Πως ο καθηγητής Γ. Βέης σχεδίασε το ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς που έδωσε “φτερά” στην κτηματογράφηση.
Του Δημήτρη Σταθάκη*
Συντεταγμένες υπάρχουν σε κάθε κτηματολογικό διάγραμμα αλλά το πιθανότερο είναι ότι οι περισσότεροι δεν τους δίνουν μεγάλη σημασία. Κάθε γεωτεμάχιο του Κτηματολογίου περιγράφεται ως μια σειρά από κορυφές, δηλαδή ζεύγη συνταγμένων Χ και Υ. Η βάση δεδομένων του κτηματολογίου απαρτίζεται από δεκάδες εκατομμύρια συντεταγμένων. Από τις συνταγμένες αυτές προκύπτουν τα εμβαδά. Όταν όμως ξεκίνησε η σύγχρονη προσπάθεια κατάρτισης του κτηματολογίου δεν ήταν αυτονόητο το πώς οι συντεταγμένες αυτές θα καταγραφούν.
Το βασικό πρόβλημα που καλείται να λύσει ένα σύστημα αναφοράς και η προβολή του με το σύστημα συντεταγμένων είναι το πώς θα μεταφέρει την υδρόγειο σφαίρα ή μια περιοχή της φυσικής γήινης επιφάνειας της σε έναν επίπεδο χάρτη. Υπάρχουν παγκόσμια συστήματα αναφοράς, όπως αυτό που αναφέρεται το GPS, αλλά ένα εθνικό σύστημα μπορεί να προσαρμοστεί καλύτερα στη συγκεκριμένη περιοχή ενός κράτους ώστε να μειώσει τα σφάλματα. Έτσι κάθε κράτος συχνά αναπτύσσει το δικό του σύστημα για να εξυπηρετεί βέλτιστα τις χαρτογραφικές ανάγκες του.
Στο τέλος της δεκαετίας του ’80 στην Ελλάδα ήταν σε χρήση διάφορα συστήματα, γεγονός που από μόνο του περιέπλεκε τα πράγματα. Το επικρατέστερο σύστημα τότε, που ονομαζόταν Ελληνικό, με την προβολή ΗΑΤΤ ήταν δύσχρηστο. Δεν αρκούσε ένα ζεύγος συντεταγμένων για να προσδιοριστεί η θέση, έπρεπε να γνωρίζεις και σε ποια περιοχή βρίσκεσαι. Υπήρχε επίσης το ED50 για στρατιωτικούς σκοπούς. Εν όψει της έναρξης των σύγχρονων προγραμμάτων κτηματογράφησης η ανάγκη καθορισμού ενός νέου, καλύτερου συστήματος έγινε επιτακτική.
Αυτό το κενό ανέλαβε να καλύψει ο καθηγητής κ. Γεώργος Βέης που έλαβε το δίπλωμα του αγρονόμου και τοπογράφου μηχανικού από το ΕΜΠ το 1951 και το διδακτορικό του στη γεωδαισία από το Ohio State University των Η.Π.Α. το 1958. Μάλιστα είχε εργαστεί για μια δεκαετία στο Harvard Smithsonian Center for Astrophysics στις ΗΠΑ. Διετέλεσε καθηγητής στην έδρα της Ανώτερης Γεωδαισίας και Χαρτογραφίας στο ΕΜΠ και μεταξύ των πολλών και σημαντικών διοικητικών θέσεων που κατείχε, διετέλεσε και πρόεδρος του Οργανισμού Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδας (ΟΚΧΕ).
Το 1986 ο καθηγητής κ. Βέης υπέβαλε πρόταση προς τη Γεωδαιτική και Γεωφυσική Επιτροπή του Κράτους (ΓΓΕΚ) για την ίδρυση και καθιέρωση ενός Γεωδαιτικού Συστήματος Αναφοράς για την Ελλάδα. Η ΓΓΕΚ είναι από το 1923 ως σήμερα η εξειδικευμένη συμβουλευτική επιτροπή του ελληνικού κράτους σε θέματα που αφορούν τα επιστημονικά πεδία της Γεωδαισίας και της Γεωφυσικής. Το σύστημα που εισήγαγε ονομάστηκε Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς (γνωστό ως ΕΓΣΑ87). Με δική του επιλογή στον σχεδιασμό του το ΕΓΣΑ87 είναι φιλικό στον χρήστη και απλό στην εφαρμογή του. Χωρίς αρνητικές τιμές, κάθε ζεύγος συντεταγμένων αντιστοιχεί αποκλειστικά σε ένα σημείο του Ελληνικού χώρου και έτσι μπορεί εύκολα να αποτελέσει και το κλειδί για αναζήτηση πληροφορίας.
Το 1987 εγκρίθηκε προς χρήση το ΕΓΣΑ87 από τον ΟΚΧΕ που ήταν υπεύθυνος τότε για τη σύνταξη του Κτηματολογίου. Επικράτησε σταδιακά σε όλα τα τοπογραφικά διαγράμματα, πολεοδομικές και χωροταξικές μελέτες, αναδασμούς, αιγιαλούς όπως και στους ορθοφωτοχάρτες. Την κατάλληλη στιγμή λοιπόν ξεκαθάρισε το τοπίο των συντεταγμένων. Γεγονός καθοριστικής σημασίας για το κτηματολόγιο. Αξιοποιήθηκε στο έπακρο κατά την κτηματογράφηση που ξεκίνησε αμέσως μετά.
Ο κ. Βέης συνέχισε να συμμετέχει ενεργά μέχρι τώρα στο ζήτημα του συστήματος αναφοράς της Ελλάδας. Εντυπωσίαζε τους πάντες κάθε φορά στις συναντήσεις μας μέχρι πριν λίγες μέρες. Χαρακτηρίζονταν από απόλυτη διαύγεια και βαθιά γνώση του αντικειμένου του που τη μετέδιδε με σπάνια αμεσότητα και απλότητα. Πάντα σεμνός με στόχο να προωθήσει την καλύτερη λύση και όχι τη δική του υστεροφημία. Πραγματικός δάσκαλος, οραματιστής και λαμπρός επιστήμονας. Με τις επιλογές που έκανε δεκαετίες πριν έβαλε τα θεμέλια για ένα επιχειρησιακό το κτηματολόγιο σήμερα. Του χρωστάμε πολλά.
*Ο κ. Σταθάκης είναι πρόεδρος του Ελληνικού Κτηματολογίου
