Στο κόκκινο η ρύπανση από τα αιωρούμενα σωματίδια σε Πάτρα και Βόλο – Νέφος από τις καύσεις θέρμανσης στις  ελληνικές πόλεις

Σημαντικές είναι οι συγκεντρώσεις των αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα της Πάτρας, λέει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο αναπληρωτής καθηγητής Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών και διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Ανδρέας Καζαντζίδης. Μάλιστα, όπως σημειώνει, περίπου το 1/3 των σωματιδίων έρχονται από άλλες περιοχές και το υπόλοιπο εκλύεται στην Πάτρα από ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Παράλληλα στον Βόλο στα ύψη έχει φθάσει για άλλη μια φορά η ατμοσφαιρική ρύπανση στον Βόλο, μόλις ξεκίνησαν τα κρύα και κόσμος άρχισε να ανάβει τα τζάκια και τις ξυλόσομπες προκειμένου να ζεσταθεί. Η Περιφέρεια προχώρησε σε συστάσεις. Το φαινόμενο βέβαια επεκτείνεται σε πολλές από τις ελληνικές πόλεις του κέντρου και της περιφέρειας. Πιο συγκεκριμένα:

 Στην Πάτρα

Οι μετρήσεις γίνονται από τους επτά σταθμούς του συστήματος «Αιθέρας» που δημιούργησε και λειτουργεί το Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας και αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά παραδείγματα της καλής σχέσης του Πανεπιστημίου με την πόλη της Πάτρας. Και τούτο διότι η εγκατάσταση και η λειτουργία βασίστηκε και βασίζεται στη βοήθεια πολιτών, αλλά και φορέων, όπως η περιφέρεια και ο Οργανισμός Λιμένος Πατρών. Η ιδέα εγκατάστασης του δικτύου προήλθε από Πατρινούς μεταπτυχιακούς φοιτητές του τμήματος Φυσικής, ενώ η λειτουργία των σταθμών μέτρησης και η κατασκευή της ιστοσελίδας βασίζεται στην εθελοντική εργασία του προσωπικού τού Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας και των φοιτητών της μεταπτυχιακής ειδίκευσης «Εφαρμοσμένη Μετεωρολογία και Φυσική Περιβάλλοντος».  Όσον αφορά τη λήψη μέτρων, ο Ανδρέας Καζαντζίδης σημειώνει ότι τα κυριότερα είναι η καλύτερη ρύθμιση της κυκλοφορίας και η δραστική μείωση των καύσεων. Ακολουθεί η συνέντευξη του αναπληρωτή καθηγητή Φυσικής Ανδρέα Καζαντζίδη στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Πώς θα χαρακτηρίζατε την ποιότητα του αέρα στην Πάτρα;

«Γενικά, η ποιότητα του αέρα στην Πάτρα είναι ανάλογη με αυτή των άλλων μεγάλων ελληνικών πόλεων. Οι συγκεντρώσεις των αιωρούμενων σωματιδίων (και ειδικά των μικρών σε μέγεθος που θεωρούνται πιο επικίνδυνα για την υγεία) είναι σημαντικές. Εδώ και αρκετά χρόνια, γίνονται μετρήσεις σε συγκεκριμένα σημεία από την περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, ενώ η σύσταση και η προέλευσή τους έχει μελετηθεί από ερευνητικές ομάδες του πανεπιστημίου Πατρών και του Ινστιτούτου Χημικής Μηχανικής. Με βάση αυτά τα στοιχεία, μπορεί να διαπιστώσει κανείς ότι περίπου το 1/3 των σωματιδίων έρχονται από άλλες περιοχές και το υπόλοιπο εκλύεται εδώ από ανθρωπογενείς δραστηριότητες».

Ποιες είναι οι περιοχές όπου καταγράφεται μεγαλύτερη συγκέντρωση αιωρούμενων σωματιδίων;

«Σε αυτή την ερώτηση δεν μπορεί κανείς να απαντήσει απόλυτα. Το πρόβλημα είναι ότι τα αιωρούμενα σωματίδια παρουσιάζουν μεγάλη χωρική και χρονική μεταβλητότητα. Ακόμα και στην ίδια περιοχή, ανάλογα με τις μετεωρολογικές συνθήκες και την ώρα της ημέρας και την εποχή μπορεί να έχουμε μεγάλες διακυμάνσεις. Χρειάζονται λοιπόν περισσότεροι σταθμοί μέτρησης και αυτό το κενό στις γνώσεις μας προσπαθεί να καλύψει το δίκτυο μετρήσεων που λειτουργεί το τμήμα Φυσικής εδώ και λίγο καιρό. Γνωρίζουμε λοιπόν ότι τα αυτοκίνητα, οι βιομηχανίες και η καύση ξύλων είναι σημαντικές πηγές αιωρούμενων σωματιδίων και τώρα αρχίζουμε και βλέπουμε ποιες είναι πραγματικά οι επιπτώσεις στην ποιότητα του αέρα. Μετρούμε λοιπόν και αναγνωρίζουμε πια την επίδραση της κίνησης στο κέντρο της πόλης ή τις επιπτώσεις από την καύση ξύλων σε πυκνοκατοικημένες περιοχές με νεόδμητα σπίτια».

Σε ποιους παράγοντες οφείλεται η αύξηση αιωρούμενων σωματιδίων σε συγκεκριμένες περιοχές;

«Οι βασικοί παράγοντες είναι αυτοί που σας προανέφερα. Το πόσο θα επηρεαστεί η ποιότητα του αέρα εξαρτάται από το αν ευνοούν ή όχι οι μετεωρολογικές συνθήκες. Για παράδειγμα, όταν υπάρχει άνεμος, αυτός είναι συνήθως ισχυρότερος στο Ρίο και αυτό σημαίνει ότι η ποιότητα αέρα θα είναι σαφώς καλύτερη από ό,τι στο κέντρο της πόλης. Μια ημέρα όμως χωρίς άνεμο και με πολλές καύσεις ξύλων (από τζάκια ή αγροτικές δραστηριότητες), η ποιότητα αέρα στο Ρίο μπορεί να είναι χειρότερη από το κέντρο της Πάτρας».

Ποια είναι τα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν για να βελτιωθεί η κατάσταση;

«Προφανώς, για το 1/3 των αιωρούμενων σωματιδίων που έρχονται από άλλες περιοχές δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Για τα υπόλοιπα, μπορεί να βοηθήσει η καλύτερη ρύθμιση της κυκλοφορίας και η δραστική μείωση των καύσεων. Υπάρχουν λύσεις που εφαρμόστηκαν σε χώρες και πόλεις που έχουν αντιμετωπίσει παρόμοια και πολύ χειρότερα προβλήματα. Για παράδειγμα, η χρήση φυσικού αερίου θα μπορούσε να βοηθήσει να βελτιωθεί η ποιότητα αέρα. Το πιο σημαντικό βήμα όμως, είναι η σωστή ενημέρωση των πολιτών και η ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης με σκοπό την πρόληψη και τη μείωση του προβλήματος έστω και σε κάποιο βαθμό».

Στο Βόλο

Στα ύψη έχει φθάσει για άλλη μια φορά η ατμοσφαιρική ρύπανση στον Βόλο, μόλις ξεκίνησαν τα κρύα και κόσμος άρχισε να ανάβει τα τζάκια και τις ξυλόσομπες προκειμένου να ζεσταθεί. Ο δείκτης μέτρησης αιωρούμενων σωματιδίων στον σταθμό του Βόλου για την καταγραφή της ατμοσφαιρικής ρύπανσης χτύπησε πολλές φορές “κόκκινο” την τρέχουσα εβδομάδα, αφού οι συγκεντρώσεις έφθασαν μέχρι και τρεις φορές πάνω από τα ανώτατα επιτρεπόμενα όρια και μάλιστα ο ημερήσιος μέσος όρος την Τετάρτη, έσπασε το φράγμα των 50μgr/m3 για πρώτη φορά τη φετινή περίοδο.

Ο Βόλος τις νύχτες, μόλις πέφτει η θερμοκρασία, θυμίζει βρετανική πόλη από την αιθαλομίχλη και η μυρωδιά καμένου ξύλου είναι ιδιαίτερα έντονη, με αποτέλεσμα στον σταθμό μέτρησης ο δείκτης να καταγράφει διαρκείς υπερβάσεις των ανώτατων ορίων συγκεντρώσεων ΡΜ10. Χαρακτηριστικά την περασμένη Τετάρτη στη 1 μετά τα μεσάνυχτα η αερορύπανση έφθασε τα 154 μgr/m3 προκαλώντας ανησυχία στις αρμόδιες υπηρεσίες, αλλά και στον πληθυσμό, όταν τα ανώτατα επιτρεπτά όρια είναι τα 50μgr/m3,. Λόγω αυτής της κατάστασης η Περιφέρεια Θεσσαλίας ζήτησε την επαγρύπνηση των Υπηρεσιών, ενώ ο Ιατρικός Σύλλογος Βόλου επισήμανε τους κινδύνους για ένα φαινόμενο που πλέον επαναλαμβάνεται κάθε χειμώνα και δρα σωρευτικά στην ανθρώπινη υγεία. Επειδή στον Βόλο και λόγω του μεγάλου πληθυσμού της πόλης, η εξέλιξη είναι δυσάρεστη, εντός των επόμενων ημερών ξεκινά έρευνα και μελέτη του φαινομένου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, από τα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας και Αθήνας και το ΤΕΙ Πειραιά. Η έρευνα θα πραγματοποιηθεί για 3 μήνες (Δεκέμβριος- Ιανουάριος – Φεβρουάριος), και στο πλαίσιό της θα δρομολογηθεί στον Βόλο ηλεκτρικό αυτοκίνητο και ένα ποδήλατο. Και τα δύο οχήματα που εκπέμπουν μηδενικούς ρύπους θα είναι εξοπλισμένα με αισθητήρες, όργανα και φίλτρα. Θα κυκλοφορούν στην πόλη, και μέσω του εξοπλισμού τους θα συλλέγουν δεδομένα για την αέρια ρύπανση.

Συστάσεις από την Περιφέρεια Μαγνησίας

Η Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας εξέδωσε και ανακοίνωση για την ενημέρωση και προστασία του πληθυσμού, μέσω συστάσεων και μέτρων προφύλαξης λόγω των αυξημένων επιπέδων της αερορύπανσης στον Βόλο (ιδιαίτερα όταν επικρατούν συνθήκες άπνοιας και υψηλής σχετικής υγρασίας) και συνιστά :

1) Άτομα με αναπνευστικό πρόβλημα ή καρδιοπαθείς καθώς επίσης τα παιδιά και τα άτομα άνω των 65 ετών θα πρέπει να αποφύγουν κάθε σωματική άσκηση -δραστηριότητα σε εξωτερικούς χώρους. Επίσης, συνιστάται η αποφυγή παραμονής σε εξωτερικούς χώρους ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένη κυκλοφορία. Άτομα με άσθμα μπορεί να χρειαστούν πιο συχνά εισπνοές ανακουφιστικού φαρμάκου. Επί επιμονής συμπτωμάτων συνιστάται επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό.

2) Σε κάθε άτομο του γενικού πληθυσμού συνιστάται να αποφύγει κάθε σωματική άσκηση σε εξωτερικούς χώρους και να περιορίσει τον χρόνο παραμονής σε αυτούς ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένη κυκλοφορία.

3) Συνιστάται προς τους πολίτες ο περιορισμός της χρήσης τζακιών και σομπών για τη θέρμανση των κτιρίων, ιδιαίτερα τις ημέρες που επικρατούν συνθήκες άπνοιας και αυξημένης υγρασίας, οι οποίες ευνοούν τη συσσώρευση των ρύπων. Επισημαίνεται επίσης, ότι στα τζάκια, σόμπες και οποιεσδήποτε άλλες εγκαταστάσεις θέρμανσης, απαγορεύεται η καύση συνθετικής ξυλείας (νοβοπάν κ.λπ.), καθώς και υπολειμμάτων επεξεργασμένης ξυλείας που περιέχουν βερνίκια, κόλλες και λοιπές επικίνδυνες ουσίες για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, καθώς και η χρήση ως καυσίμων, πλαστικών υλικών, ελαστικών, χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων και απορριμμάτων, η καύση των οποίων εκλύει και άλλες ουσίες επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.