Το μοντέλο συλλογής γυαλιού πόρτα-πόρτα

Μειώνονται αντίστοιχα οι ποσότητες των σύμμεικτων του πράσινου κάδου και παρατηρούμε σε πολλές περιπτώσεις δήμων, που ακολουθούν αυτό το μοντέλο να ελαχιστοποιούν η και να εξαφανίζουν την ανάγκη ύπαρξης κάδων σε δημόσιο χώρο, όπως συνέβη στο πολύ πρόσφατο παράδειγμα του δήμου Τήλου που υλοποιώντας πρόγραμμα zero waste, εντός 5 μηνών οι κάδοι σε δημόσιο χώρο απετέλεσαν παρελθόν.

Συνοπτικά, από τη διεθνή εμπειρία, ως βασικά πλεονεκτήματα σε πλήρη ανάπτυξη των συστημάτων πόρτα-πόρτα,  αναφέρονται τα παρακάτω:

1) Δεν υπάρχουν κάδοι στους δρόμους (ανάκτηση δημόσιου χώρου, προβλήματα τοποθέτησης κάδων που μετακινούνται ή εξαφανίζονται κλπ.)

2) Ατομική ενημέρωση και συλλογή  σε κάθε κατηγορία παραγωγού  του αποβλήτου , και προσωποποιημένη ευθύνη όχι ανώνυμη.

3) Καλύτερα ποιοτικά και ποσοτικά αποτελέσματα, και μικρή μείωση των παραγόμενων αποβλήτων  λόγω εκτροπής από κάδους των παραγόμενων μη αστικών αποβλήτων. Ο χρόνος συλλογής μπορεί να αυξηθεί μέχρι και 10%, αλλά ουσιαστικά αναδιανέμεται σε όλα τα ρεύματα και μειώνεται από το χρόνο συλλογής των υπολειμμάτων και των σύμμεικτων του πράσινου κάδου. Επίσης γίνεται αναδιάρθρωση της συχνότητας δρομολογίων ανά ρεύμα ανακυκλώσιμων με προοπτική μείωσης τους τελικά, και συνεπώς εξοικονόμησης σε κόστη διαχείρισης.

4) Το κόστος συντήρησης και ανανέωσης των κάδων στους δρόμους εξαλείφεται.

5)  Πρόκειται για μοντέλο εντάσεως εργασίας που έχει:

α)  ως επίκεντρο τον άνθρωπο στον οποίο επενδύει και εκπαιδεύει.  Μια καλή αναλογία που προκύπτει από τη διεθνή εμπειρία είναι 1 εργάτης καθαριότητας ανά 240 κατοίκους (πχ Βιέννη, Σεβέζοκλπ),                                                                                                  β) μειωμένες ανάγκες σε μεγάλες, ακριβές  και «βαριές» εγκαταστάσεις κεντρικής διαχείρισης  που κατά γενική ομολογία είναι ανεπιθύμητες, και συνεπώς εξοικονόμηση σε αρχικά κόστη επένδυσης και μείωση του κόστους συντήρησης και λειτουργίας.

6) Μείωση άχρηστων υπολειμμάτων με άμεσο όφελος του δήμου από την εξοικονόμηση στα κόστη μεταφοράς και τελικής διάθεσης στον ΧΥΤΥ , καθώς και του έμμεσου προστίμου που ονομάζεται τέλος ταφής.

7) Μικρά ποσοστά ξένων υλικών μέσα στα ανακυκλώσιμα ρεύματα απορριμμάτων, συνεπώς, μειωμένο κόστος διαχείρισής τους.

8) Δυνητική αύξηση των εσόδων που προκύπτουν από την πώληση των  ανακτώμενων ανακυκλώσιμων υλικών λόγω της υψηλής καθαρότητας τους (πιστοποιημένη καθαρότητα υλικών άνω του 99% στις Πράσινες Γωνίες)

9) Τέλος, η εφαρμογή προγραμμάτων συλλογής πόρτα-πόρτα μπορεί να αποτελέσει άριστη υποδομή για την εφαρμογή προγραμμάτων Πληρώνω-Όσο-Πετάω  και Κερδίζω Όσο Ανακυκλώνω.

Όπως φαίνεται στον ΠΙΝΑΚΑ1 με τις ποσότητες Σύμμεικτων, Ανακυκλώσιμων και Σύνολο ΑΣΑ, το ποσοστό ανακύκλωσης για την περίοδο Μαΐου –Ιουνίου’2022 κατά μέσο όρο ανέρχεται για πρώτη φορά στο 12,8%, έναντι 7,4% για την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου, ενώ το μέσο ποσοστό ανακύκλωσης για το 6μηνο Ιαν-Ιουν’22 διαμορφώνεται  στο 10%.

Στον ΠΙΝΑΚΑ2α με τα ποσοτικά στοιχεία όσον αφορά τη σύνθεση των ανακυκλώσιμων ανά υλικό παρατηρούμε ότι γυαλί για το 4μηνο Ιαν-Απρ’22 αποτελεί το 8,69% επί του συνόλου των ανακυκλώσιμων, ανέρχεται στο 31,65% για το δίμηνο Μαιου-Ιουνίου’22 , ενώ στο  σύνολο του 6μήνου Ιαν-Ιουν’22 διαμορφώνεται στο 25,03%.

Στον ΠΙΝΑΚΑ2β παρατηρούμε ότι σημειώνεται αύξηση κατά 81,56% της συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών  για την περίοδο Ιαν-Ιουν’22 από το δήμο Βόρειας Κέρκυρας  με αύξηση στις ποσότητες όλων των ανακυκλώσιμων υλικών,  κάμψη κατά 12,9% των ποσοτήτων που συλλέγονται από την ΚΟΙΝΣΕΠ SynPraxis, ενώ σε σύνολο για τον μήνα Ιούνιο’22 η αύξηση της ποσότητας των ανακυκλώσιμων  διαμορφώνεται στο 49,72%.

Στον ΠΙΝΑΚΑ3 παρατηρούμε ότι το γυαλί αποτελεί για τον μήνα Ιούνιο’22 το 41,5% του συνόλου των ανακυκλώσιμων έναντι 3,6% τον μήνα Απρίλιο  και 27,3% το Μάιο, και αύξηση από 0,28% τον Απρίλιο σε 5,11% επί της συνολικής παραγωγής ΑΣΑ για τον μήνα Ιούνιο.

Ο δήμος Βόρειας Κέρκυρας ανακοίνωσε την έναρξη από την 03/05/2022 της συλλογής πόρτα-πόρτα από επιχειρήσεις και  μεγάλους παραγωγούς αποβλήτων γυαλιού, των οποίων η ανταπόκριση συμμετοχής στο πρόγραμμα συλλογής Πόρτα-Πόρτα ήταν άμεση και πολύ μεγάλη , όπως προκύπτει και από τα στοιχεία σε απόλυτα μεγέθη, δεδομένου ότι οι συλλεγόμενες ποσότητες γυαλιού από 2,45 τόνους τον Απρίλιο, αυξήθηκαν σε 38,15 τόνους τον Μάιο και 75,42 τόνους τον Ιούνιο΄2022. Πολύ σημαντικό και πολλά υποσχόμενο αποτέλεσμα, με μεγάλη ταχύτητα υλοποίησης.

Ως άμεσο όφελος που προκύπτει από κάθε τόνο που ανακυκλώνεται στο δήμο Βόρειας Κέρκυρας , είναι η εξοικονόμηση σε μεταφορικά κόστη από Κέρκυρα προς ΧΥΤΑ Παλαίρου που είναι αναγκασμένος ο δήμος να μεταφέρει τα απόβλητα για ταφή, συν το τέλος εισόδου στο ΧΥΤΑ,  συν το τέλος ταφής (περίπου 200€/τόνος συνολικά).

Είναι κόστος από το οποίο απαλλάσσεται και επομένως υπάρχει σοβαρότατο κίνητρο να επιθυμεί ο δήμος να αυξήσει στο μέγιστο δυνατό τις ποσότητες των ανακυκλώσιμων αντί της πανάκριβης και με πολύ αρνητικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα παραγωγής συμμείκτων αποβλήτων.

Τα πολύ θετικά αποτελέσματα του διμήνου Μαίου-Ιουνίου΄22 αποτελούν σαφή ένδειξη  αφενός της διάθεσης του δήμου να πάρει  στα σοβαρά την ανάπτυξη του μοντέλου συλλογής πόρτα-πόρτα, αλλά και τη μεγάλη προθυμία συμμετοχής από πλευράς επιχειρήσεων.

Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν σαφώς, όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο, την ορθότητα και την αποτελεσματικότητα της επιλογής της συλλογής με το σύστημα Πόρτα-Πόρτα. Το μοντέλο αυτό αναμένεται  να εφαρμοστεί αργότερα και για τη συλλογή οργανικών, όταν αυτή ξεκινήσει, οπότε και προβλέπεται  εκτόξευση των ποσοστών ανακύκλωσης.

Ένα άμεσο όφελος που προκύπτει είναι η εξοικονόμηση σε κόστος διάθεσης υπολειμμάτων και σύμμεικτων αποβλήτων σε ΧΥΤΥ Κοζάνης.

Για το δίμηνο Μάιος-Ιούνιος                                                                                                            

 α) Εξοικονόμηση σε άμεσο κόστος (κόστος μεταφοράς σε ΧΥΤΑ Παλαίρου+gate fee+τέλος ταφής) : 75,42+38,5 = 114 τόνοι Χ 200€/τόνος =22.800€   

β) Άμεσο  Όφελος  σε ΚΔΑΥ από επιδότηση ΕΕΑΑ 150€/τόνος  Χ  114 τόνοι Χ 46% = 7.866€.

Παρατηρούμε πως με ορισμένους απλούς τρόπους μπορεί να αλλάξει σημαντικά προς το καλύτερο η ζωή μας και να απαντήσουμε με σιγουριά και αυτοπεποίθηση στο δίλημμα χρεωκοπία των δήμων ή ανακύκλωση , επιλέγοντας τη ΖΩΗ  δίνοντας μια δεύτερη ευκαιρία ζωής στα ανακυκλώσιμα υλικά, και συνεπώς να απαντάμε χωρίς δεύτερη σκέψη ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ, ιδίως αν αναφερόμαστε στο σύστημα Πόρτα-Πόρτα ,  πολύ δε περισσότερο αν αυτή η μέθοδος συνοδεύεται και με ξεκάθαρα οικονομικά κίνητρα και αντικίνητρα.

Όλες παραπάνω παρατηρήσεις αποτελούν ισχυρά τεκμήρια των μεγάλων δυνατοτήτων που μπορεί να προσφέρει το μοντέλο της συλλογής Πόρτα-Πόρτα, και επιβεβαίωση των συμπερασμάτων που προκύπτουν από τη διεθνή πρακτική, δηλαδή την δυνατότητα για γρήγορη ταχύτητα υλοποίησης και τα άμεσα αποτελέσματα με παράλληλη μείωση στα κόστη διαχείρισης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε workshop που διοργάνωσε το Υπουργείο Περιβάλλοντος στην Αθήνα  τον Ιούνιο του 2019, με καλεσμένους ομιλητές πολλούς ευρωπαϊκούς  δήμους με συμμετοχή και εκπροσώπων του ενιαίου τότε δήμου Κέρκυρας αλλά και μεγάλο αριθμό εκπροσώπων άλλων ελληνικών Δήμων, το βασικό  και ξεκάθαρο συμπέρασμα ήταν ότι το σύστημα πόρτα-πόρτα είναι μακράν το καλύτερο και αποτελεσματικότερο όσον αφορά  τη συλλογή  υψηλής καθαρότητας ανακυκλώσιμων υλικών  για την επίτευξη υψηλών  ποσοστών  ανακύκλωσης και ανάκτησης  που έχουν τεθεί από τις Ευρωπαϊκές οδηγίες για την κυκλική οικονομία.

*Βώρος Θεόδωρος, Οικονομολόγος-Στατιστικός MSc