Τι λέει η εισήγηση της διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Περιφέρειας – «Δώστε χώρο στο νερό» απαντούν οι κινήσεις πολιτών
Ανοίγει ο δρόμος για την εκτέλεση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, στα Μεσόγεια Ανατολικής Αττικής, μετά την έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) των έργων διευθέτησης-οριοθέτησης του από το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής.
Το θέμα βρέθηκε την Μεγάλη Τρίτη στην ατζέντα της συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής, προκειμένου να γνωμοδοτήσει για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που αφορά τον εγκιβωτισμό 15 χιλιομέτρων του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, του μεγαλύτερου φυσικού και λειτουργικού ρέματος της Αττικής.
Θετική εισήγηση
Η διεύθυνση Περιβάλλοντος της Περιφέρειας, τάχθηκε υπέρ της εκτέλεσης των έργων αντιπλημμυρικής προστασίας του ρέματος, καθώς «η υδραυλική ανεπάρκεια του ρέματος με τα σοβαρά και καταστροφικά καταγεγραμμένα ιστορικά πλημμυρικά επεισόδια, αποτελεί έναν διαρκή κίνδυνο για τις παραρεμάτιες αστικές περιοχές», υπογράμμισε στην εισήγησή του ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, Νάσος Αναγνωστόπουλος.
Το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, με συνολική έκταση λεκάνης απορροής 140 τετραγωνικά χιλιόμετρα, βρίσκεται στα Μεσόγεια Ανατολικής Αττικής και διέρχεται από τους δήμους Ραφήνας-Πικερμίου, Σπάτων-Αρτέμιδας, Παλλήνης και Παιανίας. Σε αυτό συμβάλλουν διάφορα μικρότερα ρέματα όπως και η εκτροπή του ρ. Ποδονίφτη. Τα περισσότερα και μεγαλύτερα από αυτά, απορρέουν από τις πλαγιές της Πεντέλης (στα βόρεια και βορειοανατολικά της λεκάνης) ενώ λιγότερα απορρέουν από τις ανατολικές πλαγιές του Υμηττού (στα νοτιοδυτικά της λεκάνης) και τη λοφώδη και πεδινή περιοχή των Σπάτων.
«Δώστε χώρο στο νερό»
Σύμφωνα με την Κίνηση για την Οριοθέτηση και την Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, η αρχή «δώστε χώρο στο νερό», βασική στη διαχείριση των ρεμάτων, προϋποθέτει την οριοθέτηση του ρέματος, δηλαδή τον σχεδιασμό των ορίων της επιφάνειας που θα καλυφθεί από το νερό σε περίπτωση συνεχούς έντονης βροχόπτωσης 24ώρου και την εφαρμογή της από το κράτος, που όμως προχωράει σε διευθέτηση βάσει της υπάρχουσας κατάστασης των αυθαίρετων κατασκευών στο ρέμα.
Κι ακόμη προϋποθέτει τη μετεγκατάσταση όσων κατοικούν μέσα στη ζώνη πλημμύρας, καθώς εκτίθεται σε κίνδυνο η ζωή τους, τις στοχευμένες παρεμβάσεις, όπου απαιτείται, για στήριξη των πρανών με φυσικές μεθόδους, και την αναδάσωση στα ορεινά με έργα ορεινής υδρονομίας, ώστε να κατέρχεται μικρότερος όγκος νερού.
Όμως τίποτε από αυτά δεν προτείνει η ΜΠΕ για το Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας. Το κόστος δε όλων αυτών δεν θα ξεπερνούσε τα 15 εκατ. ευρώ, όταν, σύμφωνα με τη μελέτη, μόνο για την πρώτη φάση του έργου θα απαιτηθούν 104 εκατ. ευρώ.
Η Κίνηση για την Οριοθέτηση και την Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, μαζί με πολίτες που ενδιαφέρονται για την προστασία των πολύτιμων λιγοστών φυσικών ρεμάτων άσκησε παρέμβαση στο Περιφερειακό Συμβούλιο, απαιτώντας την απόρριψη του εγκιβωτισμού του Μεγάλου Ρέματος.
Η μελέτη
Σύμφωνα με τη μελέτη, τα έργα διευθέτησης του ρέματος αφορούν στο τμήμα του από την εκβολή του στη θάλασσα μέχρι τη Λ. Σπάτων, συνολικού μήκους 14,9 χλμ.. Σε αυτό περιλαμβάνονται και οι διευθετήσεις των συμβαλλόντων ρεμάτων Βαλανάρη, Μύλου, Αγ. Παρασκευής, Καλλιτεχνούπολης και Διασταύρωσης 1, 2 και 3, καθώς και φράγμα ανάσχεσης πλημμυρών. Οι διευθετήσεις των ρεμάτων περιλαμβάνουν κατασκευές συλλεκτήριων αγωγών όμβριων, στερεώσεις γεφυριών όπως και των πρανών με λιθοπλήρωτα συρματολκιβώτια, ανακατασκευές φρεατίων, έργα συναρμογής των μικρότερων ρεμάτων στα μεγαλύτερα κ.ά.. Επίσης, προβλέπεται η κατασκευή λεκάνης συγκράτησης φερτών όγκου ~30.000 κυβικών μέτρων.
Ο κ. Αναγνωστόπουλος επισήμανε ότι η «ολοκλήρωση της αντιπλημμυρικής προστασίας θα επιτευχθεί σε δεύτερη φάση, με την κατασκευή του φράγματος ανάσχεσης στην πεδιάδα των Σπάτων και την ολοκλήρωση των λοιπών έργων διευθέτησης».
Ο εισηγητής επίσης, ανέφερε σειρά όρων που θέτει η διεύθυνση Περιβάλλοντος της Περιφέρειας για τα υπό εκτέλεση έργα, μεταξύ των οποίων και οι εξής :
– Οι προτεινόμενες επεμβάσεις να περιορισθούν στις απολύτως απαραίτητες, καθώς οι εκβολές του ρέματος έχουν συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα «Ανασύσταση και αποκατάσταση των 50 υγροτόπων Αττικής» και δεν θα είναι επιτρεπτή η οποιαδήποτε επέμβαση επί των εκβολών του ρέματος και επί της προς οριοθέτηση έκτασης του εκεί υγροτόπου.
– Πριν τον οριστικό καθορισμό των ορίων του ρέματος να συνεκτιμηθεί και η ιστορική του κοίτη, (από αεροφωτογραφίες) για να αποτυπωθεί η εξέλιξη, ώστε να διευκολύνει το έργο της οριοθέτησης, αλλά των αναγκαίων απαλλοτριώσεων, οι οποίες στις αρχικές εκτιμήσεις ανέρχονται σε έκταση 627 στρεμμάτων.
– Να μην επηρεαστεί ο μελλοντικός σχεδιασμός της περιοχής σχετικά με την εγκατάστασης της μονάδας επεξεργασίας λυμάτων αλλά και των συγκοινωνιακών αξόνων Σταυρού – Ραφήνας.
– Πριν την έγκριση της μελέτης να απαιτηθεί η γνωμοδότηση και της αρμόδιας εφορείας αρχαιοτήτων.
– Να διατηρηθεί η υψηλή βλάστηση, και να εκπονηθεί σχετική φυτοτεχνική μελέτη.
– Να ακολουθήσουν έργα ανάπλασης των παραρεμάτιων περιοχών – ώστε το σύνολο του ρέματος να ενταχθεί ομαλά και αρμονικά στο υπάρχον αστικό τοπίο.
– Οι δήμοι να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τον πλήρη διαχωρισμό αποχέτευσης ομβρίων και αστικών λυμάτων, με ενίσχυση σχετικών έργων υποδομής και παροχή κινήτρων προς τους κατοίκους.
– Να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες των καλλιεργητών με χωροθετημένες διασυνδέσεις ικανοποιητικού αριθμού γεφυρών και διαβάσεων.
Τέλος σημειώνεται, πως για το υπό συζήτηση θέμα, κατέθεσαν τις αντιρρήσεις τους από το βήμα του ΠΕΣΥ, εκπρόσωποι φορέων και οικολογικών οργανώσεων από τις περιοχές στις οποίες αναφέρεται η μελέτη. Οι αντιδρώντες εστίασαν τις αρνήσεις τους σε πιθανό εγκυβωτισμό του ρέματος (υπογειοποιηση με χρήση μεγάλης ποσότητας μπετού), κάτι το οποίο δεν υφίσταται όπως διαβεβαίωσε ο κ Αναγνωστόπουλος καθώς “τα υλικά στις διευθετήσεις είναι υδατοπερατά και φυσικά, πλην των σημείων συναρμογών των ρεμάτων και των απαιτούμενων γεφυριών”.
