ΣΕΠΟΧ: 22 προτάσεις για αλλαγές στο πρόγραμμα πολεοδομικών μεταρρυθμίσεων

Είκοσι δύο προτάσεις για την επιτυχή εξέλιξη του Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων των νέων Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ και ΕΠΣ) καταθέτει ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ) στο υπουργείο Περιβάλλοντος, επισημαίνοντας ότι μπορούν να προωθηθούν άμεσα, χωρίς χρονική επιβάρυνση στην εξέλιξη των μελετών.

Η επεξεργασία των προτάσεων έγινε από την Επιτροπή Πολεοδομικής, Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΣΕΠΟΧ καθώς και από την ομάδα εργασίας του ΣΕΠΟΧ με αντικείμενο την επίβλεψη των μελετών ΤΠΣ/ΕΠΣ.

Στο έγγραφο του ΔΣ ΣΕΠΟΧ προς τον υφυπουργό ΠΕΝ Νίκο Ταγαρά και τον γενικό γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος Ευθύμιο Μπακογιάννη σημειώνεται ότι:

«Ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών, σε συνέχεια των τοποθετήσεων που κατ’ επανάληψη έχει διατυπώσει σχετικά με τους όρους και διαδικασίες υλοποίησης του Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων, προτείνει τις ακόλουθες βελτιωτικές παρεμβάσεις για την επιτυχή εξέλιξη του Προγράμματος.

Πρόκειται για προτάσεις που δεν προκαλούν ακυρώσεις ή καθυστερήσεις στην υλοποίηση του Προγράμματος, αντίθετα προωθούν τις δυνατότητες υλοποίησης των αναφερόμενων στο άρθρο 1 της ΥΑ ΥΠΕΝ/ΓΡΓΓΧΣΑΠ/74435/2992 (ΦΕΚ 3589/Β/2021).

Συγκεκριμένα θεωρείται πως συμβάλλουν στην ταχεία ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας και, παράλληλα, στην προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, της βιοποικιλότητας, στην αειφόρο χρήση των φυσικών πόρων και εν γένει στην ορθολογική οργάνωση του χώρου με όρους βιωσιμότητας.

Οι προτεινόμενες αλλαγές στην ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΝΕΠ/69553/2588 (ΦΕΚ 3527/Β/2021) μπορούν να προωθηθούν άμεσα, χωρίς χρονική επιβάρυνση στην εξέλιξη των μελετών».

Το κείμενο των προτάσεων του ΣΕΠΟΧ

Αναλυτικά στο κείμενο των προτάσεων του ΣΕΠΟΧ, που διαβιβάζεται  στο ΥΠΕΝ με έγγραφο, που υπογράφουν η πρόεδρος Σοφία Αυγερινού Κολώνια και ο γενικός γραμματέας Γιώργος Μελισσουργός σημειώνονται τα ακόλουθα:

Α. Οργάνωση του έργου / σχέση ΥΠΕΝ -ΤΕΕ

Αναφορικά με τη σχέση ανάμεσα σε ΥΠΕΝ (κύριος του έργου) και ΤΕΕ (φορέας υλοποίησης) εντοπίζονται τα εξής ζητήματα:

α) επίβλεψη τυπικής πληρότητας έναντι περιεχομένου/ ουσίας,

β) εξασφάλιση της ποιοτικής και αριθμητικής επάρκειας των στελεχών της επίβλεψης,

γ) συμμετοχή των διαφόρων φορέων της επίβλεψης και του κοινού στα στάδια της μελέτης και της ΣΜΠΕ και

δ) γενικά, οργάνωση της όλης διαδικασίας του Προγράμματος.

Σχετικά υπενθυμίζουμε τις παρακάτω θέσεις μας:

-Κύριος του έργου είναι το ΥΠΕΝ και πρέπει να διατηρεί αυτόν το ρόλο σε ολόκληρη την πορεία των μελετών, όπως κατ’ επανάληψη έχει επισημάνει ο ΣΕΠΟΧ. Το ΥΠΕΝ δίνει τις κατευθύνσεις και την τελική έγκριση για τις μελέτες και διαχειρίζεται τη δημόσια διαβούλευση των ΣΜΠΕ, και φυσικά είναι υπεύθυνο για την έκδοση των ΠΔ/των. Όμως από το όλο σχήμα, όπως προωθείται, δεν διαφαίνεται πώς θα ασκηθεί αυτός ο ουσιαστικός ρόλος του ΥΠΕΝ.

-Το ΤΕΕ έχει ανάθεση έργου σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο περί δημοσίων συμβάσεων (Ν. 4412/2016 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει) για την εκτέλεση των μελετών και στη βάση αυτή πραγματοποιεί τυπικά την επίβλεψη και παραλαβή τους, δηλαδή ελέγχει κατά βάση την τυπική πληρότητα. Ωστόσο, επισημαίνεται ότι οι χωρικές μελέτες είναι «έργα» που καταλήγουν σε θεσμικά κείμενα και δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται παρά με αυτό το πνεύμα, άρα ο ρόλος του ΥΠΕΝ ως κυρίου του έργου είναι καθοριστικός.

-Σύμφωνα με το προαναφερόμενο θεσμικό πλαίσιο, το ΤΕΕ οφείλει να διαθέτει Προϊσταμένη Αρχή, Διευθύνουσα Υπηρεσία και Τεχνικό Συμβούλιο. Με δεδομένο ότι ανάλογες δομές λειτουργούν στο ΥΠΕΝ, γίνεται η διαπίστωση ότι με τη συγκεκριμένη οργάνωση λειτουργούν δύο παράλληλα και παρόμοια συστήματα διοίκησης του έργου. Οπωσδήποτε ο κύριος του έργου, δηλαδή το ΥΠΕΝ, είναι η Προϊσταμένη Αρχή/ Διευθύνουσα Υπηρεσία και είναι υπεύθυνος για την οριστική παραλαβή των έργων/ μελετών, διότι σε αυτά θα βασιστεί η επεξεργασία των ΠΔ/των. Η εσωτερική λειτουργία του ΤΕΕ και το τεχνικό του συμβούλιο δεν μπορεί να έχει λόγο στην επεξεργασία μελετών που αφορούν σε θεσμικά ζητήματα ρύθμισης του χώρου.

-Σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος των ΤΠΣ/ΕΠΣ, σημειώνεται ότι στον Ν. 4759/2020 εμφανίζεται ως στόχος του σχεδιασμού μόνο η ταχεία ολοκλήρωση, κάτι που ο ΣΕΠΟΧ θεωρεί ανεπαρκές. Αντίθετα, θα πρέπει να τεθούν πραγματικοί στόχοι που να συνάδουν με τις επιδιώξεις του χωρικού σχεδιασμού με όρους βιωσιμότητας.

-Για τον ΣΕΠΟΧ το τρίπτυχο «θεσμικό πλαίσιο – επιστημονική κοινότητα – διοίκηση» εμφανίζει κενά και απαιτεί ενέργειες βελτίωσης και συμπλήρωσης. Μια βασική απαίτηση είναι ότι στη διαδικασία χρειάζεται να συμπεριληφθούν και οι τοπικές κοινωνίες.

-Απαιτείται ο καθορισμός της Αρχής Σχεδιασμού του ΥΠΕΝ, δηλαδή της αρμόδιας Υπηρεσίας του Υπουργείου, ώστε να μην υπάρχει η ασάφεια που προκύπτει από τη διατύπωση «της αρμόδιας κατά περίπτωση υπηρεσίας του ΥΠΕΝ» που αναφέρεται στο άρθρο 4, παρ. 6-7 της ανωτέρω ΥΑ. Για την αποσαφήνιση αυτή, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το ΠΔ 90/2018 (που είναι προσανατολισμένο σε προώθηση των ΤΠΣ από τους Δήμους), στο οποίο αναφέρονται ως αρμόδιες Δ/νσεις οι Πολεοδομικού Σχεδιασμού, Μητροπολιτικών Περιοχών και ΔΙΠΑ. Οπωσδήποτε θα πρέπει να συμπεριληφθεί η Δ/νση Χωρικού Σχεδιασμού.

-Παρά το σημαντικό βήμα που έκανε πρόσφατα το ΥΠΕΝ για σύσταση ομάδας εργασίας «για την παρακολούθηση της εξέλιξης των μελετών για τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια», ο ΣΕΠΟΧ θεωρεί ότι απαραίτητο όργανο για τη συντονισμένη επιστημονική υποστήριξη του συνόλου των μελετών είναι μια Επιτελική Επιτροπή. Έργο της θα είναι η επεξεργασία κατευθύνσεων για κρίσιμα ζητήματα των μελετών, συνολικά ή κατά περίπτωση, με βάση τις παρουσιαζόμενες ανάγκες.

-Λαμβάνοντας υπόψη ότι γενική επιδίωξη αποτελεί η ταχεία πρόοδος του προγράμματος, προκύπτει το ερώτημα γιατί το ΥΠΕΝ ως κύριος του έργου δεν διαβιβάζει κατευθείαν στον ανάδοχο το αποτέλεσμα της επεξεργασίας του σύμφωνα με τη διαβούλευση και τις κατευθύνσεις του για προσαρμογή της μελέτης, κοινοποιώντας στο ΤΕΕ τις ενέργειές του και γιατί χρειάζεται η μεσολάβηση του ΤΕΕ στη διαβίβαση, όπως προβλέπεται στην παρ. 7 του άρθρου 4 της ΥΑ. Η διαδικασία αυτή μπορεί να υπονοεί κάποια παρέμβαση του ΤΕΕ στις κατευθύνσεις, αλλά οπωσδήποτε απομειώνει το ρόλο του κυρίου του έργου.

Στη βάση των παραπάνω θέσεων διατυπώνονται οι ακόλουθες προτάσεις:

1.Πρώτη κίνηση στο όλο εγχείρημα πρέπει να είναι η κατάλληλη και επαρκής στελέχωση των αρμόδιων δ/νσεων του ΥΠΕΝ, συμπεριλαμβανομένης και της αξιοποίησης του διαθέσιμου στελεχιακού δυναμικού (βλ. σημείο 8 παρακάτω).

2.Είναι κομβικό να δημιουργηθεί ένα δίκτυο τροφοδότησης των μελετών που θα ενδυναμώνει το ρόλο του ΥΠΕΝ στο σύστημα επίβλεψης και θα κεφαλαιοποιεί γνώσεις και συσσωρευμένη εμπειρία. Η ανάγκη αυτή θα είναι μεγαλύτερη, όσο μεγαλύτερος θα είναι ο αριθμός των μελετών.

3.Απαιτείται η εισαγωγή ποιοτικών κριτηρίων και κατευθύνσεων πολιτικής για το περιεχόμενο του σχεδιασμού πέρα από τα απλά σταθερότυπα και τις τεχνικές προδιαγραφές. Το ΥΠΕΝ θα πρέπει να καταρτίσει οδηγούς και αρχές σχεδιασμού για τα ζητούμενα του σχεδιασμού, όπως έχει αναδείξει η διεθνής βιβλιογραφία για τον χωρικό και περιβαλλοντικό σχεδιασμό στο πλαίσιο της βιωσιμότητας, όπως π.χ. θέματα φέρουσας ικανότητας που έχουν επισημανθεί και από τη νομολογία.

4.Σχετικά με τον ρόλο της Επιτελικής Επιτροπής, θα μπορούσαν να υπάρχουν δύο εναλλακτικές προσεγγίσεις. Σύμφωνα με την πρώτη, μπορεί να συγκροτηθεί παρά τω ΥΠΕΝ μια επιτροπή όπως αυτή που λειτούργησε στο πλαίσιο της ΕΠΑ. Η επιτελική αυτή επιτροπή θα στελεχωθεί από εκπροσώπους των αρμόδιων Δ/νσεων του ΥΠΕΝ (Πολεοδομικού και Χωροταξικού Σχεδιασμού, Μητροπολιτικών Περιοχών, Τμήματος Προστατευόμενων Περιοχών της ΔΔΦΠΒ κ.ά.), των φορέων που εποπτεύονται από το ΥΠΕΝ (ΟΦΥΠΕΚΑ κ.ά.), των αρμοδίων επιστημονικών φορέων (ΣΕΠΟΧ, ΣΕΜΠΧΑΑ, ΣΑΔΑΣ κ.ά.), της ακαδημαϊκής κοινότητας κ.λπ. Η στελέχωσή της από μελετητές του Προγράμματος ΤΠΣ κρίνεται αντι-δεοντολογική. Κατά τη δεύτερη προσέγγιση, ο ρόλος της επιτροπής θα ήταν η υποστήριξη του ΤΕΕ, οπότε και δεν θα αποτελούσε πρόβλημα η συμμετοχή μελετητών σε αυτήν.

Ειδικότερα, αναφορικά με την οργάνωση της επίβλεψης προτείνονται τα εξής:

5.Κρίνεται ότι το άρθρο 4 της ΥΑ 69553/2588/2021 χρήζει σοβαρών τροποποιήσεων σχετικά με την επίβλεψη των μελετών.

6.Δεν κρίνεται απαραίτητη η ιδιότητα του μηχανικού για τα μέλη των Επιτροπών Επίβλεψης και μάλιστα των εκπροσώπων ΥΠΕΝ και Δήμων, εφόσον στους επιβλέποντες των φορέων αυτών μετείχαν και άλλες ειδικότητες με τα κατάλληλα προσόντα.

7.Αντίθετα, κρίνεται αναγκαία η στελέχωση των Επιτροπών Επίβλεψης αποκλειστικά από πολεοδόμους-χωροτάκτες με τα εξής προσόντα:

α) Επιστήμονες που κατέχουν, από αναγνωρισμένη στη χώρα σχολή πανεπιστημιακής στάθμης, δίπλωμα βασικών σπουδών ή τίτλο μεταπτυχιακών σπουδών επιπέδου MASTER ή διδακτορικό δίπλωμα στην πολεοδομία ή τη χωροταξία, εφόσον διαθέτουν αποδεδειγμένα τριετή τουλάχιστον και ουσιαστική εμπειρία στο επάγγελμα μετά την απόκτηση του τίτλου σπουδών.

β) Διπλωματούχοι επιστήμονες κλάδων συναφών προς την πολεοδομία ή τη χωροταξία, που διαθέτουν αποδεδειγμένα οκταετή τουλάχιστον ουσιαστική εμπειρία στην πολεοδομία ή την χωροταξία.

γ) Επιστήμονες που διαθέτουν σημαντικό ερευνητικό και συγγραφικό έργο ή εκτεταμένο και αναγνωρισμένο επαγγελματικό έργο, ή συνδυασμό των παραπάνω, σε τομείς συναφείς προς την πολεοδομία ή τη χωροταξία.

8.Επιβάλλεται η ενίσχυση της δεξαμενής επιβλεπόντων από στελέχη των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και Περιφερειών λόγω του μεγάλου αριθμού μελετών του Προγράμματος, ώστε να ενισχυθεί το ΥΠΕΝ και οι δήμοι αντίστοιχα. Στη βάση αυτή προτείνονται οι εξής διαφοροποιήσεις στην YA για τη συγκρότηση των Επιτροπών Επίβλεψης: α) Εκπρόσωπος του ΥΠΕΝ ή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, σε ρόλο Προέδρου, β) Εκπρόσωπο Δήμου ή Περιφέρειας και γ) Εκπρόσωπο του ΤΕΕ με τα προαναφερόμενα προσόντα για την επίβλεψη των μελετών.

9.Επείγει η καταγραφή και συγκρότηση καταλόγου κατάλληλων προσώπων που πληρούν τα προαναφερόμενα κριτήρια σε όλους τους φορείς στελέχωσης των επιτροπών. Ειδικά στο ΥΠΕΝ επισημαίνεται το πρόβλημα του Οργανισμού που ενοποιεί όλες τις ειδικότητες μηχανικών κάτω από την ίδια κατηγορία. Η επιλογή επιβλεπόντων θα πρέπει να γίνει από όλες τις Δ/νσεις με συναφές αντικείμενο (π.χ. Τοπογραφικών Εφαρμογών, Γεωχωρικών Πληροφοριών κ.λπ.), με την προϋπόθεση να πληρούν τα κριτήρια που έχουν προαναφερθεί.

10. Η κάλυψη των αναγκών σε επιβλέποντες συνεπάγεται ενδυνάμωση της Διοίκησης με προσλήψεις σε όλους τους φορείς που δυνητικά συμμετέχουν στην επίβλεψη. Οι προσλήψεις αυτές θα πρέπει να έχουν μόνιμο χαρακτήρα λόγω της χρόνιας αποδυνάμωσης του στελεχιακού δυναμικού που να είναι ικανό να χειριστεί τα σύνθετα θέματα χωρικής πολιτικής ρυθμίσεων και εφαρμογής.

11.Απαραίτητη είναι επίσης η πρόβλεψη για την αποζημίωση όλων των μελών των επιτροπών με ισόμερη κατανομή σε δημοσίους λειτουργούς & ιδιώτες για την επίτευξη καλύτερου αποτελέσματος με ισότητα κατανομής υποχρεώσεων & δικαιωμάτων.

12.Είναι επίσης σημαντικό να υπογραμμιστεί η σημασία της διαγεννεακής αλληλεπίδρασης νέων αξιόλογων επιστημόνων πολεοδόμων-χωροτακτών με ειδικεύσεις, με το μελετητικό και υπηρεσιακό δυναμικό παλιότερων φάσεων σχεδιασμού της χώρας στο τοπικό επίπεδο, που είναι η ουσιαστική προϋπόθεση για την επιτυχία του Προγράμματος μελετών ΤΠΣ.

13.Ο ρόλος των τριών διαφορετικών εκπροσώπων στις επιτροπές επίβλεψης είναι ανάγκη να αποσαφηνιστεί και να κατοχυρωθεί, ώστε να εξασφαλίζεται η ουσιαστική επίβλεψη των μελετών σε όλη τη διάρκεια εξέλιξής τους. Πιο συγκεκριμένα: Ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΝ να είναι ο ίδιος που θα κάνει τις διαδικασίες, τους ελέγχους και την παροχή κατευθύνσεων από τον κύριο του έργου. Για τους εκπροσώπους των Δήμων, Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων και Περιφερειών να προδιαγραφούν οι θέσεις τους σε σχέση με την ιδιότητά τους (υπάλληλοι στην διοίκηση και όχι μετακλητά στελέχη), την παραμονή στη θέση τους μέχρι την ολοκλήρωση της επίβλεψης και τον τρόπο έκφρασης απόψεων στην επιτροπή (ίδιες ή μεταφορά απόψεων του Δήμου). Γενικά, το Μητρώο αποτελεί μια μακροχρόνια οριζόντια δομή, η οποία χρήζει περαιτέρω διερεύνησης διότι δεν έχει αποσαφηνιστεί επαρκώς ο ρόλος του. Για τον ΣΕΠΟΧ είναι προφανές ότι τα μέλη του Μητρώου του άρθρου 95 του ν. 4759/2020 θα πρέπει να έχουν ρόλο υποβοηθητικό της Διοίκησης, δεν θα την υποκαθιστούν και δεν θα στελεχώνουν τις επιτροπές επίβλεψης. Προτείνεται το μητρώο να αποτελείται από φυσικά πρόσωπα, τα οποία θα πρέπει να έχουν προσόντα όπως αυτά της παραγράφου 7.

Επιπρόσθετα, είναι σκόπιμο να αξιοποιηθεί η εμπειρία, θετική και αρνητική, από τα μητρώα των επιθεωρητών δόμησης και περιβάλλοντος, μεριμνώντας συγχρόνως για την αντιμετώπιση προβλημάτων διαφάνειας και αποτελεσματικότητας.

Σε κάθε περίπτωση, κρίνεται ότι το θέμα του Μητρώου χρήζει περαιτέρω σοβαρής διερεύνησης.

Β. Συμμετοχικότητα – δημόσια διαβούλευση

14.H διαδικασία διαβούλευσης και η εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών στον χωρικό σχεδιασμό στο πλαίσιο της τοπικής διακυβέρνησης αποτελούν κρίσιμο στοιχείο για την ομαλή εξέλιξη της εκπόνησης των μελετών, την ουσιαστική διαμόρφωση της πρότασης ΤΠΣ και την ολοκλήρωση της συνολικής διαδικασίας σχεδιασμού, εφόσον ένας κύριος λόγος που υφίστανται λιμνάζουσες μελέτες, ακόμη από το προϋφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, είναι ότι δεν γίνεται επαρκής δημόσιος διάλογος για την επίτευξη συναινέσεων.

15.Ως γνωστόν, οι συμμετοχικές διαδικασίες έχουν χάσει τον υποχρεωτικό χαρακτήρα τους στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο του χωρικού σχεδιασμού, πλην της υποχρεωτικής -λόγω ευρωπαϊκής οδηγίας- διαβούλευσης επί των ΣΜΠΕ. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να διατηρηθεί και ενισχυθεί περαιτέρω η διαβούλευση των ΣΜΠΕ αλλά να επανέλθει και η υποχρέωση διαβούλευσης επί των ίδιων των μελετών ΤΠΣ (αξιοποιώντας και το ΠΔ 90/2018 – βλ. κατωτέρω). Παράλληλα, πρέπει να αξιοποιηθεί και το θεσμικό οπλοστάσιο των ΟΤΑ μέσα από τους διαδοχικούς νόμους Καλλικράτη και Κλεισθένη. Οι δήμοι δεν έχουν όλοι/ πλήρως κινήσει τις διαδικασίες και κυρίως δεν έχουν κάνει κοινή πρακτική τις τοπικές διαβουλεύσεις (επιτροπή, κανονισμός κ.λπ.) σύμφωνα με τον Κλεισθένη (Ν. 4555/2018).

16.Είναι βασικό να επιδιωχθεί η συμμετοχή των δήμων και της τοπικής αυτοδιοίκησης στη διαμόρφωση/ αξιολόγηση/ γνωμοδότηση επί της ουσίας των μελετών πριν τη ΣΜΠΕ και να καταστεί σαφής η σχετική διαδικασία, π.χ. τι περιλαμβάνει και πώς θα ολοκληρώνεται η δημόσια παρουσίαση των μελετών, ή με ποιες διαδικασίες (δια ζώσης και διαδικτυακά) θα πρέπει να ανταποκριθεί ο Δήμος και οι μελετητές κ.λπ.

17.Το ζήτημα αυτό δεν αποσαφηνίζεται στα σχετικά νομοθετήματα. Δεν γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στη ΥΑ 69553/2588/2021, όπου εμμέσως προκύπτει από τα άρθρα 8 και 9 ότι το ΥΠΕΝ «μεριμνά για την ταχεία προώθηση όλων των διαδικασιών διαβούλευσης και οριστικοποίησης των μελετών στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του», ενώ δεν υπάρχει ανάλογη αναφορά για το ΤΕΕ. Η διαδικασία «παρουσίασης στον Δήμο» πρέπει να αποσαφηνιστεί διότι εμφανίζονται διαφορετικές διατυπώσεις στην ΥΑ. Συγκεκριμένα στο διάγραμμα ροής της ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΠΟΛΣ/72343/1885/2021 για τις τεχνικές προδιαγραφές ΤΠΣ αναφέρεται ότι η παρουσίαση αφορά στο επικρατέστερο σενάριο βασικών επιλογών. Στο κείμενο της ΥΑ σελ. 47612 στην παρ. ΙΙΙ περί διαδικασίας εκπόνησης έγκρισης της μελέτης αναφέρεται ότι η παρουσίαση στο Δήμο διενεργείται κατά τη διάρκεια του 1^ου Σταδίου και αφορά τόσο στα εναλλακτικά σενάρια, όσο και στο επικρατέστερο.. Προτείνουμε η διαδικασία διαβούλευσης να επανέλθει επί των εναλλακτικών σεναρίων του ΤΠΣ, ώστε το επικρατέστερο να προκύψει μετά τη διαβούλευση.

18.Οπωσδήποτε θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι προβλέψεις του ΠΔ 90/2018 σχετικά με τις διαδικασίες διαβούλευσης, ιδιαίτερα αυτές που αφορούν στην υποχρέωση συμπερίληψης στον φάκελο έγκρισης της μελέτης των γνωμοδοτήσεων των Δημοτικών Συμβουλίων, Περιφερειακών Συμβουλίων και άλλων αρμόδιων συμβουλίων υπουργείων ή φορέων καθώς και οι προβλέψεις του άρθρου 5 , παρ. ε για τις συμμετοχικές διαδικασίες που δρομολογούνται με την εκκίνηση της μελέτης. Προτείνουμε στις οδηγίες που θα εκδοθούν να τονιστεί η τήρηση των παραπάνω.

Γ. Λοιπά ζητήματα

19.Ένα μεγάλο ζήτημα αποτελούν τα παλιά ΓΠΣ/ ΣΧΟΟΑΠ, για τα οποία υπάρχουν ανοιχτές συμβάσεις μελετητών με τους ΟΤΑ. Απαιτείται το ΥΠΕΝ να δώσει άμεσες και αποτελεσματικές λύσεις για τις περιπτώσεις αυτές, προωθώντας κατά προτεραιότητα την ολοκλήρωση και θεσμοθέτηση των εκκρεμών μελετών.

20.Ερώτημα τίθεται για το επίπεδο ακρίβειας που θα φτάνουν τα Σχέδια. Τα ΤΠΣ έχουν παραλάβει μέρος του αντικειμένου της παλιάς ΠΜ (αυτές που αποκαλούσαμε ΠΜΑ χωρίς τροποποίηση ρυμοτομικών γραμμών), αφού στην παρ. 1 του αρ. 10 του Ν. 5037/2023 προβλέπεται ότι καθορίζουν χρήσεις γης και όρους δόμησης με το εξής λεκτικό: «Στις προς πολεοδόμηση περιοχές της κατηγορίας αυτής [σ.σ. οικιστικές] καθορίζονται με τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια όρια πολεοδομικών ενοτήτων και η γενική πρόταση πολεοδομικής οργάνωσής τους, ήτοι οι επιτρεπόμενες εντός αυτών κατηγορίες χρήσεων γης, γενικών, και, κατά περίπτωση, ειδικών, η πυκνότητα, ο συντελεστής δόμησης, μέσος σε επίπεδο πολεοδομικής ενότητας, και δυνητικά και τελικός για συγκεκριμένα τμήματα της πολεοδομικής ενότητας». Την ίδια διατύπωση περιλαμβάνει και η Υα των προδιαγραφών των ΤΠΣ (2^ο στάδιο – Πρόταση σελ. 47612 του ΦΕΚ 3545/Β/2021). Στην ΥΑ προβλέπονται επίσης ρητά ο καθορισμός αρτιότητας, μέγιστου επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης και μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους κτιρίου.

21.Υφίσταται αναγκαιότητα ενιαίας ψηφιακής διαχείρισης για την παρακολούθηση-επίβλεψη των μελετών από όλα τα μέλη των επιτροπών, δημοσίων αρχών, του Τ.Ε.Ε., της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αυτό δημιουργεί επιπλέον ανάγκες αναβάθμισης των δημόσιων υπηρεσιών που, εκτός της υποστελέχωσης, στερούνται του απαραίτητου τεχνολογικού εξοπλισμού. Υπάρχει άμεση ανάγκη καθορισμού του περιεχομένου και των διαδικασιών που αφορούν στα ψηφιακά δεδομένα.

22.Τον ΣΕΠΟΧ απασχόλησε ιδιαίτερα η σχέση ανάμεσα σε Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες και ΤΠΣ και ειδικότερα το θέμα των χρήσεων γης και των δραστηριοτήτων που συνάδουν με την προστασία των τύπων οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας και πώς αυτές θα θεσμοθετηθούν στα ΤΠΣ. Οι ΕΠΜ έχουν χωροταξική διάσταση αλλά θεσμοθετούνται με ΠΔ παράλληλα με τα ΤΠΣ. Είναι επιτακτική ανάγκη το ΥΠΕΝ να προβεί σε κάθε απαραίτητη ενέργεια προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι ποικίλες αδυναμίες που έχουν ήδη αναδειχθεί από τις υπό διαβούλευση ΕΠΜ σχετικά με τα κενά ή/και τη συμβατότητα ανάμεσα στα δύο αυτά εργαλεία σχεδιασμού.