Ταμείο Ανάκαμψης: στη διαβούλευση πως θα ξεκλειδώσουν τα δάνεια

Της Ντίνας Καράτζιου/

Τον αμετάκλητο προσανατολισμό του  χρηματοπιστωτικού συστήματος σε περιβαλλοντικά βιώσιμες επενδύσεις καταδεικνύει το κείμενο του υπουργείου Οικονομικών που δόθηκε σε διαβούλευση και αφορά τους όρους και τις προϋποθέσεις που πρέπει να εμπεριέχονται στα επενδυτικά σχέδια που θα αιτηθούν δάνεια συνολικού ύψους 12,7 δις από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ποια είναι οι πέντε άξονες στις οποίες θα πρέπει να βασίζονται οι επιχειρηματικές προτάσεις. Τι προβλέπει η διαδικασία της αξιολόγησης.  

Στη διαβούλευση δόθηκε από τον αν. Υπουργό Οικονομικών κ. Θεόδωρο Σκυλακάκη το κείμενο που αφορά τα κριτήρια  επιλεξιμότητας των επενδυτικών σχεδίων που θα δανειοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης. Μέσα από το κείμενο αναδεικνύεται ξεκάθαρα πως οι    κλιματικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις μεταβάλλονται σε επενδυτικές ευκαιρίες, με τη μέτρηση του αντίκτυπου των δεικτών αειφορίας κάθε επένδυσης να αποκτά χρηματοοικονομική υπόσταση.

Πέντε κατευθύνσεις χρηματοδότησης

Σύμφωνα με το υπό διαβούλευση κείμενο,  η δανειοδότηση θα κατευθύνεται σε επενδυτικά σχέδια που εμπίπτουν σε πέντε κατηγορίες:

Ψηφιακός μετασχηματισμός,

Πράσινη μετάβαση,

Εξωστρέφεια

Ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων

Καινοτομία – έρευνα & ανάπτυξη.

Αρχή μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης

Μάλιστα, θα υπάρχει αυστηρή αξιολόγηση επιλεξιμότητας του επενδυτικού σχεδίου με βάση την συμμόρφωσή του με την Αρχή μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης (DNSH Principle).  Ενώ για  επενδυτικά σχέδια με προϋπολογισμό που υπερβαίνει το όριο των 10 εκατ. ευρώ θα ελέγχεται η ύπαρξη μελέτης ελέγχου βιωσιμότητας (Sustainability Proofing) της επενδυτικής δραστηριότητας του επενδυτικού σχεδίου στο πλαίσιο του κανονισμού InvestEU, ο οποίος θέτει τα κριτήρια για την ανθεκτικότητα έναντι της κλιματικής αλλαγής και την κλιματική ουδετερότητα.

Ιδιωτικές επενδύσεις

Τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, συγχρηματοδοτούν ιδιωτικές επενδύσεις εταιρειών κάθε μεγέθους μαζί με δανειακά κεφάλαια των τραπεζικών ιδρυμάτων που συνεργάζονται με το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα δάνεια του Ταμείου καλύπτουν κατά μέγιστο βαθμό το 50% του κόστους κάθε επενδυτικού σχεδίου, η ιδιωτική συμμετοχή, όπως την αποδέχεται το τραπεζικό ίδρυμα, τουλάχιστον το 20%, ενώ το τραπεζικό ίδρυμα θα δανειοδοτήσει τουλάχιστον το 30%.

Συνδυασμός

Σύμφωνα με το κείμενο της διαβούλευσης, τα  δάνεια του ταμείου μπορούν να συνδυάζονται και με άλλα καθεστώτα κρατικών ενισχύσεων, εφόσον επιτρέπεται ο εν λόγω συνδυασμός από τα καθεστώτα κρατικών ενισχύσεων και τηρούνται οι κανόνες κρατικών ενισχύσεων περί σώρευσης των ενισχύσεων.

Χωρίς κρατική παρέμβαση

Τα τραπεζικά ιδρύματα αξιολογούν την αξιοπιστία του εκάστοτε επενδυτή και τη βιωσιμότητα της επένδυσης, χωρίς παρέμβαση του κρατικού μηχανισμού, ενώ πιστοποιημένοι ανεξάρτητοι ελεγκτές αξιολογούν την επιλεξιμότητα των επενδύσεων ως προς τις απαιτήσεις και τις κατευθυντήριες γραμμές του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ), ενώ παράλληλα ελέγχουν τη συμμόρφωση με τους κατά περίπτωση κανόνες κρατικών ενισχύσεων (ΓΑΚ, De Minimis, κ.λπ.).

Η διαδικασία αξιολόγησης

Η διαδικασία αξιολόγησης της επιλεξιμότητας των επενδυτικών σχεδίων στο πλαίσιο χρηματοδότησής τους από τα δάνεια του Ταμείου θα διενεργείται σε δύο στάδια:

α. Από το τραπεζικό ίδρυμα που υποδέχεται το υπό δανειοδότηση επενδυτικό σχέδιο, το οποίο αξιολογεί τη δυνατότητα δανειοδότησης του επενδυτικού σχεδίου σύμφωνα με τραπεζικούς όρους.

β. Από τον πιστοποιημένο ανεξάρτητο ελεγκτή, ο οποίος αξιολογεί τα παρακάτω, κατόπιν της προέγκριση της δανειοδότησης του επενδυτικού σχεδίου από τη δανειοδοτούσα τράπεζα.

Η αξιολόγηση του ανεξάρτητου ελεγκτή

Η αξιολόγηση του πιστοποιημένου ανεξάρτητου ελεγκτή περιλαμβάνει:

*Την αξιολόγηση ύπαρξης επιλέξιμου επενδυτικού σχεδίου.

*Την αξιολόγηση της επιλεξιμότητας του επενδυτικού σχεδίου με την Αρχή μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης (Do No Significant Harm principle – DNSH).

*Την αξιολόγηση της επιλεξιμότητας του επενδυτικού σχεδίου ως προς τους επενδυτικούς στόχους  του δανειακού προγράμματος του Ταμείου, ήτοι οι προαναφερθέντες πέντε άξονες, καθώς και τον υπολογισμό της ποσόστωσης του δανείου από το Ταμείο  επί του προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.

*Τον χαρακτηρισμό του επενδυτικού σχεδίου ως προς την παρέμβασή του σε σχέση με την επίτευξη των στόχων για την κλιματική αλλαγή και των περιβαλλοντικών στόχων, καθώς και την παρέμβασή του για τη στήριξη για την ψηφιακή μετάβαση. Όπως και τον υπολογισμό της συνεισφοράς του προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου στους πράσινους και ψηφιακούς στόχους (Green and Digital Tagged investment budget).

*Την αξιολόγηση συμβατότητας του παρεχόμενου επιτοκίου ως προς τις κρατικές ενισχύσεις, στην περίπτωση όπου το ζητούμενο επιτόκιο του δανείου του Ταμείου είναι χαμηλότερο του επιτοκίου αναφοράς, ως προς τον κανονισμό De Minimis 1407/2013 και τον Γενικό Απαλλακτικό Κανονισμό 651/2014.

Με αλγόριθμο η επιλογή των ελεγκτών

Τα παραπάνω σημεία ελέγχονται και αξιολογούνται από πιστοποιημένους ανεξάρτητους ελεγκτές, οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Πιστοποιημένων Ανεξάρτητων Ελεγκτών του Υπουργείου Οικονομικών. Κάθε πιστοποιημένος ανεξάρτητος ελεγκτής που θα αναλαμβάνει την αξιολόγηση ενός επενδυτικού σχεδίου θα ορίζεται από το Υπουργείο Οικονομικών σύμφωνα με αλγόριθμο και εφόσον ο πιστοποιημένος ανεξάρτητος ελεγκτής εξασφαλίζει ότι δεν υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων με το τραπεζικό ίδρυμα και τον επενδυτή, θα αναλαμβάνει και θα διενεργεί την αξιολόγηση. Ο πιστοποιημένος ανεξάρτητος ελεγκτής με βάση την αξιολόγηση που διενεργεί, συντάσσει έκθεση αξιολόγησης η οποία υποβάλλεται στο τραπεζικό ίδρυμα και στο Ταμείο Ανάκαμψης

Οι τράπεζες

Η αξιολόγηση από τα τραπεζικά ιδρύματα γίνονται με δική τους ευθύνη και μεθοδολογία. Σημειώνεται ότι τα τραπεζικά ιδρύματα παραμένουν συνυπεύθυνα για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης των χρηματοδοτικών πράξεων με τα κριτήρια επιλεξιμότητας που ορίζονται στην Υπουργική Απόφαση κατά την υπογραφή της σχετικής δανειακής σύμβασης, για την παρακολούθηση της εν λόγω συμμόρφωσης κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του κάθε σχεδίου και για τη λήψη κατάλληλων διορθωτικών μέτρων, ανάλογα με την περίπτωση.

Οι επιλέξιμες δαπάνες

Οι επιλέξιμες δαπάνες που δύναται να περιλαμβάνονται στα επενδυτικά σχέδια των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης είναι δαπάνες που πραγματοποιούνται εντός της ελληνικής επικράτειας και περιλαμβάνουν:

Γήπεδα αγορά, Γήπεδα χρήση (αποσβέσεις/μισθώσεις), Διαμόρφωση γηπέδων

Κτήρια αγορά / κατασκευή, Κτήρια χρήση (αποσβέσεις/μισθώσεις)

Εξοπλισμός αγορά / κατασκευή, Εξοπλισμός χρήση (αποσβέσεις/μισθώσεις)

Οχήματα αγορά, Οχήματα χρήση (αποσβέσεις/μισθώσεις)

Άυλα αγορά / κατασκευή, Άυλα χρήση (αποσβέσεις/συνδρομές)

Μισθοδοσία συνδεδεμένη με το επενδυτικό σχέδιο (όπως προβλέπεται από τον ΓΑΚ[1])

Μετακινήσεις / εξοδολόγια

Υπηρεσίες τρίτων

Αναλώσιμα

Λειτουργικά (επικοινωνία, ενέργεια, συντήρηση, μισθώματα, έξοδα διοίκησης, ασφάλιση κ.λπ.)

Κόστος κεφαλαίων

Κεφάλαιο κίνησης (δαπάνες λειτουργίας, δαπάνες σχετικές με το συναλλακτικό κύκλωμα της επιχείρησης, ΦΠΑ, κ.λπ.)

Δαπάνες προώθησης και επικοινωνίας (Marketing)

Σημειώνεται ότι:

α. Η αγορά γηπέδου είναι επιλέξιμη εφόσον είναι συνυφασμένη με το επενδυτικό σχέδιο και δεν ξεπερνά το 30% των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου.

β. Το άθροισμα του κεφαλαίου κίνησης και των δαπανών προώθησης και επικοινωνίας δεν μπορούν να ξεπερνούν το 30% των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου.

Αποκλειόμενες δραστηριότητες

Οι αποκλειόμενες δραστηριότητες για χρηματοδότηση μέσω των δανείων του Ταμείου Ανάκαψης είναι:

Δραστηριότητες που απαγορεύονται από την κείμενη εθνική νομοθεσία.

Δραστηριότητες που περιορίζουν τα ατομικά δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες ή παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Στον τομέα των αμυντικών δραστηριοτήτων, η χρήση, ανάπτυξη ή παραγωγή προϊόντων και τεχνολογιών που απαγορεύονται από το ισχύον διεθνές δίκαιο.

Προϊόντα και δραστηριότητες που συνδέονται με τον καπνό (παραγωγή, διανομή, μεταποίηση και εμπόριο).

Δραστηριότητες που εξαιρούνται από τη χρηματοδότηση σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του κανονισμού Horizon Europe.

Τυχερά παιχνίδια (δραστηριότητες παραγωγής, κατασκευής, διανομής, μεταποίησης, εμπορίου ή λογισμικού).

Εμπόριο του σεξ και συναφείς υποδομές, υπηρεσίες και μέσα.

Δραστηριότητες που αφορούν ζώντα ζώα για πειραματικούς και επιστημονικούς σκοπούς, εφόσον δεν υπάρχει εγγύηση για τη συμμόρφωση με την σχετική Ευρωπαϊκή Σύμβαση.

Δραστηριότητα ανάπτυξης ακινήτων, ωστόσο, οι δραστηριότητες στον τομέα των ακινήτων που σχετίζονται με τους στόχους του ΤΑΑ και εντάσσονται σε έναν εκ των πέντε πυλώνων του δανειακού προγράμματος του ΤΑΑ, είναι επιλέξιμες.

Χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες που αποσκοπούν σε εκποίηση περιουσιακών στοιχείων καθώς και δραστηριότητες Τραπεζικών ιδρυμάτων και συνδεδεμένων επιχειρήσεων.

Παροπλισμός, λειτουργία, προσαρμογή ή κατασκευή πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής.

Επενδύσεις που σχετίζονται με την εξόρυξη ή την εξαγωγή, επεξεργασία, διανομή, αποθήκευση ή καύση στερεών ορυκτών καυσίμων και πετρελαίου, καθώς και επενδύσεις που σχετίζονται με την άντληση φυσικού αερίου. Ισχύουν συγκεκριμένες εξαιρέσεις[2].

Επενδύσεις σε εγκαταστάσεις για την υγειονομική ταφή αποβλήτων. Ισχύουν συγκεκριμένες εξαιρέσεις1.

Επενδύσεις σε μονάδες μηχανικής-βιολογικής επεξεργασίας (ΜΒΕ Ισχύουν συγκεκριμένες εξαιρέσεις1.

Επενδύσεις σε αποτεφρωτήρες για την επεξεργασία αποβλήτων. Ισχύουν συγκεκριμένες εξαιρέσεις1.

Η διάρκεια του δανείου

Η διάρκεια του δανείου μπορεί να κυμαίνεται από 8 έως 12 έτη. Παρέχεται η δυνατότητα ελάχιστης διάρκειας 3 ετών και μέγιστης διάρκειας 15 ετών ανάλογα με τη φύση της επένδυσης και κατά την κρίση του τραπεζικού ιδρύματος.

Η διαβούλευση

Η διαβούλευση θα διαρκέσει μέχρι την Τρίτη 28.9.21 και στη συνέχεια μέχρι τις 30.9.21 θα ακολουθήσει σχετική υπουργική απόφαση του αρμόδιου αν. υπουργού Οικονομικών κ. Θόδωρου Σκυλακάκη για τη θέσπισή τους.