Στα δημοσίου ενδιαφέροντος έργα στην πόλη δεν χρειαζόμαστε από μηχανής θεούς

Από τον Βασίλη Σγούτα*

Οι ανοιχτές συμμετοχικές διαδικασίες, όπως οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί, είναι η μόνη δεοντολογικά αποδεκτή μέθοδος ανάθεσης μελετών για τα δημοσίου ενδιαφέροντος έργα στην πόλη. Κανένας διάλογος με επιλεγμένους μελετητές δεν μπορεί να τις υποκαταστήσει. Η πιο πρόσφατη διαμόρφωση της Πλατείας Ομονοίας καταδεικνύει περίτρανα ότι δεν χρειαζόμαστε από μηχανής θεούς.

Πλατεία Ομονοίας – με το γλυπτό του Ζογγολόπουλου

Δύο μέτρα και δύο σταθμά

Είναι δυνατόν, σε ευνομούμενη Πολιτεία, όπου το κράτος απαιτεί από τους πολίτες του να οικοδομούν σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους και πολεοδομικές διατάξεις, να μπορεί να λειτουργεί, ιδιαίτερα προβεβλημένο πολυκατάστημα πάνω από δέκα ολόκληρα χρόνια χωρίς να έχει η ιδιοκτησία τον απαιτούμενο ακάλυπτο χώρο; Και όμως, στην Ελλάδα όλα γίνονται. Οπότε, οι παρακάμψεις της νομοθεσίας σε σημαντικά κτίρια, γιατί να μην αποτελέσουν παραδείγματα προς μίμηση για τον κάθε μικροϊδιοκτήτη του λεκανοπεδίου που θέλει να χτίσει ένα λίγο μεγαλύτερο σπίτι από αυτό που δικαιούται με βάση το οικόπεδο που έχει; Πόσο υπόλογοι πρέπει να είναι αυτοί που παρακάμπτουν την νομοθεσία, όταν, πρώτιστα, φταίει το σύστημα, το σύστημα που το επιτρέπει σε ορισμένους.

Αναμνηστική κατασκευή με το όνομα του δωρητή

Ακόμα, όπως γράφτηκε αναφορικά με την ανάθεση της μελέτης του Μεγάλου Περιπάτου, της νέας μεγάλης αστικής παρέμβασης στο κέντρο της πόλης «για να αποφύγει τη γραφειοκρατία και τις ατέλειωτες συζητήσεις, ο Δήμος της Αθήνας ακολούθησε μια έξυπνη στρατηγική. Ανέθεσε τη μελέτη αθόρυβα….» (Μιχάλης Μητσός, Δικαίωμα στο όνειρο, Τα ΝΕΑ 13.05.2020). Διερωτάσαι αν οδηγούμαστε προς την κατάργηση των αναθέσεων βάσει θεσμοθετημένων διαδικασιών. Αν, δηλαδή, όλοι οι δημόσιοι φορείς αρχίσουν να ενεργούν εξίσου αθόρυβα με τον Δήμο της Αθήνας.

*Βασίλης Σγούτας: Αρχιτέκτων. Μετά την Νότιο Αφρική και το Ιράκ, σταδιοδρομεί από το 1961 ως εταίρος του Κώστα Σγούτα και από το 1999 με τον Δημήτρη Σγούτα. Αντιπρόεδρος ΣΑΔΑΣ 1983-1984, μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ 1984-2006, Πρόεδρος Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) 1999-2002, και από το 2019 Επίτιμος Πρόεδρός της. Το 2007 θεσπίστηκε το Vassilis Sgoutas Prize το οποίο απονέμεται ανά τριετία σε αρχιτέκτονες με έργο σε περιοχές κάτω από το όριο της φτώχειας. Το βιβλίο του A Journey with the Architects of the World (Jovis Verlag, 2017) έχει μεταφραστεί στην κινεζική.

-Πηγή του κειμένου είναι το βιβλίο του Βασίλη Σγούτα με τίτλο: «Ένας Αθηναίος για την πόλη του» από  τις εκδόσεις ΠΛΕΘΡΟΝ

-Φωτογραφίες: Χαράλαμπος Λουιζίδης, Κατερίνα Γληνού.

-Eξώφυλλο: Βάσω Αβραμοπούλου / Α4 Design