Τι χάνουμε από την απουσία ενιαίας μητροπολιτικής διακυβέρνησης

Από τον Βασίλη Σγούτα*

Δεν αποτελεί σπατάλη πόρων και ανθρώπινου δυναμικού να διοικείται το Λεκανοπέδιο Αττικής και από περιφέρειες και από δήμους; Ακούγεται τρελό να υπάρχουν 65 δήμοι στην Αττική. Αυτή όμως είναι η σημερινή πολυδιασπασμένη πραγματικότητα. Ήρθε η ώρα της ενιαίας διοίκησης και του ενιαίου Μητροπολιτικού Δήμου για όλη την Αττική. Δεν θα είμαστε οι πρώτοι, τον δρόμο τον έχουν δείξει μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης. Ας αναλογιστούμε και εμείς τα οφέλη. Και να προχωρήσουμε.

Δυτική Αττική, Αθήνα, Ανατολική Αττική

Μητροπολιτική διακυβέρνηση

Αργά ή γρήγορα, ολόκληρο το λεκανοπέδιο θα διοικείται από ενιαίο φορέα. Από την Πάρνηθα ως την Πεντέλη και από τον Σαρωνικό ως τον Διόνυσο, όλοι οι σημερινοί επιμέρους δήμοι θα υπαχθούν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, σε μια πολυκεντρική οργάνωση της Μητροπολιτικής Αθήνας. Ένα ενιαίο αυτοδιοικητικό οργανισμό δύο βαθμίδων με αρμοδιότητα το σύνολο της μητροπολιτικής έκτασης.

Η ιδέα της μητροπολιτικής διοίκησης ασφαλώς δεν είναι καινούργια. Ήδη από το 1936 είχε γίνει η πρώτη προσπάθεια με τον Οργανισμό Διοικήσεως Πρωτευούσης. Τα πρότυπα, όπως οι σταδιακοί μετασχηματισμοί του τρόπου διοίκησης του ευρύτερου Λονδίνου, ή αυτά που ισχύουν σήμερα στη Ρώμη και το Παρίσι, είναι πολλά. Δεν έχει, όμως, νόημα να αντιγραφεί ένα διοικητικό πλαίσιο δύο βαθμίδων του εξωτερικού. Η Αθήνα, όπως και κάθε μεγαλούπολη, έχει τις ιδιαιτερότητες της, οι οποίες πρέπει να γίνουν σεβαστές. Και να είναι το ενιαίο διοικητικό σύστημα προσαρμοσμένο στα δεδομένα της δικής μας πόλης.

Το ζητούμενο είναι πως το σύνολο του λεκανοπεδίου θα μετατραπεί σε πολυκεντρικό μητροπολιτικό δήμο, με τους δημότες να εκλέγουν τους δημοτικούς άρχοντες των επιμέρους δήμων της Αττικής, αλλά και τον δήμαρχο του Μητροπολιτικού δήμου, είτε απ’ ευθείας από το σύνολο των δημοτών, είτε από τα εκλεγμένα όργανα των τοπικών δήμων.

Δημαρχεία Ηλιούπολης & Ραφήνας-Πικερμίου

Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε τα οφέλη από την ενιαία μητροπολιτική διακυβέρνηση. Ενιαία επικοινωνία με κυβερνητικούς φορείς και οργανισμούς κοινής ωφέλειας. Ενιαία πολιτική και δράσεις για τα μείζονα θέματα που άπτονται της λειτουργίας και της εικόνας της πόλης – πεζοδρόμια, ποδηλατόδρομοι, στέγαστρα στάσεων λεωφορείων, εγκαταλελειμμένοι στύλοι και υπολείμματα στύλων, δημόσιοι πάγκοι, ηλεκτροφωτισμός οδών και πλατειών, πινακίδες ονομασίας δρόμων, και βέβαια οι φυσικές καταστροφές, η κυκλοφορία πυροσβεστικών και ασθενοφόρων, η διαχείριση των απορριμμάτων και η ενοποίηση και υλοποίηση των διατάξεων που διέπουν τα ΑμεΑ. Οι επιμέρους δήμοι θα εξακολουθούν, όμως, να έχουν στην αρμοδιότητα τους όλα τα θέματα τοπικού ενδιαφέροντος, αλλά και να είναι το αποκούμπι των δημοτών τους.

Η ουσία είναι να εκσυγχρονιστεί η αυτοδιοίκηση και να αποκτήσει, επιτέλους η Αθήνα τον ενιαίο μητροπολιτικό φορέα, όπως αξίζει στην ιστορία της και στις προοπτικές της. Και να μην προτάσσονται οι τοπικές φιλοδοξίες και τα συμφέροντα των τοπικών αρχόντων.

Τα Μεσόγεια και το Θριάσιο Πεδίο δεν πρέπει να μείνουν έξω από αυτόν τον σχεδιασμό. Δεν θα ήταν λογικό επακόλουθο να ενοποιηθούν και εκεί, με ομοειδή οργάνωση, όλοι οι επί μέρους δήμοι και κοινότητες; Αν μπορέσει να γίνει πραγματικότητα αυτό το εγχείρημα, θα έχουν προστεθεί, στην ευρύτερη Αττική, δύο ακόμα μητροπολιτικοί φορείς – του Θριάσιου Πεδίου και των Μεσόγειων. Μια αυτοδιοικητική τριλογία για μια, διοικητικά, πιο στοχευμένη Αθήνα.

*Βασίλης Σγούτας: Αρχιτέκτων. Μετά την Νότιο Αφρική και το Ιράκ, σταδιοδρομεί από το 1961 ως εταίρος του Κώστα Σγούτα και από το 1999 με τον Δημήτρη Σγούτα. Αντιπρόεδρος ΣΑΔΑΣ 1983-1984, μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ 1984-2006, Πρόεδρος Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) 1999-2002, και από το 2019 Επίτιμος Πρόεδρός της. Το 2007 θεσπίστηκε το Vassilis Sgoutas Prize το οποίο απονέμεται ανά τριετία σε αρχιτέκτονες με έργο σε περιοχές κάτω από το όριο της φτώχειας. Το βιβλίο του A Journey with the Architects of the World (Jovis Verlag, 2017) έχει μεταφραστεί στην κινεζική.

-Πηγή του κειμένου είναι το βιβλίο του Βασίλη Σγούτα με τίτλο: «Ένας Αθηναίος για την πόλη του» από  τις εκδόσεις ΠΛΕΘΡΟΝ

-Φωτογραφίες: Χαράλαμπος Λουιζίδης, Κατερίνα Γληνού.

-Eξώφυλλο: Βάσω Αβραμοπούλου / Α4 Design