Στους Δήμους η είσπραξη φόρου ακινήτων, χρήσεις γης και πολεοδομικά σχέδια

Της Ντίνας Καράτζιου/

 Ειδικό ενισχυμένο ρόλο στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δίνει η έκθεση Πισσαρίδη, με συστάσεις για διαχείριση του ΕΝΦΙΑ από τους δήμους και τη δυναμική συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη σύνταξη των Χωροταξικών Σχεδίων, των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων καθώς και στον καθορισμό των χρήσεων γης.

Μεταφορά ειδικής βαρύτητας αρμοδιοτήτων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση σε τομείς της χωροταξίας μαζί με «φορο- ανατροπές» που προβλέπουν  συγχώνευση όλων των φόρων για την ακίνητη περιουσία με μεταφορά του ΕΝΦΙΑ σε τοπικό επίπεδο, εισηγείται η έκθεση Πισσαρίδη. Στην έκθεση προτείνεται ακόμη και μπόνους για τους δήμους, που θα τρέξουν με μεγάλες ταχύτητες την κατάρτιση των ΤΠΣ τους. Οι συστάσεις  συνοδεύονται με την υπόμνηση, ότι «οι πόροι της τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει να είναι ανάλογοι με τις αρμοδιότητες». Για τη μεταφορά των συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων, αναφέρει, ότι πρέπει  «να γίνεται με βάση διαφανείς διαδικασίες και παραμέτρους».

ΕΝΦΙΑ στους δήμους

Τη σταδιακή μεταφορά του ΕΝΦΙΑ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά και την ταυτόχρονη κατάργηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ που επιβαρύνει ιδιοκτήτες με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας άνω των 200.000 ευρώ συστήνει η έκθεση Πισσαρίδη. Για την κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου, επισημαίνει, ότι θα συμβάλλει  στη μείωση των στρεβλώσεων και στην ενίσχυση της αγοράς ακινήτων. Στην ίδια θεματική προτείνεται ακόμη, η εξίσωση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων με τις πραγματικές τιμές της κτηματαγοράς από ανεξάρτητη αρχή:

«Ο φόροι στην ακίνητη περιουσία πρέπει να εξορθολογιστούν, να ενοποιηθούν και να περάσουν σταδιακά σε τοπικό επίπεδο. Η κατάργηση του «συμπληρωματικού φόρου» για τους ιδιώτες ιδιοκτήτης ακινήτων θα μειώσει τις έντονες στρεβλώσεις και θα ενισχύσει την αγορά ακινήτων. Είναι σημαντική η λειτουργία μιας αξιόπιστης και ανεξάρτητης Αρχής για τον καθορισμό των αντικειμενικών αξιών ακινήτων, που θα είναι κρίσιμο να εναρμονίζονται με τις πραγματικές αξίες της αγοράς καθώς το σημερινό σύστημα δημιουργεί ισχυρά αντικίνητρα».

Οι δήμοι υπεύθυνοι για την  κατάρτιση των ΤΠΣ με μπόνους στους συνεπείς

Παρόλο που στην έκθεση αναγνωρίζεται, ότι Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα έχει περιορισμένες αρμοδιότητες σε σχέση με ό, τι ισχύει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εντούτοις, υπογραμμίζει, ότι τα Χωροταξικά Σχέδια, τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια όπως επίσης και ο καθορισμός χρήσεων γης, πρέπει να αποτελούν ευθύνη των δήμων. Με την προϋπόθεση όπως υπογραμμίζει, ότι «θα υπάρχει ένας κοινός κώδικας των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων της χώρας μεταξύ τους». Στην έκθεση υπογραμμίζεται συστήνεται ακόμη και μπόνους (έξτρα πόρους) για τους δήμους που ολοκληρώνουν σε έγκαιρο χρόνο την κατάρτιση των ΤΠΣ.

«Η κατάρτιση των ΤΠΣ θα πρέπει να αναλαμβάνεται από τους ίδιους τους δήμους, με την κεντρική διοίκηση να καθορίζει κανόνες που να διασφαλίζουν ότι τα ΤΠΣ θα είναι συμβατά μεταξύ τους καθώς και με τον υπερκείμενο σχεδιασμό, και την περιφέρεια να παρέχει περισσότερο εξειδικευμένες κατευθύνσεις. Το υπόδειγμα αυτό ακολουθείται, με μικρές παραλλαγές, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο», τονίζεται χαρακτηριστικά στο κείμενο της έκθεσης. Υπογραμμίζεται ακόμη, ότι «οι συγκεκριμένες αρμοδιότητες προτείνεται να αποτελούν ευθύνη των Δήμων, αρκεί να διασφαλιστεί ότι θα υπάρχει ένας κοινός κώδικας των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων της χώρας μεταξύ τους.

Προβληματική λειτουργία

Η λειτουργία ενός παρόμοιοι υποδείγματος με κομβικό ρόλο των δήμων, στη χώρα μας, στην έκθεση χαρακτηρίζεται προβληματικό: «Πολλοί δήμοι δεν έχουν την τεχνογνωσία και τους πόρους να καταρτίσουν ΤΠΣ τα οποία να είναι συμβατά με έναν ορθολογικό χωροταξικό σχεδιασμό. Υπόκεινται επίσης σε πιέσεις από ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν να χάσουν από μια αλλαγή χρήσεων γης. Η μικρή πρόοδος που έχει σημειωθεί με την κατάρτιση ΤΠΣ οφείλεται σε σημαντικό βαθμό σε αυτούς τους παράγοντες.

Το κλειδί στην ενίσχυση της  χωροταξικών αρμοδιοτήτων των ΟΤΑ

Όπως αναφέρεται, στην έκθεση, η  κεντρική διοίκηση θα πρέπει να αναγνωρίσει την αναγκαιότητα ολοκλήρωσης των ΤΠΣ για όλη την επικράτεια και να ενισχύσει τη διαδικασία με τους εξής τρόπους. Πρώτον, θα πρέπει να βελτιώσει την ικανότητα και τα κίνητρα των δήμων να καταρτίσουν ΤΠΣ, παρέχοντάς τους περισσότερους πόρους και τεχνογνωσία. Η κεντρική κυβέρνηση θα μπορούσε να βελτιώσει περαιτέρω τα κίνητρα, παρέχοντας περισσότερους πόρους στους δήμους που ολοκληρώνουν ταχύτερα την κατάρτιση ΤΠΣ. Θα πρέπει επίσης να ενισχυθούν οι διαδικασίες διαβούλευσης στην κατάρτιση των ΤΠΣ, και αυτές να προβλέπονται από τα αρχικά στάδια εκπόνησής τους. Ένας δεύτερος τρόπος με τον οποίο η κεντρική διοίκηση θα πρέπει να ενισχύσει τη διαδικασία κατάρτισης ΤΠΣ είναινα ασκήσει καλύτερα τον επιτελικό και συντονιστικό της ρόλο. Θα πρέπει να καθορίσει σαφείς κανόνεςκαι οδηγίες για τον χωροταξικό σχεδιασμό, πουνα μην αλλάζουν συχνά, όπως γίνεται μέχρι τώρα»

Οι θέσεις της ΚΕΔΕ

Σύμφωνα με την ΚΕΔΕ, στην έκθεση Πισσαρίδη καταγράφεται, ο  σύγχρονος ρόλος της αυτοδιοίκησης τα βήματα και οι θεσμικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στη χώρα ώστε οι Δήμοι να συμβάλουν ουσιαστικά στην αναπτυξιακή επανεκκίνηση της Ελλάδος, καταγράφονται στην έκθεση Πισσαρίδη. Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ  κ. Δημήτρης Παπαστεργίου, τόνισε, χαρακτηριστικά ότι πρέπει  «Να αξιοποιήσουμε τις προτάσεις της έκθεσης Πισσαρίδη, για να πάμε τη χώρα και τους Δήμους μας μπροστά». Στο πλαίσιο συνεδριακής διαδικασία της ΚΕΔΕ με τηλεδιάσκεψη και ψηφιακό «οικοδεσπότη» την ΠΕΔ Πελοποννήσου, συζητήθηκαν εκτενώς οι προτάσεις Πισσαρίδη. Σύμφωνα με την ΚΕΔΕ:

• Η Έκθεση αναγνωρίζει ότι η Τ.Α στην Ελλάδα έχει περιορισμένες αρμοδιότητες σε σχέση με ό,τι ισχύει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι δαπάνες, υπολογισμένες για το 2010 ήταν το 2,8% του ΑΕΠ ενώ μέσος όρος για την Ε.Ε. ήταν 16,6%. Σήμερα τα ποσά αυτά είναι πολύ παρακάτω. Και βεβαίως το 2010 η Τ.Α. είχε 60% περισσότερη χρηματοδότηση από ότι σήμερα.
• Αναγνωρίζει τις επικαλύψεις αρμοδιοτήτων και τις καθυστερήσεις που αυτή συνεπάγεται, λόγω της εμπλοκής πολλών βαθμών διοίκησης για ένα ζήτημα.
• Αναγνωρίζει τον μη ξεκάθαρα καθορισμένο τρόπο κατανομής των πόρων από το Κεντρικό Κράτος προς την αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ Βαθμού.
• Αναφέρει τον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο που καλείται να παίξει η Τ.Α στις νέες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί.