Κακοδιοίκηση η καθυστέρηση αποζημίωσης ακινήτων από την αρχαιολογία

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Πληρώθηκαν κανονικά την αποζημίωση τους ιδιοκτήτες δεσμευμένων για αρχαιολογικούς σκοπούς ακινήτων, στους δήμους Ρεθύμνης και Ρόδου, που κατέφυγαν στον Συνήγορο του Πολίτη, μετά από πολύμηνη  καθυστέρηση της καταβολής των χρηματικών ποσών, που δικαιούνταν. Οι καθυστερήσεις πληρωμής αποδόθηκαν σε καθυστερήσεις της λειτουργίας του Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ).

Ο Συνήγορος του Πολίτη στην απόφαση του επισημαίνει ότι  « εάν για την προστασία μνημείων ή αρχαιοτήτων κρίνεται απαραίτητη η προσωρινή ή οριστική στέρηση της κατά προορισμό χρήσης του ακινήτου, καταβάλλεται υποχρεωτικά αποζημίωση στον δικαιούχο» και ότι η καθυστέρηση πληρωμής αποτελεί κακοδιοίκηση.

Η απόφαση

Ειδικότερα στην απόφαση του στο με θέμα «καταβολή αποζημιώσεων από το Υπουργείο Πολιτισμού λόγω στέρησης χρήσης ακινήτων», που εκδόθηκε από τον βοηθό Συνήγορο του Πολίτη Ιωάννη  Π. Σαγιά, και τους ειδικούς επιστήμονες Μυρτώ Παινέση, Θεοδώρα Πετούση σημειώνεται ότι:

Πολίτες προσέφυγαν στο Συνήγορο, διαμαρτυρόμενοι για την καθυστέρηση εκ μέρους του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού καταβολής αποζημιώσεων λόγω στέρησης χρήσης ακινήτων στους δήμους Ρεθύμνης και Ρόδου, δεσμευμένων για αρχαιολογικούς σκοπούς.

Το δικαίωμα της ιδιοκτησίας είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο. Σύμφωνα ειδικότερα με την αρχαιολογική νομοθεσία, εάν για την προστασία μνημείων ή αρχαιοτήτων κρίνεται απαραίτητη η προσωρινή ή οριστική στέρηση της κατά προορισμό χρήσης του ακινήτου, καταβάλλεται υποχρεωτικά αποζημίωση στον δικαιούχο, μετά από υποβολή σχετικής αίτησης αποζημίωσης από μέρους του. Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας χορήγησης της αποζημίωσης απαιτείται έγκριση της πίστωσης από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ).

Μορφή κακοδιοίκησης

Ο Συνήγορος του Πολίτη επισήμανε προς το ΤΑΠΑ ότι και στις δύο περιπτώσεις ακινήτων, η αίτηση αποζημίωσης για τη στέρηση της χρήσης τους είχε κατατεθεί εγκαίρως από τους ενδιαφερόμενους. Η διετής, όμως, καθυστέρηση έκδοσης των βεβαιώσεων πίστωσης των δαπανών από το ΤΑΠΑ συνιστά μορφή κακοδιοίκησης, που προκαλεί εύλογη αγανάκτηση στους δικαιούχους, καθώς στερούνται της δυνατότητας εκμετάλλευσης των ιδιοκτησιών τους επί σειρά ετών, δίχως αποζημίωση. Για το λόγο αυτό, η Ανεξάρτητη Αρχή ζήτησε την κατά το δυνατόν επίσπευση της διαδικασίας και τον προσδιορισμό του χρονοδιαγράμματος των αναγκαίων ενεργειών.

Το ΤΑΠΑ απέδωσε την παρατηρούμενη καθυστέρηση στους ακόλουθους τρεις παράγοντες: Σε απόφαση του προηγούμενου ΔΣ του ΤΑΠΑ να μην χορηγούνται βεβαιώσεις για αποζημιώσεις στερήσεων χρήσης ακινήτων, όταν τα ποσά αποζημίωσης υπερβαίνουν την αντικειμενική αξία του δεσμευμένου ακινήτου, στην αλλαγή της ηγεσίας του ΤΑΠΑ (ορισμός νέας προέδρου) και στην επακόλουθη ανάγκη ενημέρωσης του νέου συμβουλίου και τέλος, στην παρέλευση μεγάλου χρόνου, περίπου επτά μηνών, δίχως την πραγματοποίηση συνεδριάσεων του νέου ΔΣ (η 1^η συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο 2018).

Μετά τη διαμεσολαβητική παρέμβαση του Συνηγόρου, το ΔΣ του ΤΑΠΑ συνεδρίασε το Σεπτέμβριο του 2018 και ενέκρινε αποζημίωση ύψους 10.425,00 και 7.529,40 ευρώ αντίστοιχα. Σύμφωνα με την ενημέρωση των ενδιαφερόμενων, οι οφειλόμενες αποζημιώσεις καταβλήθηκαν το Νοέμβριο του 2018 και μάλιστα στην περίπτωση του ακινήτου στη Ρόδο, χορηγήθηκε αποζημίωση και για επόμενο χρονικό διάστημα κατόπιν μεταγενέστερης αίτησης.