ΥΠΕΝ: «Εξοικονομώ μαμούθ» 5 δις ευρώ, μέσω τραπεζών με εγγυήσεις της ΕΕ

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Νέο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, συνολικού ύψους 5 δις ευρώ, το οποίο θα τεθεί σε εφαρμογή από το 2021, με ετήσια χρηματοδότηση 500 εκατ. ευρώ για κάθε χρόνο μέχρι το 2030 ανακοίνωσε ο υπουργός ΠΕΝ Κωστής Χατζηδάκης.

Παράλληλα ο ΥΠΕΝ έδωσε το μήνυμα ότι συνεχίζεται το «εξοικονομώ κατ οίκον» (3^ος κύκλος),  καθώς αναμένεται νέα προκήρυξη για το επόμενο διάστημα , σημειώνοντας ότι  από το τρέχον ΕΣΠΑ έχουν δοθεί 700 εκατ.  ευρώ και θα διατεθούν άλλα 300 εκατ. ευρώ, ώστε στην επταετία της προγραμματικής περιόδου του τρέχοντος ΕΣΠΑ 2014-2020 να διατεθεί για το «εξοικονομώ» συνολικά 1 δις ευρώ , δημιουργώντας παράλληλα και την χρηματοδότηση γέφυρα για το νέο «πρόγραμμα- μαμούθ».

«Για την χρηματοδότηση έργων ενεργειακής αναβάθμισης θέλουμε να πάμε στα 500 εκατ. ευρώ το χρόνο για την περίοδο από το 2021 έως το 2030»,  είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός ΠΕΝ σε συνέντευξη του στο δίκτυο  thecaller και στη δημοσιογράφο Φώφη Γιωτάκη ανακοινώνοντας ότι:

«Από αυτό το ΕΣΠΑ θα δώσουμε ένα δις. Έχουμε φιλόδοξη ατζέντα, θέλουμε από ένα δις μέσα σε 7 χρόνια, να πάμε σε 500 εκατ. το χρόνο. Εκτός από το ΕΣΠΑ θέλουμε να πάμε σε φορολογικά κίνητρα και να συνεργαστούμε με τράπεζες και ευρωπαϊκή επιτροπή, για να υπάρχει μία μεγάλη πλατφόρμα για να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε τον διάδοχο του προγράμματος Γιούνκερ».

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του ΥΠΕΝ το σχέδιο για το νέο «εξοικονομώ μαμούθ» προβλέπει τη δημιουργία μίας νέας ενιαίας χρηματοδοτικής πλατφόρμας, η οποία μέσω δανείων θα προσφέρει άμεση χρηματοδότηση για την υλοποίηση των έργων ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, των ιδιωτικών κατοικιών, ακινήτων και άλλων υποδομών του δημοσίου, όπως επίσης τις εγκαταστάσεις της βιομηχανίας και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Η εφαρμογή του νέου χρηματοδοτικού  προγράμματος θα συνδυαστεί με φορολογικά κίνητρα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων και επιχειρήσεων, που θα υλοποιούν έργα ενεργειακής αναβάθμισης, ώστε να υπάρξει πολλαπλασιαστικό όφελος  για τους ιδιοκτήτες και την οικονομία.

–«Οι ιδιοκτήτες από την ενεργειακή εξοικονόμηση και τα φορολογικά κίνητρα  θα έχουν όφελος στην τσέπη τους παράλληλα με  την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και με το να κινηθεί ένας κλάδος σημαντικός για την οικονομία,  όπως είναι η οικοδομή, ο κατασκευαστικός κλάδος», όπως χαρακτηριστικά είπε ο υπουργός.

Χρηματοδοτική πλατφόρμα

Στη νέα χρηματοδοτική πλατφόρμα για το «εξοικονομώ μαμούθ» των 5 δις ευρώ θα αξιοποιηθούν εθνικοί και πόροι του ΕΣΠΑ, οι οποίοι ωστόσο είναι περιορισμένοι, ενώ η κύρια πηγή χρηματοδότησης του προγράμματος θα είναι το νέο πρόγραμμα InvestEU, το οποίο θα διαδεχθεί από το 2021 το σημερινό επενδυτικό πακέτο Γιούνκερ.

Η χρηματοδότηση του προγράμματος InvestEU, υπό μορφή εγγυήσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ,  αφορά σε συνολικές επενδύσεις άνω των 650 δις ευρώ, ενώ θα βασίζεται στην αγορά και τη ζήτηση, ώστε με την προσέλκυση χρηματοδότησης από ιδιώτες επενδυτές, ώστε να συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων και των πολιτικών  της Ε.Ε. όσον αφορά τη βιωσιμότητα, την επιστημονική αριστεία και την κοινωνική ένταξη.

Μέσω χρηματοδοτικών εταίρων

Σύμφωνα με τις αποφάσεις της ΕΕ τα κονδύλια του Ταμείου InvestEU θα επενδυθούν μέσω χρηματοδοτικών εταίρων. Ο κύριος εταίρος θα παραμείνει όπως και σήμερα ο όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), ο οποίος έχει υλοποιήσει και διαχειριστεί με επιτυχία το ΕΤΣΕ από τη σύστασή του το 2015. Ωστόσο, για πρώτη φορά θα έχουν άμεση πρόσβαση στην εγγύηση της Ε.Ε. και άλλοι διεθνείς χρηματοδοτικοί οργανισμοί που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη -όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ), η Παγκόσμια Τράπεζα ή η Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης- και εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες, οι οποίες συνεργάζονται σε ομάδες ώστε να μπορούν να καλύπτουν τουλάχιστον τρία κράτη-μέλη.

Κριτήρια επιλεξιμότητας 

Τα κριτήρια επιλεξιμότητας ορίζονται στον δημοσιονομικό κανονισμό. Τα έργα του InvestEU πρέπει:

-Να αντιμετωπίζουν αδυναμίες ή επενδυτικά κενά της αγοράς και να είναι οικονομικά βιώσιμα

-Να έχουν ανάγκη από ενωσιακή στήριξη ώστε να υλοποιηθούν

-Να επιτυγχάνουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα και, όπου είναι δυνατόν, να προσελκύουν χρηματοδότηση από ιδιωτικές επενδύσεις

-Να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων πολιτικής της Ε.Ε.

Απευθείας αιτήσεις

Οι φορείς υλοποίησης έργων θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση απευθείας στην ΕΤΕπ, τις εθνικές ή περιφερειακές αναπτυξιακές τους τράπεζες ή στα εθνικά γραφεία άλλων διεθνών χρηματοδοτικών εταίρων που προαναφέρθηκαν και οι οποίοι θα έχουν άμεση πρόσβαση. Οι μμε θα πρέπει να συνεχίσουν να υποβάλλουν αιτήσεις στις τοπικές εμπορικές ή δημόσιες τράπεζες, των οποίων τα χρηματοδοτικά προϊόντα καλύπτονται από την εγγύηση της Ε.Ε. στη χώρα ή την περιφέρειά τους. Ο τοπικός ενδιάμεσος φορέας θα πληροφορεί τους ενδιαφερομένους κατά πόσον ένα συγκεκριμένο χρηματοδοτικό πρόγραμμα καλύπτεται από το Ταμείο InvestEU.

Τομείς προτεραιότητας

Οι επενδύσεις, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Νίκου Μπέλλου στη “Ναυτεμπορική”  θα εμπίπτουν σε τέσσερις τομείς, οι οποίοι αποτελούν σημαντικές προτεραιότητες πολιτικής για την Ένωση και θα προσφέρουν υψηλή προστιθέμενη αξία για την Ε.Ε.: βιώσιμες υποδομές, έρευνα, καινοτομία και ψηφιοποίηση, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, κοινωνικές επενδύσεις και δεξιότητες. Οι εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό, που πρότεινε η Κομισιόν, διαιρούνται μεταξύ των τομέων πολιτικής ως εξής:

•  βιώσιμες υποδομές: 11,5 δισ. ευρώ
•  έρευνα, καινοτομία και ψηφιοποίηση: 11,25 δισ. ευρώ
•  μικρομεσαίες επιχειρήσεις: 11,25 δισ. ευρώ
• κοινωνικές επενδύσεις και δεξιότητες: 4 δισ. ευρώ

Η Επιτροπή μπορεί να αναπροσαρμόζει τα παραπάνω ποσά έως και κατά 15% σε κάθε σκέλος πολιτικής σύμφωνα με τις εξελισσόμενες πολιτικές προτεραιότητες και τη ζήτηση της αγοράς.

Οι παραπάνω εγγυήσεις από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, που ανέρχονται σε 38 δισ. ευρώ, θα ενισχυθούν περαιτέρω κατά 9,5 δισ. ευρώ από χρηματοδοτικούς εταίρους και θα φτάσουν τα 47,5 δισ. ευρώ. Δεδομένου ότι το InvestEU στοχεύει σε έργα και μμε καινοτομίας και υψηλότερου κινδύνου και δίνει μεγαλύτερη έμφαση στους στόχους πολιτικής της Ε.Ε., αναμένεται μια πιο συντηρητική μόχλευση στο 1 προς 13,7 ευρώ από 1 προς 15 του επενδυτικού πακέτου Γιούνκερ. Η μόχλευση θα αποφέρει επενδύσεις ύψους 650 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027.

Διακυβέρνηση

Σε ό,τι αφορά τη διακυβέρνηση, σύμφωνα με την κοινή θέση του Συμβουλίου το πρόγραμμα InvestEU θα πρέπει να διευθύνεται από τα ακόλουθα όργανα:

Ένα διοικητικό συμβούλιο, αποτελούμενο από τέσσερις εκπροσώπους της Επιτροπής, τρεις εκπροσώπους της ΕΤΕπ και δύο εκπροσώπους των λοιπών εταίρων υλοποίησης, επιφορτισμένων με τον καθορισμό της στρατηγικής και επιχειρησιακής καθοδήγησης για το InvestEU.

Μια συμβουλευτική επιτροπή αποτελούμενη από εκπροσώπους των εταίρων υλοποίησης και εκπροσώπους των κρατών-μελών και η οποία θα παρέχει συμβουλές στην Επιτροπή και στο διοικητικό συμβούλιο.

Μια επιτροπή επενδύσεων αποτελούμενη από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, η οποία θα είναι υπεύθυνη για την παροχή εξωτερικής εμπειρογνωμοσύνης για επενδυτικές εκτιμήσεις σε σχέση με τα έργα.

Το Ταμείο InvestEU θα συγκεντρώσει έναν μεγάλο αριθμό χρηματοδοτικών μέσων υπό την ίδια στέγη με μια ενιαία, ισχυρή ονομασία, όπως το COSME και το InnovFin. Όπως τονίζεται στο πλαίσιο του Ταμείου InvestEU, θα υπάρχει ένα ενιαίο πρόγραμμα με ισχυρή ταυτότητα και ενιαίο σύνολο συνεκτικών απαιτήσεων, που θα ισχύουν για ολόκληρη την αλυσίδα χρηματοδότησης προς όφελος των τελικών δικαιούχων και των ενδιάμεσων χρηματοδοτικών οργανισμών.

Το Ταμείο InvestEU θα περιλαμβάνει επίσης ένα τμήμα ανά κράτος-μέλος για κάθε τομέα πολιτικής, πράγμα που σημαίνει ότι τα κράτη-μέλη μπορούν να προσθέτουν πόρους στην τροφοδότηση της εγγύησης της Ε.Ε. διοχετεύοντας οικειοθελώς έως 5% των κονδυλίων τους που αφορούν την πολιτική για τη συνοχή στα εν λόγω τμήματα. Με τον τρόπο αυτόν, τα κράτη-μέλη θα επωφελούνται από την εγγύηση της Ε.Ε. και την υψηλή πιστοληπτική της ικανότητα, ώστε να παρέχουν μεγαλύτερη ώθηση στις εθνικές και περιφερειακές επενδύσεις.

Η κοινή θέση του Συμβουλίου θα αποτελέσει τη βάση των διαπραγματεύσεων με την Ευρωβουλή για την οριστικοποίηση της συμφωνίας, στο πλαίσιο της διαδικασίας συναπόφασης. Η Ευρωβουλή έχει ήδη καθορίσει τη θέση της.