εδώ και δεκαετίες σε όλη την Ελλάδα. Η προώθηση του νομοσχεδίου προαναγγέλλεται από την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών στις σελίδες 217-218 της εισηγητικής έκθεσης του κρατικού προϋπολογισμού του 2023, που ψηφίστηκε στη Βουλή. Στις σελίδες αυτές η ηγεσία του υπουργείου επισημαίνει ότι: «η τακτοποίηση των κατεχομένων δημοσίων και ανταλλαξίμων κτημάτων αναμένεται να εξασφαλίσει σημαντικά έσοδα για τον κρατικό προϋπολογισμό και αποτελεί λύση αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας».

«Με το ένα πόδι» στη Βουλή η εξαγορά δημόσιων καταπατημένων εκτάσεων Δείτε εδώ στο ecopress

Δασικοί χάρτες και οικιστικές πυκνότητες 

Οι οικιστικές πυκνώσεις, εξακολουθούν ωστόσο να αποτελούν «γκρίζες ζώνες» στους δασικούς χάρτες, οι οποίοι με καταιγιστικούς ρυθμούς κυρώνονται το τελευταίο διάστημα από το ΥΠΕΝ για το 95% της επικράτειας –ανάμεσα τους και του νομού Χαλκιδικής -,  ορίζοντας τις δασικές περιοχές (με πράσινο χρώμα) και τις περιοχές μη δασικού ενδιαφέροντος (με κίτρινο χρώμα), ενώ εκκρεμούν χιλιάδες αντιρρήσεις ιδιοκτητών για εξαίρεση από τον δασικό χάρτη, οι οποίες θα εκδικαστούν στο μέλλον.

Σύμφωνα με το νομοθετημένο πλαίσιο, στο μέλλον θα αντιμετωπιστεί και το θέμα των δασικών αυθαιρέτων σε οικιστικές πυκνώσεις, για τα οποία ισχύουν αυστηρές προϋποθέσεις να ενταχθούν σε καθεστώς νομιμοποίησης και στην συντριπτική πλειοψηφία τους, εφόσον βρίσκονται σε προστατευόμενες περιοχές εξαιρούνται και κρίνονται κατεδαφιστέα.

Για τις οικιστικές πυκνώσεις, οι όποιες λύσεις επίσης παραπέμπονται στο μέλλον, αφού ολοκληρωθεί η καταγραφή των αυθαιρέτων  μέσω της πλατφόρμας του κτηματολογίου, ακολουθήσουν ειδικές μελέτες ανά περιοχή από τις οποίες θα προκύψει ποιες περιοχές και ποια ακίνητα μπορούν να ενταχθούν σε καθεστώς νομιμοποίησης με πρόστιμα δασικού ισοζυγίου για έργα περιβαλλοντικής αποκατάστασης της ζημίας από την αυθαίρετη δόμηση.

Η συνάντηση της Χαλκιδικής

Στιγμιότυπο από τη συνάντηση των εκπροσώπων των οικιστών με τη βουλευτή κα Μάλαμα  στη Χαλκιδική

Το κεντρικό συμπέρασμα είναι ότι «παρόλο που οι κατοικίες αυτές τακτοποιήθηκαν με το νομικό πλαίσιο για τα αυθαίρετα, τα σχέδια για την ένταξη τους σε ένα συνολικό χωροταξικό σχεδιασμό δεν προχώρησαν. Το αποτέλεσμα είναι οι οικισμοί αυτοί να εκλαμβάνονται ως αυθαίρετες οικιστικές πυκνώσεις από την διοίκηση και να μην είναι εφικτή καμία παρέμβαση για την διαχείριση των προβλημάτων τους, καθώς και για την διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος στο οποίο εκτείνονται», όπως διαπιστώθηκε στη συνάντησης εργασίας της συνάντησης της Χαλκιδικής.

Εκτός πολεοδομικών και κτηριοδομικών κανόνων

Όπως ανακοινώθηκε αντικείμενο της συνάντησης εργασίας με εκπροσώπους ιδιοκτητών εξοχικών κατοικιών του Δήμου Νέας Προποντίδας που πραγματοποίησε η Κυριακή Μάλαμα στη Νέα Καλλικράτεια αποτέλεσε «η καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, των αναγκών και των προοπτικών εφαρμογής ενός οδικού χάρτη βιωσιμότητας για την Νέα Προποντίδα, για τους οικισμούς και για το φυσικό περιβάλλον της περιοχής».

Φιλοξενούνται έως και 150.000 άνθρωποι

Στη σύσκεψη υπογραμμίστηκε ότι: «εδώ και 30 και πλέον χρόνια έχουν δομηθεί πάνω από 50 χιλιάδες εξοχικές κατοικίες, σε μια περιοχή που εκτείνεται από την Νέα Ηράκλεια μέχρι και μετά την Ποτίδαια. Το καλοκαίρι στις εξοχικές κατοικίες αυτές φιλοξενούνται έως και 150.000 άνθρωποι. Οι συγκεκριμένες κατοικίες αναπτύχθηκαν, σε πολλές περιπτώσεις και για διάφορους κοινωνικούς λόγους, εκτός πολεοδομικών και κτηριοδομικών κανόνων, ενώ οι μεγάλοι αυτοί οικισμοί, δεν έχουν σχέδιο πόλης, δεν έχουν υποδομές ύδρευσης κι αποχέτευσης, δεν έχουν κατάλληλες οδικές υποδομές και υποδομές πολιτικής προστασίας».

Ειδικότερα σε σχετική ανακοίνωση για τις «αυθαιρετουπόλεις» της Χαλκιδικής σημειώνεται ότι: αφού επισημάνθηκε ότι τα ακίνητα αν και έχουν τακτοποιηθεί ως αυθαίρετα αλλά οι οικισμοί  τους  εκλαμβάνονται ως αυθαίρετες οικιστικές πυκνώσεις και  δεν είναι εφικτή καμία ιδιοκτησιακή και πολεοδομική παρέμβαση στα ακίνητα  αλλά και στην διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος στο οποίο εκτείνονται υπογραμμίστηκε ότι: «προκύπτουν, επίσης, πολύ κρίσιμα ζητήματα ασφάλειας και πολιτικής προστασίας, ιδιαίτερα σε ότι αφορά την αντιπλημμυρική προστασία και την πυροπροστασία των χιλιάδων ανθρώπων που διαβούν στους οικισμούς αυτούς το καλοκαίρι».

Διαπιστώθηκε ακόμη στη συνάντηση ότι «την ίδια στιγμή, οι ιδιοκτήτες αυτών των κατοικιών, στις περισσότερες περιπτώσεις κληρονόμοι των αρχικών αυθαιρετούχων, παρόλο που έχουν τακτοποιήσει τα οικήματα, δεν μπορούν πλέον να τα μεταβιβάσουν, ούτε να τα ανακαινίσουν γιατί αυτά χτίστηκαν προ τριακονταετίας και πλέον σε εξ΄αδιαιρέτου αγροτεμάχια, με πολλούς από τους αρχικούς αγοραστές να μην είναι δυνατόν να εντοπιστούν».

Ζητείται βιώσιμη λύση

Οι εκπρόσωποι των κατοίκων υπογράμμισαν ότι «είναι απαραίτητο να προχωρήσουν οι μελέτες για την ένταξη της τεράστιας αυτής περιοχής στον ρυμοτομικό σχεδιασμό, ώστε να καταστεί εφικτή η δημιουργία υποδομών κοινής ωφέλειας, ποιότητας ζωής και περιβαλλοντικής και πολιτικής προστασίας. Ταυτόχρονα, μια τέτοια διαδικασία θα μπορούσε να επιλύσει και το αδιέξοδο σε σχέση με την δυνατότητα κανονικής μεταβίβασης των τακτοποιημένων κατοικιών στους ιδιοκτήτες».

Η Κυριακή Μάλαμα, από την πλευρά της, υπογράμμισε ότι «η δημιουργία, από την δεκαετία του 1970 και μέχρι τις αρχές του 2000 αυτής της τεράστιας οικιστικής πύκνωσης, έχει δημιουργήσει πολύ σοβαρές προκλήσεις και στον Δήμο Νέας Προποντίδας και στην Χαλκιδική συνολικότερα. Πρέπει το ζήτημα του συνολικού χωρικού σχεδιασμού να προχωρήσει άμεσα, μέσα από ευρωπαϊκούς πόρους που προορίζονται για έργα πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης. Η ένταξη μιας από τις μεγαλύτερες οικιστικές πυκνώσεις στην Ελλάδα, η οποία ξεκίνησε ως «αυθαιρετούπολη», σε ένα πλαίσιο βιωσιμότητας είναι προς το συμφέρον της Χαλκιδικής, της ασφάλειας των ανθρώπων της και του φυσικού της περιβάλλοντος».