ΥΠΕΝ για αλλάζω συσκευή: έλεγχοι τιμών και επιστροφή χρημάτων σε καταναλωτές

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Νέα μέτρα για την αντιμετώπιση των φαινόμενων αισχροκέρδειας στην αγορά ηλεκτρικών συσκευών και κλιματιστικών, με ελέγχους τιμολογίων και επιστροφή χρημάτων στους καταναλωτές ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος, διαπιστώνοντας ότι σε συνδυασμό με την αύξηση των εργοστασιακών τιμών λόγω της ενεργειακής κρίσης και την οικονομική δυσπραγία των νοικοκυριών «φρενάρει» το εξαιρετικά φιλόδοξο πρόγραμμα «Ανακυκλώνω – Αλλάζω Συσκευή».

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα γνωστά στοιχεία, από τους 151.450 οριστικούς δικαιούχους του προγράμματος, στους οποίους αντιστοιχούν συνολικά 420.000 εκπτωτικά κουπόνια για την αγορά ψυγείων, κλιματιστικών και καταψυκτών έχουν εκδοθεί περί τα  260.000  εκπτωτικά κουπόνια και από αυτά έχουν εξαργυρωθεί 150.000 επιταγές (vouchers) για αγορές σε καταστήματα λιανικής των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών.

Δηλαδή προκύπτει ότι μέχρι τώρα από το σύνολο των επιταγών (vouchers):

-Έχουν αξιοποιηθεί σε αγορές μόλις η μία στις τρεις (150.000 από τις 420.000 επιταγές, ποσοστό 35%)

-Δεν έχουν καν εκδοθεί από τους δικαιούχους καταναλωτές λίγο λιγότερες από τις μισές (160.000 από τις 420.000 επιταγές, ποσοστό 38%). Και

-Από αυτές που εκδόθηκαν, πάλι λίγο λιγότερες από τις μισές (110.000 από 260.000 επιταγές, ποσοστό 42%) τις κρατούν οι καταναλωτές στα συρτάρια τους και δεν προχωρούν σε αγορές.

«Φρένο» στη ζήτηση και την αγορά

Η προκήρυξη του «Ανακυκλώνω – Αλλάζω Συσκευή» προκάλεσε εκρηκτικό ενδιαφέρον των πολιτών,  αφού υποβλήθηκαν αρχικά συνολικά 879.026 αιτήσεις και προκλήθηκε συνωστισμός, όταν σε πρώτη φάση εντάχθηκαν 151.450 οριστικοί δικαιούχοι και 727.576 έμειναν εκτός. Τώρα τα στοιχεία δείχνουν ότι το πρόγραμμα «φρενάρει» και μειώνεται η ζήτηση στην αγορά. Σημειώνεται ότι ο χρόνος αγορών ξεκίνησε από τις 16 Αυγούστου 2022. Για την εξαργύρωση των επιταγών (vouchers) ισχύει καταληκτική προθεσμία έως την 1η Νοεμβρίου2022, καθώς έληξε η πρώτη προθεσμία της 16ης Σεπτεμβρίου 2022 και δόθηκε από το ΥΠΕΝ παράταση.

Αύξηση δικαιούχων και νέο πρόγραμμα για επιχειρήσεις

Στο μεταξύ το ΥΠΕΝ ετοιμάζεται να ανακοινώσει επέκταση του προγράμματος «Ανακυκλώνω – Αλλάζω Συσκευή», με αύξηση του προϋπολογισμού κατά 140 εκατ. ευρώ για να ενταχθούν επιπλέον 200.000 δικαιούχοι . Παράλληλα ο υπουργός ΠΕΝ Κώστας Σκρέκας ανακοίνωσε στο Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΕΑ), ότι ετοιμάζεται «νέο πρόγραμμα «Αλλάζω συσκευή» στις επιχειρήσεις, ύψους 160 εκατ. ευρώ, για το οποίο θα προδημοσιευτεί ο Οδηγός, εντός του Οκτωβρίου 2022, ώστε όπως είπε ο υπουργός:

-«Oι επιχειρήσεις θα μπορούν να αλλάξουν ένα κλιματιστικό ή ένα σύστημα θέρμανσης, να το ανακυκλώσουν και να προχωρήσουν στην αγορά ενός καινούριου, σύγχρονου, πολύ πιο αποδοτικού και λιγότερο ενεργοβόρου».

Τι είπε ο ΥΠΕΝ για έλεγχο τιμολογίων και επιστροφές χρήματων

Ο Κώστας Σκρέκας έστειλε αυστηρό μήνυμα για τα φαινόμενα αισχροκέρδειας στις συσκευές του «Ανακυκλώνω – Αλλάζω Συσκευή», απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις που του τέθηκαν από επαγγελματίες στην ανοιχτή ενημερωτική συνάντηση που είχε με τη διοίκηση του ΕΕΑ.

-«Για την ανακύκλωση συσκευών και την αισχροκέρδεια θα γίνουν έλεγχοι και θα πέσουν ποινές» είπε ο ΥΠΕΝ, σημειώνοντας ότι:

-«Ξέρουμε ποιος αγόρασε, ποια συσκευή και πόσο έκανε γιατί προβλέπεται ότι ο δικαιούχος πρέπει να καταθέσει το τιμολόγιο αγοράς της κάθε συσκευής  στην πλατφόρμα του προγράμματος «αλλάζω συσκευή».

-«Οπότε μην έχετε καμία ανησυχία Θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και θα πέσουνε ποινές» καθησύχασε τους επαγγελματίες του ΕΕΑ ο υπουργός, οι οποίοι από την πλευρά τους είπαν στον κ Σκρέκα ότι οι πόροι του προγράμματος καταλήγουν κυρίως στις μεγάλες αλυσίδες λιανικής, που κάνουν επιθετική εμπορική πολιτική και ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πέφτουν θύματα των ακριβών τιμών στις συσκευές, καθώς αδυνατούν να έχουν μερίδιο στη νέα αγορά που δημιουργείται αλλά και να αντικαταστήσουν τις ενεργοβόρες συσκευές τους για να μειώσουν το ενεργειακό κόστος.

Παράλληλα ο υπουργός ΠΕΝ άνοιξε θέμα ο έλεγχος των τιμολογίων στην ψηφιακή πλατφόρμα του «αλλάζω συσκευή» να οδηγηθεί στο να υποχρεωθούν οι  έμποροι να  επιστρέψουν χρήματα στους καταναλωτές στις περιπτώσεις που θα διαπιστωθούν αδικαιολόγητες χρεώσεις στις τιμές των συκευών.

 -«Θα δούμε τελικά μήπως επιστρέφουμε και χρήματα πίσω στους καταναλωτές  αν είναι πραγματικότητα οι υπερβολικές τιμές», είπε ο κ Σκρέκας, συμπληρώνοντας ότι «είναι γεγονός ότι υπάρχει μία αύξηση τιμών κατά μέσο όρο της τάξης του 10 έως 20%, στις εργοστασιακές τιμές, λόγω της αύξησης υλικών και μεταφορικών την περίοδο της κρίσης».

Πλαφόν στο περιθώριο κέρδους

Σημειώνεται ότι έχει νομοθετηθεί  πλαφόν στο περιθώριο κέρδους για την πώληση των ηλεκτρικών συσκευών, που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα «Αλλάζω Συσκευή» για την αποτροπή φαινομένων αθέμιτης κερδοφορίας και κυρώσεις για τους παραβάτες.

Ως αρμόδιες αρχές για τη λήψη των καταγγελιών και τη διενέργεια ελέγχων για τη διαπίστωση των παραβάσεων έχουν οριστεί η Γενική Γραμματεία Εμπορίου, η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙ.Μ.Ε.Α.) και οι αρμόδιες υπηρεσίες ελέγχου των Περιφερειών.

Παράλληλα  στον τον Οδηγό του προγράμματος και στην υπεύθυνη δήλωση που υπογράφουν οι έμποροι και τα καταστήματα λιανικής αποδέχονται  «τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διαδικασίες ελέγχου, σε περίπτωση που η επιχείρησή τους επιλεγεί για δειγματοληπτικό έλεγχο, περιλαμβανομένων και των όρων περί επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών».

Ρύθμιση περιστολής της τεχνητής διόγκωσης των τιμών

Από το αρμόδιο Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων νομοθετήθηκε ρύθμιση περιστολής της τεχνητής διόγκωσης των τιμών. Πιο συγκεκριμένα, με το άρθρο 59 του ν.4955, (Α’ 139/14.07.2022), τροποποιήθηκε το άρθρο 58 «Περιστολή φαινομένων αθέμιτης κερδοφορίας» του ν.4818, (Α’ 124/18.07.2021), διευρύνοντας το πεδίο εφαρμογής του ώστε να συμπεριλαμβάνονται σε αυτό τα προϊόντα των οποίων η αγορά επιδοτείται από το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω – Αλλάζω Συσκευή». Με την εν λόγω ρύθμιση ορίστηκε ότι απαγορεύεται η αποκόμιση μικτού κέρδους από την πώληση επιδοτούμενων προϊόντων, όταν το περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα προ της 31ης.12.2021.

Στόχος της ρύθμισης είναι η αποτροπή φαινομένων αθέμιτης κερδοφορίας στην αγορά των προϊόντων των οποίων η αγορά επιδοτείται από το πρόγραμμα «Αλλάζω Συσκευή», η προστασία της αγοραστικής δύναμης του καταναλωτή αλλά και η μέγιστη αποτελεσματικότητα του προγράμματος επιδότησης μέσω της εξασφάλισης ότι το σύνολο του οφέλους της επιδότησης θα το καρπωθεί ο καταναλωτής, προκειμένου πράγματι να κινητοποιηθεί και να προμηθευθεί ηλεκτρικές συσκευές με χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας. Το πλαφόν θα ισχύσει μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος «Αλλάζω Συσκευή». Σύμφωνα με τη νομοθετική  ρύθμιση, το μεικτό κέρδος για τις συσκευές αυτές δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το αντίστοιχο κέρδος ανά μονάδα πριν τις 31 Δεκεμβρίου 2021.

Κυρώσεις

Οι κυρώσεις που προβλέπονται ξεκινούν από σύσταση με σκοπό την παύση της παράνομης πρακτικής και κλιμακώνονται σε πρόστιμο από 5.000 έως 1.000.000 ευρώ. Με την ίδια τροπολογία παρατείνεται μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2022 η εφαρμογή του μέτρου δημοσιοποίησης της εμπορικής επωνυμίας επιχειρήσεων που παραβιάζουν τα μέτρα περιστολής φαινομένων αθέμιτης κερδοφορίας σε περιόδους κρίσης.

Ανακύκλωση συσκευών

Η επιχορήγηση παρέχεται μέσω επιταγών (vouchers) του Προγράμματος, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την αγορά νέας συσκευής σε καταστήματα λιανικής πώλησης ηλεκτρικών συσκευών και να καλύψουν ένα μέρος της συνολικής δαπάνης.
Για κάθε αγορά νέας συσκευής με επιδότηση, δημιουργείται παράλληλα η υποχρέωση παράδοσης μίας παλιάς προς ανακύκλωση που ανήκει στην ίδια κατηγορία.

Ανακοινώσεις ΥΠΕΝ

Σε ανοιχτή συνεδρίαση του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθήνας, ο  υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας παρουσίασε τι θα ισχύσει για τα  προγράμματα «Εξοικονομώ», «Αλλάζω συσκευή», τις νέες επιδοτήσεις για  φωτοβολταϊκά στέγης και ηλιακούς θερμοσίφωνες και απάντησε σε «βροχή» ερωτήσεων για τις ενεργειακές εξελίξεις  και όλα τα νέα προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.  Το  ρεπορτάζ και τις ανακοινώσεις του ΥΠΕΝ σε βίντεο Δείτε εδώ στο ecopress