ΣτΕ: νέα «απόφαση φρένο», στους δρόμους που δίνουν δικαίωμα δόμησης

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Νέα απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας ακυρώνει τουριστική επένδυση στην Κρήτη, και περνάει από κόσκινο τα χαρακτηριστικά των δρόμων στις εκτός σχεδίου περιοχές,  βάζοντας ψηλά το πήχη τόσο στις νέες μελέτες πολεοδομικής αναγνώρισης οδών που έχει δρομολογήσει το ΥΠΕΝ σε όλη τη χώρα, όσο και για την μεταβατική νομοθετική ρύθμιση που ετοιμάζει το υπουργείο, προκειμένου να δώσει οικοδομησιμότητα σε εκτός σχεδίου παρόδια γήπεδα άνω των τεσσάρων στρεμμάτων.

Το ΣτΕ ακυρώνει τουριστική της Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ)  επένδυση στη θέση  Αγγελόβραχος Αγίας Πελαγίας  της Κρήτης, εντός Περιοχής Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ),  κρίνοντας ότι η  αγροτική οδός δεν καθιστά το γήπεδο δομήσιμο.

Αναφέρει η ίδια απόφαση για περιμετρικό πεζόδρομο του οικισμού, ότι δεν εμπίπτει στην έννοια της κοινόχρηστης οδού που δίδει πρόσωπο στο γήπεδο.

Και ταυτοχρόνως «κόβει» έγκριση του Δήμου εισόδου εξόδου προς και από το γήπεδο της επίμαχης επένδυσης σημειώνοντας ότι: «το έγγραφο του Προϊσταμένου της Τεχνικής Υπηρεσίας και Πολεοδομίας του Δήμου Μαλεβιζίου, ακόμη και εάν θεωρηθεί ότι συνιστά έγκριση εισόδου και εξόδου οχημάτων προς και από την επίμαχη μονάδα, εγκρίνει, απλώς, ένα προσκομισθέν από τους ενδιαφερομένους διάγραμμα του οδικού δικτύου του οικισμού».

Ψηλά ο πήχης για τις μελέτες και τη νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ

Η νέα απόφαση του ΣτΕ, αρχής γενομένης από την ακύρωση οικοδομικής άδειας στην Πάτμο με απαίτηση να υπάρχει πολεοδομικά αναγνωρισμένη οδός, προστίθεται στην πλούσια νομολογία που έχει διαμορφώσει το ακυρωτικό δικαστήριο για τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης.

Και ταυτοχρόνως είναι ιδιαίτερης σημασίας, καθώς θέτει νέους συγκεκριμένους και αυστηρούς όρους για την πολεοδομική αναγνώριση οδών. Σε μία χρονική στιγμή, που το ΥΠΕΝ έχει δρομολογήσει μελέτες αναγνώρισης οδών συνολικού ύψους 139 εκατ. ευρώ για το σύνολο της επικράτειας, και όπως ανακοίνωσε ο αρμόδιος υφυπουργός ΠΕΝ στη Βουλή στο μεταξύ ετοιμάζεται μεταβατική νομοθετική ρύθμιση για την παρόδια εκτός σχεδίου δόμηση.

ΥΠΕΝ: νομοθετικοί κανόνες για όλους, σε εκτός σχεδίου δόμηση και μπόνους ΝΟΚ

Το ΣτΕ εκδίκασε προσφυγή ακύρωσης της κατασκευής ξενοδοχειακής μονάδας, σε περιοχή εκτός σχεδίου στη θέση Αγγελόβραχος Αγίας Πελαγίας και έκανε δεκτή την προσφυγή κρίνοντας ότι:

-«Το γήπεδο της επίμαχης εγκατάστασης δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι πληροί τον βασικό κανόνα της πολεοδομικής νομοθεσίας, κατά τον οποίο δομήσιμα είναι τα γήπεδα που έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο», διαπιστώνοντας ότι:

-Η μεν αγροτική οδός δεν καθιστά το γήπεδο δομήσιμο,

-Ο δε περιμετρικός πεζόδρομος του οικισμού δεν εμπίπτει στην έννοια της κοινόχρηστης οδού που δίδει πρόσωπο στο γήπεδο, εφόσον:

α) καθίσταται προσπελάσιμος από οχήματα διά των ανωτέρω μη νομίμως τεθειμένων περιβαλλοντικών όρων,

β) εγκρίθηκε προκειμένου να διαχωρίσει την οικιστική από την μη οικιστική περιοχή και όχι για να οδηγήσει στη δημιουργία νέων, οικοδομήσιμων γηπέδων εκτός της πολεδομηθείσας έκτασης και

γ) λόγω του πλάτους του αλλά και της λειτουργίας του ως πεζοδρόμου δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι εξασφαλίζει πράγματι την πρόσβαση πελατών, επισκεπτών και προμηθευτών ξενοδοχειακής μονάδας 500 κλινών.

Τι λέει η νέα απόφαση του ΣτΕ

Το κείμενος της απόφασης του ΣτΕ 1295/2024, που έκρινε παράνομη της ΑΕΠΟ ξενοδοχειακής μονάδας εντός ΠΕΡΠΟ (Πρόεδρος: Αγγ. Μίντζια Εισηγητής: Χρ. Παπανικολάου), όπως δημοσιεύτηκε σε περίληψη στη νομική επιθεώρηση «Νόμος+ Φύση» αναφέρει τα ακόλουθα:

«Όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου η επίμαχη ξενοδοχειακή μονάδα θα κατασκευαστεί σε περιοχή εκτός σχεδίου στη θέση Αγγελόβραχος Αγίας Πελαγίας. Η θέση αυτή, όπως προκύπτει από τον χάρτη του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου Κρήτης στη σελίδα 2626 του ΦΕΚ 260/ΑΑΠ/8.11.2017, εμπίπτει εντός της παράκτιας ζώνης αστικής/τουριστικής ανάπτυξης και ποιοτικής/ περιβαλλοντικής αναβάθμισης «από Ανώγεια Μιλάτου έως Φόδελε περί το Ηράκλειο – Χερσόνησο» εκ των προβλεπομένων στο άρθρο 12 του Περιφερειακού Πλαισίου, στις οποίες προωθούνται κατά προτεραιότητα, μεταξύ άλλων, η αναβάθμιση και μετατροπή υφισταμένων ξενοδοχειακών καταλυμάτων σε σύνθετες και ολοκληρωμένες τουριστικές υποδομές και, κατά περίπτωση, η κατασκευή νέων καταλυμάτων 3, 4 και 5 αστέρων. Συνεπώς, από την άποψη αυτή, η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ δεν παραβιάζει τις ως άνω προβλέψεις του ισχύοντος Περιφερειακού Πλαισίου και ο λόγος αυτός ακυρώσεως, όπως προβάλλεται, πρέπει να απορριφθεί.

Οι περιβαλλοντικοί όροι της προσβαλλόμενης ΑΕΠΟ, οι οποίοι ρυθμίζουν την πρόσβαση στην επίμαχη ξενοδοχειακή μονάδα, αποκλίνουν από τις ρυθμίσεις του π. δ/τος της 12.2.2013, με το οποίο εγκρίθηκε η πολεοδομική μελέτη του οικισμού του Συνεταιρισμού, ως προς τον χαρακτηρισμό και τη διαβάθμιση του οδικού δικτύου του οικισμού του αιτούντος Συνεταιρισμού σε βασικούς άξονες, συλλεκτήριους και σε οδούς ήπιας κυκλοφορίας, καθώς και τον χαρακτηρισμό και τη λειτουργία του περιμετρικού πεζοδρόμου του οικισμού.

Οι εν λόγω περιβαλλοντικοί όροι έχουν τεθεί σε αντίθεση προς το ισχύον πολεοδομικό καθεστώς της περιοχής του οικισμού, τμήμα του οποίου συνιστούν και οι ρυθμίσεις περί του οδικού δικτύου του οικισμού, οι οποίες τέθηκαν βάσει πολεοδομικής μελέτης που έλαβε υπόψη τις κυκλοφοριακές ανάγκες του οικισμού, των κατοίκων και των επισκεπτών αυτού. Οι όροι αυτοί, άλλωστε, δεν ευρίσκουν νόμιμο ή επαρκές έρεισμα σε άλλες διοικητικές πράξεις, εφόσον η 445/2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Μαλεβιζίου, η οποία εκδόθηκε βάσει της διατάξεως της παρ.1 του άρθρου 52 του ΚΟΚ και εισήγαγε κυκλοφοριακές ρυθμίσεις ορισμού οδών και ροής κυκλοφορίας για την εξυπηρέτηση της επίμαχης ξενοδοχειακής μονάδας, ακυρώθηκε με την 2175/2021 απόφαση του Δικαστηρίου.

Το δε έγγραφο του Προϊσταμένου της Τεχνικής Υπηρεσίας και Πολεοδομίας του Δήμου Μαλεβιζίου, ακόμη και εάν θεωρηθεί ότι συνιστά έγκριση εισόδου και εξόδου οχημάτων προς και από την επίμαχη μονάδα, εγκρίνει, απλώς, ένα προσκομισθέν από τους ενδιαφερομένους διάγραμμα του οδικού δικτύου του οικισμού, στο οποίο αποτυπώνονται τα ως άνω σημεία εισόδου και εξόδου και, κατά τα λοιπά, ενημερώνει τους ενδιαφερομένους ότι η κυκλοφορία εντός του οικισμού θα υλοποιείται με αποκλειστική ευθύνη του φορέα του έργου. Κατόπιν τούτων, οι ως άνω περιβαλλοντικοί όροι της προσβαλλόμενης ΑΕΠΟ, καθ’ ό μέρος ρυθμίζουν την πρόσβαση στην επίμαχη ξενοδοχειακή μονάδα δεν έχουν τεθεί νομίμως και οι σχετικοί λόγοι ακυρώσεως πρέπει να γίνουν δεκτοί.

Το γήπεδο της επίμαχης εγκατάστασης δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι πληροί τον βασικό κανόνα της πολεοδομικής νομοθεσίας, κατά τον οποίο δομήσιμα είναι τα γήπεδα που έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο, εφόσον, κατά τα ήδη εκτεθέντα, η μεν αγροτική οδός δεν καθιστά το γήπεδο δομήσιμο, ο δε περιμετρικός πεζόδρομος του οικισμού δεν εμπίπτει στην έννοια της κοινόχρηστης οδού που δίδει πρόσωπο στο γήπεδο, εφόσον α) καθίσταται προσπελάσιμος από οχήματα διά των ανωτέρω μη νομίμως τεθειμένων περιβαλλοντικών όρων, β) εγκρίθηκε προκειμένου να διαχωρίσει την οικιστική από την μη οικιστική περιοχή και όχι για να οδηγήσει στη δημιουργία νέων, οικοδομήσιμων γηπέδων εκτός της πολεδομηθείσας έκτασης και γ) λόγω του πλάτους του αλλά και της λειτουργίας του ως πεζοδρόμου δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι εξασφαλίζει πράγματι την πρόσβαση πελατών, επισκεπτών και προμηθευτών ξενοδοχειακής μονάδας 500 κλινών. Κατόπιν τούτων, ο σχετικός λόγος αυτός ακυρώσεως πρέπει να γίνει δεκτός».