ΥΠΕΝ: προκηρύσσονται οι πρώτες μελέτες-το χρονοδιάγραμμα για τα νέα ΤΠΣ

Του Αργύρη Δεμερτζή

Μέχρι τέλος Ιουλίου προκηρύσσονται οι πρώτες 11 μελέτες των νέων Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, ενώ οι προκηρύξεις για το σύνολο των μελετών ΤΠΣ, που θα καλύψουν το μεγαλύτερο μέρος των Δήμων (σχεδόν το 80% της ελληνικής επικράτειας) θα γίνουν σε τέσσερις κύκλους μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου.

Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, που αποσαφηνίζουν και κατοχυρώνουν θεσμικά το πολεοδομικό πλαίσιο (χρήσεις γης, όροι δόμησης κλπ), στο οποίο βασίζεται η χωροθέτηση πάσης φύσεων έργων και επενδύσεων δημόσιων και ιδιωτικών,  εγκρίθηκαν με συνολικό προϋπολογισμό 242,4 εκατ. ευρώ και φορέα υλοποίησης το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, μεταξύ των 12 πρώτων έργων, που εξασφαλίζουν χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δείτε εδώ  Δείτε εδώ στο ecopress: τα 12 έργα των οποίων εγκρίθηκαν τα τεχνικά δελτία στο πλαίσιο του Σχεδίου «Ελλάδα 2.0», συνολικού προϋπολογισμού 1,42 δισ. ευρώ και είναι έτοιμα να ξεκινήσουν.

Αγώνας δρόμου

Για τις προκηρύξεις των πρώτων μελετών των νέων ΤΠΣ, αρμοδιότητας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που θα γίνουν μέσω του ΤΕΕ, βρίσκεται σε εξέλιξη  ένας πραγματικός αγώνας δρόμου, σε όλα τα μέτωπα, ενώ ετοιμάζονται τα τεύχη δημοπράτησης και παράλληλα «πέφτουν βροχή», οι προτάσεις και παρατηρήσεις των τεχνικών φορέων, για την τελική διαμόρφωση των τεχνικών προδιαγραφών.

-«Ήδη οι προκηρύξεις είναι έτοιμες. Υπάρχουν τέσσερις κύκλοι προκηρύξεων  με τους οποίους  θα γίνει η διαγωνιστική διαδικασία. Τέλος Ιουλίου θα προκηρυχθεί ο πρώτος κύκλος που περιλαμβάνονται 11 μελέτες για Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια. Έχει θεσμοθετηθεί ότι τη διαγωνιστική διαδικασία την κάνει το Τεχνικό Επιμελητήριο», δήλωσε ο γενικός γραμματέας ΥΠΕΝ Ευθύμιος Μπακογιάννης, συμπληρώνοντας ότι:

-«Οι προδιαγραφές, οι υπουργικές αποφάσεις και οι προκηρύξεις είναι έτοιμες. Ολοκληρώθηκε η διαβούλευση με τους φορείς και τώρα προσπαθούμε να ενσωματώσουμε τα σχόλια από τις προδιαγραφές στα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια. Επίσης έχουμε στείλει τις προκηρύξεις στο Ελεγκτικό Συνέδριο και στην  Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ),  έτσι ώστε να έχουμε και τη σύμφωνη γνώμη τους. Μόλις ολοκληρωθούν όλα αυτά και θεωρούμε ότι με βάση το χρονοδιάγραμμα μας θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις 20 του Ιουλίου, θα δώσουμε εντολή στον Τεχνικό Επιμελητήριο να προκηρύξει τέλος Ιουλίου τον πρώτο κύκλο των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων».

Ο προγραμματισμός

Ο κ Μπακογιάννης παρουσιάζοντας τον προγραμματισμό και το χρονοδιάγραμμα για την προκήρυξη των μελετών των νέων ΤΠΣ είπε ότι: «Παράλληλα έχουμε ετοιμάσει ήδη και της προκήρυξης κατά ένα μέρος του δεύτερου κύκλου που είναι άλλες 80 μελέτες με προγραμματισμό να δημοπρατηθούν τέλος Σεπτεμβρίου,  ένας τρίτος κύκλος  τέλος Νοεμβρίου και ένας τέταρτος  κύκλος τέλος Δεκεμβρίου,  έτσι ώστε μέχρι τα τέλη του Δεκεμβρίου να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία προκήρυξης των μελετών». Ο γενικός γραμματέας του ΥΠΕΝ επισήμανε ιδιαίτερα ότι  «τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια είναι η πρώτη δράση του Ταμείου Ανάκαμψης, που εγγράφηκε και πήρε κωδικό  επομένως  είμαστε έτοιμοι και ώριμοι να  προχωρήσουμε».

ΤΕΕ/ΤΚΜ

Σειρά παρατηρήσεων και προτάσεων με στόχο τη βελτίωση του Σχεδίου Υπουργικής Απόφασης που  τέθηκε σε διαβούλευση στις 28/6/2021 και αφορά στις τεχνικές προδιαγραφές μελετών Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, περιλαμβάνονται σε έγγραφο του ΤΕΕ/ΤΚΜ προς το ΥΠΕΝ.

Το ΤΕΕ/ΤΚΜ επισημαίνει πως η επικαιροποίηση των νέων προδιαγραφών των ΤΠΣ έρχεται σε μια φάση όπου η Ελλάδα χρειάζεται να προχωρήσει με ταχύτατο  ρυθμό τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος για τουλάχιστον μια 10ετία παρέμενε επί της ουσίας ανενεργός και προσθέτει: “Είναι λοιπόν άμεσης προτεραιότητας, να δομηθεί σωστά το πλαίσιο των νέων αντίστοιχων ευρωπαϊκών πολεοδομικών προδιαγραφών, με στόχο την διαμόρφωση ενός ευέλικτου και σύγχρονου εργαλείου εκπόνησης μελετών ΤΠΣ. Οι μελέτες των ΤΠΣ θα πρέπει να εκπονούνται με ταχύτητα, ώστε να αποτυπώνουν την σύγχρονη πραγματικότητα και να είναι επίκαιρες κατά την εφαρμογή τους, να μπορούν να  τροποποιούνται εύκολα, λόγω των ραγδαίων κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών αλλαγών που αντιμετωπίζει η χώρα, αλλά και να έχουν ως σκοπό τη σαφή διατύπωση, εξασφαλίζοντας την δυνατότητα άμεσης εφαρμογής του μελλοντικού κανονιστικού πλαισίου ανάπτυξης της περιοχής.”

Συγκεκριμένα, λαμβάνοντας υπόψη την εισήγηση της Μόνιμης Επιτροπής Χωροταξίας και Ανάπτυξης, το ΤΕΕ/ΤΚΜ παραθέτει παρατηρήσεις για τα παρακάτω εννέα θέματα, με αναλυτικές κατ` άρθρο επισημάνσεις σε παράρτημα:

Οι προδιαγραφές των νέων ΤΠΣ θα πρέπει να οργανώνονται σε ένα σαφές πλαίσιο οδηγιών

Πρέπει να ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος αναζήτησης πρωτογενούς και δευτερογενούς  πληροφορίας

Είναι αναγκαία η ελαχιστοποίηση των απαιτήσεων παραγωγής χαρτών και υπερεξειδικευμένων πληροφοριών, ώστε τα δεδομένα να είναι εύκολα κατανοητά και αντιληπτά

Πρέπει να γίνουν διευκρινήσεις επί των υποστηρικτικών μελετών που αφορούν στη μελέτη

Κρίνεται αναγκαία η απλοποίηση των απαιτήσεων σε θέματα που δύναται να μελετηθούν από υποκείμενο σχεδιασμό

Θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα για την ενσωμάτωση προβλέψεων σχετικά με πλήθος ειδικών πολιτικών, ώστε να μην επιβαρύνεται το μελετητικό έργο

Σημαντική κρίνεται και η αποσυμφόρηση εγκριτικών διαδικασιών σε κεντρικά ελεγκτικά όργανα για να μην δημιουργούνται καθυστερήσεις

Υπάρχει ανάγκη να προβλεφθεί κεντρική καθοδήγηση από το Υπουργείο, για το μελετητικό αντικείμενο. Από το ΤΕΕ/ΤΚΜ προτείνεται η λειτουργία ενός μηχανισμού επίλυσης προβλημάτων με συντονιστικό χαρακτήρα για όλες τις μελέτες ΤΠΣ, που θα μπορεί να αποκεντρωθεί στις επιμέρους Περιφέρειες

Χρήσιμη είναι τέλος και η δημιουργία υποβάθρων που θα ετοιμάζονται από την Αναθέτουσα Αρχή ή τον εργοδότη, αφού πρώτα έχει πραγματοποιηθεί ο αναγκαίος έλεγχος από τις κατά τόπους ΥΔΟΜ, ώστε να διασφαλιστεί η αναγκαία ομοιομορφία και πιστότητα.

Γνωμοδότηση και από τον ΣΕΜΠΧΠΑ

Ο Σύλλογος Ελλήνων Μηχανικών Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης απέστειλε  επίσης γνωμοδότηση στο ΥΠΕΝ για το ίδιο θέμα.

Μεταξύ άλλων, επισημαίνει ότι οι προδιαγραφές για τον χειρισμό αυτών των ζητημάτων είναι εξαντλητικές και παρά το γεγονός ότι υποστηρίζει σταθερά τις προσεγγίσεις ολοκληρωμένου χωρικού σχεδιασμού και την ενσωμάτωση σε αυτό σύγχρονων ζητημάτων και προκλήσεων, όπως η βιώσιμη κινητικότητα και η κλιματική αλλαγή, εντούτοις, η μελέτη του ΤΠΣ δε δύναται να αποτελεί το μέσο ή την ευκαιρία για την παράλληλη εκπόνηση άλλων –διακριτών– μελετών, (π.χ. ΣΒΑΚ, Σχέδια Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή, κ.α.).

Δεύτερο σημαντικό ζήτημα που ανακύπτει σύμφωνα με τον ΣΕΜΠΧΠΑ είναι η ενσωμάτωση στο επίπεδο του ΤΠΣ πολλών ρυθμίσεων και κανόνων που παραδοσιακά απασχολούσαν το κατώτερο επίπεδο σχεδιασμού (την Πολεοδομική Μελέτη παλαιότερα, και σήμερα το Ρυμοτομικό Σχέδιο Εφαρμογής), κάτι που -όπως υποστηρίζει ο Σύλλογος- ενέχει τον κίνδυνο δεσμευτικών αστοχιών.

Ένα τρίτο σημαντικό ζήτημα σχετίζεται με τη διαθεσιμότητα στοιχείων ανάλυσης (π.χ. επικαιροποιημένων δημογραφικών στοιχείων) λόγω σημαντικών αλλαγών και γεγονότων κατά την περίοδο 2011-2021.

Τέλος, ασαφής χαρακτηρίζεται ο ρόλος των δημοτικών αρχών/τοπικών κοινωνιών στην εκπόνηση των μελετών ΤΠΣ. Κατά την άποψη του ΣΕΜΠΧΠΑ, στο πλαίσιο της αρχής της «χρηστής» διακυβέρνησης, θα πρέπει τουλάχιστον να προβλεφθεί η παρουσίαση και η δημοσιοποίηση της μελέτης, όταν αυτή θα παραληφθεί και πριν προωθηθεί στο αρμόδιο όργανο για έγκριση, ώστε να λάβει γνώση για τυχόν παρέμβαση στο ΚΕΣΥΠΟΘΑ, με δυνατότητα συμπληρωματικής έκφρασης γνώμης του κατά περίπτωση ενδιαφερόμενου Δήμου.

Δείτε το έγγραφο του ΤΕΕ/ΤΚΜ ΕΔΩ

Δείτε την πλήρη γνωμοδότηση του ΣΕΜΠΧΠΑ ΕΔΩ