ΥΠΕΝ: οι στόχοι του Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων

Κεντρικός στόχος του Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων είναι να παράγονται λιγότερα απόβλητα στη χώρα, όπως ανακοίνωσε το ΥΠΕΝ. Οι πολιτικές, οι οποίες περιγράφονται, εστιάζουν στην προώθηση και την υποστήριξη μοντέλων βιώσιμης παραγωγής και κατανάλωσης και ενθαρρύνουν τον σχεδιασμό, την παραγωγή και τη χρήση προϊόντων που διασφαλίζουν την αποτελεσματική χρήση των πόρων, ιδιαιτέρως προωθώντας την επισκευασιμότητα, την ανθεκτικότητα και την επαναχρησιμοποιήσιμη φύση των προϊόντων.

Στο μεταξύ ολοκληρώθηκε η δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση του Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων 2021 – 2030 (δείτε εδώ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο καθορίζει τη στρατηγική, τους στόχους και τις δράσεις για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων.

Οι βασικές προτεραιότητες και οι αντίστοιχες δράσεις, που προωθούνται μέσω του Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων, αφορούν κυρίως σε:

• Απόβλητα Τροφίμων (αντιστοιχούν σε ποσοστό περίπου 37% των αστικών αποβλήτων). Σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων, αλλά και μη νομοθετικών μέτρων, που αποσκοπούν στην πρόληψη και τη μείωση της δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων κατά την πρωτογενή παραγωγή, την επεξεργασία και τη μεταποίηση, το λιανικό εμπόριο και άλλες μορφές διανομής τροφίμων.  
• Πλαστικά μίας χρήσης. Πρόληψη και μείωση του αντίκτυπου ορισμένων πλαστικών στο υδάτινο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, καθώς και προώθηση της μετάβασης στην κυκλική οικονομία, με καινοτόμα και βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα, προϊόντα και υλικά. Στις ενδεικτικές δράσεις συμπεριλαμβάνονται η σταδιακή υποχρεωτική χρήση επαναχρησιμοποιήσιμων σκευών σε δημόσιες εκδηλώσεις, η στροφή των καταναλωτών σε επαναχρησιμοποιήσιμα σκεύη, καθώς και οι εθελοντικές συμφωνίες στον τομέα της εστίασης και των ξενοδοχείων. 
• Χαρτί. Επαναχρησιμοποίηση και μείωση της κατανάλωσης χαρτιού, μέσω επικοινωνιακών εργαλείων για την οικολογικά υπεύθυνη κατανάλωση χαρτιού από επιχειρήσεις και νοικοκυριά. 
• Συσκευασίες – πλαστικές σακούλες μεταφοράς. Πρόληψη της παραγωγής αποβλήτων συσκευασίας και εξάλειψη ή ελαχιστοποίηση, σε σημαντικό βαθμό, του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των συσκευασιών, με την ενθάρρυνση της αύξησης του ποσοστού επαναχρησιμοποιήσιμων συσκευασιών που διατίθενται στην αγορά, καθώς και της μείωσης της κατανάλωσης πλαστικής σακούλας μεταφοράς. 
• Απόβλητα Ηλεκτρικού Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ). Επιδιόρθωση και επαναχρησιμοποίηση του ηλεκτρικού/ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΗΗΕ), στο μέτρο του δυνατού, ώστε να είναι αξιόπιστη η λειτουργία του. 
• Ειδικές κατηγορίες αστικών αποβλήτων (π.χ. ρουχισμός, έπιπλα). Ενίσχυση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας στον τομέα  κλωστοϋφαντουργικών,  παράλληλα με παροχή ώθησης στην αγορά για βιώσιμα και κυκλικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένης της επαναχρησιμοποίησης, της αντιμετώπισης της γρήγορης μόδας και της προώθησης νέων επιχειρηματικών μοντέλων. Αναφορικά με τα έπιπλα, μείωση των αποβλήτων στην πηγή, μέσω της συστηματικής επιδιόρθωσης και ανακατασκευής, καθώς και της δημιουργίας κατάλληλων διαύλων, πλατφορμών, κοινωνικών δικτύων και αγορών για την προώθηση της  επαναχρησιμοποίησής τους.
• Βιομηχανικά Απόβλητα. Υιοθέτηση, από την πλευρά των βιομηχανικών φορέων, της πρόληψης και της συνεπακόλουθης μείωσης του λειτουργικού κόστους, λόγω εξοικονόμησης πρώτων υλών και πόρων για αποθήκευση, επεξεργασία και διάθεση των αποβλήτων. 
• Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ). Μείωση της ποσότητας των παραγόμενων αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων στη χώρα, μέσω της μετάβασης του κατασκευαστικού κλάδου προς την κυκλική διαχείριση πόρων και αποβλήτων.  

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας δήλωσε: «Σήμερα προχωράμε σε ένα ακόμη σημαντικό βήμα για τη δραστική μείωση των αποβλήτων στη χώρα μας. Διότι η ορθή διαχείριση των προϊόντων και των αποβλήτων τους δεν είναι μόνο θέμα οικονομικό, αλλά πρωτίστως αφορά στην προστασία της ποιότητας ζωής των πολιτών και την ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος. Εφαρμόζοντας, στη βάση της εθνικής στρατηγικής μας για τη βιώσιμη και «πράσινη» ανάπτυξη της χώρας μας, τις αρχές της κυκλικής οικονομίας μπορούμε να μετατρέψουμε τα απορρίμματα σε αξιοποιήσιμους πόρους, με το ελάχιστο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Μπροστά μας ανοίγεται μία δεκαετία για να δημιουργήσουμε ένα πιο «καθαρό» και «πράσινο» μέλλον για τις επόμενες γενιές. Κι εμείς είμαστε αποφασισμένοι να πορευτούμε γρήγορα και αποτελεσματικά προς αυτήν την κατεύθυνση, αφήνοντας οριστικά πίσω μας τις παθογένειες του παρελθόντος που κράτησαν στάσιμη τη χώρα για μεγάλο χρονικό διάστημα».

Ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος, δήλωσε: «Ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση για το Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων και ευχαριστούμε όλους όσοι συμμετείχαν σε αυτή. Οι παρατηρήσεις τους θα εμπλουτίσουν το πρόγραμμα πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων που θα εισηγηθεί ο Υπουργός Κώστας Σκρέκας στο Υπουργικό Συμβούλιο. Με το πρόγραμμα, στοχεύουμε να παρέμβουμε στην κορυφή της ιεράρχησης διαχείρισης των αποβλήτων, που δεν είναι άλλη από την απλή στόχευση να παράγουμε λιγότερα απόβλητα. Έτσι, η χώρα προχωρά σταδιακά σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, με ισχυρή περιβαλλοντική χροιά στη διαχείριση των αποβλήτων, που εκτός από τον περιβαλλοντικό θετικό αντίκτυπο, θα έχει και καλύτερα διοικητικά και οικονομικά αποτελέσματα στη διαχείριση των αποβλήτων μας. Το τελευταίο 20μηνο, έχουμε προχωρήσει γοργά σε όλους τους τομείς, στην πρόληψη, στην επαναχρησιμοποίηση, στην ανακύκλωση και στη δημιουργία υποδομών διαχείρισης αποβλήτων, με στόχο να καλύψουμε την απόσταση που μας χωρίζει από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο».

Με την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης, το Εθνικό Σχέδιο Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων 2021-2030 θα πρέπει να εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο προκειμένου να τεθεί σε εφαρμογή.