ΤΕΕ: Nα υπάρξει ενιαίος χάρτης θεσμικών γραμμών και για τις ελληνικές θάλασσες

Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) διοργάνωσε την Τετάρτη 21 Φεβρουαρίου 2018 επιστημονική ημερίδα για την προστασία των ελληνικών θαλασσών από συμβάντα που σχετίζονται με τη διακίνηση καυσίμων.

Στην εκδήλωση συζητήθηκαν επίκαιρα επιστημονικά θέματα για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος όπως ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, τα μέτρα και οι τεχνολογίες πρόληψης, ταυτοποίησης και αντιμετώπισης της ρύπανσης των θαλασσών από πετρελαιοειδή.

-Ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός, στον χαιρετισμό που απηύθυνε είπε πως «Οι Έλληνες μηχανικοί στηρίζουν ανέκαθεν στην πράξη, τόσο την ελληνική ναυτιλία όσο και την προστασία του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα από τη στιγμή, που η χώρα μας βρίσκεται μπροστά σε μεγάλες αλλαγές και προκλήσεις, που αφορούν τόσο τη ναυτιλία όσο και το περιβάλλον».

Ο κ. Στασινός εξήγησε πως εφόσον ακόμη είναι απαραίτητη η παραγωγή και η χρήση ορυκτών πόρων για καύσιμα, είναι απαραίτητη και η μεταφορά τους, και έτσι η δουλειά των μηχανικών είναι βοηθήσουν να γίνονται αυτές οι μεταφορές πιο ασφαλείς, πιο αποδοτικές και με λιγότερες επιπτώσεις. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΤΕΕ:

“Κύριο όμως μέλημα πρέπει να είναι η αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος αφού αυτό «είναι απαράβατος όρος κάθε σύγχρονης αναπτυξιακής πολιτικής, γιατί χωρίς διασφάλιση του περιβάλλοντος υποθηκεύουμε το μέλλον μας – και το μέλλον των παιδιών μας» 

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ υπογράμμισε την ανάγκη για την άμεση ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού της χώρας, τόσο για την ξηρά όσο και για τη θάλασσα, τονίζοντας πως αυτό αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση ανάπτυξης και προστασίας του περιβάλλοντος. Ακόμα ο κ. Στασινός ζήτησε να υπάρξει ενιαίος χάρτης θεσμικών γραμμών και για τις ελληνικές θάλασσες, ενώ επανάλαβε την πρόταση του ΤΕΕ για τη δημιουργία ενός και μόνο ψηφιακού χάρτη, κοινού για όλη τη δημόσια διοίκηση αλλά και τους πολίτες, με όλες τις «θεσμικές γραμμές», δηλαδή με όλα τα γεωχωρικά δεδομένα που είναι απαραίτητα για την αδειοδότηση κάθε είδους επένδυσης και δραστηριότητας.

Κάθε φορά που γίνεται ένα θαλάσσιο ατύχημα τότε γινόμαστε σοφότεροι τόνισε ο πρόεδρος του ΤΕΕ και συμπλήρωσε πως δουλειά των μηχανικών είναι «να μειώσουν την πιθανότητα, κατά το δυνατόν την αβεβαιότητα σε τέτοια ατυχήματα και φυσικά να προλάβουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις επιπτώσεις τους. Τουλάχιστον σε επιστημονικό και επαγγελματικό επίπεδο».

-Ο Ηλίας Μπεριάτος, ομότιμος καθηγητής Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στην ομιλία του στην ημερίδα του ΤΕΕ τόνισε πως πρέπει να αποτελεί βασική προτεραιότητα και επιλογή πολιτικής για τη χώρα μας η χωροταξική οργάνωση και ρύθμιση τόσο της παράκτιας όσο και της θαλάσσιας έκτασης που την περιβάλλει, η οποία είναι τριπλάσια της χερσαίας. Συγκεκριμένα σημείωσε ότι «στην Ελλάδα η σπουδαιότητα του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού έχει αρχίσει να επισημαίνεται με ολοένα αυξανόμενο ρυθμό από την επιστημονική και ερευνητική κοινότητα της χώρας μας. Ωστόσο τα προφανή και τόσο σημαντικά οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη δεν έχουν ακόμα συνειδητοποιηθεί επαρκώς. Το πρόβλημα βεβαίως δεν είναι απλώς η θεσμική ρύθμιση για την εναρμόνιση αλλά η ουσιαστική εφαρμογή της μέσα από σύνθετες τεχνικές διοικητικές, πολιτικές και κοινωνικές διαδικασίες, έργο ιδιαίτερα επίπονο και χρονοβόρο».

Στη συνέχεια ανέβηκε στο βήμα ο Γιώργος Ρεμούνδος, προϊστάμενος Τμήματος Πρόληψης Ρύπανσης & Φορτίων Υ.ΝΑ.Ν.Π που δήλωσε πως το 60% των ναυτικών ατυχημάτων οφείλονται στον ανθρώπινο παράγοντα και περίπου 30% σε αστοχία υλικού ή εξοπλισμού που σχετίζεται με τη σωστή συντήρηση και χρήση.

Ο κ. Ρεμούνδος σημείωσε ότι περιστατικά πετρελαϊκής ρύπανσης με απορρίψεις ποσοτήτων μικρότερες των 7 τόνων είναι συχνές και καλύπτουν το 84% των περιπτώσεων, ενώ ανάλογες απορρίψεις πετρελαιοειδών συμβαίνουν σε ποσοστό 14% από ναυτικά ατυχήματα και από λειτουργικά αίτια σε ποσοστό 58%. Εστιάζοντας στο πρόσφατο περιστατικό ρύπανσης του Σαρωνικού από το πλοίο «Αγία Ζώνη 2», με ποσότητα που έπεσε στη θάλασσα άνω των 700 τόνων πετρελαιοειδών ο κ Ρεμούνδος είπε ότι «αυτό κατατάσσεται στις σπάνιες περιπτώσεις» ενώ πρόσθεσε ότι «το συγκεκριμένο πλοίο που βυθίστηκε στον Σαρωνικό και πρόσφατα ανελκύστηκε παρά την μεγάλη ηλικία του ήταν διπλού κύτους και πλήρως συμμορφωμένο με την πρόσφατη Οδηγία της ΕΕ».

-Ο Γρηγόρης Γρηγορόπουλος, κοσμήτορας της Σχολής Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών ΕΜΠ, μιλώντας για το θεσμικό πλαίσιο που αφορά στην επιτήρηση της διακίνησης καυσίμων ναυτιλίας είπε ότι τα μέτρα για την πρόληψη της ρύπανσης από πετρέλαιο του θαλασσίου περιβάλλοντος αποβλέπουν στην ασφαλή φόρτωση και εκφόρτωσή τους, στην ασφαλή διακίνησή τους με πλωτά μέσα, στην αξιοπλοΐα των πλωτών μέσων. Επιπλέον, δεδομένου του ειδικού φορολογικού καθεστώτος που ισχύει για τα ναυτιλιακά καύσιμα προβλέπεται η συνολική επιτήρηση της διακίνησής τους.

-Ο αναπληρωτής καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Νίκος Βεντίκος, σημείωσε ότι παρόλο που η διακίνηση καυσίμων είναι μια ασφαλής διαδικασία στο 99,996% των περιπτώσεων, τόσο η εικόνα όσο και οι επιπτώσεις της ρύπανσης (ιδίως από ατυχήματα) είναι πολύ δυνατή, ιδίως στα Μέσα Ενημέρωσης, παρότι είναι κατά πολύ συχνότερες οι διαρροές και οι απορρίψεις πετρελαιοειδών από πλοία, αλλά έχουν μικρή επίδραση. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Βεντίκος η αντίδραση, η αντιμετώπιση και οι εικόνες διαφέρουν κατά πολύ ανάμεσα σε ένα ατύχημα, για παράδειγμα 250.000 τόνων στο Καράτσι από ότι ένα ατύχημα 37.000 τόνων στην Αλάσκα, χωρίς το μέγεθος της πετρελαιοκηλίδας και της ρύπανσης να είναι αυτό που παίζει τον καθοριστικό ρόλο. Επιπλέον παρουσίασε πως αντιμετωπίζει αυτά τα θέματα το Εργαστήριο Θαλασσιών Μεταφορών του ΕΜΠ με τη χρήση υπολογιστικών μοντέλων τύχης του πετρελαίου. Όπως τόνισε, ενδιαφέρει ιδιαίτερα μία τέτοια προσέγγιση γιατί αποτελεί ουσιαστικά τη βάση για τη σωστή σχεδίαση και διαχείριση της επιχείρησης αντιμετώπισης της πετρελαιοκηλίδας με την επιλογή της κατάλληλης στρατηγικής καθαρισμού και την αντίστοιχη βελτιστοποίηση για τη χρήση του επιλεγμένου εξοπλισμού, ενώ αναδείχθηκε ιδιαιτέρως η σημασία της αλληλεπίδρασης και συναντίληψης – συνεργασίας των εμπλεκομένων. Η σειρά αντιμετώπισης ενός συμβάντος είναι κατά σειρά στη θάλασσα, στην ακτή, στα βράχια και τις ανθρώπινες κατασκευές και στον βυθό. Όπως όμως τονίστηκε ιδιαιτέρως, η μάχη πρέπει να δοθεί στη θάλασσα, καθώς με βάση την πρακτική εμπειρία που χρησιμοποιεί διεθνώς η αγορά, αν κοστίζει ένα δολάριο η απορρύπανση στη θάλασσα, η απορρύπανση στις ακτές κοστίζει 10 δολάρια.

Τέλος ο Φανούριος Ζαννίκος, καθηγητής ΕΜΠ, μίλησε αναλυτικά για την ταυτοποίηση των πετρελαιοκηλίδων και για τον εντοπισμό της προέλευσής τους. Ο κ. Ζαννίκος αφού παρουσίασε τον ρόλο και το έργο του Εργαστηρίου Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών του ΕΜΠ, τόνισε ότι η θαλάσσια ρύπανση από υδρογονάνθρακες (σε μέγεθος τόνων) γενικά σε παγκόσμιο επίπεδο οφείλεται κατά το ήμισυ σε φυσικά αίτια, ενώ το άλλο μισό συγκεντρωτικά σε ρύπανση από εξορυκτικές δραστηριότητες, σε μεταφορά και κατανάλωση πετρελαίου. Από τα συμβάντα ρύπανσης από τα πετρελαιοειδή των πλοίων σε ατυχήματα οφείλεται το 10% των συμβάντων και σε δραστηριότητες πάνω στα σκάφη το 35%.