Σταθμός Πελοποννήσου: πολιτιστικός πολυχώρος για το σιδηρόδρομο

Του Δημήτρη Παυλόπουλου*

Σιδηροδρομικός Σταθμός Πελοποννήσου: Ο μεγαλύτερος και εντυπωσιακότερος Σταθμός του δικτύου. Διαμορφώθηκε τελικά μεταξύ των ετών 1912-1913 και θεωρείται εξέχον δείγμα του εκλεκτισμού που διαδέχτηκε τον κλασικισμό.

Εδώ όμως, η έλλειψη αποβάθρων και η φτωχή γραμμολογία βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με το μνημειακό κτίσμα του Σταθμού, γεγονός που εντυπωσιάζει τον ταξιδιώτη που υποβιβαζόταν για πρώτη φορά από μια αμαξοστοιχία στον κεντρικό σταθμό του δικτύου των ΣΠΑΠ στην πρωτεύουσα.

Ο Σταθμός των πρώην ΣΠΑΠ βρισκόταν επί της Σιδηροδρομικής γραμμής Αθηνών – Πάτρας. Εγκαινιάστηκε στις 30 Ιουνίου 1884 και έκλεισε στις 7 Αυγούστου 2005, μαζί με το τμήμα Πειραιώς – Αγίων Αναργύρων.

Κτίστηκε με σχέδια Γάλλων Μηχανικών, επικεφαλής των οποίων ήταν ο Άλφρεντ Ροντέλ και ο Αντέλ Γκοτελάν και αργότερα μεταποιήθηκε από τον Αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ τον 19ο αιώνα.

Είναι κτήριο ιδιαίτερης Αρχιτεκτονικής αξίας. Είναι μικρογραφία του Σταθμού Σίρκετζι της Κωνσταντινουπόλεως, χωρίς τα ανατολίτικα στοιχεία, με αναφορές στον νεοκλασικισμό, διαθέτοντας χαρακτηριστικά Art Nouveau, όπως οι μεγάλες μαρκίζες και οι τρούλοι.

Το βασικό κτήριο είναι διώροφο. Το πρώτο επίπεδο φιλοξενεί τα εκδοτήρια, τους χώρους αναμονής και τους χώρους φύλαξης αποσκευών. Στο δεύτερο βρίσκονται η κατοικία του Σταθμάρχη και οι χώροι εργασίας του τεχνικού προσωπικού.

Στις αίθουσες δεσπόζουν τα μεγάλα μαρμάρινα τζάκια και τα μωσαϊκά με γεωμετρικά σχέδια που θυμίζουν αρχοντικές κατοικίες του Μεσοπολέμου. Λεπτομέρειες, όπως τα σιδερένια σχέδια που θυμίζουν φτερά, αιώνιο σύμβολο του Ερμή, φανερώνουν την ιδιαίτερη προσοχή σε ένα κτήριο φτιαγμένο για να φιλοξενήσει και να εξυπηρετήσει χιλιάδες κόσμου.

Η ΓΑΙΑΟΣΕ, στην οποία ανήκει η αρμοδιότητα αξιοποίησης της περιουσίας του ΟΣΕ, έκανε προσπάθεια να αξιοποιηθεί ο Σταθμός ως ένας πολιτιστικός πολυχώρος ή μουσειακός χώρος σχετιζόμενος με τον Σιδηρόδρομο, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Η προσπάθεια θα επαναληφτεί.

Στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών που έχουν αναληφθεί από την Πολιτεία, τους αρμόδιους φορείς, φίλους του σιδηροδρόμου, αναπτυξιακούς, οικολογικούς και άλλους φορείς για λύσεις επαναλειτουργίας συνολικά του σιδηροδρομικού δικτύου Πελοποννήσου καταγράφουμε τεχνικά έργα και περιοχές φυσικού κάλους, προς υποστήριξη και ενίσχυση του σκοπού αυτού.

* Δημητριος Παυλοπουλος, τ Διευθυντής ΟΣΕ, τ. μέλος ΔΕ ΤΕΕ, τ. μέλος ΔΣ ΕΛΟΤ