Θεμέλιος λίθος της αναπτυξιακής διαδικασίας η αξιοπρεπής μισθωτή εργασία

Του Δρος Ανδρέα Στοϊμενίδη*

Η μισθωτή εργασία αποτελεί θεμέλιο λίθο κάθε αναπτυξιακής διαδικασίας. Η υψηλή παραγωγικότητά της και η δίκαιη αμοιβή της αποτελούν δείκτες ποιότητας και εξέλιξης μιας προοδευτικής οικονομίας και κοινωνίας.

Η υφιστάμενη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών σε συνδυασμό με το νομικό πλαίσιο καλλιεργούν στην χώρα μας ένα ασφυκτικό περιβάλλον στην εργασία: τα εμπόδια στη σύναψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας, τα εμπόδια στη συμμετοχή των εργαζομένων στα συνδικάτα, η αποδυνάμωση των ελεγκτικών μηχανισμών και η πλήρης εντατικοποίηση της εργασίας για ένα κομμάτι ψωμί, είναι ζητήματα που άμεσα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Μετά τη διακηρυχθείσα λήξη των υπερδεκαετών μνημονίων και αντί να προσαρμοστούμε στους όρους του ψηφισμένου, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Πυλώνα (European Social Pillar) ήρθε ο ν. 4808/ 2021 τον Ιούνιο του 2021, να μας απομακρύνει ακόμα περισσότερο από το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Η λειτουργία των θεσμών και το νομικό πλαίσιο δημιουργούν ασφυκτικές συνθήκες και στην καθημερινότητά μας, με την ακρίβεια να επελαύνει και την αγοραστική μας δύναμη να μειώνεται δραματικά. Σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αμειβόμαστε πολύ λιγότερο για την εργασία μας, πληρώνουμε πολύ ακριβότερα το ψωμί, το γάλα, το ηλεκτρικό ρεύμα, το φυσικό αέριο, το πετρέλαιο και τη βενζίνη, ενώ οι κρατικές επενδύσεις σε υγεία, εκπαίδευση και πολιτισμό είναι πολύ μικρές. Στη βενζίνη και το πετρέλαιο κίνησης, το 50% του κόστους καλύπτουν μνημονιακοί φόροι, ενώ τα μνημόνια, όπως μας διακηρύσσεται, έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί.

Ο στρεβλός γενικός κανόνας, στον οποίον υπαγόμαστε, είναι ότι το κόστος ζωής στη χώρα μας αυξάνεται πολύ περισσότερο από το παγκόσμιο επίπεδο, λόγω δήθεν διεθνών συνθηκών, ενώ οι παροχές και η στήριξη στους εργαζομένους και τους μικρούς επιχειρηματίες κινούνται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα. Η δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της ειδικής θεματικής έρευνας κοινής γνώμης του Ινστιτούτου Εργασίας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος (Απρίλιος 2022) αποδίδει την πραγματικότητα:

• Το 59% των εργαζομένων δηλώνει ότι η άνοδος των τιμών τούς έχει οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης βασικών ειδών διατροφής, ενώ το 74% έχει περιορίσει τις δαπάνες για θέρμανση και το 80% έχει περιορίσει την ψυχαγωγία του.
• Το 85% των εργαζομένων συμφωνεί με την πρόταση της ΓΣΕΕ, να επανέλθει άμεσα το ύψος του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ και, στη συνέχεια, να γίνει διαπραγμάτευση μεταξύ των κοινωνικών εταίρων.
• Για την προστασία του βιοτικού τους επιπέδου από τις ανατιμήσεις, το 49% επιλέγει τη μείωση των ειδικών φόρων και φόρων κατανάλωσης, το 43% την αύξηση του κατώτατου μισθού, ενώ το 3% επιλέγει τη λύση των επιδομάτων που προωθεί η κυβέρνηση.
• Επισημαίνεται ότι ο δείκτης αισιοδοξίας βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο του από το Σεπτέμβριο του 2019, καθώς το 61% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα δηλώνει απαισιόδοξο και το 30% αισιόδοξο.

Έχουμε εθιστεί σε αυτή τη νοσηρή πραγματικότητα στους χώρους εργασίας και στην καθημερινή μας ζωή; Είναι φυσιολογικό να αποδέχεται η κοινωνία ότι ένας εργαζόμενος με 450 ευρώ καθαρά τον μήνα μπορεί να ζήσει αξιοπρεπώς;

Η μεγάλη συμμετοχή των εργαζομένων στις δράσεις των Συνδικάτων αυτή την χρονιά, δίνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι η κοινωνία είναι αποφασισμένη να αλλάξει τις δυσχερείς αυτές συνθήκες. Η απαράδεκτη περαιτέρω φτωχοποίηση των λαϊκών στρωμάτων, με αφορμή την πανδημία covid 19 και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και με όχημα τον αντεργατικό ν. 4808/ 2021 και την ανεξέλεγκτη λειτουργία της αγοράς, ενεργοποιούν ευρύτερα κοινωνικά στρώματα.

Το πέρασμα από τον αγώνα της επιβίωσης σε μια βιώσιμη κοινωνία και μια καλύτερη ζωή, είναι αναγκαίο. Είναι ο κεντρικός στόχος.

Οι ρεαλιστικές προτάσεις της ΓΣΕΕ και των Συνδικάτων για άμεση αύξηση του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ τον μήνα, προσαρμογή του στο επίπεδο της αξιοπρεπούς διαβίωσης (60% του διάμεσου μισθού πλήρους απασχόλησης) και συζήτηση με τους εργοδοτικούς φορείς για τον καθορισμό χρονοδιαγράμματος μέσω της επαναφοράς του προσδιορισμού του στην Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, υπηρετούν αυτόν τον στόχο. Όπως και εκείνες που αφορούν τη σημαντική αύξηση του ποσοστού κάλυψης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας με στόχο το 70% των μισθωτών και τη θωράκισή τους με παράταση της ισχύος όλων των όρων των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, μέχρι την ολοκλήρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την υπογραφή νέων. Στην Ε.Ε. η κάλυψη φτάνει το 80%.

Επιπλέον, η μείωση των ειδικών φόρων κατανάλωσης στην ενέργεια και τα βασικά είδη διατροφής με παράλληλη εισαγωγή φόρου επί των έκτακτων κερδών των εταιρειών παροχής ενέργειας και η διάθεση του ποσού αυτού για τη στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος και η θέσπιση μιας περιόδου χάριτος αποπληρωμής των λογαριασμών ενέργειας θα δώσει μια ανάσα στα φτωχότερα νοικοκυριά.

Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η αύξηση του ΑΕΠ και η ισόρροπη κατανομή της μεγέθυνσης σε όλα τα επίπεδα. Το γεγονός της αύξησης των οικονομικών αναπτυξιακών δεικτών με παράλληλη φτωχοποίηση της κοινωνίας, μας παραπέμπει σε αποικίες του περασμένου αιώνα. Ποσώς μας ενδιαφέρει η οικονομική μεγέθυνση εάν μεγάλα στρώματα του πληθυσμού δυσκολεύονται να τραφούν και να ζεσταθούν στην Ευρώπη και στην Ελλάδα του 2022.

Και μία σημείωση ακόμα. Δημιουργεί ιδιαίτερα ερωτηματικά η ελαφρότητα και η ταχύτητα με την οποία μεταβάλλονται τα χαρακτηριστικά και οι προτεραιότητες του υφιστάμενου διεθνούς οικονομικού και διοικητικού μοντέλου. Μέσα σε 45 μέρες το καλοκαίρι της ευμάρειας και των τεράστιων τουριστικών τζίρων μας προειδοποιούν ότι θα μετατραπεί σε έναν χειμώνα στέρησης βασικών αγαθών και ενεργειακής φτώχειας για την πλειοψηφία του πληθυσμού.

Το σταθερό πλαίσιο των συνδικάτων και η ενεργή συμμετοχή των εργαζομένων και των πολιτών μπορούν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για καλύτερους όρους εργασίας και διαβίωσης και να συντελέσουν στην ανάληψη της απαραίτητης αντίστοιχης θεσμικής ευθύνης από την Ελληνική Πολιτεία.

…και να μην ξεχνάμε ότι η Εθνική Συλλογική Σύμβαση στον Τεχνικό Κλάδο μας είναι αναγκαιότητα, στοιχείο δίκαιης και βιώσιμης ανάπτυξης και πολιτισμού.

*Ανδρέας Στοϊμενίδης, Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός,  PhD, Βιώσιμη Ενεργειακή Περιφερειακή Ανάπτυξη, Πρόεδρος ΟΣΕΤΕΕ/ΣΤΥΕ

Πηγή: “ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΟ ΒΗΜΑ”