Στα σκαριά Βοτανικός Κήπος και “πράσινες διαδρομές” μήκους 2 χιλιομέτρων στο κέντρο, με θέα τα… αρχαία φυτά της Ακρόπολης – Μοναδικό φυτό στον κόσμο στις πλαγιές του Ιερού Βράχου

Του Αντώνη Καρατζαφέρη/

Η Ακρόπολη δεν φημίζεται μόνο για τα μνημεία της αλλά και για τα φυτά της. Ένα από αυτά είναι μοναδικό στον κόσμο. Δεν φυτρώνει πουθενά αλλού παρά μόνο στις πλαγιές του Ιερού Βράχου.

Για τη λεπτομερή καταγραφή της χλωρίδας της περιοχής η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών κατέθεσε ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, το οποίο προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία βοτανικών κήπων και «πράσινου περιπάτου» μήκους περίπου δύο χιλιομέτρων!

Το όνομα του σπανιότερου φυτού της Ακρόπολης είναι Micromeria acropolitana και βγάζει ροζ άνθη από τον Μάιο έως τον Ιούνιο. «Την ανακάλυψαν το 1906 δύο Γάλλοι βοτανολόγοι, οι R. Maire και Μ. Petitmengin και δύο χρόνια αργότερα ένας άλλος βοτανικός, ο Αυστριακός Ε. V. Halacsy την περιέγραψε και την ονοματοθέτησε. Τα επόμενα 100 χρόνια η Micromedia acropolitana δεν εντοπίστηκε πουθενά αλλού αλλά ούτε και στο λόφο. Πολλοί αναρωτιούνταν αν αυτό το στενότοπο ενδημικό είδος, παλαιότερο σίγουρα πολλών χιλιάδων ετών από τον Παρθενώνα, εξακολουθούσε να υπάρχει. Όταν ανακοινώθηκε η επανεύρεσή του στη νότια κλιτύ το 2006, από τους Γρηγόρη και Λάμπρο Τσούνη, ο ενθουσιασμός όλων ήταν μεγάλος», σημειώνει η δρ Βιολογίας Ειρήνη Βαλλιανάτου στο κατατοπιστικό έντυπο «Η Micromedia acropolitana και άλλοι φυτικοί θησαυροί», που εξέδωσε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών, με πρωτοβουλία των συντηρητών της.
Πρωτοποριακή πρόταση

Οι συντηρητές της Εφορείας έρχονται συχνά αντιμέτωποι με τα φυτά που φυτρώνουν ακόμα και πάνω στα μνημεία. Ως σύμβουλος της Εφορείας η κ. Βαλλιανάτου μελέτησε τη χλωρίδα του Ιερού Βράχου, την κατηγοριοποίησε και παρέδωσε το υλικό που συγκέντρωσε στο Τμήμα Συντήρησης της ΕΦΑ Αθηνών.
Το Τμήμα Συντήρησης με τη σειρά του κατέθεσε συγκεκριμένο πρόγραμμα στο ΕΣΠΑ για την ορθή διαχείριση της βλάστησης σε αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας, με στόχο την προστασία των μνημείων και τη συνύπαρξη και ανάδειξη της τοπικής χλωρίδας, προϋπολογισμού 700.000 ευρώ.

Στο πρόγραμμα προβλέπεται η πλήρης καταλογογράφηση της χλωρίδας της περιοχής και όχι μόνο. «Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη εφαρμογή για το κέντρο Οι συντηρητές των μνημείων της Ακρόπολης είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι με τη χλωρίδα του Ιερού Βράχου.
Αποφάσισαν λοιπόν να καταγράψουν όλα τα είδη των φυτών που συναντάμε στον αρχαιολογικό χώρο ώστε να γνωρίζουν τι πρέπει να πράξουν.
της Αθήνας όπου οι αρχαιολογικοί χώροι αποτελούν και οάσεις πρασίνου», σημειώνει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ο προϊστάμενος του Τμήματος Συντήρησης, Στέλιος Δασκαλάκης.

«Πράσινος περίπατος»

Ο ίδιος μάς ξεναγεί στον «πράσινο περίπατο» που σχεδιάζεται να δημιουργηθεί στους αρχαιολογικούς χώρους του κέντρου, με μήκος κοντά στα δύο χιλιόμετρα!

«Η διαδρομή δημιουργείται κατά μήκος της οδού των Παναθηναίων, η οποία ξεκινάει από τη βόρεια κλιτύ της Ακρόπολης, περνάει από την αρχαία Αγορά και καταλήγει στον Κεραμεικό, όπου θα δημιουργηθεί ένας βοτανικός κήπος με αναφορές στα ταφικά έθιμα και τα φυτά που σχετίζονται με το θάνατο».
Η δημιουργία της πράσινης διαδρομής έχει ως στόχο να προσφέρει μια διαφορετική προσέγγιση στους αρχαιολογικούς χώρους του κέντρου της Αθήνας, αλλά και «να τονώσει την επισκεψιμότητα στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού, που παραμένει χαμηλή παρά τη μεγάλη σπουδαιότητα του αρχαίου νεκροταφείου».
Τρεις ακόμη βοτανικοί κήποι θα δημιουργηθούν κατά μήκος της διαδρομής όλοι με την υποστήριξη συστήματος ψηφιακής σήμανσης (QR-codes), σύμφωνα με τον κ. Δασκαλάκη. Στο Ασκληπιείο της Ακρόπολης, όπου θα φιλοξενηθούν φυτά που σχετίζονται με την ίαση, στο ναό των Αγίων Αποστόλων στην αρχαία Αγορά με φυτά που συνδέονται με τα χριστιανικά έθιμα και στο Ιερό της Δήμητρας στην ίδια περιοχή όπου η βοτανική συλλογή θα παραπέμπει στις χθόνιες θεότητες.
Φυτεύσεις με ενδεικτικά φυτά του αρχαίου κόσμου θα πραγματοποιηθούν σε όλο το μήκος της διαδρομής. Τα φυτά θα πλαισιώνονται με ειδικές σημάνσεις (για την ιστορία τους και τους μυθολογικούς συμβολισμούς τους), ενώ παράλληλα θα υπάρχει δυνατότητα για online ενημέρωση της βάσης δεδομένων από τους επιστήμονες. Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί από την ΕΦΑ Αθηνών σε συνεργασία με το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, με επιστημονικό συνεργάτη τον επίκουρο καθηγητή Θεοφάνη Κωνσταντινίδη.
Η πρόταση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών έχει αποσπάσει ήδη εγκωμιαστικά σχόλια για την πρωτότυπη προσέγγισή της στο αρχαιολογικό προϊόν. Εφόσον πάρει το «πράσινο φως» για την υλοποίησή της -κάτι για το οποίο υπάρχουν όλα τα εχέγγυα- αναμένεται να λειτουργήσει και ως οδηγός για την καλή διαχείριση του φυτικού πλούτου και σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας.
Το γεγονός ότι οι αρχαιολογικοί χώροι λειτουργούν ως θύλακες προστασίας της φύσης ακόμα και στην καρδιά της Αθήνας αποδεικνύεται και από τα στατιστικά στοιχεία. «Από τα 6.620 είδη και υποείδη φυτών που έχουν καταγραφεί έως τώρα στην Ελλάδα, πάνω από 300 έχουν βρεθεί στον ευρύτερο λόφο της Ακρόπολης, παρά τις διαρκείς ανθρώπινες επεμβάσεις», επισημαίνει η κ.
Βαλλιανάτου.
Ο ερχομός της άνοιξης αποκαλύπτει στα μάτια μας τους φυτικούς θησαυρούς του Ιερού Βράχου και των γύρω λόφων.
Στην Ακρόπολη «ο τόπος είναι γεμάτος από παπαρούνες (Papaver rhoeas), ενώ αρχίζουν να ανθίζουν κάποια από τα πολλά είδη αγριοκρέμμυδων του λόφου, όπως το Allium neapolitanum, αλλά και τα σφερδούκλια (Asphodelus ramosus), οι «ασφόδελοι» που σχημάτιζαν λιβάδι στην είσοδο του Αδη. Βλέπουμε το φαρμακευτικό σαρκοθρόβι (Salvia verbenaca), βολβούς (Muscari comosum), που εξακολουθούμε να τους τρώμε όπως στην αρχαιότητα, και τις προστατευόμενες από το Π.Δ.
67/81 και τη συνθήκη CITES ορχιδέες Orchis quadripunctata και Ophtys Lutea s.I.».
Μια βόλτα στους ανοιξιάτικους αρχαιολογικούς χώρους θα μας πείσει για τη διττή σημασία τους. ■

Πηγή: Ελεύθερος Τύπος