Το έλλειμμα ανακύκλωσης των πλαστικών στην Ευρώπη, το οποίο και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, με αφορμή την πρόσφατη απαγόρευση εξαγωγών πλαστικών αποβλήτων στην Κίνα επισήμανε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτης Φάμελλος, τη Δευτέρα 5 Μαρτίου 2018 στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες. Παράλληλα τόνισε στην παρέμβαση του ότι πρέπει να χρησιμοποιηθούν κίνητρα και αντικίνητρα για τα πλαστικά που δεν ικανοποιούν τους στόχους του οικολογικού σχεδιασμού, και να αντικαταστήσουμε τα αντικίνητρα τύπου φόρου ταφής με κίνητρα επανεισαγωγής των υλικών στην αγορά».
Ειδικότερα ο αν. ΥΠΕΝ σημείωσε ότι για τη βελτίωση της ανακύκλωσης πρέπει να στοχεύσουμε σε όλο τον κύκλο ζωής του πλαστικού, αρχίζοντας από την πρόληψη. «Οι προσπάθειές μας πρέπει να στοχεύουν στο να έχουμε νέα και καλύτερα υλικά, καλύτερη διαλογή στην πηγή, καλύτερη ανακύκλωση και αξιοποίηση, καθώς και άλλα οικονομικά εργαλεία στοχευμένα στην αγορά, προκειμένου να διευκολύνεται η χρήση του ανακυκλωμένου πλαστικού», επεσήμανε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Φάμελλος ζήτησε να ληφθούν μέτρα στο επίπεδο του σχεδιασμού, έτσι ώστε να αποφεύγεται κατά το δυνατόν η χρήση δύο ή τριών διαφορετικών πλαστικών στο ίδιο προϊόν, που καθιστά δυσχερή την ανακύκλωσή του. «Η ανακυκλωσιμότητα πρέπει να αποτελεί βασικό κριτήριο στον οικολογικό σχεδιασμό των πλαστικών προϊόντων, ο οποίος ενδεχομένως θα πρέπει να καταστεί υποχρεωτικός, και να περιλαμβάνει και το αποτύπωμα άνθρακα. Πρέπει να χρησιμοποιηθούν κίνητρα και αντικίνητρα για τα πλαστικά που δεν ικανοποιούν τους στόχους του οικολογικού σχεδιασμού, και να αντικαταστήσουμε τα αντικίνητρα τύπου φόρου ταφής με κίνητρα επανεισαγωγής των υλικών στην αγορά».
Στην παρέμβασή του ο Αν. ΥΠΕΝ στάθηκε ιδιαίτερα στον ρόλο των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ), επισημαίνοντας ότι η εισφορά προς τα ΣΕΔ θα πρέπει να αντιστοιχεί στο πραγματικό κόστος διαλογής και ανακύκλωσης της κάθε πλαστικής συσκευασίας. Στο σημείο αυτό, ο Αν. ΥΠΕΝ ενθάρρυνε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συντάξει σχετικές κατευθυντήριες οδηγίες, δηλώνοντας ότι «η διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού πρέπει να καλύπτει όλο τον κύκλο ζωής του υλικού μέχρι την επανεισαγωγή του στην αγορά και τη νέα χρήση».
Ο Αν. ΥΠΕΝ τόνισε επίσης ότι για τη βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας ανακύκλωσης πλαστικού χρειάζονται σημαντικές παρεμβάσεις στο σκέλος της διαλογής στην πηγή, αλλά και σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή της κοινωνίας. Πρότεινε ως συμπληρωματικά μέτρα την εισαγωγή εγγυοδοσίας και τη δημιουργία Συστημάτων Διευρυμένης Ευθύνης για άλλα ρεύματα πλαστικών όπως π.χ. τα φύλλα θερμοκηπίου. Επεσήμανε ότι, κατά τα πρότυπα του μέτρου περιορισμού χρήσης της πλαστικής σακούλας, θα μπορούσε να εξεταστεί η εισαγωγή αντίστοιχων μέτρων και για άλλα πλαστικά είδη τα οποία, π.χ., βλάπτουν τον τουρισμό στην Ελλάδα, εισάγοντας καινοτομίες όπως οι παραλίες χωρίς πλαστικά ποτήρια ή καλαμάκια. Η εισαγωγή προτύπων που θα διευκολύνουν την αποδοχή της χρήσης ανακυκλωμένου πλαστικού, καθώς και η ανάπτυξη καλύτερων και ασφαλέστερων υλικών και θερμικών σταθεροποιητών είναι επίσης μέτρα που μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της ανακύκλωσης πλαστικών στην Ευρώπη.
Ο κ. Φάμελλος σημείωσε ότι θα πρέπει να επιταχυνθεί η διαδικασία προσδιορισμού των ουσιών που προκαλούν ανησυχία και να προωθηθεί η επιβαλλόμενη υποκατάστασή τους με τις κατάλληλες εναλλακτικές ουσίες, υπακούοντας στο μοντέλο της κυκλικής οικονομίας και λαμβάνοντας υπόψη τον αντίκτυπο των ουσιών αυτών στην ανακυκλωσιμότητα των προϊόντων.
“Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι για δράσεις έρευνας και ανάπτυξης νέων υλικών αλλά και για δράσεις διαλογής και ανακύκλωσης μπορούμε να στηριχθούμε, εκτός από τον ιδιωτικό τομέα, και στην κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, αλλά και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αξιοποιώντας τις πράσινες συμβάσεις. Ο στόχος είναι η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, είτε πρόκειται για πολίτες είτε για τη βιομηχανία, ότι το ανακυκλωμένο πλαστικό δεν έχει ουσιαστική αρνητική επίπτωση στα απαιτούμενα χαρακτηριστικά και ότι δεν περιέχονται προβληματικές ουσίες που καθιστούν μη ασφαλή τη χρήση του”, επεσήμανε ο Αν. ΥΠΕΝ.
Σχετικά με τις πρωτοβουλίες της χώρας μας, ως προς τη στρατηγική για τα πλαστικά και την ενίσχυση της οικο-καινοτομίας, ο Αν. ΥΠΕΝ ενημέρωσε το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος για την ενσωμάτωση της στρατηγικής για την Κυκλική Οικονομία στην Αναπτυξιακή Στρατηγική της Ελλάδας, καθώς και για τον ειδικό προσανατολισμό δράσεων έρευνας και ανάπτυξης, και επιχειρηματικότητας με βάση νέα κριτήρια “κυκλικότητας και ”αποτυπώματος”.
«Η ελληνική πρωτοβουλία για την κυκλική οικονομία και την οικο-καινοτομία περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο πολιτικό και επιχειρησιακό σχέδιο με παρατηρητήριο και δείκτες προόδου, αλλά και κανονιστικές ρυθμίσεις και χρηματοδοτικά εργαλεία», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Αν. ΥΠΕΝ κλείνοντας την τοποθέτησή του.
