ΣΕΠΟΧ: διαβούλευση και διαφάνεια για το κυβερνητικό πάρκο ΠΥΡΚΑΛ

Ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ) σε ανακοίνωση του για τις κυβερνητικές εξαγγελίες δημιουργίας κυβερνητικού πάρκου στην έκτασης της ΠΥΡΚΑΛ Υμηττού επισημαίνει την ανάγκη ουσιαστικής δημόσιας διαβούλευσης, τόσο με επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς όσο και με την κοινωνία των πολιτών ιδιαίτερα μάλιστα για τέτοια ζητήματα που αφορούν όχι μόνο το σύνολο των κατοίκων της Αθήνας αλλά και ολόκληρης της χώρας.

Στην ανακοίνωση του ΣΕΠΟΧ αναφέρεται ότι πρόσφατα εξαγγέλθηκε από την κυβέρνηση μια αστική ανάπλαση βαρύνουσας και ιστορικής σημασίας, που περιλαμβάνει τη μετεγκατάσταση υπουργείων και εταιρειών του δημοσίου από το κέντρο της Αθήνας στις εγκαταστάσεις της ΠΥΡΚΑΛ στο Δήμο Δάφνης-Υμηττού, τη δημιουργία ενός «κυβερνητικού πάρκου» και την παράλληλη μεταφορά της παραγωγικής δραστηριότητας των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων στο Λαύριο.

Ο ΣΕΠΟΧ αναγνωρίζει τις ανάγκες δημοσιονομικού εξορθολογισμού, καθώς και της αναβάθμισης της λειτουργίας και των υποδομών της δημόσιας διοίκησης. Παράλληλα όμως η εξαγγελλόμενη αυτή μεγάλη αστική ανάπλαση δημιουργεί ερωτηματικά. Φαίνεται μάλιστα ότι σε κάποιες περιπτώσεις προβλέπεται να μετεγκατασταθούν στοχευμένα μόνο μεμονωμένες υπηρεσίες υπουργείων που λειτουργούν στο κέντρο της Αθήνας και όχι πάντα σε κτίρια που ενοικιάζονται.

Συμβάλλοντας στο δημόσιο διάλογο, ο ΣΕΠΟΧ αναδεικνύει κάποια σημεία εστιάζοντας σε ζητήματα πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού.

• Πρώτον, τις σχέσεις του εγχειρήματος με τον υπερκείμενο χωροταξικό σχεδιασμό περιφερειακού επιπέδου. Το ισχύον με νόμο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας-Αττικής 2021 (ν.4277/2014) έχει ως στρατηγική επιλογή τη διατήρηση του ρόλου του κέντρου της Αθήνας ως τόπου συμπύκνωσης των κοινωνικών και πολιτικών θεσμών, με την τόνωσή του ως κέντρου επιτελικής διοίκησης. Μια σημαντική χωροταξικού επιπέδου χωροθέτηση της επιτελικής διοίκησης στην ΠΥΡΚΑΛ δεν φαίνεται να εντάσσεται καταρχήν στο πλαίσιο του ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού, ώστε να εξασφαλίζεται η συνεκτικότητα των πολιτικών.
• Δεύτερον, την ανάγκη μελέτης και τεκμηρίωσης της σκοπιμότητας και των επιπτώσεων της χωροθέτησης, κατεξοχήν λόγω της εξέχουσας σημασίας της. Αυτό αφορά:
  (α) Την καταλληλότητα της χωροθέτησης σε χωροταξικό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους
  (β) Την εκτίμηση των περιβαλλοντικών, πολεοδομικών και κυκλοφοριακών επιπτώσεων στον ίδιο το χώρο της ΠΥΡΚΑΛ και στο Δήμο Δάφνης-Υμηττού (προσβάσεις, επιπτώσεις στη γύρω περιοχή).
  (γ) Την εκτίμηση των περιβαλλοντικών, πολεοδομικών και κυκλοφοριακών επιπτώσεων στο Λαύριο, όπου αναγγέλλεται ότι θα μεταφερθεί η παραγωγική δραστηριότητα των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων.
  (δ) Την αξιολόγηση του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος στις εγκαταστάσεις της ΠΥΡΚΑΛ, από την οπτική της προστασίας της ιστορικής και βιομηχανικής κληρονομιάς, και την εκτίμηση της συμβατότητάς του με τα νέα λειτουργικά προγράμματα της επιτελικής διοίκησης.
• Τρίτον, κατεξοχήν κρίσιμη είναι η ανάγκη εκτίμησης των επιπτώσεων της απομάκρυνσης των υπουργείων και κυβερνητικών υπηρεσιών από το κέντρο της Αθήνας, λαμβάνοντας υπόψη πολεοδομικές, κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους. Μεταξύ αυτών αναφέρουμε την απομάκρυνση θέσεων απασχόλησης, τις επιπτώσεις στις οικονομίες κλίμακας του κέντρου και τον χαρακτήρα επιμέρους περιοχών. Τονίζουμε τη σημασία ενίσχυσης παρά αποδυνάμωσης της πολυλειτουργικοτητας του κέντρου και των μικτών χρήσεων ως διεθνή βέλτιστη πολεοδομική πρακτική. Είναι αναγκαία η εκτίμηση αφενός των κινδύνων της περαιτέρω τουριστικοποίησης του κέντρου της Αθήνας από την μονοκαλλιέργεια του τουρισμού και αφετέρου των διαχρονικών δυσκολιών αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου και ευρύτερου δημοσίου τομέα, με κτίρια που παραμένουν κενά μετά την απομάκρυνση των λειτουργιών τους.

Για τη μελέτη όλων των παραπάνω κρίνουμε αναγκαία την εμπιστοσύνη της πολιτείας στις προβλεπόμενες από το νόμο θεσμικές διαδικασίες, που αφορούν την προκήρυξη, ανάθεση και υλοποίηση μελετών.

Τέλος, υπογραμμίζουμε την ανάγκη διαφάνειας στους όρους των συμπράξεων μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, ώστε να εξασφαλίζεται η υπευθυνότητα της διοίκησης και η λογοδοσία προς τους πολίτες.

Σε κάθε περίπτωση, ο ΣΕΠΟΧ επισημαίνει την ανάγκη ουσιαστικής δημόσιας διαβούλευσης τόσο με επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς όσο και με την κοινωνία των πολιτών ιδιαίτερα μάλιστα για τέτοια ζητήματα που αφορούν όχι μόνο το σύνολο των κατοίκων της Αθήνας αλλά και ολόκληρης της χώρας.