ΥΠΕΝ: πως μπαίνουν και τι κάνουν οι ανάδοχοι αναδάσωσης στα καμένα

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Τις διαδικασίες, τα τεχνικά ζητήματα, το αντικείμενο των μελετών και των έργων, τις υποχρεώσεις των Δασαρχείων και των υπευθύνων μελετητών και εργοληπτών καθορίζει απόφαση του ΥΠΕΝ, με την οποία  ενεργοποιείται ο νέος θεσμός του αναδόχου αποκατάστασης και αναδάσωσης (ΑνΑΑ) των καμένων δημοσίων εκτάσεων δασικού χαρακτήρα.

Ο «ανάδοχος αναδάσωσης»  θεσμοθετήθηκε με πρόσφατη Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, που  κυρώθηκε στη Βουλή δείτε εδώ στο ecopress, η  οποία περιλαμβάνει επίσης επίσπευση των ειδικών δασοτεχνικών έργων, κατά παρέκκλιση της νομοθεσίας για τις δημόσιες συμβάσεις, απευθείας υπαγωγή των Δασικών Υπηρεσιών από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις στο ΥΠΕΝ και άλλα  μέτρα και δράσεις για τις πυρόπληκτες περιοχές από τις μεγάλες πυρκαγιές του Αυγούστου.

Σε συνέχεια της θεσμοθέτησης του «αναδόχου αναδάσωσης» εκδόθηκε νέα απόφαση του ΥΠΕΝ (Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΔΕΥ/81777/2996) ενεργοποίησης του θεσμού με τίτλο:  «Καθορισμός λεπτομερειών και τεχνικών ζη­τημάτων επί της παρ. 3 του άρθρου 42 του ν. 998/1979 – Προϋποθέσεις εφαρμογής, επί­βλεψη και έλεγχος διαδικασιών εκτέλεσης έργων από τους Αναδόχους αποκατάστασης και αναδά­σωσης δημοσίων εκτάσεων δασικού χαρακτήρα».

Ποιοι και πως γίνονται «αναδόχοι αναδάσωσης»

Η σχετική απόφαση, που υπέγραψε ο υφυπουργός ΠΕΝ Γιώργος Αμυράς αναφέρει ότι: «ως ανάδοχοι αποκατάστασης και αναδάσωσης μπορούν να ορίζονται νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, ανεξαρτήτως αν έχουν κερδοσκοπικό ή μη χαρακτήρα», όπως επίσης ότι: «η πράξη ορισμού αναδόχου αποσκοπεί στην εκ­πόνηση μελέτης και την υλοποίηση των αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων προστασίας των εδαφών, καθώς και των αντίστοιχων μελετών και έρ­γων τεχνητής αναδάσωσης, τα οποία διενεργούνται με έξοδα του αναδόχου, χωρίς το Ελληνικό Δημόσιο να απεμπολεί οποιοδήποτε δικαίωμά του επί των εκτάσεων αυτών».

-«Η εκτέλεση των έργων γίνεται με δαπάνη του ΑνΑΑ, χωρίς επιβάρυνση του Δημοσίου», σημειώνεται στην απόφαση και ότι «ο  ΑνΑΑ δύναται να αναθέσει την εκτέλεση σε εργολήπτη δημοσίων δασοτεχνικών έργων (Ε.Δ.Δ.Ε.) ή σε εργοληπτική επιχείρηση εγγεγραμμένη στα Μ.Ε.Ε.Π. Πρασίνου ή Μ.Ε.Κ. Πρασίνου στελεχωμένη από Δασο­λόγο ή Δασοπόνο. Επιπρόσθετα, επισημαίνεται ότι ειδικά για την εκτέλεση των άμεσων αντιδιαβρωτικών έργων είναι δυνατή η εκτέλεσή τους από Δασικούς Συνεταιρι­σμούς εγγεγραμμένους στο Μητρώο Δασικών Συνεται­ριστικών οργανώσεων και Δασεργατών (ΜΗΔΑΣΟ). Στην περίπτωση αυτή, απαιτείται επίβλεψη από Δασολόγο ή Δασοπόνο, την αμοιβή του οποίου αναλαμβάνει ο ΑνΑΑ».

Τι κάνουν τα Δασαρχεία

Τα Δασαρχεία εντός 15 ημερών γνωστοποιούν στη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλ­λοντος και Ενέργειας τις περιοχές που χρήζουν άμεσης αποκατάστασης ή/και αναδάσωσης. Στη συνέχεια υποβάλλονται αι­τήματα αναδοχής από τους ενδιαφερόμενους φορείς και εντός επτά ημερών από την υποβολή των αιτημά­των αναδοχής, η Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος εκδίδει πράξη ορισμού ΑνΑΑ, που αναρτάται στη Διαύγεια και στην οποία καθορίζονται οι όροι εκπόνησης, εκτέλεσης, επίβλεψης και παραλαβής από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες, καθώς και οι αντίστοι­χες προθεσμίες.

Ειδικότερα για τα έργα αναδασώσεων, οι δασικές υπηρεσίες, έχοντας την υποχρέωση προστασίας της βιοποικιλότητας και του δασικού οικοσυστήματος, θα πρέπει να διαθέσουν το απαραίτητο φυτευτικό υλικό από τα δημόσια δασικά φυτώρια. Στην περίπτωση που ο ΑνΑΑ ή/και ο εργολήπτης αρνούνται τη συνεργασία και δεν συμμορφώνονται με τις υποδείξεις της αρμόδιας δασικής αρχής, ανακαλείται η ανωτέρω πράξη ορισμού Αναδόχου και αυτός υπο­χρεώνεται να απομακρύνει από τον χώρο του έργου τα τυχόν μηχανικά ή άλλα μέσα που χρησιμοποιεί και να επαναφέρει την έκταση στην πρότερη κατάσταση. Επίσης, σε περίπτωση όπου διαπιστωθεί οποιαδήπο­τε αλλοίωση με υπαιτιότητα του φορέα εκτέλεσης του έργου ή του εργολήπτη, θα εφαρμόζονται οι κυρώ­σεις που προβλέπονται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας».

Ενη­μερωτική πινακίδα

Στον χώρο του έργου δύναται να αναρτηθεί ενη­μερωτική πινακίδα με ευθύνη του ΑνΑΑ, σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν τους κανόνες δημοσιότητας και μετά από υπόδειξη της θέσης από τη δασική αρχή. Μετά την παραλαβή του έργου πιστοποιείται η ολο­κλήρωση των εργασιών αποκατάστασης ή αναδάσωσης από την αρμόδια δασική αρχή (Δασαρχείο, Διεύθυνση Αναδασώσεων ή Διεύθυνση Δασών χωρίς Δασαρχεία) με κατάλληλη διαπιστωτική πράξη, η οποία κοινοποιείται στον ΑνΑΑ.

Ολόκληρη η απόφαση

Η υπουργική απόφαση του ΥΠΕΝ (ΦΕΚ τεύχος B’ 4080/06.09.2021) αναλυτικά προβλέπει τα ακόλουθα:

Άρθρο 1

1. Με την παρούσα καθορίζονται οι λεπτομέρειες και τα τεχνικά ζητήματα, καθώς και οι προϋποθέσεις εφαρ­μογής, η επίβλεψη και ο έλεγχος των διαδικασιών εκτέ­λεσης έργων από τους Αναδόχους αποκατάστασης και αναδάσωσης (εφεξής ΑνΑΑ) δημοσίων εκτάσεων δασι­κού χαρακτήρα, που επλήγησαν από πυρκαγιά και είτε έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες σύμφωνα με τα άρθρα 38 και 41 του ν. 998/1979, είτε πληρούν τις προϋποθέσεις κήρυξης ως αναδασωτέες.
2. Ως ανάδοχοι αποκατάστασης και αναδάσωσης μπορούν να ορίζονται νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, ανεξαρτήτως αν έχουν κερδοσκοπικό ή μη χαρακτήρα.
3. Η πράξη ορισμού αναδόχου αποσκοπεί στην εκ­πόνηση μελέτης και την υλοποίηση των αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων προστασίας των εδαφών, καθώς και των αντίστοιχων μελετών και έρ­γων τεχνητής αναδάσωσης, τα οποία διενεργούνται με έξοδα του αναδόχου, χωρίς το Ελληνικό Δημόσιο να απεμπολεί οποιοδήποτε δικαίωμά του επί των εκτάσεων αυτών.

Άρθρο 2 Υποβολή αιτήματος δυνητικού Αναδόχου Αποκατάστασης και Αναδάσωσης (ΑνΑΑ)

1. Σε διάστημα δεκαπέντε (15) ημερών από την εκδή­λωση του καταστροφικού φαινομένου, οι οικείες Δασι­κές Υπηρεσίες της περιοχής αρμοδιότητας των καμένων εκτάσεων γνωστοποιούν στη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλ­λοντος και Ενέργειας (Υ.Π.Ε.Ν):

-τις περιοχές που χρήζουν άμεσης αποκατάστασης ή/και αναδάσωσης και τα επιμέρους τμήματα εντός αυ­τών με πληροφορίες για τις αναγκαίες επεμβάσεις κατά κατηγορία έργου και ανά τμήμα,

– πληροφορίες για το εμβαδόν του κάθε τμήματος,

– αδρομερή προεκτίμηση του προϋπολογισμού εκτέ­λεσης των έργων αποκατάστασης ή/και αναδάσωσης κατά κατηγορία και ανά τμήμα,

– πληροφορίες για το χρονοδιάγραμμα εκπόνησης μελέτης και υλοποίησης των αντίστοιχων έργων κατά κατηγορία και ανά τμήμα και στο σύνολο της περιοχής αποκατάστασης.

2. Η Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλο­ντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας συ­γκεντρώνει τα παραπάνω στοιχεία και εκδίδει κατάσταση με περιγραφή των προς αποκατάσταση και αναδάσωση περιοχών. Σε περίπτωση εκτεταμένων φαινομένων δύνανται να οριστούν περιοχές Α’ και Β’ προτεραιότητας, με υποχρέωση άμεσης κάλυψης των πρώτων.
3. Με βάση τον ανωτέρω πίνακα υποβάλλονται αι­τήματα αναδοχής από τους ενδιαφερόμενους φορείς στη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλο­ντος του ΥΠΕΝ, στην οποία περιγράφεται η επιλεχθείσα προς αποκατάσταση και/ή αναδάσωση περιοχή. Σε περίπτωση που δεν εκφραστεί προτίμηση (για την αποκατάσταση συγκεκριμένης περιοχής), αναφέρεται το διατιθέμενο ποσό, ώστε κατόπιν συνεργασίας με τον ενδιαφερόμενο, να προσδιοριστεί το αντικείμενο ή η περιοχή αναδοχής.
4. Εντός επτά (7) ημερών από την υποβολή των αιτημά­των αναδοχής, η Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος εκδίδει πράξη ορισμού ΑνΑΑ, που αναρτάται στη Διαύγεια και στην οποία καθορίζονται οι όροι εκπόνησης, εκτέλεσης, επίβλεψης και παραλαβής από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες, καθώς και οι αντίστοι­χες προθεσμίες. Σε περίπτωση που για οιονδήποτε λόγο υπάρχει ήδη εγκεκριμένη μελέτη, εκδίδεται απευθείας πράξη ορισμού ΑνΑΑ μόνο για την εκτέλεση του έργου, συνοδευόμενη από τους αντίστοιχους όρους.

Άρθρο 3 Εκπόνηση – έγκριση μελετών

Ο ΑνΑΑ αναλαμβάνει εξ’ ολοκλήρου το κόστος και τις διαδικασίες ανάθεσης μελέτης των αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων αποκατάστασης μετά από πυρ­καγιά ή τη μελέτη και υλοποίηση των έργων αναδάσω­σης, σύμφωνα με τις κατά περίπτωση ισχύουσες τεχνικές προδιαγραφές εκπόνησης μελετών αντιδιαβρωτικών έργων και εργασιών, κατασκευής κορμοδεμάτων, κορμο­φραγμάτων κ.τ.λ., όπως και των μελετών αναδασώσεων. Η εκπόνηση των αντίστοιχων μελετών αποτελεί ευθύνη του ΑνΑΑ, ο οποίος οφείλει να αναθέσει την υλοποίησή τους σε δασολόγο μελετητή, κάτοχο μελετητικού πτυ­χίου κατηγορίας 24, είτε σε εκπαιδευτικό – ερευνητικό ίδρυμα με αντικείμενο την Δασολογική επιστήμη. Η συνταχθείσα μελέτη υποβάλλεται στο οικείο Δασαρχείο, Διεύθυνση Αναδασώσεων ή Διεύθυνση Δασών χωρίς Δασαρχεία και ακολουθεί θεώρηση και έγκριση.

Άρθρο 4 Υλοποίηση των έργων αποκατάστασης και αναδάσωσης

1. Η υλοποίηση των έργων αποκατάστασης και/ή αναδά­σωσης λαμβάνει χώρα με ευθύνη του ΑνΑΑ μετά από την έγκριση της υποβληθείσας μελέτης ή μετά την πράξη ορι­σμού σε περίπτωση που υπάρχει ήδη εγκεκριμένη μελέτη.
2. Η εκτέλεση των έργων γίνεται με δαπάνη του ΑνΑΑ, χωρίς επιβάρυνση του Δημοσίου.
3. Ο ΑνΑΑ δύναται να αναθέσει την εκτέλεση σε ερ­γολήπτη δημοσίων δασοτεχνικών έργων (Ε.Δ.Δ.Ε.) ή σε εργοληπτική επιχείρηση εγγεγραμμένη στα Μ.Ε.Ε.Π. Πρασίνου ή Μ.Ε.Κ. Πρασίνου στελεχωμένη από Δασο­λόγο ή Δασοπόνο. Επιπρόσθετα, επισημαίνεται ότι ειδικά για την εκτέλεση των άμεσων αντιδιαβρωτικών έργων είναι δυνατή η εκτέλεσή τους από Δασικούς Συνεταιρι­σμούς εγγεγραμμένους στο Μητρώο Δασικών Συνεται­ριστικών οργανώσεων και Δασεργατών (ΜΗΔΑΣΟ). Στην περίπτωση αυτή, απαιτείται επίβλεψη από Δασολόγο ή Δασοπόνο, την αμοιβή του οποίου αναλαμβάνει ο ΑνΑΑ.
4. Η αρμόδια δασική αρχή (Δασαρχείο, Διεύθυνση Αναδασώσεων ή Διεύθυνση Δασών χωρίς Δασαρχεία) συντάσσει το πρωτόκολλο εγκατάστασης του φορέα εκτέλεσης. Ο εργολήπτης Δασολόγος ή Δασοπόνος ή ο επιβλέπων στην περίπτωση ανάθεσης σε Δασικούς Συ­νεταιρισμούς, αναφέρεται σε τακτά χρονικά διαστήματα ή όποτε του ζητηθεί, στον αρμόδιο υπάλληλο της οικείας Δασικής Υπηρεσίας, ενημερώνοντας για την πορεία εκτέ­λεσης των έργων, την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων και συμμορφώνεται με τις τυχόν υποδείξεις/διορθώσεις που του επισημαίνονται.
5. Ειδικότερα για τα έργα αναδασώσεων, οι δασικές υπηρεσίες, έχοντας την υποχρέωση προστασίας της βιοποικιλότητας και του δασικού οικοσυστήματος, θα πρέπει να διαθέσουν το απαραίτητο φυτευτικό υλικό από τα δημόσια δασικά φυτώρια. Η διάθεση του φυ­τευτικού υλικού γίνεται μετά από αίτηση του φορέα εκτέλεσης του έργου, σύμφωνα με τις προτεραιότητες και τους όρους διάθεσης που έχουν τεθεί στην υπ’ αρ. 115378/2059/22.10.2010 (ΑΔΑ:4ΙΞ90-Χ) εγκύκλιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Στην περίπτωση που δεν έχει προγραμματιστεί παραγωγή ή δεν υπάρχει επάρκεια δασικού φυτευτικού υλικού από τις Δασικές Υπηρεσίες, δύναται η προμήθεια του φυτευτικού υλικού να γίνεται από ιδιωτικά δασικά φυτώρια, με κατά προτεραιότητα προμήθεια του φυ­τευτικού υλικού από τυχόν υφιστάμενα τοπικά ιδιωτικά δασικά φυτώρια των αντίστοιχων πυρόπληκτων περι­οχών, ώστε να ενισχυθεί η τοπική οικονομία, μετά από έλεγχο ποιότητας και προέλευσης του φυτευτικού υλικού από τις αρμόδιες Δασικές Υπηρεσίες. Ο φορέας εκτέλε­σης του έργου και ο ανάδοχος έχει την ευθύνη για τη σωστή φύλαξη και αξιοποίηση του διατιθέμενου φυ­τευτικού υλικού.
6. Στην περίπτωση που ο ΑνΑΑ ή/και ο εργολήπτης αρνούνται τη συνεργασία και δεν συμμορφώνονται με τις υποδείξεις της αρμόδιας δασικής αρχής, ανακαλείται η ανωτέρω πράξη ορισμού Αναδόχου και αυτός υπο­χρεώνεται να απομακρύνει από τον χώρο του έργου τα τυχόν μηχανικά ή άλλα μέσα που χρησιμοποιεί και να επαναφέρει την έκταση στην πρότερη κατάσταση. Επίσης, σε περίπτωση όπου διαπιστωθεί οποιαδήπο­τε αλλοίωση με υπαιτιότητα του φορέα εκτέλεσης του έργου ή του εργολήπτη, θα εφαρμόζονται οι κυρώ­σεις που προβλέπονται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.
7. Στον χώρο του έργου δύναται να αναρτηθεί ενη­μερωτική πινακίδα με ευθύνη του ΑνΑΑ, σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν τους κανόνες δημοσιότητας και μετά από υπόδειξη της θέσης από τη δασική αρχή.
8. Μετά την παραλαβή του έργου πιστοποιείται η ολο­κλήρωση των εργασιών αποκατάστασης ή αναδάσωσης από την αρμόδια δασική αρχή (Δασαρχείο, Διεύθυνση Αναδασώσεων ή Διεύθυνση Δασών χωρίς Δασαρχεία) με κατάλληλη διαπιστωτική πράξη, η οποία κοινοποιείται στον ΑνΑΑ.

Άρθρο 5 Ισχύς

Η ισχύς της παρούσας άρχεται από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.