Στη Βουλή οι επιπτώσεις από την πυρκαγιά σε εργοστάσιο παραγωγής μπαταριών στην Ξάνθη και η αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς

Οι επιπτώσεις από τυχόν ρύπανση εδαφών, επιφανειακών και υπόγειων υδάτων και ατμόσφαιρας από τη μια μεγάλη πυρκαγιά, που ξέσπασε την 1η Μαΐου στις εγκαταστάσεις της «Sunlight» παρασκευής μπαταριών στο Όλβιο Ξάνθης, η οποία  κατέστρεψε 1.000 τ.μ έκτασης, κάλυψε με πυκνό μαύρο καπνό την ευρύτερη περιοχή και δημιούργησε μεγάλη ανησυχία στην τοπική κοινωνία και όχι μόνο έρχονται ξανά στο προσκήνιο, με ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή, προς το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο βουλευτής Σπύρος Λυκούδης από το «Ποτάμι».

Σε κρίσιμο ερώτημα της κοινοβουλευτικής διαδιακασίας, στο οποίο καλέιται να απαντήσει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, είναι εάν ολοκληρώθηκαν οι έλεγχοι που προβλέπονται προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπήρξε “Περιβαλλοντική Ζημία” ώστε η επιχείρηση να τεθεί σε καθεστώς Περιβαλλοντικής Ευθύνης, σύμφωνα με το Π.Δ. 148/2009.

Οι καθηγητές 

Στην ερώτηση σημειώνεται αναλυτικά ότι:

Την 1η Μαΐου ξέσπασε μια μεγάλη πυρκαγιά στις εγκαταστάσεις της «Sunlight» παρασκευής μπαταριών στο Όλβιο Ξάνθης, κατέστρεψε 1.000 τ.μ έκτασης, κάλυψε με πυκνό μαύρο καπνό την ευρύτερη περιοχή και δημιούργησε μεγάλη ανησυχία στην τοπική κοινωνία και όχι μόνο.

Σύμφωνα με τον κ. Βασίλειο Μακρόπουλο, Ομότιμο Καθηγητή στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, τυχόν κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία θα φανούν ανάλογα με τις συγκεντρώσεις των ουσιών από τις μπαταρίες στην ατμόσφαιρα, ενώ παράλληλα τόνισε πως τα πιο άμεσα προβλήματα θα αφορούν στο αναπνευστικό σύστημα όσων εισέπνευσαν μεγάλες ποσότητες καπνού. Παράλληλα ο κ. Μακρόπουλος έθεσε το ζήτημα της ανάγκης μετρήσεων για να διαπιστωθεί αν και που υπάρχουν μεγάλες συγκεντρώσεις καπνού, όπως για παράδειγμα οι καλλιέργειες.

Στο επικίνδυνο τετράπτυχο, μόλυβδος – διοξίνες – φουράνια – υδροφθόριο, αναφέρθηκε ο Αναπληρωτής Καθηγητής Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ, Δημοσθένης Σαρηγιάννης επισημαίνοντας ότι: «Εφόσον επιβεβαιωθεί η διασπορά μολύβδου, αυτή είναι επικίνδυνη. Κανονικά, η παρουσία του θα πρέπει να είναι μηδενική στον αέρα. Από ένα τέτοιο εργοστάσιο υπάρχει πάντα ο κίνδυνος έκλυσης διοξινών και φουρανίων, που προκύπτουν από την καύση πλαστικού. Και βέβαια, υπάρχει και το υδροφθόριο που είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο». Ανέφερε επίσης ότι σε ενδεχόμενο κίνδυνο έχει εκτεθεί όλη η έκταση που κάλυψε εναέρια ο μαύρος καπνός. Χαρακτηριστικά τόνισε πως: «Ο μόλυβδος έχει την ιδιότητα να προσκολλάται πάνω στα αποκαΐδια και τον καπνό και να “ταξιδεύει” μαζί τους σε μεγάλη απόσταση. Στη συνέχεια, πέφτει στο έδαφος και το νερό και τα μολύνει». Ακριβώς για αυτό, πρότεινε τη δειγματοληπτική αλλά στενή ιατρική παρακολούθηση των κατοίκων.

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος του τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, καθηγητής Άλκης Μπάης, τόνισε ότι τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή μπαταριών μπορούν να δημιουργήσουν -σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες- χημικές αντιδράσεις που είναι βλαβερές για τον άνθρωπο. «Όπως και να έχει, θα πρέπει να γίνουν έρευνες».

Μετά από λίγες μέρες ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα από τις μετρήσεις για την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ξάνθη από την πυρκαγιά που διεξήγαγε το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Ξάνθης. Την παρουσίαση έκανε ο Καθηγητής Σπύρος Ραψομανίκης, επικεφαλής στο Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης, Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος, της Πολυτεχνικής Σχολής ΔΠΘ, ο οποίος διαβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει μόλυβδος και ότι ως προς τα μέταλλα εντοπίστηκαν μόνο ασβέστιο, αλουμίνιο, σίδηρος, μαγνήσιο, χρώμιο (βαρέα μέταλλα) όλα σε απειροελάχιστες συγκεντρώσεις που δεν προκαλούν καμία ανησυχία, ενώ ως προς τα αγροτικά προϊόντα δεν υπάρχει καμία ρύπανση.

Όπως ενημερωθήκαμε από τα ΜΜΕ έγιναν μετρήσεις στα επιφανειακά ύδατα και από το Τμήμα Περιβάλλοντος της ΠΕ Ξάνθης, ενώ το Τμήμα Υγιεινής πήρε δείγματα πόσιμου νερού και επιβεβαίωσε ότι η κατανάλωση πόσιμου νερού είναι απολύτως ασφαλής.

Ερωτήματα 

Με βάση τα ανωτέρω ερωτάται ο Υπουργός:

• Ποιες είναι οι ενέργειες στις οποίες προέβη το αρμόδιο Υπουργείο για να διαπιστώσει τυχόν ρύπανση εδαφών, επιφανειακών και υπόγειων υδάτων και ατμόσφαιρας, πότε ενεργοποιήθηκαν οι αρμόδιες υπηρεσίες, σε ποιο βαθμό υπήρξε συντονισμός με την Περιφέρεια, τις υπηρεσίες κατάσβεσης της πυρκαγιάς, την Πολιτική Προστασία, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, την Περιφερειακή Επιτροπή Αποκατάστασης της Ζημιάς (ΠΕΑΠΖ), κλπ. και ποια τα αποτελέσματα;
• Ολοκληρώθηκαν οι έλεγχοι που προβλέπονται προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπήρξε “Περιβαλλοντική Ζημία” ώστε η επιχείρηση να τεθεί σε καθεστώς Περιβαλλοντικής Ευθύνης, σύμφωνα με το Π.Δ. 148/2009; Αν ναι, σε τί επίπεδα καθαρισμού (remediation) θα επιβληθεί ο στόχος της εξυγίανσης και σε ποιο εύρος πέριξ του εργοστασίου; Εάν προκύψει περιβαλλοντική ευθύνη, ποιος θα επιβαρυνθεί με την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς στην ευρύτερη περιοχή;
• Υπήρχε πρόβλεψη για τη διαχείριση των νερών πυρόσβεσης που είναι ρυπασμένα τόσο με βαρέα μέταλλα (κύρια μόλυβδο και αντιμόνιο κλπ από το κράμα των πλακών των συσσωρευτών Pb-Acid, Νικέλιο & Κάδμιο από τους συσσωρευτές Ni-Cd) αλλά και με θειικό οξύ από τους ηλεκτρολύτες και οργανικά προϊόντα καύσης πλούσια σε καρκινογόνους παράγοντες; Ποιος ήταν τελικά ο αποδέκτης των νερών πυρόσβεσης; Μήπως οι αποστραγγιστικές τάφροι των όμορων αγρών και ακολούθως τα υπόγεια νερά και ο (προστατευόμενος κατά τα άλλα) ποταμός Νέστος; Σε περίπτωση μελλοντικής βροχής ποιος θα είναι ο αποδέκτης των ρυπασμένων ομβρίων (πιθανώς πιο ρυπασμένων από τα νερά πυρόσβεσης);
• Υπήρχε σε ισχύ ΑΕΠΟ για την υπόψη εγκατάσταση, πότε εξεδόθη, τί κατηγορίας (Α1, Α2) με βάση ποια νομοθεσία και για ποιες εφαρμοζόμενες στην εγκατάσταση διεργασίες έγινε η κατηγοριοποίηση και υπό ποιους όρους; Έγιναν όλες οι απαιτούμενες από το Νόμο ενέργειες για την έκδοση και διατήρηση σε ισχύ της ΑΕΠΟ (ανανεώσεις / παρατάσεις); Προέβλεπε η ΑΕΠΟ τις πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από βιομηχανικά ατυχήματα ιδιαίτερα στους όμορους οικισμούς και στη Ζώνη Προστασίας του Εθνικού Πάρκου; Έχει κατατεθεί από την εταιρεία η προβλεπόμενη “Βασική Έκθεση” για την κατάσταση του εδάφους και των υπόγειων νερών (ΚΥΑ 36060/1155/Ε.103- ΦΕΚ 1450Β’ 14/6/2013 – Άρθρο 18). Ο ερωτών βουλευτής Σπύρος Λυκούδης- Α’ Αθήνα