Στη Βουλή η παράκαμψη των ανοικτών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών

Στον κοινοβουλευτικό έλεγχο περνάει η παράκαμψη των ανοικτών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για τα έργα της αναβάθμισης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και του νέου Μουσείου Ενάλιων Αρχαιοτήτων «με το πρόσχημα δωρεών», με αφορμή την κοινή παρέμβαση-καταγγελία της Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ) και του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ), αλλά και πρόσφατο ψήφισμα της Κεντρικής Αντιπροσωπείας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.

Την παράκαμψη ανοικτών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για τα έργα της αναβάθμισης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και του νέου Μουσείου Ενάλιων Αρχαιοτήτων με το πρόσχημα δωρεών από την κυβέρνηση της ΝΔ, που έχει ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό των Ελληνικών Αρχιτεκτονικών Γραφείων, φέρνουν με ερώτησή τους στη Βουλή, 45 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, με πρωτοβουλία των τομεαρχών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σ. Φάμελλου και Σ. Αναγνωστοπούλου.

Με αφορμή καταγγελία της Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ) και του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ), αλλά και πρόσφατο ψήφισμα της Κεντρικής Αντιπροσωπείας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, του τεχνικού συμβούλου του κράτους, οι βουλευτές τονίζουν την προσβλητική για τους Έλληνες Αρχιτέκτονες πρακτική του Υπουργείου Πολιτισμού με την σιωπηλή ανοχή του Υπουργείου Περιβάλλοντος να παρακάμπτουν το νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων που θεσμοθετήθηκε τον Μάιο 2021, για έργα πολύ μεγάλης σημασίας όπως αυτά των δύο μουσείων.

Επισημαίνουν ότι τέτοιες πρακτικές απαξιώνουν έναν ολόκληρο κλάδο,  συνιστούν φωτογραφικές μεθοδεύσεις και εξυπηρετούν μικροπολιτικές σκοπιμότητες. Τονίζουν δε, ότι για το έργο του Μουσείου Ενάλιων δεν αξιοποιήθηκε βραβευμένη πρόταση από διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό με 95 συμμετοχές που ολοκληρώθηκε το 2014, ενώ θέτουν ζήτημα διαφάνειας και προστασίας του δημοσίου συμφέροντος αφού το έργο θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης με 76 εκ. €.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:

Ερώτηση

Προς τους κ.κ. Υπουργούς

1. Πολιτισμού και Αθλητισμού
2. Περιβάλλοντος και Ενέργειας

 Θέμα: Απαξίωση των Ελλήνων Αρχιτεκτόνων από τη κυβέρνηση της ΝΔ

Στις 31.05.21 θεσμοθετήθηκε το «Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων» (ΦΕΚ 2239/Β/31-5-2021) που ορίζει την υποχρεωτική διενέργεια διαγωνισμών για τα αξιόλογα έργα που εκτελούν φορείς του δημοσίου στη χώρα μας.

Το νέο αυτό πλαίσιο δεν εφαρμόστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, με την ανοχή – συμμετοχή – του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην περίπτωση των μελετών «Αναβάθμιση, υπόγεια επέκταση και διασύνδεση με το «Ακροπόλ Ακρος» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου» και του Μουσείου Ενάλιων αρχαιοτήτων. Για ακόμη μία φορά η κυβέρνηση της ΝΔ μέσα από τις πράξεις και τις παραλείψεις της δεν υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον.

Για το θέμα υπάρχει επίσημη καταγγελία από την Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ) & τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ), αλλά και πρόσφατο ψήφισμα της Κεντρικής Αντιπροσωπείας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, του τεχνικού συμβούλου του κράτους.

Σύμφωνα με το ψήφισμα της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ στην απόφαση διαφαίνεται η πλήρης απαξίωση της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας, ενώ η όλη διαδικασία προσβάλει και απαξιώνει τη δυνατότητα της χώρας να διαχειρισθεί ένα – ίσως και από τα σοβαρότερα θέματα πολιτισμού θεωρώντας τη απαξιωτική, αναξιοπρεπή και υποτελή!

Επιπλέον, θεωρείται ότι η εκχώρηση της διαδικασίας χειρισμού του όλου εγχειρήματος από το Υπουργείο Πολιτισμού σε μία μη κερδοσκοπική εταιρεία, αλλά και η επιλογή για συμμετοχή των Ελλήνων Αρχιτεκτόνων ως εκπροσώπων των γραφείων του εξωτερικού, που ουσιαστικά σημαίνει τον αποκλεισμό συμμετοχής τους από τη διαδικασία επιλογής, προσβάλει τους Έλληνες Αρχιτέκτονες.

Μάλιστα, για το μείζον ζήτημα αποκλεισμού ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων η Υπουργός Πολιτισμού απάντησε σε πρόσφατη σχετική ερώτηση των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ με θέμα: «Αποκλείονται τα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία από τον διαγωνισμό για την«εκπόνηση της μελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου αναβάθμισης, ανάδειξης και υπόγειας επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου». Αδιαφάνεια, έλλειψη λογοδοσίας, μη ενημέρωση των πολιτών, χαρακτηρίζουν τις διαδικασίες που ακολουθεί το ΥΠΠΟΑ για το εμβληματικό έργο της αναβάθμισης, ανάδειξης υπόγειας επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και ανάπλασης του περιβάλλοντος χώρου» με τον πιο παραπειστικό τρόπο, ισχυριζόμενη ότι «[…]τα αρχιτεκτονικά προσχέδια που θα υποβληθούν, πρέπει, υποχρεωτικά, να είναι προϊόν συνεργασίας μεταξύ ξένων και ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων, που δύνανται να συμπράξουν σε οποιοδήποτε σχηματισμό επιλέξουν οι ίδιοι, δηλαδή είτε ως γραφεία είτε ως φυσικά πρόσωπα σε ομάδες». Παρακάμπτει όμως με τον τρόπο αυτό το πρωτοφανές γεγονός εξοβελισμού  και υποβάθμισης του ρόλου των αρχιτεκτονικών γραφείων που δραστηριοποιούνται στην χώρα μας, ο οποίος θα είναι καθαρά βοηθητικός. Κυρίως  όμως πρόκειται για την συνολική απαξίωση ενός ολόκληρου κλάδου, χωρίς καμία σαφή αιτιολογία, καθώς οι εν λόγω  πρακτικές συνιστούν φωτογραφικές μεθοδεύσεις και εξυπηρετούν μικροπολιτικές σκοπιμότητες.

Παράλληλα τονίζεται ότι η «αδιαφανής παράτυπη πρακτική με δωρεές που παρακάμπτουν το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης σοβαρών δημόσιων έργων μέσω κλειστών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών έχει δημιουργήσει μεγάλα ερωτηματικά και θυμίζει άλλες εποχές που τέτοιες αποφάσεις έχουν αφήσει το αρχιτεκτονικό τους αποτύπωμα σε παραδείγματα κακοδιαχείρισης σημαντικών έργων».

Εκτός των παραπάνω, σημειώνεται ότι για το έργο του Μουσείου Ενάλιων Αρχαιοτήτων, πριν την επίμαχη απόφαση του ΥΠΠΟΑ δεν αξιοποιήθηκε το αποτέλεσμα του διεθνούς ανοιχτού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού με 95 συμμετοχές, που ολοκληρώθηκε το 2014 για να ανατεθεί σε άλλον μελετητή που επελέγη με άγνωστο τρόπο με  μια «σύμβαση δωρεάς». Με δεδομένο ότι το συγκεκριμένο έργο θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης με 76 εκ. €, τίθεται μείζον ζήτημα διαφάνειας και προστασίας του δημόσιου συμφέροντος.

Επειδή, το έργο αναβάθμισης και υπόγειας επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και η δημιουργία του Μουσείου Ενάλιων Αρχαιοτήτων αποτελούν σοβαρές παρεμβάσεις και αφορούν συνολικά την Αθήνα

Επειδή, η δωρεά μελετών αποτελεί πρόσχημα για την παράκαμψη του θεσμικού πλαισίου/ δε θα έπρεπε να παρακάμπτεται το θεσμικό πλαίσιο με πρόσχημα την δωρεά για την εκπόνηση μελετών

Επειδή, η ισότιμη συμμετοχή των Ελλήνων επιστημόνων σε διαγωνισμούς αποτελεί αδιαπραγμάτευτο όρο

Επειδή η μεθόδευση από την πλευρά των Υπουργείων Πολιτισμού και Αθλητισμού και Περιβάλλοντος και Ενέργειας απειλεί το δημόσιο συμφέρον

Ερωτώνται  οι κ.κ. Υπουργοί:

1. Θα ακυρώσει το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού την ΥΑ 558074/18.11.21 που παραβιάζει το θεσμικό πλαίσιο;
2. Ποια μέτρα θα λάβει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ώστε να εφαρμοστεί το «Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων» και να εξασφαλιστεί η ισότιμη συμμετοχή των Ελλήνων Αρχιτεκτόνων στον διαγωνισμό;
3. Θα τροποποιηθεί το ισχύον θεσμικό πλαίσιο των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών ώστε να κλείσουν τα κάθε λογής παραθυράκια που οδηγούν στην εξαίρεση από την εφαρμογή του;

 Οι ερωτώντες  βουλευτές

Φάμελλος Σωκράτης

Αναγνωστοπούλου Αθανασία (Σία)

Αβραμάκης Ελευθέριος

Αλεξιάδης Τρύφωνας

Αυγέρη Θεοδώρα (Δώρα)

Αυλωνίτης Αλέξανδρος – Χρήστος

Βαρδάκης Σωκράτης

Βαρεμένος Γιώργος

Βασιλικός Βασίλης

Βέττα Καλλιόπη

Γιαννούλης Χρήστος

Γκαρά Αναστασία (Νατάσα)

Γκιόλας Γιάννης

Δρίτσας Θεόδωρος

Ζουράρις Κωνσταντίνος

Ηγουμενίδης Νίκος

Θραψανιώτης Εμμανουήλ

Κασιμάτη Ειρήνη (Νίνα)

Κατρούγκαλος Γιώργος

Καφαντάρη Χαρούλα (Χαρά)

Κόκκαλης Βασίλειος

Μάλαμα Κυριακή

Μαμουλάκης Χαράλαμπος (Χάρης)

Μάρκου Κωνσταντίνος

Μπάρκας Κωνσταντίνος

Μωραΐτης Αθανάσιος (Θάνος)

Νοτοπούλου Κατερίνα

Ξενογιαννακοπούλου Μαριλίζα

Παπαδόπουλος Αθανάσιος (Σάκης)

Πέρκα Θεοπίστη (Πέτη)

Πούλου Παναγιού (Γιώτα)

Ραγκούσης Γιάννης

Σαντορινιός Νεκτάριος

Σαρακιώτης Γιάννης

Σκουρολιάκος Παναγιώτης (Πάνος)

Σκούφα Ελισσάβετ (Μπέττυ)

Συρμαλένιος Νίκος

Τόλκας Άγγελος

Τριανταφυλλίδης Αλέξανδρος

Φίλης Νίκος

Φωτίου Θεανώ

Χαρίτου Δημήτριος (Τάκης)

Χατζηγιαννάκης Μιλτιάδης

Χρηστίδου Ραλλία

Ψυχογιός Γεώργιος