Το Πολιτισμού «παγώνει» αυθαίρετα, οικοδομικές άδειες και επενδύσεις

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Σε περισσότερες από 1000 περιοχές της χώρας, κυρίως στα κέντρα των πόλεων,  που είναι χαρακτηρισμένες ως παραδοσιακοί οικισμοί ή και ιστορικοί τόποι είναι παγωμένες οι αδειοδότησεις μελετών, οικοδομικών αδειών και οι τακτοποιήσεις αυθαιρέτων.

Το αποτέλεσμα είναι να έχουν σταματήσεις  οι μεταβιβάσεις και δωρεές ακινήτων, νέες επενδύσεις αλλά ακόμη και αναγκαίες επεμβάσεις για την ασφάλεια πολλών κτιρίων.

Το θέμα αναδεικνύει με ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή ο Βουλευτής Κυκλάδων της Νέας Δημοκρατίας, Φίλιππος Φόρτωμας, αναφερόμενος σε σοβαρό και χρόνιο πρόβλημα που υπάρχει στην Ερμούπολή της Σύρου, ενώ σχετικές είναι ανακοινώσεις και καταγγελίες συλλόγων μηχανικών από πολλές άλλες περιοχές της χώρας, που υπάρχει το ίδιο θέμα..

Χαρακτηριστικά ο  Σύλλογος Πολιτικών Μηχανικών Ευβοίας εφιστά την προσοχή σας για το μείζον θέμα που έχει ανακύψει στην πόλη της Χαλκίδας και αφορά στην τακτοποίηση αυθαίρετων κατασκευών ή χρήσεων με το άρθρο 116 Ν.4495/17 σε κτίρια που βρίσκονται σε τόπους αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Σημειωτέων ότι, η πόλη της Χαλκίδας σύμφωνα με το ΦΕΚ 70 ΑΑΠ/2013 ορίζεται ως αρχαιολογικός τόπος σχεδόν στο σύνολό της.

Οι επιτροπές του ΥΠΠΟ

«Πηγή» του προβλήματος είναι ότι στην συντριπτική πλειοψηφία των περιοχών με ευθύνη του υπουργείου Πολιτισμού δεν λειτουργούν τα ειδικά συμβούλιο και οι επιτροπές του ΥΠΠΟ, οι οποίες σύμφωνα με τη νομοθεσία  έχουν γνωμοδοτική αρμοδιότητα, όπως προβλέπεται αντίστοιχα στους Νόμους 4258/2014 (για την αδειοδότηση μελετών) και 4495/2017 (για τις τακτοποιήσεις αυθαίρετων κατασκευών).

Οι συνέπειες 

Ο Βουλευτής Κυκλάδων της Νέας Δημοκρατίας, Φίλιππος Φόρτωμας, με σχετική ερώτηση που κατέθεσε προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας Κωνσταντίνο Χατζηδάκη και την Υπουργό Πολιτισμού Στυλιανή Μενδώνη επισημαίνει ειδικότερα ότι:

-Kατά την εφαρμογή της διαδικασίας στην πράξη, λόγω καθυστερήσεων ή/και δυσχερειών στη συγκρότηση των αρμοδίων επιτροπών του ΥΠΠΟ, δημιουργούνται αγκυλώσεις. Η χορήγηση των σχετικών εγκρίσεων και αδειών καθυστερεί υπέρμετρα με σημαντικές επιπτώσεις για την τοπική κοινωνία και οικονομία.

-Οι καθυστερήσεις στην έγκριση μελετών έχουν επιπτώσεις στην ασφάλεια πολλών κτιρίων, στα οποία απαιτείται στατική αποκατάσταση κι εν τέλει επιπτώσεις στην ασφάλεια συνολικά του οικισμού.

-Επιπτώσεις έχουν οι καθυστερήσεις και στην οικονομική δραστηριότητα της Σύρου γιατί αναπόφευκτα οδηγούν σε αναστολή νέων επενδύσεων. Είναι επιτακτικό να βελτιωθεί η προβλεπόμενη διοικητική διαδικασία ώστε να ολοκληρώνεται σε αυστηρά δεσμευτικούς χρόνους, ενδεχομένως επανεξετάζοντας τη σύνθεση ή/και τον τρόπο συγκρότησης των αρμοδίων συμβουλίων και επιτροπών.

-Επιπλέον, απαιτείται νομοθετική βελτίωση και για τη διαδικασία τακτοποίησης αυθαιρέτων κατασκευών, όπου οι καθυστερήσεις οδηγούν σε «πάγωμα» μεταβιβάσεων και δωρεών ακινήτων. Οι ιδιοκτήτες δεν μπορούν να προβούν σε διάθεση ή σύσταση οποιουδήποτε εμπράγματου δικαιώματος ενώ παράλληλα δεν μπορούν να εκδώσουν οικοδομική άδεια για την επισκευή, ενίσχυση ή/και προσθήκη στο ακίνητο τους.

-Παράλληλα προκαλείται απώλεια εσόδων για το κράτος. Στην πράξη, η Επιτροπή που προβλέπεται στο άρθρο 116 του Ν.4495/2017 δεν έχει λειτουργήσει αποτελεσματικά, με συνέπεια την αναστολή των εγκρίσεων αιτήσεων τακτοποίησης που έχουν υποβληθεί. Διαπιστώνεται ότι το προϊσχύσαν καθεστώς υπό τους νόμους 4014/2011 και 4178/2013 δεν εμφάνιζε τις δυσλειτουργίες αυτές. Ενόψει της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί ανακοινώθηκε πρόσφατα από την ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος ότι το ζήτημα αναμένεται να λυθεί σύντομα.

Ερώτηση στη Βουλή

Το πλήρες κείμενο της ερώτησης, που κατέθεσε ο Βουλευτής Κυκλάδων της Νέας Δημοκρατίας, Φίλιππος Φόρτωμας  προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωνσταντίνο Χατζηδάκη και την Υπουργό Πολιτισμού κ. Στυλιανή Μενδώνη έχει ως εξής:

Θέμα: Αντιμετώπιση υπέρμετρων καθυστερήσεων στην αδειοδότηση μελετών και την τακτοποίηση αυθαιρέτων κατασκευών σε θεσμοθετημένους «ιστορικούς τόπους» όπως η Ερμούπολη Σύρου

Η Ερμούπολη Σύρου είναι μία πόλη με σημαντική ιστορική σημασία και μεγάλο πολιτιστικό πλούτο. Για το λόγο αυτό, εύλογα, έχει θεσμικά χαρακτηρισθεί παραδοσιακός οικισμός καθώς επίσης και «ιστορικός τόπος», σύμφωνα με τις διατάξεις της πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας. Για τους θεσμοθετημένους ιστορικούς τόπους ορίζονται στη νομοθεσία ειδικές διοικητικές διαδικασίες (α) για την αδειοδότηση μελετών κατασκευής καθώς επίσης και (β) για την τακτοποίηση αυθαίρετων κατασκευών. Στις διαδικασίες αυτές προβλέπεται γνωμοδοτική αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού (ΥΠΠΟ) μέσω του εκάστοτε ειδικού συμβουλίου ή ειδικής επιτροπής, όπως προβλέπεται αντίστοιχα στους Νόμους 4258/2014 (για την αδειοδότηση μελετών) και 4495/2017 (για τις τακτοποιήσεις αυθαίρετων κατασκευών).

Είναι κατανοητό ότι σκοπός της προβλεπόμενης γνωμοδοτικής αρμοδιότητας του ΥΠΠΟ στις ειδικές διοικητικές διαδικασίες είναι η προστασία της πολιτιστικής αξίας του κτιριακού πλούτου της Ερμούπολης, όπως και κάθε θεσμοθετημένου ιστορικού τόπου. Ωστόσο, κατά την εφαρμογή της διαδικασίας στην πράξη, λόγω καθυστερήσεων ή/και δυσχερειών στη συγκρότηση των αρμοδίων επιτροπών του ΥΠΠΟ, δημιουργούνται αγκυλώσεις. Η χορήγηση των σχετικών εγκρίσεων και αδειών καθυστερεί υπέρμετρα με σημαντικές επιπτώσεις για την τοπική κοινωνία και οικονομία.

Οι καθυστερήσεις στην έγκριση μελετών έχουν επιπτώσεις στην ασφάλεια πολλών κτιρίων, στα οποία απαιτείται στατική αποκατάσταση κι εν τέλει επιπτώσεις στην ασφάλεια συνολικά του οικισμού. Επιπτώσεις έχουν οι καθυστερήσεις και στην οικονομική δραστηριότητα της Σύρου γιατί αναπόφευκτα οδηγούν σε αναστολή νέων επενδύσεων. Είναι επιτακτικό να βελτιωθεί η προβλεπόμενη διοικητική διαδικασία ώστε να ολοκληρώνεται σε αυστηρά δεσμευτικούς χρόνους, ενδεχομένως επανεξετάζοντας τη σύνθεση ή/και τον τρόπο συγκρότησης των αρμοδίων συμβουλίων και επιτροπών.

Επιπλέον, απαιτείται νομοθετική βελτίωση και για τη διαδικασία τακτοποίησης αυθαιρέτων κατασκευών, όπου οι καθυστερήσεις οδηγούν σε «πάγωμα» μεταβιβάσεων και δωρεών ακινήτων. Οι ιδιοκτήτες δεν μπορούν να προβούν σε διάθεση ή σύσταση οποιουδήποτε εμπράγματου δικαιώματος ενώ παράλληλα δεν μπορούν να εκδώσουν οικοδομική άδεια για την επισκευή, ενίσχυση ή/και προσθήκη στο ακίνητο τους. Παράλληλα προκαλείται απώλεια εσόδων για το κράτος. Στην πράξη, η Επιτροπή που προβλέπεται στο άρθρο 116 του Ν.4495/2017 δεν έχει λειτουργήσει αποτελεσματικά, με συνέπεια την αναστολή των εγκρίσεων αιτήσεων τακτοποίησης που έχουν υποβληθεί. Διαπιστώνεται ότι το προϊσχύσαν καθεστώς υπό τους νόμους 4014/2011 και 4178/2013 δεν εμφάνιζε τις δυσλειτουργίες αυτές. Ενόψει της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί ανακοινώθηκε πρόσφατα από την ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος ότι το ζήτημα αναμένεται να λυθεί σύντομα.

Ενόψει των ανωτέρω, κρίνεται αναγκαία η λήψη νομοθετικών ή κανονιστικών πρωτοβουλιών.

Ερωτώνται οι κκ Υπουργοί,

Ποιες νομοθετικές ή/και κανονιστικές πρωτοβουλίες έχετε πρόθεση να αναλάβετε για την ειδική διοικητική διαδικασία τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών σε θεσμοθετημένους ιστορικούς τόπους με διπλό χαρακτηρισμό (παραδοσιακός οικισμός και ιστορικός τόπος), όπως η Ερμούπολη της Σύρου, ώστε να αντιμετωπισθεί η παρούσα κατάσταση «παγώματος» κατασκευών και μεταβιβάσεων κτιρίων;

Ποιες ενέργειες και πρωτοβουλίες έχετε πρόθεση να αναλάβετε ώστε να βελτιωθεί και να λειτουργήσει αποτελεσματικά η ειδική διοικητική διαδικασία αδειοδότησης μελετών σε θεσμοθετημένους ιστορικούς τόπους με διπλό χαρακτηρισμό για την επιτάχυνση των σχετικών εγκρίσεων μελετών για την αποκατάσταση ή την κατασκευή κτιρίων;

Παρέμβαση Πολιτικών Μηχανικών Ευβοίας

Ο Σύλλογος Πολιτικών Μηχανικών Ευβοίας σε ανακοίνωση του την οποία υπογράφει ο πρόεδρος Χρήστος Βαρελάς και ο γραμματέας του Συλλόγου Δημήτρης Αντωνίου σημειώνει ότι  εφιστά την προσοχή σας για το μείζον θέμα που έχει ανακύψει στην πόλη της Χαλκίδας και αφορά στην τακτοποίηση αυθαίρετων κατασκευών ή χρήσεων με το άρθρο 116 Ν.4495/17 σε κτίρια που βρίσκονται σε τόπους αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Σημειωτέων ότι, η πόλη της Χαλκίδας σύμφωνα με το ΦΕΚ 70 ΑΑΠ/2013 ορίζεται ως αρχαιολογικός τόπος σχεδόν στο σύνολό της.

Με την τροποποίηση του Ν.4495 με το ΦΕΚ 70Α/07.05.2019 (Νόμος 4610/2019) και κατά το άρθρο 116 παρ. 9α και 9β, ορίστηκαν οι διαδικασίες σύμφωνα με τις οποίες δύναται να τακτοποιούνται οι αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις σε αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικούς τόπους καθώς και στο περιβάλλον προστατευόμενων μνημείων. Βάσει των προβλεπόμενων αυτών διαδικασιών, όλες οι υπαγωγές του Ν.4495/17 προς τακτοποίηση αυθαιρεσιών σε πόλεις όπως η Χαλκίδα, η Ερέτρια κ.ο.κ.μετά τις 07.05.2019,προαπαιτούν τη γνωμοδότηση της Εφορίας Αρχαιοτήτων, που υπάγεται στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, άνευ της οποίας ΔΕΝ δύναται να ολοκληρωθεί η όποια διαδικασία τακτοποίησης, ούτε να προχωρήσει οποιαδήποτε δικαιοπραξία / συμβολαιογραφική πράξη, ούτε και να εκδοθούν άδειες δόμησης ή λειτουργίας σε κτίρια με αυθαιρεσίες.

Επιπρόσθετα, μέσω των ΦΕΚ 1255Β/18 (άρθρο 1_εδάφιο 32) και ΦΕΚ 2049Β/19 (άρθρο 1_εδάφιο 33α.& β.) του Υπουργού Πολιτισμού μεταβιβάστηκαν αρμοδιότητες σε διάφορα όργανα-υπηρεσίες-επιτροπές της Αρχαιολογίας, χωρίς όμως να ενημερωθεί ο Ν.4495 με ευκρινή τρόπο, ώστε να λάβουν άμεση γνώση όλοι οι ενδιαφερόμενοι / εμπλεκόμενοι στις διαδικασίες. Σημειώνεται ότι μέχρι στιγμής ΔΕΝ έχουν συσταθεϊ οι αρμόδιες επιτοοπές/συυβούλια που ορίζει το άρθρο 227 του Νόμου 4610/2019, οπότε εκ των πραγμάτων, δεν μπορεί να προχωρήσει καμία τακτοποίηση σε κηρυγμένους αρχαιολογικούς τόπους.

Είναι εμφανές με όσα προαναφέρθηκαν ότι η διαδικασία τακτοποίησης αυθαιρεσιών σε κτήρια της περιοχής της Χαλκίδας είναι πλέον προβληματική και επηρεάζει μηχανικούς, συμβολαιογράφους και πολίτες, προκαλώντας καθυστερήσεις που μεταφράζονται σε οικονομική επιβάρυνση και ταλαιπωρία.

Ο Σύλλογος Διπλωματούχων Πολιτικών Μηχανικών Ευβοίας

ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΕΤΑΙ

για την απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί και δυσχεραίνει την διεξαγωγή των εν λόγω υποθέσεων τακτοποιήσεων και λοιπών δικαιοπραξιών. Ως εκ τούτου προτείνουμε για την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος τα παρακάτω:

1)  Να μην απαιτείται γνωμοδότηση της Αρχαιολογικής υπηρεσίας (όπως ορίζεται στο άρθρο 227) για αυθαίρετες κατασκευές οι οποίες εκτελέστηκαν σε περιοχή που κατά το χρόνο κατασκευής ΔΕΝ ήταν κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος.

2) Να συνεχίσουν απρόσκοπτα οι διαδικασίες τακτοποίησης αυθαιρεσιών που ανήκουν στις Κατηγορίες 1,2,3 και 4 σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.4495/17.

3) Οι αυθαιρεσίες συγκεκριμένα που υπάγονται στην Κατηγορία 5:

α) σε ακίνητα με οικοδομική άδεια και τελική συνολική επιφάνεια < 200τ.μ. να εμπίπτουν στην προαναφερθείσα περίπτωση (2).

β) σε ακίνητα εξ ολοκλήρου αυθαίρετα ή σε όσα ακίνητα η τελική συνολική επιφάνεια >200τ.μ. να χρήζουν γνωμοδότησης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

4)  Να διορθωθεί – συμπληρωθεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΤΕΕ στο πεδίο “Στοιχεία υπολογισμού” (πέραν του υφιστάμενου πεδίου «Παραδοσιακό – Διατηρητέο») η επιλογή “αρχαιολογικός τόπος”.

5) Σε κάθε περίπτωση που θα ζητείται γνωμοδότηση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, να ισχύει αυστηρά ο χρονικός περιορισμός των τριάντα (30) ημερών και πέραν του διαστήματος αυτού να θεωρείται αυτοδίκαιη η έγκρισή της.

Σημειώνουμε ότι το ΦΕΚ 70Α/19 ισχύει από τις 07.05.2019 και έπειτα τη στιγμή που προγενέστερα, έχουν υπαχθεί αμέτρητες υποθέσεις αυθαιρεσιών σε κτήρια της περιοχής της Χαλκίδας και όχι μόνο. Είναι σαφές, πλέον, ότι με την εφαρμογή των νέων αυτών ρυθμίσεων παραβιάζεται κατάφωρα η συνταγματικά κατοχυρωμένη, αρχή της ισότητας των Ελλήνων πολιτών απέναντι στο Νόμο.

Απαιτούμε την άμεση επέμβαση των αρμοδίων υπηρεσιών της πολιτείας για την επίλυση του θέματος.

Επιπλέον θεωρούμε ότι η παράταση του Ν.4495/17 κρίνεται επιτακτική, διότι όταν και εφόσον συσταθούν οι προαναφερθείσες επιτροπές, o όγκος των αιτήσεων προς διεκπεραίωση θα παρεμποδίσει την εφαρμογή των χρονικών περιθωρίων του Νόμου.