ΥΠΕΝ: Γιατί απουσιάζει το «εξοικονομώ» από τις δράσεις του 2020

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Έντονή αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι από τις επίσημες ανακοινώσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τους στόχους που θέτει για το 2020 απουσιάζει τελείως οποιαδήποτε αναφορά στα προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης, τόσο για τα δημόσια όσο και τα ιδιωτικά κτίρια.

Το γραφείο Πρωθυπουργού  και το  ΥΠΕΝ προέβησαν σε αναλυτικές ανακοινώσεις, μετά τη συνάντηση που πραγματοποίησε η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τη Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2020  στο Μέγαρο Μαξίμου, στο πλαίσιο της παρουσίασης της αποτίμησης και του σχεδιασμού του κυβερνητικού έργου.

Οι σχετικές ανακοινώσεις αναφέρονται σε όλα τα θέματα της ατζέντας του υπουργείου ΠΕΝ, πλην των θεμάτων της ενεργειακής εξοικονόμησης στον κτιριακό τομέα, που όμως αποτελούν βασικό προγραμματισμό των δραστηριοτήτων του ΥΠΕΝ και της κυβέρνησης, σύμφωνα με το Εθνικό Σχεδιασμό για την Ενέργεια και το Κλίμα, τις επιταγές της ευρωπαϊκής Ένωσης και τις κατευθύνσεις για την αξιοποίηση των πόρων του «τρέχοντος» (2014-2020) το οποίο βρίσκεται υπό αναθεώρηση και του νέου  (2021-2017) ΕΣΠΑ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ομιλία του πρωθυπουργού γίνεται απλώς μία γενική αναφορά στο μεγάλο αυτό θέμα: «να σταθώ επίσης ιδιαίτερα στη σημασία που αποδίδω στα σχέδια που αφορούν την ηλεκτροκίνηση, στα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας -ειδικά για την αναβάθμιση του κτιριακού μας αποθέματος, προγράμματα που έχουν αγκαλιαστεί από ένα μεγάλο ποσοστό της ελληνικής κοινωνίας», σημείωσε ο πρωθυπουργός.

Τι λέει το ΥΠΕΝ

Η απουσία από τις ανακοινώσεις του ΥΠΕΝ  και η  χλιαρή αναφορά στις ανακοινώσεις του Μαξίμου για τα προγράμματα  «εξοικονομώ» πυροδότησε εύλογα δημοσιογραφικά ερωτήματα, σε συνδυασμό με ανοιχτά θέματα που υπάρχουν την τρέχουσα χρονιά, με το κανονιστικό πλαίσιο για τις ενεργειακές παρεμβάσεις στα κτίρια σε εγχώριο και ευρωπαϊκό επίπεδο και τις προτεραιότητες του ΕΣΠΑ, που βρίσκεται υπό αναθεώρηση.

Επίσημες πηγές του ΥΠΕΝ σχετικά ανέφεραν το βράδυ της Δευτέρας 17 Φεβρουαρίου 2020  στο ecopress ότι πρόκειται για παράλειψη τυπικού και επικοινωνιακού χαρακτήρα και ότι ισχύουν κανονικά οι ανακοινώσεις που έχει κάνει ο υπουργός ΠΕΝ Κωστής Χατζηδάκης, ειδικά στο πρόσφατο συνέδριο της ΠΟΜΙΔΑ στο ΕΒΕΑ.

Σημειώνεται ότι ο ΥΠΕΝ για το πρόγραμμα Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ανακοίνωσε στο συνέδριο της ΠΟΜΙΔA ότι:

-«Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα του ΥΠΕΝ, ο κ. Χατζηδάκης ανέφερε ότι ο στόχος του ποσοστού εξοικονόμησης  ενέργειας άνω του 38% στην τελική κατανάλωση μέχρι το 2030, σημαίνει την ενεργειακή αναβάθμιση 60.000 κτηρίων ανά έτος. Για την επίτευξη αυτού του στόχου ο σχεδιασμός προβλέπει  αύξηση στα κονδύλια ενεργειακής αναβάθμισης 3,5 φορές πάνω! Αυτό σημαίνει ότι έναντι του  1 δισ. ευρώ στην 7ετία που δόθηκε μέχρι σήμερα, οι δράσεις του ΥΠΕΝ εφεξής θα αφορούν στα  500 εκατ. ευρώ το χρόνο! Η χρηματοδότηση θα γίνεται με:

απευθείας ενισχύσεις των ενδιαφερομένων ιδιοκτητών,

με χαμηλότοκα και μηδενικού επιτοκίου τραπεζικά δάνεια,

με αποτελεσματικές φορολογικές εκπτώσεις, και με

επιπλέον κίνητρα για την εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα όπως π.χ. με τις εταιρείες ESCOs (Energy Service Companies)

Ήδη έχει ολοκληρωθεί με επιτυχία ο δεύτερος κύκλος του προγράμματος “Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον” με προϋπολογισμό 275 εκατ. Ευρώ και την ένταξη σχεδόν 23.000 νοικοκυριών, ενώ έχουν προγραμματισθεί με 3 ακόμη δράσεις ενεργειακής εξοικονόμησης:

Εξοικονόμηση για τις επιχειρήσεις

Το πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ για τα δημόσια κτίρια,

μια ακόμη φάση του προγράμματος Εξοικονομώ

-«Είναι ένα καλό νέο για το περιβάλλον. Ένα καλό νέο για την οικοδομή. Και κυρίως ένα καλό νέο για τα νοικοκυριά, καθώς θα έχουν αναβαθμιστεί ενεργειακά πάνω από μισό εκατομμύριο κατοικίες μέχρι το 2030»!

Ανοιχτά θέματα

-«Υπάρχουν ανοιχτά θέματα που εμποδίζουν την προώθηση πολιτικών εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια», όπως είπε πρόσφατα ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός, μιλώντας στην ημερίδα του Πανελλήνιου Συλλόγου Πιστοποιημένων Ενεργειακών Επιθεωρητών. Ειδικότερα επισημάνθηκε ότι:

-Υπάρχει εκκρεμότητα με την εφαρμογή της νέας κοινοτικής Οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση κτιρίων και δεν επαρκεί ο χρόνος για προσαρμογή σε αυτή μέχρι  τον Μάριο του 2020. Συζητείται παράταση για την ολοκλήρωση των κανονιστικών πλαισίων , ενώ ο σχετικός διαγωνισμός που είχε προκηρύξει το ΥΠΕΝ κηρύχθηκε άγονος.

-Παράλληλα προτείνεται αναστολή για την εφαρμογή της προηγούμενης Κοινοτικής οδηγίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ από την 1-1-2020 και προβλέπει οι οικοδομικές άδειες να εκδίδονται με μελέτες για κτίρια μικρής και μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, χωρίς προϋποθέσεις εφαρμογής της στην πράξη. Σχετικά προτείνεται «6μηνη παράταση στο προηγούμενο καθεστώς ή 6μηνη αναστολή ισχύος των συγκεκριμένων διατάξεων. Και να φροντίσουμε όλοι μαζί να γίνουν άμεσα οι αναγκαίες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο και όλα τα σχετικά κείμενα μέσα σε αυτή την προθεσμία», όπως είπε ο κ Στασινός, ο οποίος έθεσε επισης θέμα αναμόρφωσης των ενεργειακών επιθεωρήσεων και της έκδοσης των πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης.

-«Η Πολιτεία έχει θέσει φιλόδοξους στόχους. Αλλά οι στόχοι αυτοί, με τη σημερινή κατάσταση, τις επιλογές που έχουν γίνει, το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και την κατάσταση που επικρατεί, είναι πρακτικά ανέφικτοι. Δεν θα γίνει τίποτε παραπάνω, αν δεν αλλάξουμε συγκεκριμένα πράγματα» είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΤΕΕ και σημείωσε ότι:

-«Δεν αρκούν τα προγράμματα εξοικονομώ. Δεν φθάνουν οι επιδοτήσεις. Έχουμε κάνει δύο κύκλους εξοικονομώ κατ’ οίκον. Ένα πετυχημένο πρόγραμμα που το τρέχουμε από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο. Όταν τελειώσει, θα έχουν αναβαθμιστεί περίπου 140 χιλιάδες ακίνητα – ιδιοκτησίες, σε 7-8 χρόνια, δηλαδή λιγότερο από 20.000 ακίνητα ανά έτος. Ο στόχος απέχει παρασάγγας από τα 60.000 ακίνητα που έχει τεθεί από το ΕΣΕΚ και τις κοινοτικές οδηγίες. Πως θα φθάσουμε με αυτούς τους ρυθμούς τα 600 χιλιάδες ανακαινισμένα κτίρια το 2030»

Κυριότερες δράσεις για το 2020

Σύμφωνα με το ενημερωτικό σημείωμα για τη συνάντηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με την ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, οι στόχοι του ΥΠΕΝ για το 2020 είναι:

• Συνεχίζοντας τη συμβολή στην πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική της χώρας, θα ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση για την κατασκευή πλωτού τερματικού σταθμού LNG στην Αλεξανδρούπολη, θα ολοκληρωθεί ο αγωγός TAP
• Περαιτέρω ιδιωτικοποίηση μέσα στο 2020 του ΑΔΜΗΕ
• Ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ σε ποσοστό 49%, με ισχυρά δικαιώματα μειοψηφίας για την προσέλκυση στρατηγικών επενδυτών
• Προχωρά η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ. Έως τις 21 Φεβρουαρίου ολοκληρώνεται η διαδικασία υποβολής ενδιαφέροντος για το 100% της ΔΕΠΑ Υποδομών και μέχρι τις 6 Μαρτίου η αντίστοιχη διαδικασία για το 65% της ΔΕΠΑ Εμπορίας
• Θα προχωρήσουν διαρθρωτικές παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας με εφαρμογή του Μοντέλου Στόχου (Target Model).
• Εκσυγχρονισμός και απλοποίηση του πλαισίου για την περιβαλλοντική αδειοδότηση
• Εκσυγχρονισμός και απλοποίηση του πλαισίου για την αδειοδότηση των ΑΠΕ. Οι προτάσεις βασίζονται στην κατάργηση της υποχρέωσης λήψης άδειας παραγωγής, η οποία θα επιφέρει μείωση των σταδίων της αδειοδοτικής διαδικασίας από 29 σε 13
• Εκσυγχρονισμός του πλαισίου για τον χωροταξικό σχεδιασμό. Περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, σύνδεση κατηγοριών χρήσεων γης με τους κωδικούς οικονομικής δραστηριότητας και την κωδικοποίηση της χωροταξικής νομοθεσίας
• Εκσυγχρονισμός του πλαισίου για τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Θα θεσμοθετηθούν η Ψηφιακή Τράπεζα Γης και η ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου, ενώ θα κωδικοποιηθεί η σχετική νομοθεσία
• Ανάληψη πρωτοβουλίας από την κυβέρνηση για την προώθηση μιας σειράς αστικών αναπλάσεων.
• Ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, με νομοθετικές ρυθμίσεις για την επιτάχυνση του έργου και μερική κύρωση των δασικών χαρτών της χώρας
• Προχωρά το σχέδιο για τη δίκαιη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών της χώρας, με κατάρτιση του σχεδίου για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης, ενώ αποσύρονται οι λιγνιτικές μονάδες Αμύνταιο Ι-ΙΙ. Η Ελλάδα θα διεκδικήσει σημαντικά κεφάλαια από τον Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης της ΕΕ για να διασφαλίσει τη δίκαιη μετάβαση των περιοχών που σήμερα βασίζονται οικονομικά στον λιγνίτη
• Υιοθέτηση αρχών της κυκλικής οικονομίας στην αγορά και τη δημόσια διοίκηση. Κύριο εργαλείο προς αυτή την κατεύθυνση θα είναι η ενσωμάτωση Οδηγιών για την απόσυρση των πλαστικών μιας χρήσης καθώς και άλλων Οδηγιών για απόβλητα. Επίσης θα καταρτιστεί Εθνικά Σχέδιο για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις
• Προσπάθεια για την γρήγορη συμβασιοποίηση και απορρόφηση των 245 εκατ. ευρώ που έχουν εγγραφεί στο ΕΣΠΑ σε σχέση με την πυροπροστασία και τις αναδασώσεις, για τις οποίες επί 4 χρόνια ήταν μηδενική.
• Προώθηση ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα – που αποτελεί στρατηγική επιδίωξη της κυβέρνησης – μέσω εκσυγχρονισμού του πλαισίου σχετικά με τον καθορισμό όρων και προϋποθέσεων για ίδρυση λειτουργία Φορέων Εκμετάλλευσης Υποδομών Φόρτισης (Ν.4643/2019). Το πρώτο εξάμηνο του 2020 θα συνταχθεί το Εθνικό Σχέδιο για την Ηλεκτροκίνηση. Θα θεσπιστεί επίσης πλαίσιο για τη ρύθμιση της αγοράς και θα καθοριστούν φορολογικά κίνητρα για τη διείσδυση της τεχνολογίας στη χώρα μας.