Βουλή: τι είπαν κόμματα και φορείς για τα τιμολόγια ρεύματος

Το νέο σύστημα για τις χρεώσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα και η ακρίβεια, βρέθηκαν στην αιχμή των παρεμβάσεων που έγιναν, κατά την επεξεργασία στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, του νομοσχεδίου του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων για τις υποχρεώσεις δημοσιότητας οικονομικών στοιχείων των εταιρειών και τις ρυθμίσεις στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας.

Στο επίκεντρο της συζήτησης σύμφωνα με το ΑΠΕ τέθηκαν από τους εκπροσώπους φορέων και των κομμάτων οι διατάξεις του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για το ειδικό τιμολόγιο ηλεκτρικού ρεύματος, που περιλαμβάνονται στο συζητούμενο νομοσχέδιο.

Με το άρθρο 138 του ν. 4951/2022, θεσπίστηκαν έκτακτες ειδικές ρυθμίσεις για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες εφαρμόζονται έως την 31η Δεκεμβρίου 2023. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, «οι εν λόγω ρυθμίσεις επαύξησαν τη διαφάνεια στην αγορά και συνέβαλαν στην προβλεψιμότητα του ενεργειακού κόστους, με θετική επίδραση στις σχέσεις προμηθευτών – καταναλωτών».

Με δεδομένα τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα, αλλά και τις προκλήσεις της τρέχουσας γεωπολιτικής και ενεργειακής συγκυρίας, σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου, «κρίνεται αναγκαία η διατήρηση ενός προστατευτικού πλέγματος για τους καταναλωτές». Ειδικότερα, κρίνεται σκόπιμη η μετάπτωση των καταναλωτών που είχαν υπαχθεί στο καθεστώς του άρθρου 138 του ν. 4951/2022, σε νέα τιμολόγια, κυμαινόμενου χαρακτήρα, των οποίων η τιμή θα ανακοινώνεται από τους Προμηθευτές Ηλεκτρικής Ενέργειας. «Κατά τον τρόπο αυτό, οι καταναλωτές θα δύνανται να συγκρίνουν τις προσφερόμενες επιλογές για να προβαίνουν στις βέλτιστες για τα συμφέροντά τους επιλογές». Το σκεπτικό αυτό αμφισβητεί σύσσωμη η αντιπολίτευση ενώ προβληματισμό και ανησυχία εκφράζουν και οι καταναλωτικές οργανώσεις.

Στην κοινοβουλευτική επιτροπή, υπέρ της αρχής του νομοσχεδίου τάχθηκε η ΝΔ. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν δηλώσει επιφύλαξη για την τελική τους στάση στην ολομέλεια, με εξαίρεση το ΚΚΕ που έχει εκ προοιμίου δηλώσει την κατηγορηματική του άρνησή του να ψηφίσει το νομοσχέδιο.

Οι θέσεις των φορέων για τις χρεώσεις ηλεκτρικού ρεύματος

Στη διαδικασία της ακρόασης φορέων και σε σχέση με τις χρεώσεις στο ρεύμα, οι εκπρόσωποι των ενώσεων καταναλωτών, προειδοποίησαν ότι το νέο σύστημα γίνεται περισσότερο περίπλοκο για τους οικιακούς καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, που θα είναι πρακτικά αδύνατο να έχουν ξεκάθαρη εικόνα για το φθηνότερο τιμολόγιο.

-Ο Γεώργιος Μελισσάρης, νομικός σύμβουλος της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος, αναφέρθηκε στις διατάξεις για την εισαγωγή του ειδικού τιμολογίου στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος. «Δυστυχώς, το υπουργείο πάει να θεσπίσει ένα νέο τιμολόγιο, που η τελική τιμή του θα προκύπτει από έναν ακόμη πιο περίπλοκο μαθηματικό τύπο, σε σχέση με τη ρήτρα αναπροσαρμογής. Από τις πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει, σε σχέση με τον τρόπο υπολογισμού, η τιμή θα υπολογίζεται με βάση τον μηχανισμό διακύμανσης, που κατά την άποψή μας, είναι ο φερετζές της ρήτρας αναπροσαρμογής και μολονότι δεν έχει ακόμα οριστικοποιηθεί, φοβόμαστε ότι θα είναι κάτι ανάλογο», είπε ο κ. Μελισσάρης. Πρόσθεσε δε, ότι αυτός ο μηχανισμός θα έχει διάφορες παραμέτρους, γεγονός που καθιστά πρακτικά αδύνατο στο μέσο καταναλωτή να μπορέσει να βγάλει άκρη.

-«Θα γίνει αυτό που έγινε από το 2021, όταν ξεκίνησαν οι αυξήσεις των τιμών με τη ρήτρα αναπροσαρμογής. Οι καταναλωτές θα είναι σα να αγοράζουν γουρούνι στο σακί, θα αναγκάζονται κάθε μήνα να αλλάζουν προμηθευτή προκειμένου να πετύχουν την καλύτερη τιμή χρέωσης. Η άμεση συνέπεια θα είναι, ότι η διόρθωση θα γίνεται τον εΟΕΕπόμενο μήνα και ο καταναλωτής θα είναι έκθετος στις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς, όπως ακριβώς ήταν με τη ρήτρα αναπροσαρμογής», είπε ο κ. Μελισσάρης και προειδοποίησε ότι ο καταναλωτής θα αναγκάζεται να βγάλει συμπέρασμα μέσα από τις δαιδαλώδεις διαδρόμους του διαδικτύου, τη στιγμή που σύμφωνα με τον δείκτη ψηφιακών δεξιοτήτων της Eurostat, στην Ελλάδα μόλις το 52% του ενήλικου πληθυσμού κατέχει τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Συμπερασματικά, ο εκπρόσωπος της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος, είπε ότι οι ρυθμίσεις αυτές δεν είναι προς όφελος του Έλληνα καταναλωτή και ότι θα δημιουργηθεί μια νέα γενιά υπερχρεωμένων ενεργειακά καταναλωτών, μέσα στο ζοφερό περιβάλλον της ακρίβειας.

–Ο Δημήτρης Χριστοφοράκης, γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Φοροτεχνικών Ελευθέρων Επαγγελματιών και εκπρόσωπος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας, υπογράμμισε ότι η ρήτρα αναπροσαρμογής πολλαπλασίασε το κόστος των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων και εκτίμησε ότι και με τη νέα ρύθμιση εισάγεται ένα σύνθετο σύστημα ειδικών τιμολογίων και υπάρχουν σοβαρές επιφυλάξεις. Προέβλεψε επίσης ότι θα δημιουργηθούν προβλήματα με τον οικονομικό προγραμματισμό των επιχειρήσεων και ζήτησε σε πρώτη φάση, να παραταθεί η αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής και να εξορθολογιστεί το στρεβλό σύστημα.

-Ο Κωνσταντίνος Κόλλιας, πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, αναφερόμενος στο ειδικό τιμολόγιο για την ηλεκτρική ενέργεια, είπε ότι ορθά θεσπίζεται, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανατιμητικοί κίνδυνοι από την επαναφορά της ρήτρας προσαρμογής στα τιμολόγια, και ότι θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας, με στόχο την πτώση των τιμών. Ιδίως σήμερα, που έχουν αυξηθεί οι κίνδυνοι των ανατιμήσεων, λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων, αυτή η νομοθετική πρωτοβουλία είναι σημαντική, σημείωσε.

Ο Γιώργος Λεχουρίτης, πρόεδρος του ΔΣ του Ινστιτούτου Καταναλωτών, αναφερόμενος στις χρεώσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα, επισήμανε ότι η ρήτρα αναπροσαρμογής προκάλεσε αγανάκτηση σε οικιακούς καταναλωτές και επιχειρήσεις, που πλήρωναν ποσά αδιανόητα και δυσανάλογα με τα εισοδήματά τους. «Προτάθηκε ο χρωματισμός των τιμολογίων σε μπλε-σταθερό, σε πράσινο-κυμαινόμενο, σε πορτοκαλί-κυμαινόμενο μέσα στην ημέρα. Είναι δυνατόν, ο πατέρας σας, η μητέρα σας, σε μια προχωρημένη ηλικία, ή τέλος πάντων άνθρωποι που δεν ασχολούνται με αυτά τα ζητήματα, να μπορέσουν να ελέγξουν ποιο τιμολόγιο είναι πιο συμφέρον; Είναι το πράσινο; Είναι το μπλε; Είναι το πορτοκαλί; Γίνονται αυτά τα πράγματα το 2023, αντί για κανόνες διαφάνειας;», είπε ο κ. Λεχουρίτης.

Ο πρόεδρος του ΙΝΚΑ ζήτησε κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής, και «να ξέρει ο κόσμος πόσο χρεώνεται η κιλοβατώρα, στο ημερήσιο τιμολόγιο, στο νυχτερινό τιμολόγιο ή στην επαγγελματική του στέγη». Αυτό που πάει θεσπιστεί, «δεν θα μπορούν να το εξηγήσουν, ούτε να το ερμηνεύσουν, ακόμα και οι ίδιοι οι λογιστές, ακόμα και οι καθηγητές πανεπιστημίου». Αναρωτήθηκε δε, γιατί κατά την κυβέρνηση, δεν μπορεί να προγραμματιστεί ποια θα είναι η τιμή της χονδρικής στην κιλοβατώρα και ποια θα είναι η τιμή της λιανικής. «Δεν είναι απορίας άξιο, που στο ενεργειακό παιχνίδι μετέχουν περίπου 18 εταιρείες, ενώ στην κινητή τηλεφωνία συμμετέχουν μόνο τρεις; Τόσο ανοιχτό παιχνίδι κερδοσκοπίας είναι η ενέργεια;», είπε.

Ο κ. Λεχουρίτης υπογράμμισε ότι δεν αντέχει άλλο η τσέπη του Έλληνα να πληρώσει επιπλέον χρήματα, με βάση τις νέες διατάξεις, και υποστήριξε πως η κυβέρνηση έχει περιθώριο να συγκροτήσει πολιτική διαφάνειας μέσα στο επόμενο δίμηνο. Τέλος, αναρωτήθηκε γενικότερα «αν η Ελλάδα είναι μια κανονική χώρα ή μια χώρα-μπανανία με δεδομένα και τα φαινόμενα αισχροκέρδειας στα είδη λαϊκής κατανάλωσης»

Ο Παναγιώτης Σγούρας, νομικός σύμβουλος της ΕΚΠΟΙΖΩ, αναφερόμενος στις ρυθμίσεις για την αγορά ενέργειας, κατήγγειλε ότι με το Ν.4951/2022, «από μια αδιαφανή ρήτρα αναπροσαρμογής που είχαμε, πήγαμε στην πλήρη αδιαφάνεια, όπου οι προμηθευτές όριζαν όποια τιμή ήθελαν, ενσωματώνοντας σε αυτήν ασφάλιστρα κινδύνου – και κανείς δεν παραπονέθηκε, λόγω των κρατικών επιδοτήσεων». Κάλεσε επίσης την κυβέρνηση να ενημερώσει, αν έχει γίνει η εκκαθάριση των κερδών των προμηθευτών και αν έχει ελεγχθεί αν οι προμηθευτές όριζαν τιμολόγια υψηλότερα από το πραγματικό κόστος τους, ώστε να επιστραφούν τα υπερκέρδη. Σε σχέση με τις νέες διατάξεις, παρατήρησε ότι δεν εξειδικεύεται η μεθοδολογία αναπροσαρμογής. «Αν ο σκοπός της διάταξης που συζητάμε είναι η επιστροφή σε μια παλιά αδιαφανή ρήτρα αναπροσαρμογής ή η συνέχιση του ισχύοντος αδιαφανούς καθεστώτος, δεν επικροτούμε. Αντίθετα, στηρίζουμε τη ρύθμιση αν έχει σκοπό την αναπροσαρμογή του τιμήματος, με τη θέσπιση μιας διαφανούς ρήτρας αναπροσαρμογής, στην οποία τα μεγέθη θα τα βρίσκει εύκολα ο καταναλωτής, χωρίς να χρειάζεται να είναι εξειδικευμένος γνώστης της αγοράς, ή της αγγλικής γλώσσας», είπε ο κ. Σγούρας.

Οι τοποθετήσεις των κομμάτων

Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Μιλτιάδης Ζαμπάρας, προειδοποίησε ότι με τη ρύθμιση που φέρνει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τις χρεώσεις ηλεκτρικού ρεύματος, αυξάνεται η σύγχυση στους καταναλωτές και δημιουργείται ένα «αλαλούμ», με τον μέσο πολίτη να αδυνατεί να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο υπολογίζονται οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας. «Αυτό το σύνθετο, σύμπλοκο και ακατανόητο σύστημα είναι συνειδητό, από την πλευρά της κυβέρνησης, για να διαχυθεί οι ευθύνη στους καταναλωτές, που στο τέλος θα ‘φταίνε’ εκείνοι που δεν κατανοούν το καλό τους και ποια τιμή ή ποιο τιμολόγιο πρέπει να επιλέξουν», σχολίασε.

Ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Νικητιάδης, αναφερόμενος στη διάταξη για τις χρεώσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα, εκτίμησε ότι θα δημιουργήσει τεράστια προβλήματα, θα φέρει αναστάτωση και οι καταναλωτές θα αδυνατούν να αποφασίσουν τι να επιλέξουν. Στο κλίμα αυτό, κάλεσε την κυβέρνηση να αξιοποιήσει το διάστημα που απομένει μέχρι το τέλος του χρόνου, και να αναζητήσει προσφορότερο τρόπο, προκειμένου οι καταναλωτές, με ευκολότερο τρόπο να διαπιστώνουν τι είναι προς το συμφέρον τους.

 Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής, Λύσης Στέλιος Φωτόπουλος, είπε ότι επί της ουσίας θεσμοθετείται ένα ειδικό τιμολόγιο το οποίο εμπεριέχει μια βασική τιμή χρέωσης, συν το περιθώριο κέρδους του προμηθευτή, συν τους συντελεστές διακύμανσης των μεγεθών της χονδρεμπορικής, «δηλαδή φέρνει επανενεργοποίηση του μηχανισμού των ρητρών αναπροσαρμογής και μεταφέρεται όλο το κόστος στον καταναλωτή, για μια ακόμη φορά».

Για τη θέσπιση του ειδικού τιμολογίου ρεύματος, ειδικός αγορητής των «Σπαρτιατών», Ιωάννης Δημητροκάλλης, παρατήρησε ότι δεν αρκεί να ανακοινώνουν οι εταιρείες τις τιμές, αν πρόκειται να μένουν στο απυρόβλητο για την κερδοσκοπική τιμολόγηση. Όπως μάλιστα, επισήμανε, όλοι γνωρίζουν ότι «εννέα παίκτες κατέχουν το 97,33% της αγοράς» και άρα «μιλάμε για ένα ολιγοπωλιακό καρτέλ».

Οξύτατη κριτική άσκησε και η ειδική αγορήτρια της Πλεύσης Ελευθερίας, Ελένη Καραγεωργοπούλου, η οποία αναφέρθηκε στη διάταξη για το ειδικό τιμολόγιο ρεύματος: «Εκφράζει μια άκρως νεοφιλελεύθερη πολιτική, που, αντί να θεσπίζει διατάξεις που κατατείνουν στην εξασφάλιση φθηνής ενέργειας για τους καταναλωτές, προωθεί τη λύση της αυτορρυθμιζόμενης αγοράς ενέργειας, της μείωσης της αξίας των τιμολογίων λόγω ψευδοανταγωνισμού των παρόχων, οι οποίοι, όπως σε όλα τα καρτέλ, θα διατηρήσουν υψηλές τιμές», είπε η βουλευτής και πρόσθεσε: «Η προστασία του πολίτη από την αισχροκέρδεια, επαφίεται πλέον στη δική του ατομική ευθύνη αυτοπροστασίας και το κράτος απεκδύεται οποιασδήποτε ευθύνης, για μία πρακτική που θα ακολουθήσει το καρτέλ των προμηθευτών ρεύματος, με έναν τρόπο που θα φτωχοποιήσει ακόμα περισσότερο τα ελληνικά νοικοκυριά».