Υδρογονάνθρακες: Οι εντάσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων για τις επιπτώσεις  των ερευνών – Τι λέει το ΥΠΕΝ

Του Κώστα Βουτσαδάκη/

Μπορεί η κυβέρνηση να επιχαίρει για τα αποτελέσματα του διαγωνισμού για έρευνες υδρογονανθράκων στο Ιόνιο και δυτικά – νοτιοδυτικά της Κρήτης, ωστόσο οι περιβαλλοντικές οργανώσεις εκφράζουν ενστάσεις και ανησυχίες για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και τις τοπικές οικονομίες.

Υπενθυμίζεται ότι τη Δευτέρα 6 Μαρτίου 2018  εκδήλωσαν ενδιαφέρον οι Κοινοπραξίες REPSOL – ΕΛΠΕ και Total – ExxonMobil – ΕΛΠΕ για το Ιόνιο και την Κρήτη,  ενώ την προηγούμενη εβδομάδα κυρώθηκαν από τη Βουλή οι συμβάσεις για την παραχώρηση της θαλάσσιας περιοχής 2 στο Ιόνιο και τριών ακόμη χερσαίων περιοχών (Άρτα – Πρέβεζα, Αιτωλοακαρνανία και ΒΔ Πελοπόννησος).

Τις ενστάσεις τους για τις εξελίξεις κατέθεσαν σε κοινή επιστολή προς τους βουλευτές η Greenpeace και η WWF, υποστηρίζοντας ότι οι υδρογονάνθρακες «εγκλωβίζουν τη χώρα σε ένα εξαιρετικά ρυπογόνο και επικίνδυνο για ανθρώπους και περιβάλλον μοντέλο ανάπτυξης».

Σύμφωνα με τις δύο οργανώσεις, οι συμβάσεις που κυρώθηκαν την περασμένη εβδομάδα δημιουργούν σειρά προβλημάτων, τα οποία κατά πάσα πιθανότητα θα διατηρηθούν στις επόμενες, καθώς είναι δεδηλωμένη η πολιτική επιλογή του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η σύμβαση για το «οικόπεδο 2» στο Ιόνιο να χρησιμοποιηθεί ως «μοντέλο» για τις παραχωρήσεις στο Ιόνιο και την Κρήτη. Ειδικότερα, η Greenpeace και η WWF υποστηρίζουν ότι οι συμβάσεις:

-Επιτρέπουν την έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων μέσα σε πολύτιμους βιοτόπους του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών.

-Επιτρέπουν χωρίς καν να περιορίζουν την υδραυλική ρηγμάτωση (fracking) για την εξόρυξη σχιστολιθικού αερίου (shale gas) και βιτουμενιούχων σχιστόλιθων (shale oil). Παρά την έγγραφη απάντηση του Γενικού Γραμματέα Ενέργειας προς τις οργανώσεις μας ότι «το ζήτημα fracking [στην Ήπειρο] δεν υπάρχει ως πραγματικό ενδεχόμενο», καθώς δεν υπάρχουν «οι τεχνικές προϋποθέσεις», εντούτοις η αλήθεια είναι μια: στην Ελλάδα, το fracking δεν απαγορεύεται ρητά, ούτε καν σε προστατευόμενες περιοχές.

-Δεν προβλέπουν τη στοιχειώδη υποχρέωση υποβολής της φάσης των σεισμικών ερευνών σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ούτε καν εντός περιοχών Natura 2000. Είναι προφανές πως στόχος είναι η έρευνα και εκμετάλλευση με το μικρότερο κόστος για τις εταιρείες εξόρυξης, ακόμα και μέσα σε προστατευόμενες περιοχές.

-Διαιωνίζουν το καθεστώς αδιαφάνειας στον κλάδο των εξορύξεων, καθώς δεν προβλέπουν καν τη δημοσιοποίηση των Good Oilfield Practices, στις οποίες οι συμβάσεις παραπέμπουν συνέχεια.

-Δεν προβλέπουν τίποτα απολύτως για τη διασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου κοινωνικής εποπτείας της εξαιρετικά επικίνδυνης αυτής δραστηριότητας με ευρεία συμμετοχική διαδικασία.

-Δεν υπάρχει η παραμικρή εποπτεία: οι αιτιολογικές εκθέσεις ομολογούν ανερυθρίαστα ότι ο εποπτευόμενος (Μισθωτής) «θα υποχρεούνται στην καταβολή συγκεκριμένου ποσού ετησίως, για την εκπαίδευση και κατάρτιση στελεχιακού δυναμικού» των εποπτευόμενων φορέων του (Δημοσίου/ΕΔΕΥ).

-Δεν δίνουν καμία εικόνα οικονομικής ωφέλειας για τη χώρα. Εκτός από την πρωτοφανή και σαρωτική διακινδύνευση σημαντικών φυσικών περιοχών και πολύτιμων πόρων που αποτελούν περιουσία με διαγενεακή αξία, τα οικονομικά των συμβάσεων δίνουν μια εικόνα αμφίβολων εσόδων για τον κρατικό προϋπολογισμό, τα οποία εξαρτώνται από το εισόδημα και τα κέρδη του μισθωτή.

-Δεν δίνουν καμία απολύτως εικόνα των οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων στις ίδιες περιοχές, οι οποίες θίγονται σοβαρά από την εξόρυξη υδρογονανθράκων. Οι πολύ φτωχής ποιότητας στρατηγικές μελέτες των συμβάσεων παραχώρησης που έχουν ήδη εγκριθεί αναφέρουν ανερυθρίαστα ότι χωρίς εξορύξεις οι περιοχές αυτές μπορεί εμφανίσουν αύξηση των ψυχολογικών διαταραχών και κατανάλωση αλκοόλ. Το πόσο σοβαρές είναι τέτοιες δηλώσεις που προφανώς στερούνται επιστημονικής βάσης αφήνεται στην προσωπική κρίση του καθενός. Αλήθεια όμως, στην πολύ σοβαρή περίπτωση ατυχήματος, πώς υπολογίζεται η επίδραση της καταστροφής στα εισοδήματα και στις τοπικές οικονομίες;

Τι λέει το ΥΠΕΝ

Το ΥΠΕΝ είναι απολύτως καθησυχαστικό. Ο Γ. Σταθάκης δήλωσε πρόσφατα ότι «οι νέες δυνατότητες που δημιουργεί η εξέλιξη της τεχνολογίας είναι εγγύηση ασφάλειας για το περιβάλλον».  Σύμφωνα με τον υπουργό «πλέον είναι εφικτό να γίνουν έρευνες σε πολύ μεγαλύτερα θαλάσσια βάθη, με υψηλότερα ποσοστά ακρίβειας στις εκτιμήσεις που γίνονται. Είναι, επίσης, εφικτό να γίνουν εξορύξεις από μεγαλύτερα βάθη, με μεθόδους περιβαλλοντικά ασφαλείς. Αλλά και στην ξηρά η νέα τεχνολογία επιτρέπει μεθόδους πιο φιλικές στο περιβάλλον και πιο αποτελεσματικές, όπως για παράδειγμα η έρευνα από αέρος, με ειδικά ελικόπτερα».

Επίσης ο υπουργός τόνισε ότι «ο ελλαδικός χώρος βρίσκεται σε περιοχή μεγάλου γεωλογικού ενδιαφέροντος, λόγω της συνάντησης τεκτονικών πλακών και της επαφής με περιοχές όπου υπάρχουν σημαντικά ευρήματα. ‘Αρα οι νέες μέθοδοι είναι πιθανό να αποφέρουν νέα σημαντικά στοιχεία.Σε αυτή τη βάση προκύπτουν μια σειρά από νέα δεδομένα, που δημιουργούν αισιοδοξία. Θα πρέπει, βέβαια, να παραμείνουμε συγκρατημένοι και να κινούμαστε προσεκτικά και μεθοδικά».