ΥΠΕΝ: τακτοποίηση αυθαιρέτων μέσω μεταφοράς συντελεστή

Με διαδικασίες εξπρές θα ενεργοποιηθεί η Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης μέσω της Ψηφιακής Τράπεζας γης, ενώ   στον σχεδιασμό του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι η μεταφορά του συντελεστή δόμησης να εφαρμοστεί και στην τακτοποίηση αυθαιρέτων, σύμφωνα με δηλώσεις του υφυπουργού ΠΕΝ Δημήτρη Οικονόμου.

Υπενθυμίζεται πως στην κατηγορία 5 εντάσσονται αυθαίρετα  κτίρια, χωρίς οικοδομική άδεια, καθώς και οι κατασκευές που παραβιάζουν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 40% τα πολεοδομικά μεγέθη κάλυψης και δόμησης και σε ποσοστό μεγαλύτερο του 20% το επιτρεπόμενο ύψος, σύμφωνα με τους όρους δόμησης της περιοχής ή αυτούς που ίσχυαν κατά το χρόνο έκδοσης της οικοδομικής άδειας.

Με τα ισχύοντα  υπάρχει προθεσμία τακτοποίησης των αυθαιρέτων της κατηγορίας 5 με πρόστιμο μέχρι το τέλος του Ιουνίου και από 1η Ιουλίου τελειώνει και επίσημα η περίοδος χάριτος και τακτοποίησης τους.

Επιταγές ΣτΕ

Ωστόσο η πανδημία δημιουργεί νέα δεδομένα και όπως  διαφαίνεται, χωρίς να υπάρχουν ακόμη οριστικές αποφάσεις, στο ΥΠΕΝ εξετάζεται παράταση των προθεσμιών για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων με πρόστιμο.

Για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων της κατηγορίας 5 μέσω αγοράς συντελεστή δόμησης από την Τράπεζα Γης, που σχεδιάζει το ΥΠΕΝ, καθοριστική θα είναι η νομοτεχνική επεξεργασία της σχετικής ρύθμισης, σύμφωνα με τις επιταγές της νομολογίας του ΣτΕ, ώστε από την εφαρμογή της να δημιουργείται  οικονομικό και πολεοδομικό πλεόνασμα για δράσεις περιβαλλοντικού ισοζυγίου.

ΜΣΔ και ΖΥΣ

Σύμφωνα με τις δηλώσεις του υφυπουργού ΠΕΝ Δημήτρη Οικονόμου δρομολογείται από το ΥΠΕΝ εντός του 2020  πρόγραμμα ταχείας οριοθέτησής Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή (ΖΥΣ), που είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ενεργοποίηση της μεταφοράς συντελεστή δόμησης, σε δεκάδες δήμους. Το πρόγραμμα αυτό καθορισμού νέων ΖΥΣ  λέει το ΥΠΕΝ  έχει ήδη σχεδιαστεί, έχει εξασφαλιστεί η σχετική χρηματοδότηση και οι σχετικές μελέτες αναμένεται να προκηρυχθούν σε δυο μήνες. Ο σχεδιασμός προβλέπει περικεντρικές περιοχές της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης κι άλλων μεγάλων πόλεων, αλλά και αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές,

Παράλληλα, μέσω των νέων Τοπικών Χωρικών Σχεδίων  (ΤΧΣ) τα οποία προγραμματίζει το ΥΠΕΝ να ολοκληρωθούν μέσα σε μία εξαετία για όλη την Ελλάδα, ενώ τα πρώτα ΤΧΣ θα είναι έτοιμα σε δυόμισι χρόνια) θα καθορίζονται και  οι Ζώνες Υποδοχής που δεν θα έχουν καθοριστεί από το πρώτο ταχύρρυθμο πρόγραμμα.

-«Η κυβέρνηση θεωρεί ως υψηλή προτεραιότητα την ενεργοποίηση επιτέλους του θεσμού της μεταφοράς του συντελεστή δόμησης. Το μέτρο αυτό θα επιτρέψει τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων σε πυκνοδομημένες πόλεις με μικρό κόστος, θα απελευθερώσει δεκάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες δεσμευμένων οικοπέδων ή διατηρητέων κτιρίων και θα δώσει νέα ώθηση στην οικοδομική δραστηριότητα», λέει μιλώντας στα «ΝΕΑ» και το δημοσιογράφο Προκόπη Γιόγιακα  ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Δημήτρης Οικονόμου. «Στη σημερινή περίοδο, με το διπλό βάρος της ανάγκης μεταμνημονιακής κινητοποίησης της οικονομίας και του κορωνοϊού, οι ανάγκες αυτές είναι απολύτως επείγουσες».

Αξιοποίηση περιουσίων

Σημειώνεται ότι με την ενεργοποίηση της μεταφοράς συντελεστή δόμησης χιλιάδες ιδιοκτήτες θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν την περιουσία τους.

Πρόκειται για ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων, δεσμευμένων οικοπέδων (που δεσμεύτηκαν για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων) και έχει παγώσει για χρόνια η διαδικασία της απαλλοτρίωσης, εγκαταλελειμμένων βιομηχανιών αλλά και ξενοδοχείων, οι οποίοι τώρα μπορούν να βγουν από την ομηρεία μέσω της ενεργοποίησης του πολεοδομικού «εργαλείου» που είναι η μεταφορά του συντελεστή δόμησης. Στόχος είναι το όποιο εμπόδιο υπάρχει σήμερα στην αξιοποίηση ενός ακινήτου να υπερπηδάται με τη μεταφορά του συντελεστή δόμησης σε περιοχές «υποδοχής». Την ίδια ώρα, στον σχεδιασμό του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι η μεταφορά του συντελεστή δόμησης να εφαρμοστεί και στην τακτοποίηση αυθαιρέτων.

Για την ενεργοποίηση της Ψηφιακής Τράπεζας Γης , η κυβέρνηση και το ΥΠΕΝ έχουν ήδη ανακοινώσει  ότι οι σχετικές ρυθμίσεις προωθούνται  στη Βουλή,  στο πλαίσιο ενός σχεδίου νόμου για θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας,  που αναμένεται να ψηφιστεί τον ερχόμενο Ιούνιο. Φορέας υλοποίησης είναι το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), το οποίο υπέβαλε και την πρόταση αρχικά.

Στόχος είναι η Ψηφιακή Τράπεζα Γης να έχει και τον ρόλο ενός μηχανισμού λειτουργίας της μεταφοράς συντελεστή δόμησης που δεν θα περιορίζεται στην αρχειοθέτηση των τίτλων, αλλά με απρόσωπη ηλεκτρονική διαδικασία θα αντιστοιχεί προσφορά τίτλων (δηλαδή μεταφερόμενα δικαιώματα από υποψήφιους πωλητές) με ζήτηση για τέτοια δικαιώματα (δηλαδή με υποψήφιους αγοραστές).

Σήμερα, όπως εξηγούν από το υπουργείο Περιβάλλοντος, είναι σε εκκρεμότητα 3.837 συνολικά τίτλοι δικαιώματος μεταφοράς συντελεστή δόμησης, οι οποίοι αντιστοιχούν σε 428.602 τετραγωνικά μέτρα μεταφερόμενης επιφάνειας. Συνολικά έχουν εκδοθεί 19.763 τίτλοι (έγκυροι και άκυροι σήμερα). Και η συνολική επιφάνεια που αντιστοιχεί στους αρχικούς τίτλους είναι 1.125.815 τετραγωνικά μέτρα.

Αποφάσεις ΣτΕ

Στην Ελλάδα ο σχεδιασμός για τη μεταφορά συντελεστή δόμησης πάει πίσω στο 1979. Ωστόσο, έπειτα από αλλεπάλληλους σχετικούς νόμους, που κρίθηκαν πλην ενός αντισυνταγματικοί, και του τελευταίου νόμου (4495/2017), που δεν έχει κριθεί αντισυνταγματικός, παραμένει ανενεργός. Κι αυτό, όπως εξηγούν από το υπουργείο Περιβάλλοντος, οφείλεται σε τεχνικές και διοικητικές δυσκολίες που αντιμετωπίζονται με τα μέτρα που ετοιμάζει το υπουργείο.

Στο μεταξύ, οι ακυρωθέντες ως αντισυνταγματικοί παλαιότεροι νόμοι, που λειτουργούσαν για κάποια διαστήματα, έχουν αφήσει και «ουρές», με τη μορφή τίτλων μεταφοράς συντελεστή δόμησης που έχουν χορηγηθεί σε ιδιοκτήτες, οι οποίοι μέσω αυτών παραχώρησαν δικαιώματα δόμησης, αλλά δεν μπορούν να αξιοποιηθούν επειδή το συνολικό σύστημα είναι σήμερα ανενεργό.