Το κόστος διατήρησης της πολιτιστικής μας κληρονομίας

Του Νίκου Μιχαλόπουλου*

Στην Ελλάδα έχουμε ένα ελάττωμα, πάντα μιλάμε γενικά χωρίς ποτέ να μιλάμε συγκεκριμένα, με ποσότητες δηλαδή με νούμερα.

Το μέσο διατηρητέο κτίριο στην Ελλάδα είναι διώροφο με υπόγειο, με 3- 4 παράθυρα στην πρόσοψη και μέσω εμβαδόν κάλυψης Ι50μ2.

Έχει κόστος επισκευής – ένα διώροφο δηλαδή συνολική δόμηση 2χ 150 = 300μ2 1.000 χ 300μ2 = 300.000€

Εάν δεχθούμε:

Α) ότι το κράτος επιδοτεί τις επισκευές των διατηρητέων κτιρίων σε ποσοστό 50%, δηλαδή με 150.000€ και μάλιστα αφού πρώτα ο ιδιοκτήτης έχει υποβάλλει προϋπολογισμό, ο οποίος έχει εγκριθεί και ο ίδιος έχει εκτελέσει τις εργασίες που απαιτούν το μισό κόστος.

Β) ότι διαθέτει κάθε χρόνο το ποσό των 30.000.000€, ένα γελοίο για το Ελληνικό Κράτος ποσό που αντιστοιχεί στο χαρτί υγείας ή στα τηλέφωνα ενός Υπουργείου

Τότε κάθε χρόνο θα μπορούσαν να επισκευάσουν 200 διατηρητέα, δηλαδή σε 10 χρόνια με τη διάθεση 300.000.000€ , 2000 διατηρητέα κτίρια και θα είχαμε κάνει ένα σημαντικό βήμα για την αλλαγή – κυριολεκτικά – της μορφής των πόλεων μας.

Τ ι ζητάμε λοιπόν:

ι) Ζητάμε να αντιμετωπίζονται τα διατηρητέα κτίρια σαν αυθαίρετα και οι ιδιοκτήτες τους να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους αυθαιρετούχους. Εαν έχω μια αυθαίρετη παράγκα, μπορώ να ζητήσω και ενισχύομαι για να τη βελτιώσω, ενώ όσοι έχουν ένα διατηρητέο, αντιμετωπίζονται σαν ανύπαρκτοι και ενοχλητικοί.

2) Να διέθετε το κράτος ποσό αντίστοιχο αυτού που διατίθεται για χαρτί υγείας, ώστε να σωθούν ένα πλήθος διατηρητέων και σε σύντομο χρονικό διάστημά να πάψει να υφίσταται το πρόβλημα.

Είναι χαρακτηριστικός ο κρατικός εμπαιγμός απέναντι στην πολιτιστική μας κληρονομιά, π.χ. με το διάταγμα 19/8/1998 για το Μεταξουργείο, θεσπίστηκαν κάποια μέτρα (μείωση φόρου μεταβίβασης, απαλλαγή από ΦΠΑ επισκευής κλπ). Ποτέ όμως δεν εκδόθηκαν οι Υπουργικές αποφάσεις, έτσι ποτέ δεν εφαρμόστηκε, και όσοι τους εμπιστεύθηκαν ακόμα περιμένουν την ενίσχυση!

Ο φαρισαϊσμός στην απόλυτη εκδοχή του!

Μ.Σ.Δ.

Η Μ.Σ.Δ. που ξεκίνησε για τη σωτηρία των διατηρητέων, είναι ένας θεσμός ‘’φάντασμα’’, που αφού λειτούργησε για λίγα χρόνια, μέσα στα οποία φαλκιδεύτηκε – με την έναρξη σ’ αυτόν των ρυμοτομούμενων, των απαλλοτριούμενων κλπ, διασύρθηκε – με τη μεταφορά τετραγωνικών μέτρων από χωριά της επαρχίας στις Λεωφόρους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και τελικά κατέρρευσε και έμεινε ανενεργός από τότε.

Σήμερα επιχειρείται νεκρανάσταση του, πως όμως;

Μέσα από ένα νόμο για αυθαίρετα(!) το Ν. 4495/2017- Έτσι μέσα στα 157 άρθρα του νόμου στριμώχνονται και δέκα άρθρα ΜΣΔ, ανακατεμένα με περιβαλλοντολογικά ισοζύγια, περιοχές ανάπτυξης επιβάρυνσης συντελεστή, πράσινα ταμεία και πράσινα άλογα, ώστε όλοι να είναι σίγουροι ότι τουλάχιστον για δεκαπέντε χρόνια δεν πρόκειται να γίνει ούτε μια πράξη Μ .Σ.Δ.

Αυτη τη στιγμη έχουν νομιμοποιηθεί περίπου 1.000.000 αυθαίρετα, δηλαδη πάνω από 100.000.000 μ2. Εκτός υποτίθεται χωροταξικού σχεδιασμού για τα οποία κανείς δεν έλεγξε, ούτε ενδιαφέρθηκε για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Την ίδια ώρα μόλις 300.000μ2 προς Μ.Σ.Δ, προέρχονται από διατηρητέα κτίρια, ‘’κάθονται’’ 20χρόνια στην αναμονη για να γίνουν εκείνες οι μελέτες ώστε να μπορέσουν να υπολογίσουν την επιβάρυνση του περιβάλλοντος από αυτά, δηλαδη του 0,3% των αυθαιρέτων ώστε να αποφασίσουν που θα δεχθούν να τοποθετηθούν. Και για να γίνει απόλυτα κατανοητή η γελοιότητα. Το Project Hellinikon, αφορά την κατασκευή 3,5 – 5,5 εκατ. μ2 στον χώρο του Ελληνικού, επιβαρύνοντας αντίστοιχα το Λεκανοπέδιο και δεν ενοχλείται κανένας. Τα 300.000μ2 του προέρχονται από διατηρητέα Σ.Δ., που θα διαχυθούν σε όλη την Ελλάδα είναι μόλις το 8 – 10% αυτών των τετραγωνικών και αυτά ενοχλούν.

Ποια είναι η πρόταση:

ι) Όλες οι εντός σχεδίου περιοχές και οι εντός οικισμού προ 1923 να είναι Ζ.Υ.Σ., πλην των εξαιρέσεων των παρ. β, γ, δ του άρθρου 72.

2) Αυτό αφορά μόνο τον Σ.Δ. που προέρχεται από διατηρητέα κτίρια. Για τις άλλες περιπτώσεις να ισχύσει ο Ν. 4495/2017.

Και ο χαζός θα ρωτησει: ‘’Μα γιατί γίνονται όλα αυτά;’’

Ίσως για να έρθει κάποια ΑΝΑΠΛΑΣΗ κάποια ΔΙΑΝΕΩΣΙΣ και να αναλάβει αυτη τα πάντα για τη σωτηρία μας και να είστε σίγουροι ότι θα βρεθούν και χρηματα και Νομικό Πλαίσιο και θα ισορροπησει και το περιβαντολλογικό ισοζύγιο.

Και θα ζησουν αυτοί καλά και εμείς χειρότερα.

-Το κείμενο αποτελεί τοποθέτηση στο πλαίσιο της εκδήλωσης στις 18/4/2018 του Πανελληνίου Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτιρίων και Μνημείων

*Ο Ν. Μιχαλόπουλος είναι Αρχιτέκτονας