ΥΠΕΝ προς Πολεοδομίες:  Μην «κολλάτε» τις οικοδομικές άδειες για διατηρητέα κτίρια

Τι λέει νέα Εγκύκλιος του υπουργείου – Οι προετοιμασίες για τα Παρατηρητήρια και τον έλεγχο δόμησης

Εγκύκλιος του υπουργού ΠΕΝ Γιώργου Σταθάκη,  που εκδόθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2018  καλεί τις Πολεοδομίες (Υπηρεσίες Δόμησης – ΥΔΟΜ)  όλης της χώρας να εκδίδουν κανονικά οποιουδήποτε είδους διοικητική πράξη,  με σκοπό την αναστήλωση, ανακατασκευή, αποκατάσταση και συντήρηση κτιρίου που έχει υπαχθεί σε καθεστώς προστασίας ως διατηρητέο ή ως νεώτερο μνημείο (δηλ. άδεια δόμησης, άδεια εκτέλεσης εργασιών μικρής κλίμακας).

Στην ίδια εγκύκλιο τονίζεται ότι είναι επιτρεπτή η χορήγηση της σχετικής άδειας ακόμη και στις περιπτώσεις που το προστατευόμενο κτίριο ρυμοτομείται ή εμπίπτει (εξ’ ολοκλήρου ή τμηματικώς) σε μη οικοδομήσιμη ζώνη (όπως ζώνη παραλίας, παραρεμάτια περιοχή, δασική έκταση).

Η εγκύκλιος του υπουργού ΠΕΝ εκδόθηκε με αφορμή έγγραφο ερώτημα του Δήμου Ύδρας  απευθύνεται προς τις  Αποκεντρωμένες Διοικήσεις  της Χώρας  και τις Δ/νσεις Περιβάλλοντος & Χωρικού Σχεδιασμού (ΠΕΧΩΣΧ) για να ενημερώσουν όλες τις ΥΔΟΜ της  χωρικής τους αρμοδιότητας.

Διαχωρισμός αδειοδότησης και ελέγχου δόμησης

Η έκδοση της νέας εγκυκλίου του ΥΠΕΝ γίνεται σε μία περίοδο, που ετοιμάζεται η εφαρμογή του νέου πολεοδομικού νόμου 4495/17, ο οποίος αλλάζει τα δεδομένα στη λειτουργία των πολεοδομικών υπηρεσιών. Τεχνικοί παράγοντες σημειώνουν ότι είναι πυκνά τα φαινόμενα που οι πολεοδομικές υπηρεσίες λόγω έλλειψης ενημέρωσης και εγκυκλίων για την εφαρμογή του νέου νόμου ή και σε ορισμένες περιπτώσεις από υπερβάλλοντα ζήλο  προβάλλουν αιτιάσεις και ερωτήματα, με συνέπεια να μην προχωρούν κανονικά οι αδειοδοτήσεις, που προς το παρόν διατηρούν στην αρμοδιότητα τους.

Υπενθυμίζεται ότι μια από τις βασικές τομές του νέου πολεοδομικού νόμου είναι ο πλήρης διαχωρισμός των διαδικασιών αδειοδότησης και ελέγχου του δομημένου περιβάλλοντος. Στην κατεύθυνση αυτή προβλέπεται η δημιουργία ενός νέου μηχανισμού που θα περιλαμβάνει Περιφερειακά και Τοπικά Παρατηρητήρια, ο οποίος προσφέρει σημαντική αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων προς την αιρετή περιφερειακή αυτοδιοίκηση.

Είναι σχετικό, ότι με πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ξεκινήσει κύκλος επαφών για την ενεργοποίηση και ορθή εφαρμογή του νόμου 4495/2017, σχετικά με τον έλεγχο και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος.

Από το ΥΠΕΝ με δελτίο Τύπου ανακοινώθηκε ότι στο πλαίσιο αυτό, η Γενική Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, Ειρήνη Κλαμπατσέα, μαζί με εκπροσώπους των Υπουργείων Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, συναντήθηκαν στο τέλος της εβδομάδας με το Προεδρείο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας και τους Εκτελεστικούς Γραμματείς των Περιφερειών, για την οργάνωση και λειτουργία των Περιφερειακών Διευθύνσεων Ελέγχου Δόμησης (Περιφερειακών Παρατηρητηρίων) και των Τμημάτων Ελέγχου Δόμησης (Τοπικών Παρατηρητηρίων).

Με δεδομένο ότι οι Περιφέρειες είναι αυτές που έχουν την αρμοδιότητα λειτουργίας των Παρατηρητηρίων, στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε σε πολύ καλό κλίμα, οι άμεσα εμπλεκόμενοι εξέφρασαν τις απόψεις τους, σε έναν ιδιαίτερα γόνιμο διάλογο, για τα βήματα που χρειάζεται να γίνουν αναφορικά με τη συγκρότηση και στελέχωσης των υπηρεσιών ελέγχου δόμησης

Η εγκύκλιος  για τα διατηρητέα

Με θέμα «Χορήγηση άδειας δόμησης σε ρυμοτομούμενα ή μη οικοδομήσιμα οικόπεδα – γήπεδα για την εκτέλεση εργασιών αποκατάστασης / ανακαίνισης κτιρίων χαρακτηρισμένων ως διατηρητέα (ν.4067/12) ή νεώτερα μνημεία (ν.3028/02) και  ΣΧΕΤΙΚΟ: (α) Το υπ’ αρ. 1298/12.5.17 έγγραφο του Δήμου Ύδρας (αρ. πρωτ. ΥΠΕΝ 23735/15.5.17) αναλυτικά στην εγκύκλιο του ΥΠΕΝ σημειώνεται ότι:

“Με αφορμή το ανωτέρω (α) σχετικό έγγραφο και ερωτήματα άλλων υπηρεσιών και φορέων σχετικά με τη δυνατότητα χορήγησης άδειας δόμησης για την εκτέλεση εργασιών αποκατάστασης – στατικής ενίσχυσης κλπ. σε κτίρια που έχουν υπαχθεί σε καθεστώς προστασίας και βρίσκονται εξ’ ολοκλήρου ή τμηματικά εντός μη οικοδομήσιμων οικοπέδων – γηπέδων, σας γνωρίζουμε κατ’ αρχάς τα εξής:

Για τα κτίρια τα οποία προστατεύονται είτε με τις διατάξεις του ΟικοδομικούØ Κανονισμού (ν.4067/2012 ή με προγενέστερες αυτού αντίστοιχες διατάξεις) ως διατηρητέα είτε με τις διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου (ν. 3028/2002 ή προγενέστερης αρχαιολογικής νομοθεσίας) ως νεώτερα μνημεία, είναι Συνταγματική επιταγή και υποχρέωση της Πολιτείας η μέριμνα για τη διατήρηση και ανάδειξή τους βάσει του άρθρου 24, παρ. 6 του Συντάγματος (το οποίο ορίζει ότι «τα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το Κράτος»).  Από την υφιστάμενη νομολογία (Αποφάσεις του ΣτΕ, γνωμοδοτήσεις τουØ Νομικού Συμβουλίου του Κράτους – πχ. ΣτΕ 2927/2012, ΠΕ 374/1995, ΠΕ 459/1994, ΝΣΚ 273/99), συνάγεται ευθέως ότι είναι επιβεβλημένη η αποκατάσταση των εν λόγω προστατευόμενων πολιτιστικών αγαθών σε κάθε περίπτωση, ακόμη και εάν το κτίριο ή παραδοσιακό διατηρητέο εν γένει Α. Π.: ΥΠΕΝ/∆ΑΟΚΑ/7037/557 Ηµ/νία: 07/02/2018 στοιχείο είναι ρυμοτομούμενο ή βρίσκεται σε μη οικοδομήσιμη ζώνη (π.χ. ζώνη παραλίας, παραρεμάτια περιοχή, δασική έκταση).

Κατά το ν.5269/1931, άρθρο 1 παρ. 2, «Η άδεια προς εκτέλεσιν επισκευών επί των ρυμοτομουμένων μερών των κτιρίων αποβλεπουσών εις την υγιεινήν, την χρήσιν αυτών και την συνήθη συντήρησιν, χορηγείται επί τη αιτήσει του ενδιαφερομένου καθ’ όν τρόπον και δια τα μη ρυμοτομούμενα κτίρια. …»

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 22 παρ. 1 του Γενικού ΟικοδομικούØ Κανονισμού (ΓΟΚ/85, ν.1577/1985) το γενικότερο σκεπτικό των οποίων έχει μεταφερθεί στο άρθρο 4 παρ. 3 του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ – ν.4067/2012) και στο άρθρο 30 του πρόσφατου νόμου για τον Έλεγχο και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος (ν.4495/2017), καθώς και την παρ. 2.2.3. του άρθρου 5 του Κτιριοδομικού Κανονισμού (Υπ. Αποφ. 3046/1989) που αφορά στην ασφάλεια των κτιρίων κατά τη λειτουργία τους – και η οποία ορίζει ότι η συνεχής συντήρηση του κτιρίου ή δομικού έργου είναι υποχρεωτική για τους ιδιοκτήτες του – δεν απαιτείται (ούτε απαιτούνταν) η έκδοση άδειας δόμησης / οικοδομικής άδειας για την εκτέλεση μικρών και μεμονωμένων επισκευών που γίνονται στα κτίρια για λόγους χρήσης και υγιεινής, δεδομένου ότι πρόκειται για εργασίες συνήθους συντήρησής τους που δεν επηρεάζουν – σε κάθε περίπτωση – τα υλοποιημένα πολεοδομικά τους μεγέθη.

Από το συνδυασμό των ανωτέρω προκύπτει ευθέως ότι για την έκδοση οποιουδήποτε είδους διοικητικής πράξης με σκοπό την αναστήλωση, ανακατασκευή, αποκατάσταση και συντήρηση κτιρίου που έχει υπαχθεί σε καθεστώς προστασίας ως διατηρητέο ή ως νεώτερο μνημείο (δηλ. άδεια δόμησης, άδεια εκτέλεσης εργασιών μικρής κλίμακας), δεν αποτελεί κώλυμα η θέση του κτιρίου.

Είναι επιτρεπτή δηλαδή η χορήγηση της σχετικής άδειας ακόμη και στις περιπτώσεις που το προστατευόμενο κτίριο ρυμοτομείται ή εμπίπτει (εξ’ ολοκλήρου ή τμηματικώς) σε μη οικοδομήσιμη ζώνη (όπως ζώνη παραλίας, παραρεμάτια περιοχή, δασική έκταση).

Επισημαίνεται ωστόσο ότι στις ανωτέρω περιπτώσεις, δεν επιτρέπεται η μεταβολή και αύξηση των υλοποιημένων πολεοδομικών μεγεθών κάλυψης και δόμησης, ενώ όσον αφορά στον όγκο του κτιρίου είναι αποδεκτή η αύξησή του μόνον στην περίπτωση ανακατασκευής στέγης (κατά την έννοια της παρ. 80 άρθρου 2 ν.4067/12) ή και άλλης συνδεόμενης με αυτήν κατασκευής που προϋπήρχε, κατόπιν πλήρους αρχιτεκτονικής και ιστορικής τεκμηρίωσης, η οποία εγκρίνεται από τα αρμόδια συλλογικά όργανα (Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής, Συμβούλιο του ΥΠΠΟΑ, κατά περίπτωση).

Μετά τα παραπάνω, παρακαλούμε όπως ενημερώσετε σχετικά τις ΥΔΟΜ και τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής χωρικής σας αρμοδιότητας για την εφαρμογή των ανωτέρω.

Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού προς το οποίο κοινοποιείται το παρόν, παρακαλείται ομοίως για την ενημέρωση των αρμοδίων εποπτευομένων υπηρεσιών του. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΘΑΚΗΣ”