Της Άννας Στεργίου
Αμαρτίες δεκαετιών πληρώνει η λίμνη Βεγορίτιδα. Αποτελεί άλλο ένα παράδειγμα προς αποφυγήν.
Ρύπανση, ανεξέλεγκτες γεωτρήσεις, καλλιέργειες, καταπατήσεις.
Η κατάσταση βελτιώθηκε την ώρα μηδέν και έχει εκπονηθεί ειδική περιβαλλοντική μελέτη των λιμνών Βεγορίτιδας – Πετρών, ύψους 150.000 ευρώ, μέσα από το πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ, ενώ πλέον προτείνεται πακέτο μέτρων για την ορθολογική χρήση νερού και ει δυνατόν Γεωργία Ακριβείας, μέτρα πρόληψης ρύπανσής και βελτίωσης των υδάτων του λιμναίου οικοσυστήματος.
Ανάμεσα στη Φλώρινα και την Πέλλα, η Βεγορίτιδα. έρμαιο επιπολαιότητας και μικροσυμφερόντων, ήταν αντικείμενο μελέτης της αρμόδιας υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων της Βουλής, υπό την προεδρία της Κατερίνας Ιγγλέζη. Τα όσα ειπώθηκαν δεν τιμούν κανέναν. Αποτελούν προϊόν πολιτικής επιπολαιότητας, πελατειακών σχέσεων, χαϊδέματος αφτιών, εμπαιγμού, αλλά και αβασάνιστων αποφάσεων, που οδήγησαν αγρότες να καλλιεργούν εκτάσεις, οι οποίες ήταν εν δυνάμει χώρος της λίμνης και να κάνουν ασυλλόγιστες γεωτρήσεις, αφού δεν υπήρχε οργανωμένο σχέδιο.
Αποδέκτης νερών τριών λιμνών
Το λιμναίο οικοσύστημα ms Βεγορίτιδας είναι αποδέκτης των υδάτων των τριών λιμνών. Ζάζαρης, Χειμαδίτιδας και Πετρών, του ρέματος του Σουλού και της λεκάνης απορροής της π[περιοχής Εορδαίας. Συνδέεται με την τεχνητή λίμνη Άγρα, που κατασκεύασε η ΔΕΗ τη δεκαετία του 1950 για τη λειτουργία του ΥΗΣ Άγρα. Η λίμνη έγινε σταδιακά αποδέκτης ρύπανσης φυτοφαρμάκων και αστικών αποβλήτων. Επίσης η παράνομη αλιεία και η λαθροθηρία άνθισαν, ενώ επιπλέον ταλαιπωρήθηκε από παρεμβάσεις της ΔΕΗ, η οποία δημιούργησε ανάπτυξη, αλλά και στρεβλώσει στο φυσικό περιβάλλον. Η στάθμη μειώθηκε σταδιακά, λόγω χρήσης του νερού από τη ΔΕΗ και έφτασε στο κατώτατο επίπεδο των 509 μέτρων το 2000. Όμως, το 2017 η στάθμη έφτασε τον Ιούνιο στο ανώτατο όριο, τα 519.17 μέτρα, δηλαδή σε όριο επιφυλακής, επιστρέφοντας σχεδόν στην πρότερη κατάσταση, καθώς στα τέλη του 19ου αιώνα βρισκόταν στα επίπεδα των 525 με 527 μέτρων.
Ο Ιάκωβος Γκανούλης. ειδικός γραμματέας Υδάτων του υπουργείου Περιβάλλοντος, εξήγησε πως επειδή είναι λίμνη καρστική, μέσα στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα υπάρχουν μεγάλες ρηγματώσεις.
Όταν ανεβαίνει η στάθμη, μπορεί να δημιουργούνται και νέες ρηγματώσεις, οι οποίες μπορεί να δημιουργούν πάλι πτώση της στάθμης!
Η Βεγορίτιδα από το σύστημα των λιμνών είναι σε καλύτερη κατάσταση σε σχέση με το παρελθόν. Μετά από παρεμβάσεις έχει βελτιωθεί και κάνουν πλέον και μπάνιο οι κάτοικοι, αλλά σε κακή κατάσταση είναι η Χειμαδίτιδα. Το κλίμα φέρνει μειωμένο ύψος βροχοπτώσεων και έντονα φαινόμενα ξηρασίας. Σε καλή κατάσταση βρίσκονται το φυτοπλαγκτόν και τα μακρόφυτα.
Προβλήματα προκαλούνται από τη μόνιμη άντληση υδάτων των υπόγειων ιζηματογενών υδροφορέων και των επιφανειακών υδάτων για αρδευτική χρήση.
Υπάρχουν πάνω από 800 γεωτρήσεις, ενώ άλλοι μιλούν για πάνω από 2.000.
Υπάρχουν, ακόμη, 33 γεωτρήσεις που δεν μπορούν να αδειοδοτηθούν, διότι είναι εντός της λίμνης
Προτάσεις για αλλαγές στη γεωργική δραστηριότητα.
Υπάρχει ήδη επιχειρησιακό εξυγίανσης, προστασίας, ανάδειξης και αξιοποίησης του συμπλέγματος των λιμνών Ζάζαρης, Χειμαδίτιδας, Πετρών και Βεγορίτιδας από την ΠΕ Φλώρινας.
Από τον Ιούλιο του 2017, υπάρχει μόνιμο σύστημα παρακολούθησης της ποιότητας των υδάτων της Βεγορίτιδας. Η στάθμη τον περασμένο Νοέμβριο ανήλθε στα 518,5 μέτρα. Έχει προταθεί η σύσταση φορέα διαχείρισης σε επίπεδο Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και περιφερειακό πάρκο. Ο παρεμβάσεις, που προτείνονται από εμπειρογνώμονες και αφορούν τον γεωργικό τομέα, είναι οι εξής:
- Ρύπανση: Καταγραφή χρήσεων νερού, έλεγχοι σημειακών πηγών ρύπανσης π.χ. από γεωργικά φάρμακα. Ενημέρωση αγροτών για ορθολογικότερη χρήση λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και νερού.
Άρδευση: Προτείνεται πακέτο μέτρων για τα αρδευτικά συστήματα της περιοχής και Γεωργία Ακριβείας για άρδευση/ λίπανση. Αξιοποίηση του πλεονάσματος των υδάτων της λίμνης Βεγορίτιδας και μελέτη αντικατάστασης του παλιού αρδευτικού συστήματος του Λιμνοχωρίου. Επίσης, επενδύσεις για εξοικονόμηση ύδατος στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Καθορισμός ανώτατων ορίων αρδευτικών αναγκών καλλιεργειών.
Αλλαγές και βελτιώσει με σύγχρονα συστήματα άρδευσης.
3. Βιολογική Γεωργία.
4. Απορρύπανση: Φιλοπεριβαλλοντικά προγράμματα στον πρωτογενή τομέα (π.χ. απονιτροποίηση εδαφών, καθαρισμός υδάτων), βιολογικοί καθαρισμοί.
5. Μεταποίηση: Δράσεις μεταποίησης με οικολογικό αποτύπωμα (πράσινη βιομηχανία).
6. Απόβλητα/Ενέργεια: Ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων, φυτικών υπολειμμάτων καλλιεργειών για την παραγωγή ενέργειας από βιομάζα.
Πηγή Ύπαιθρος
