ΣτΕ: φρένο από τον Υμηττό, σε οικιστικές πυκνώσεις και δασικά αυθαίρετα

Το ΣτΕ βάζει φρένο στη νομιμοποίηση τριών οικισμών αυθαιρέτων στον Υμηττό και ταυτοχρόνως δημιουργεί πρόκριμα απορριπτικών αποφάσεων, τόσο για την ένταξη σε σχέδιο πόλης οικισμών μέσω των νέων Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ, ΕΠΣ), όσο και στην τακτοποίηση δασικών αυθαιρέτων σε οικιστικές πυκνώσεις και δασικές εκτάσεις, με δηλώσεις και παράβολο των 250 ευρώ.

Το ΣτΕ βάζει «κόκκινη γραμμή» και αποκρούει την προοπτική περιοχές που δημιουργήθηκαν με αυθαίρετη δόμηση εντός προστατευόμενης περιοχής να καταστούν οικιστικές.

Δασικά αυθαίρετα

Η γνωμοδοτική απόφαση του Ε΄Τμήματος του  ΣτΕ για τον Υμηττό επηρεάζει άμεσα τις εξελίξεις για την τακτοποίηση των δασικών αυθαιρέτων, διαδικασία, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2022, σύμφωνα με  την επίσημη ανακοίνωση έναρξης λειτουργίας της πλατφόρμας  υποβολής δηλώσεων, με παράβολο των 250 ευρώ, που έχει εκδώσει το ΥΠΕΝ Δείτε εδώ στο ecopress.

Στο μεταξύ το ΥΠΕΝ ανακοίνωσε ότι  «όσα αυθαίρετα δεν έχουν δηλωθεί έως την 31η Δεκεμβρίου 2022 στην πλατφόρμα παραμένουν κατεδαφιστέα. Η πλατφόρμα θα κλείσει 31 Δεκεμβρίου 2022. Το 2023 θα σταλούν όλα τα στοιχεία στο ΣτΕ κι εκείνο θα αποφασίσει ποια θα παραμείνουν και μα ποιο τίμημα και ποια θα κριθούν κατεδαφιστέα». Δείτε εδώ στο ecopress

Παράλληλα χιλιάδες αυθαίρετα, που  εμπίπτουν σε συνολικά 17 κατηγορίες εξαιρέσεων από το νόμο, δεν θα μπορέσουν μετά τον έλεγχο των δηλώσεων, που υποβάλλονται μέσω της πλατφόρμας του Κτηματολογίου με παράβολο των 250 ευρώ,  να ενταχθούν τελικά στην ευνοϊκή ρύθμιση του ΥΠΕΝ και να «τακτοποιηθούν», με αποτέλεσμα να κριθούν κατεδαφιστέα. Δείτε εδώ στο ecopress

Αυθαίρετα και πολεοδομικός σχεδιασμός

Η ίδια απόφαση του ΣτΕ κάνει ρητή αναφορά στη χρήση των νέων πολεοδομικών εργαλείων (Ειδικό Πολεοδομικό σχέδιο ή Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο), σημειώνοντας ότι συνιστούν εργαλεία πολεοδομικού σχεδιασμού πρώτου επιπέδου και επισημαίνοντας ότι «δεν μεταβάλλει το γεγονός ότι οι εν λόγω περιοχές, που δημιουργήθηκαν με αυθαίρετη δόμηση εντός προστατευόμενης περιοχής, επιχειρείται να καταστούν οριστικά οικιστικές».

Οικισμοί Υμηττού

Φρένο στη νομιμοποίηση τριών οικισμών αυθαιρέτων στον Υμηττό έβαλε το ΣτΕ επιστρέφοντας με σοβαρότατες παρατηρήσεις και με σαφή γνωμοδότηση ότι η προτεινόμενη τακτοποίηση των οικισμών είναι αντισυνταγματική, το σχέδιο Προεδρικό Διατάγματος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την προστασία του Υμηττού γράφει στο  η δημοσιογράφος Μαρία Λιλιοπούλου στο “Έθνος”.

Οι προβλέψεις για τη δημιουργία μιας νέας «Ζώνης Στ» εντός της οποίας οριοθετούνται οι υφιστάμενοι οικισμοί Χέρωμα, που υπάγεται στο δήμο Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης και Σκάρπιζα και Κίτσι, που υπάγονται στο δήμο Κρωπίας και η ρύθμισή τους με το εργαλείο του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, δεν έπεισαν τα μέλη του Ε΄ τμήματος του ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου.

Στη σχετική γνωμοδότησή τους αναφέρουν ξεκάθαρα ότι «πρέπει να διαγραφεί η μνεία στη ζώνη αυτή στην παρ. 7 του άρθρου 9 του σχεδίου, καθώς και το τελευταίο εδάφιο της διάταξης αυτής που αναφέρεται στους οικισμούς της εν λόγω ζώνης».

Στην επιχειρηματολογία τους επισημαίνουν πως η ζώνη Στ΄ «άτυπων συγκεντρώσεων περιοχών κατοικίας» (οικισμοί Χέρωμα, Σκάρπεζα, Κίτσι – Θήτι) συνιστά προσπάθεια μετατροπής συγκεκριμένων «άτυπων» οικισμών σε νόμιμες, πολεοδομικά ρυθμισμένες, οικιστικές περιοχές.

Υπενθυμίζουν ότι η προηγούμενη προσπάθεια είχε αποκρουστεί από το Δικαστήριο, με το σκεπτικό ότι η εξαίρεση από τα όρια των Ζωνών Α΄ και Β΄ του προεδρικού διατάγματος του 1978 ορισμένων περιοχών (Χέρωμα, Ανάληψη, Γύρισμα, Σκάρπιζα, Προφήτης Ηλίας και Πανόραμα), στις οποίες είχαν δημιουργηθεί, μέσω αυθαίρετης εκτός σχεδίου δόμησης, άτυποι οικισμοί με σκοπό την ένταξη των οικισμών αυτών στο σχέδιο πόλεως, θα οδηγούσε σε ανεπίτρεπτη, κατά το άρθρο 24 του Συντάγματος, επί τα χείρω μεταβολή του καθεστώτος προστασίας του Υμηττού. Για τον ίδιο λόγο οι εκτός σχεδίου υφιστάμενοι οικισμοί δεν εξαιρέθηκαν από τις ζώνες προστασίας του π. δ/τος του έτους 2011.

«Ενόψει των ως άνω κατευθύνσεων του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας για την προστασία του ορεινού όγκου του Υμηττού, στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνεται η οικιστική ανάπτυξη, και η νέα ρύθμιση πάσχει από το αυτό ελάττωμα», επισημαίνεται στη γνωμοδότηση.

Αναφορικά με τη χρήση των νέων πολεοδομικών εργαλείων (Ειδικό Πολεοδομικό σχέδιο ή Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο), τα οποία, όπως αναφέρουν, συνιστούν εργαλεία πολεοδομικού σχεδιασμού πρώτου επιπέδου, σημειώνουν ότι «δεν μεταβάλλει το γεγονός ότι οι εν λόγω περιοχές, που δημιουργήθηκαν με αυθαίρετη δόμηση εντός προστατευόμενης περιοχής, επιχειρείται να καταστούν οριστικά οικιστικές».

Προσθέτουν πως παρά το γεγονός ότι με το σχέδιο εξαγγέλλεται η θέσπιση αυστηρότερων, σε σχέση με τους «συμβατικούς», όρων περιβαλλοντικής προστασίας και ότι οι προς ένταξη περιοχές δεν ανήκουν στη Ζώνη Α, ενώ και η νέα Ζώνη Στ΄ χαρακτηρίζεται αυτή καθ’ αυτή ως ζώνη προστασίας με στόχο την ανάπλαση και τη ρύθμιση της υφιστάμενης κατάστασης, «σε τελική ανάλυση, περιοχές αυθαίρετης δόμησης εντός των ορίων του προστατευόμενου ορεινού όγκου του Υμηττού καθίστανται οικιστικές, κατά παράβαση των κατευθύνσεων του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας και κατ’ ανεπίτρεπτη, βάσει του άρθρου 24 του Συντάγματος, επιδείνωση του καθεστώτος προστασίας του Υμηττού».

Κατά συνέπεια καταλήγουν πως «Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, το σύνολο των ρυθμίσεων του σχεδίου που αφορούν τη Ζώνη Στ δεν προτείνεται νομίμως».

Υπογραμμίζουν μάλιστα ότι «η Διοίκηση δεν αποκλείεται να παρέμβει στην περιοχή και να δημιουργήσει συνθήκες ασφαλούς πρόσβασης και κίνησης με την κατεδάφιση αυθαιρέτων, τις διανοίξεις δρόμων κλπ».

Όπως, πάντως, καταδεικνύει η διαχρονική στάση της Πολιτείας απέναντι στο μείζον ζήτημα των αυθαιρέτων και δεδομένου ότι ενδεχόμενη απόφαση για κατεδαφίσεις συνιστά εκ προοιμίου μία πολιτική απόφαση, θεωρείται μάλλον απίθανο η Πολιτεία να οδηγηθεί σε μία τέτοια στόχευση και αυτή τη φορά. Η νέα απόφαση του ΣτΕ αν και από πολλούς θεωρούνταν μάλλον αναμενόμενη, παρατείνει την πολεοδομική ομηρία αυτών των περιοχών. Το υπουργείο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να την παρακάμψει, οπότε και θα επανέλθει με ένα «διορθωμένο» σχέδιο, χωρίς όμως τη συγκεκριμένη πρόβλεψη, η οποία απορρίφθηκε συνολικά.

Τα αυθαίρετα του Υμηττού

Αν και επίσημη καταγραφή των αυθαιρέτων στον Υμηττό δεν έχει δημοσιοποιηθεί, στη μελέτη του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας (ΟΡΣΑ) καταγράφονται συσπειρώσεις αυθαιρέτων στη δυτική και ανατολική πλευρά του βουνού μεταξύ των οποίων και οι τρεις που επιχείρησε να ρυθμίσει το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος. Συγκεκριμένα για την περιοχή Χέρωμα στη Βάρη αναφέρει ότι πρόκειται για μια έκταση περίπου 680 στρεμμάτων, δομημένη επί το πλείστον με αυθαίρετες κατοικίες. Περιλαμβάνει 890 αγροτεμάχια, τα περισσότερα μικρότερα των 500 τ.μ.

Βέβαιο είναι ότι στους οικισμούς του Υμηττού υπάρχει πλήθος κατοικιών, οι οποίες έχουν ανεγερθεί με αυθαίρετη δόμηση με ποικίλες μεθόδους, είτε με οικοδομικές άδειες «αναψυκτηρίου» ή «πολιτιστικού κέντρου», είτε χωρίς καθόλου οικοδομική άδεια, είτε στο πλαίσιο της παράνομης κατάτμησης και αλλαγής χρήσης κληροτεμαχίων που παραχωρήθηκαν με σκοπό την αγροτική χρήση, είτε στο πλαίσιο οικοδομικών συνεταιρισμών, είτε με άλλον τρόπο.

Για τη ρύθμισή τους επελέγη η δημιουργία μίας νέας Ζώνης Προστασίας, της Ζώνης Στ΄, εντός της οποίας θα οριοθετούνταν οι υφιστάμενοι οικισμοί με στόχο – όπως είχε επισημανθεί – την αναγνώριση της υφιστάμενης οικιστικής χρήσης και την αποτροπή της επέκτασής τους.

Η Ζώνη Στ΄ σχεδιάστηκε ώστε να αφορά οικισμούς οι οποίοι υφίστανται πριν από τη θεσμοθέτηση του Π.Δ. του 1978, το οποίο τους συμπεριέλαβε εντός των ορίων του, δεν καταλαμβάνουν εκτάσεις που προστατεύονται καθ’ οποιονδήποτε τρόπο από τη δασική νομοθεσία και δεν συμπεριλαμβάνονται στους οικοτόπους προστασίας του δικτύου Natura. Ουσιαστικά πρόκειται για τον οικισμό Χέρωμα του Δήμου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης και τους οικισμούς Σκάρπιζα και Κίτσι – Θήτι του Δήμου Κρωπίας.

Τι περιελάμβανε το Π.Δ. για την προστασία του Υμηττού

Με το σχέδιο Π.Δ η Α’ ζώνη Προστασίας του Υμηττού είναι επαυξημένη κατά 1.240 στρέμματα, ενώ ο πυρήνας των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή – Ιλισίων είναι επαυξημένος κατά 445 στρέμματα και ταυτόχρονα υιοθετούνται νέα ακριβέστερα όρια. Συνολικά καθορίζονται 6 βασικές ζώνες προστασίας και 9 υποζώνες.

Παράλληλα προτεινόταν:

Η «νομιμοποίηση» των οικισμών αυθαιρέτων (Χέρωμα, Σκάρπιζα και Κίτσι) και η πολεοδόμησή τους μέσω ειδικού πολεοδομικού σχεδίου.

-Η νομιμοποίηση προσωρινών σταθμών μεταφόρτωσης απορριμμάτων των δήμων γύρω από τον Υμηττό.

-Η νομιμοποίηση του Κέντρου Υψηλής Τάσης Αργυρούπολης.

-Η δυνατότητα στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» να υλοποιήσei τo σχέδιo επέκτασής του.

-Η δυνατότητα στα εκπαιδευτήρια που βρίσκονται στη ζώνη προστασίας του Υμηττού να επεκταθούν έως 10%.

-Η δυνατότητα παλιά βιομηχανικά κελύφη να επαναχρησιμοποιηθούν ως γεωργικές αποθήκες ή χώροι αθλητισμού, ακόμα και στην Α΄ ζώνη απόλυτης προστασίας.

-Η δυνατότητα επέκτασης έως 15% στα νεκροταφεία που βρίσκονται στον Υμηττό «για λόγους δημοσίου συμφέροντος, προστασίας της δημόσιας υγείας, ασφάλειας και κοινωνικής αναγκαιότητας