Τα 18 μεγάλα αγροτικά έργα ΣΔΙΤ και πως θα χρηματοδοτηθούν

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Πως θα χρηματοδοτηθούν και πως θα λειτουργήσει το σχήμα Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για 18 μεγάλα αγροτικά έργα, συνολικού ύψους 900 εκατ. ευρώ σε επτά περιοχές της χώρας παρουσίασε στη Βουλή υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), Σπήλιος Λιβανός.

-«Τα εν λόγω έργα θα συγχρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το Πρόγραμμα ΕΛΛΑΔΑ 2.0, και θα υλοποιηθούν ως μη ανταποδοτικά έργα ΣΔΙΤ. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα η αποπληρωμή του ιδιωτικού φορέα να γίνει σε βάθος χρόνου μετά την έναρξη λειτουργίας τους, βάσει προκαθορισμένων προδιαγραφών αποτελέσματος από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων».

Αυτα είπε ο κ. Λιβανός και τόνισε ότι: «Κανένα έργο υποδομής του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), που θα υλοποιηθεί μέσω Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), δεν θα παραδοθεί στους ιδιώτες».

Το χρηματοδοτικό σχήμα

Το σχέδιο για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του αρδευτικού δικτύου της χώρας περιλαμβάνει εννέα ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα) και 18 επενδύσεις. Αφορούν  στην κατασκευή και τον εκσυγχρονισμό φραγμάτων, αρδευτικών δικτύων, δεξαμενών, τεχνιτών λιμνών και άλλων επενδύσεων που σχετίζονται με τη γεωργία.  Τα έργα σχεδιάζεται να υλοποιηθούν σε επτά περιοχές στο διάστημα από τον Οκτώβριο του 2023 έως  τον Δεκέμβριο του 2025. Στόχος των επενδύσεων είναι η αποθήκευση σε νέες  υδατοδεξαμενές επιπλέον 64.000.000 κυβικών μέτρων (m3) νερού  ώστε να  αρδεύονται 2.153 στρέμματα γεωργικής γης.

Ο συνολικός προϋπολογισμός τους διαμορφώνεται στα 901.288.400 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), εκ των οποίων τα 200.000.000 ευρώ θα καλυφθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με τη μορφή επιχορήγησης (22,2%) και τα υπόλοιπα 701.288.400 ευρώ από ίδια κεφάλαια ή / και δάνεια.  Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών οποιοδήποτε άλλες δαπάνες (π.χ. η συντήρηση των έργων) θα καλύπτεται από τα σχέδια των ΣΔΙΤ τα οποία θα είναι διάρκειας 25 έως 30 ετών.

 Το όφελος

Σύμφωνα με το υπουργείο, «το όφελος της κατασκευής των αρδευτικών έργων μέσω ΣΔΙΤ είναι προφανές, αφού αποφεύγονται οι χρονοβόρες διαδικασίες των Δημοσίων Συμβάσεων και με την αποπληρωμή του ιδιώτη σε βάθους χρόνου εξασφαλίζεται η καλή κατασκευή και λειτουργία του έργου, με απώτερα οφέλη: την ορθολογικότερη χρήση του νερού και την μείωση των απωλειών με την εισαγωγή προηγμένων αρδευτικών συστημάτων και πρακτικών την αύξηση της αποδοτικότητας των καλλιεργειών και κατά συνέπεια τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού τομέα το μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής».

Μορφή των ΣΔΙΤ

Οι οικονομοτεχνικές μελέτες, καθώς και η σύνταξη των Αρχικών Επενδυτικών Σχεδίων έγιναν τηρώντας όλες τις διαδικασίες νομιμότητας, όπως αυτές ορίζονται από τον Νόμο περί Προμηθειών, με διαγωνισμούς και με μικρότερο από το ανώτερο προβλεπόμενο κόστος, είπε ο υπουργός και σημείωσε ότι οι συμπράξεις θα έχουν την εξής μορφή:

(α) Μελέτης

(β) Κατασκευής

(γ) Χρηματοδότησης

(δ) Λειτουργίας

(ε) Συντήρησης με 100% πληρωμές διαθεσιμότητας.

Εμπόδια

Υπεύθυνο για τη διαχείριση των προγραμματισμένων επενδύσεων θα είναι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Στην πορεία, ως συνήθως ενδέχεται να προκύψουν κατά τη διαδικασία ωρίμανσης των έργων εμπόδια και καθυστερήσεις σχετικά με απαλλοτριώσεις,  περιβαλλοντικούς όρους, τεκμηριώσεις και άλλα προβλήματα στο στάδιο του σχεδιασμού, αλλά και τυχόν προσφυγές κατά τη διαδικασία υποβολής προσφορών από τους υποψήφιους αναδόχους.

Τα έργα

Ειδικότερα τα προωθούμενα έργα είναι:

• Έργα μεταφοράς νερού από τον ποταμό Νέστο στην κοιλάδα της Ξάνθης
• Φράγμα και αρδευτικό δίκτυο στη Διποταμία  Καστοριάς
• Φράγμα και Αρδευτικό Δίκτυο Μπουγάζι Δομοκού
• Φράγμα στην Αράχωβα, δίκτυο άρδευσης και υδροηλεκτρικό εργοστάσιο
•  Υπόγεια δίκτυα (κανάλια) στους ΤΟΕΒ (Τοπικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων ) Αμαλιάδας, Πύργου, Πελοπίου και Επιταλίου Ηλείας
• Ζώνη άρδευσης κατάντη του Αχελώου
• Φράγμα και δίκτυο άρδευσης στον Δίλοφο (Κακλιτζόρεμα) Λάρισας
• Φράγμα και δίκτυο άρδευσης στη Ναρθάκη (Λουτζιακόρεμα) Λάρισας
• Φράγμα και δίκτυο άρδευσης στον Νεοχωρίτη Τρικάλων
• Φράγμα και δίκτυο άρδευσης στο Γριζάνο Τρικάλων
• Φράγμα και δίκτυο άρδευσης Αχλαδοχωρίου Τρικάλων
• Εκσυγχρονισμός αρδευτικών δικτύων του ΤΟΕΒ Ταυρωπού
• Δίκτυο Άρδευσης στις τοποθεσίες Υπέρειας – Ορφανών Καρδίτσας
• Φράγμα και δίκτυο άρδευσης στην τοποθεσία στον Τίτανο  Τρικάλων
• Δεξαμενή   και δίκτυο άρδευσης στις Χοχλακιές Λασιθίου Κρήτης
• Φράγμα και δίκτυο άρδευσης στον Άγιο Ιωάννη Λασιθίου Κρήτης
• Φράγμα και δίκτυο άρδευσης στην τοποθεσία στο Μηναγιώτικο Μεσσηνίας
• Φράγμα Αλμωπαίου (Καλής) και δίκτυο άρδευσης στην Πέλλα

Για τα προκηρυσσόμενα έργα ο κ. Λιβανός υπογράμμισε ότι συμβαδίζουν με τις γενικές κατευθύνσεις των σχεδίων Διαχείρισης Υδατικών Πόρων ΛΑΠ της χώρας, τα οποία βρίσκονται υπό αναθεώρηση και υπό ανάδραση με βάση και τον σχεδιασμό αυτό.

Ο ίδιος επισήμανε ότι θα τηρηθούν όλες οι προβλεπόμενες περιβαλλοντικές προϋποθέσεις σε όποιο στάδιο αυτό απαιτείται συμπληρώνοντας πως οι ήδη υπάρχοντες περιβαλλοντικοί όροι θα επικαιροποιηθούν και θα αναθεωρηθούν, με βάση τον νέο σχεδιασμό και την ισχύουσα νομοθεσία και διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, κάτι που θα γίνει πριν την Δημοπράτηση των έργων.

Διαχείριση του νερού

Ο ελληνικός αγροτικός τομέας είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής νερού της χώρας μας, καθώς «απορροφά» το 80%-85% της συνολικής κατανάλωσης υδάτινων πόρων. Η ερημοποίηση των εδαφών έχει ήδη ξεκινήσει  και η κατάσταση θα είναι μη αναστρέψιμη εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα. Το 34% των περιφερειών της χώρας θεωρούνται πλέον περιοχές υψηλού κινδύνου, το 49% μέτριου κινδύνου και το 17% περιοχές χαμηλού κινδύνου.

Μιλώντας για το θέμα των ΟΕΒ στη Βουλή ο υπουργός επισήμανε πως πραγματοποιείται διαβούλευση στην οποία υπάρχει μεγάλη συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων. Αυτό γίνεται καθώς -όπως είπε- το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, είναι πλέον ξεπερασμένο, χωρίς να διαθέτει τις κατάλληλες προβλέψεις και χωρίς να παρέχει τα κατάλληλα εργαλεία για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και των σύγχρονων προκλήσεων, όπως της κλιματικής κρίσης, αλλά και τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας των ΟΕΒ, όπου απαιτείται.

Κατά την ομιλία του, ο κ. Λιβανός σημείωσε ότι εξετάζεται ένα ολοκληρωμένο μοντέλο οργάνωσης και λειτουργίας του τομέα των δημόσιων αρδευτικών δικτύων, το οποίο αφενός θα αντιμετωπίζει τα διαπιστωμένα προβλήματα του τομέα και των φορέων που δραστηριοποιούνται εντός αυτού κι αφετέρου θα υποστηρίζει την ανάπτυξη του, μέσω της υλοποίησης και συντήρησης εγγειοβελτιωτικών έργων, της προσέλκυσης ιδιωτικών και δημοσίων επενδύσεων, καθώς και της εφαρμογής αποτελεσματικών πρακτικών ορθολογικής διαχείρισης του αρδευτικού νερού, προς όφελος του περιβάλλοντος και της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής γεωργίας.

Παράλληλα, δήλωσε ότι έχει γίνει μακροχρόνιος σχεδιασμός δημιουργίας Αγρο – περιβαλλοντικών υποδομών (φράγματα, λιμνοδεξαμενές, έξυπνα αρδευτικά δίκτυα, εγγειοβελτιωτικά έργα, έργα εξοικονόμησης ενέργειας κλπ).

«ΗΣΙΟΔΟΣ»

Τέλος σημειώνεται ότι έχει δρομολογηθεί το Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Υποδομών Αγροτικής Ανάπτυξης και μετριασμού των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή με την ονομασία «ΗΣΙΟΔΟΣ» αλλά και σειρά εγγειοβελτιωτικών έργων μέσω της δράσης 4.3.1 «Υποδομές Εγγείων βελτιώσεων» του ΠΑΑ 2014-2020 προϋπολογισμού 2,2 εκατ. ευρώ, τα οποία επιτυγχάνουν εξοικονόμηση νερού πολύ περισσότερο από το 10% των κριτηρίων ένταξης τους στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ).